JUeuiur geihsdft(touraiif
Wat zit er allemaal achter de zaak-Sanders
Belg. Skymaster in Labrador teruggevonden
Trein gaai rijden, en de lampjes gaan branden
IDist <11
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1946
2e Serie, 2e Jaargang vanaf 7 Mei 1915, No. 429
Abomnementsprij zen
0.28 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
(bij betaling p. kwit.
verh. m. adm.kosten)
Advertentiën 1 0.15
per m.m.
m contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
„Stonluastirfj is aljebteuftt
mpn bfrt in tegqenspoet"
Steekt spionnage opnieuw de
kop op
(Van een onzer verslaggevers).
De ongehoorde toestanden bij het Bureau
Nationale Veiligheid, dat in het Grand Ho
tel te Schevenïngen zetelde en dat thans
sedert 1 Augustus in liquidatie is, hebben
het publiek ten zeerste in beroering gebracht.
Nog steeds zijn de gemoederen hierover
niet bedaard en men vraagt zich af, hoe het
Voor den Nederlandschen Staat is het een
eerste zaak dat het op zijn ambtenaren op
de vooraanstaande posten in alle opzichten
kan vertrouwen. Hieronder doen reeds al
lerlei geruchten de ronde over onbetrouw
bare figuren, die wij niet zonder meer als
waar kunnen aanvaarden, doch gez'iien wat
zich bij het Bureau Nationale Veiligheid
heeft afgespeeld, begint er twijfel te komen.
Moge het justitieel onderzoek in de affaire-
Sanders het gewenschte gevolg hebben.
(Voor vervolg zie Pag. 2)
Wat voeren zij uit? Hun arbeid is niet zoo duister, als deze foto zou doen vermoeden,
't Zijn twee mannen van het trambedrijf, die dagelijks in 't openbaar hun brood ver
dienen. Waar echter achter de schermen gewerkt wordt, vertelt nevenstaand artikel.
mogelijk is, dat een lichaam, dat een zoo
belangrijke rol heeft gespeeld bij de beoor
deeling van de gedragingen van ontelbare
Nederlanders in den bezettingstijd, daarnaar
onderzoekingen instelde en nasporingen
deed, dossiers samenstelde, die grooten in
vloed konden hebben op den verderen le
vensloop van den betrokkene, naast vele
betrouwbare elementen, figuren telde naar
wier gedragingen in de eerste plaats een
onderzoek had behooren te worden inge
steld.
De affaire-Sanders heeft, dank zij het in
grijpen van den minister-president in hoogst
eigen persoon, een tip van den sluier opge
licht van de wantoestanden die daar
heerschten. Er was een Staat in den Staat,
die volkomen naar de zoo berucht gewor
den exempels van dictatoriaal geregeerde
landen, een macht uitoefende, welke in een
rechtsstaat als volkomen onduldbaar moeten
worden beschouwd. Er was een systeem van
spionage en contraspionage tusschen ver-
schilende, elkaar als vijanden tegenwerken
de groepen, dat ot allerlei ongewenschte
toestanden leidde.
Stapels dossiers, die in verschillende pro
cessen een rol zouden kunnen spelen, moe
ten verdwenen zijn, terwijl daarnaast dos
siers, die uiterst geheim waren en handelen
over bepaalde bekende personen, in ver
keerde handen terecht gekomen moeten zijn.
Wanneer dit nu allemaal nog gebeurd was
voor „binnenlandsch gebruik", zou dit er
wel niet minder schandelijk om zijn, maar
het wordt ïin Haagsche, tot oordeelen be
voegde kringen openlijk verkondigd, dat
achter deze heele uiterst onwelriekende af
faire nog vele andere invloedssferen zitten.
Voor den oorlog werd West-Europa „ver
pest" door spionagebroeinesten, die ook
groote vertakkingen hadden in Den Haag
en Amsterdam. Er zijn vele symptomen die
er op wijzen, dat het weer deze richting
uitgaat.
Inschakeling van part initiatief
bij woningbouw?
Kamerlid Kraayvanger dringt er op aan.
Het Eerste Kamerlid Kraayvanger (K. V.
P.) heeft minister Ringers vragen gesteld,
strekkende tot een snelleren aanbouw van
nieuwe woningen. Hij waagt of, en zoo ja,
wanneer, er een financieele regeling is te
verwachten, die het bouwen Tloor particu
lieren van woningen weer mogelijk maakt,
daar het particulier initiatief door de dis
harmonie tusschen kostenpeil en huurpedi
thans werkeloos moet toezien.
Ware er nu reeds zulk een regeling ge
weest, dan hadden alleen te Rotterdam
waarschijnlijk reeds meer dan 1000 wonin
gen in aanbouw kunnen zijn.
WEER REACTIES IN WALLSTREET.
Op de effectenbeurs in Wallstreet trad
gisteren weer een scherpe reactie in, door de
sterke neiging tot verkoop van fonds. Som
migen daalden met 5 dollar.
Prinses Juliana ontvangt Eere-
kruis van bet Belgische R.K.
Ook andere prominenten van het N.R.K.
onderscheiden
Een delegatie van het Belgische Roode
Kruis, bestaande uit de heeren E. Dronsart,
dir.-gen. van het B.R.K., M. Lambin, toe
gevoegd dir.-gen. en mej. Simone Vercamer,
hoofd van den internationalen dienst, bracht
gisteren een bezoek aan het Hoofdbestuur
van het Ned. R. K. in het gebouw aan de
Princessegracht te Den Haag. H.K.H. Prinses
Juliana heette de gasten welkom, waarop
de heer Dronsart de Prinses in Haar functie
van voorzitster van het N.R.K., het Eere-
kruis van het Belgische Roode Kruis over
handigde. Voorts werd de gouden medaille
van het B.R.K. toegekend aan: mr W. J.
baron van Lynden, oud-eerste voorzitter van
het N.R.K., te Den Haag, den heer E. M. J.
de Vlam, te Eindhoven, jhr G. M. Verspyck,
directeur N.R.K. te Den Haag, den heer H.
P. J. van Ketwich Verschuur, directeur N.
RJC. te Wassenaar, jhr H. Beelaerts van
Blokland, hoofd afd. Buitenland, Den Haag,
dr A. C. S. van Breda Vriesman, te Ter-
neuzen, dr P. J. H. Leith, chirurg te Maas
tricht. den heer L. M. J. H. Reinards, Maas
tricht, mevr, Ch. E. van Beuningen-Fentener
van Vlissingen te Vught en mevr. L. van
Overeem-Ziegenhardt' te Den Haag. Namens
het NJt.K. werd mej. Vercamer het Kruis
van Verdienste aangeboden, dat haar door
Prinses Juliana werd opgespeld.
Grenscorrecties in t Kabinet
besproken
Naar het A.N.P. verneemt zal de min.
van Buitenlandsche Zaken, mr W. C. G. H.
baron van Boetzelaer van Oosterhout, en
de min. van Verkeer, ir H. Vos, een twee-
daagsch bezoek brengen aan het Neder-
landsch-Duitsche grensgebied, ten einde
zich ter plaatse, zoowel in Nederland als
over de grens, nader te oriënteeren om
trent enkele grenscorrecties, welke deze
week onderwerp van bespreking hebben
uitgemaakt van het Kabinet.
WE KRIJGEN 25 GRAM PEPER OF
NOOTMUSKAAT.
Binnen 2 maanden welke tijd nooddg
is voor het malen en bevoorraden van den
handel zal voor personen, ouder dan 21
jaar, een bon worden aangewezen voor 25
gram peper of nootmuskaat.
CONCURRENTIE BIJ RIJNSCHEEPVAART
KOST DEVIEZEN
Het Eerste Kamerlid Cramer (P. v. d. A.)
heeft minister Vos gevraagd de oplichting
te bevorderen van een organisatie van alle
groepen, die bij het stroomopwaartsche
Rijnscheepvaartverkeer zijn betrokken, daar
door onderlinge concurrentie de vrachtprij
zen thans beneden het economisch verant
woorde liggen, hetgeen tot een ernstig ver
lies aan deviezen leidt.
Redders op plaats van ramp
aangekomen
Voor het eerst in de historie van de trans-
Atlantische luchtvaart, gaf het onherberg
zame meer- en rotsgebied van Labrador gis
teren iets van haar prooi aan vliegtuigen en
menschen terug.
Gistermiddag, toen een vliegtuig van de
„Transworld Airlines" over het gebied vloog,
waar men, naar berekening, het sinds eer
gisteren vermiste Belgische Sabenavliegtuig
meende te mogen zoeken, zag de piloot, ka
pitein Jennings, opeens bij een wrak drie
mannen staan, die met een doek zwaaiden.
Hij ging lager vliegen, om hen beter te kun
nen waarnemen en zag, ongeveer 7 kilometer
van de kust, nog vier andere menschen loo-
pen, die eveneens teekens aan het zoekende
vliegtuig gaven. Nadere observatie toonde
aan, dat daar, temidden van de meren, het
wrak van den Skymaster lag, op het staart-
gedeelte na, geheel verbrand. De plaats was
35 km. ten Zuid-Westen van het vliegveld
Gander.
Direct liet Jennings aan parachutes voedsel
neer en hij waarschuwde zijn basis, om een
vliegtuig uit te zenden. Aan boord van een
watervliegtuig ging een reddingsgroep op
weg, die landde op een meer, 8 km. van de
plaats van de ramp. De inzittenden van dit
toestel zijn in tusschen bij de verongelukte
machine aangekomen. Zij seinden maatrege
len te nemen voor de evacuatie van de over
levenden. Hoeveel dat waren deelde hun te
legram niet mee.
De bekendste passagier van het toestel is
Dynamo-verlichting bij de
Spoorwegen
Naar de Nieuwe Leidsche
Courant verneemt, zullen een groot aantal
wagons in de stoomtreinen het komende seizoen
verlicht zijn. De spoorwegen zijn nl. met man
en macht aan het werk, in zooveel mogelijk
licht aan te brengen. De gastoevoer levert al
geen moeilijkheden meer op, daar zoowel de
gasstations te Blerik als te Amersfoort weer op
volle capaciteit werken. Men heeft echter nog
te kampen met een tekort aan reservoirs en
aan speksteenen brandertje9 voor de lampen.
De electrisch verlichte rijtuigen worden in
den regel van accu's voorzien. Waar die niet
zijn, streeft men er naar dynamoverlichting
aan te brengen. Het gaat dan precies als bij
een fiets: terwijl de treinen stilstaan is alles
duisternis, maar gaan zij rijden, dan schijnt
er licht in de coupé's. Een duistere trein voor
een perron behoeft dus nog niet te beteekenen,
dat ook de reis in het donker zal moeten ver-
loopen. Zooals overal streven ook hier de
spoorwegen er naar voor den winter klaar te
krijgen wat zij kunnen.
DAT 30 en 31 Oct. 28 Deensche turners
(sters) demonstraties in Nijmegen en in het
Schev. Kurhaus zullen geven.
DAT vanaf Maandag a.s. ook door de lucht
postpakketten naar Polen gestuurd kunnen
worden.
DAT minister Beel Maandag a.s. te En
schedé het internat, congres van ex-politieke
gevangenen zal openen.
DAT de directeur der stichting Landver
huizing Nederland", J. A. A. Hartland, die
in New York de vergadering van het Per
manent Emigration Committee bijwoonde,
per K.L.M. is teruggekeerd.
DAT de landel. ver. „Groningen", waarvan
K. ter Laan te Wassenaar voorz. is, den mi
nister verzocht heeft aan de Gron. Univer
siteit een leerstoel in de Neder-Saksisohe
dialecten te vestigen.
DAT Zaterdagavond a.s. om 7.55 uur een
radio-causerie te beluisteren is over de van
25 t/m 28 Sept. in Leiden te houden land
en tuinbouwtentoonstelling.
DAT tegen een A'damsche drukker van
Valsche rijvergunningen IV2 j. is geëischt en
tegen 4 anderen, die er bij betrokken waren,
1 jaar tot 15 mnd werd gevorderd.
DAT morgen in het sportpark te Hilversum
een groote protestvergadering tegen de vrij
lating van N.S.B.-ers wordt gehouden.
DAT de gewezen chirurg D. Schouten te
Hilversum f 25.000 boete kreeg en de gebr.
v. d. Bergen aldaar respect, f 20.000 en
f 15.000 als politieke delinquenten voor het
Gooische Tribunaal.
DAT het bekende mannenzangkoor „De
Maastreechter Staar" ten bate van de Stich
ting 1940-'45 c.s. 12 Oct. te A'dam en 13 Oct.
in K. en W. te Den Haag zal optreden.
DAT de Ned. tentoonstelling „Van Vincent
van Gogh tot heden" na een langdurig ver
blijf in Zwitserland thans in Kopenhagen
wordt gehouden, om op 30 Sept. naar Hel
sinki (Finland) te verhuizen.
DAT op 27 Sept. in de Prins Bernhard-
kazerne te Amersfoort 24 officieren der ca
valerie worden beëedigd.
DAT in de St. Crt. van 19 dezer een loon
regeling voor het slagersbedrijf en een va-
cantieregeling meubileeringsindustrie voor
komen.
DAT het Tweede Kamerlid Logemann (P.
v. d. A.) min. Fiévez inlichtingen heeft ge
vraagd over het weren in de verschillende
cantines van dagbladen der P. v. d. A.
DAT mr A. M. L. Borgart te Den Haag
voorkomt op een drietal voor rechter te
Utrecht.
DAT Diego Buigas de Dalmau Y Ortuna is
toegelaten als consul van Spanje te A'dam.
DAT te Tilburg gisteren de 76-j. H. Schelle-
kens door een auto is doodgereden.
DAT in de chroomlederfabriek „Hinde" te
Tilburg inbrekers 164 vellen peau de Suède
hebben ontvreemd.
DAT voor het aanvragen van een erken
ning als binnenvisscher f 5 moet worden ge
stort op giro no. 351833 van het Bedrijfschap
Visscherijproducten te Den Haag, met ver
melding van naam, adres, geboortedatum en
de aanduiding „Erkenning Binnenvisscher".
DAT de Alg. Ned. Invalidenbond van 24
t/m 26 Sept. een congres houdt in gebouw
„De Vereeniging", Willemstraat te 's-Gra-
venhage.
DAT op hun verzoek eervol ontslag is
verleend aan mr. J. A. Thijs als griffier bij
het kantongerecht Emmen, aan H. W. J.
Upmeyer als notaris te Deventer en aan mr.
H. Bavinck als rechtgeleerd raadsheer
plaatsvervanger in het Bijz. Gerechtshof te
Den Haag.
DAT tot lid van de enkelvoudige kamer
voor de behandeling van kinderstrafzaken
van de Arr. rechtbank te Almelo is benoemd
mr. M. L. D. v. Walsum, aldaar.
DAT de Ned. Bank heden in behandeling
heeft genomen de aanvragen tot certificee-
ring van naar de V.S. ten verkoop of ter in
casso te verzenden Amerik. en andere bui-
tenl. effecten, voorzoover die in dollars lui
den.
DAT minister Gielen gisteren den voorloo-
pigen Monumentenraad heeft geïnstalleerd
met als voorzitter mr. J. W. Frederiks en als
secretaris dr. H. J. A. Visser.
DAT men zich mi.v. 7 Oct. bij de afd.
Propaganda der Ned. Spoorwegen te Utrecht
weer kan abonneeren op de vouwbladen der
N. S.
DAT de Amerikaan W. Merritt Herburt,
die na de bevrijding tien groote kisten met
allerlei goederen naar Nederland heeft ge
zonden voor de behoeftige bevolking van
A'dam, gisteren een bezoek aan de hoofdstad
heeft gebracht.
DAT Zaterdag j.l. is opgericht de Bond
van Kleine en Jonge Kweekers in het Bloem
bollenvak, welke organisatie morgen om 3
uur in café Flora te Hillegom zal vergaderen.
DAT gisteren de traditioneele buurtspraak
van de buurt Ede-Veldhuizen werd gehouden.
DAT de Amerik. ambassadeur, Stanley K.
Hornbeok en de mrl. attaché kol. Frank M. S.
Johnson vandaag de herd en kings plechtig
heden te Nijmegen hebben bijgewoond.
DAT op het Leidscheplein te A'dam een
nieuw theater, het „Theater de la Mar",
wordt gebouwd, bij den ingang waarvan een
monument komt voor de gevallen illegale
strijders
DAT de 55-j. gemeente-arbeider J. A. Bas-
tians uit Heugen, die de vorige week door
een miltadren auto te Maastricht is aange
reden, is overleden.
de 56-jarige Henri Pauwels, ex-minlster en
voorzitter van de Christelijke Vakvereeni-
ging in België, die op weg was naar de in
ternationale arbeidsconferentie te Montreal.
Andere passagiers zijn de directeur van de
onlangs genationaliseerde tramwegmaat
schappij Brussel—Antwerpen, Richard de
Vooght, een hooge functionaris van het Bel
gische ministerie van Koloniën, Albert Du-
mont, en vijf familieleden, onder welke drie
van zijn kinderen.
Gen. de Lattre ontvangt Groot
kruis Oranje-Nassau
Hooge Fransche onderscheidingen voor
Nederlandsche generaals
Naar wij vernemen zijn de volgende ridder
orden verleend aan: generaal J. J. M. G. de
Lattre de Tassigny, grootkruis Oranje-Nassau;
kolonel A. Beauffre, kolonel A. G. A. M,
Demetz, kolonel E. A. B. Durieu du Souzy,
commandeurskruis Oranje-Nassau; onder
luitenant B. de Lattre de Tassigny, ridder in
de orde van Oranje-Nassau.
Verder zijn de volgende Fransche ridder
orden verleend aan: generaal mr H. J. Kruis
en generaal A. Q. H. Dijxhoorn, rgoot-officier
Legioen van Eer: generaal H. J. J. W. Durst
Britt, commandeur in het Legioen van Eer;
kolonel A. C. de Ruyter van Steveninck,
luitenant-kolonel C. Pahud de Mortanges,
luitenant-kolonel P. Forbes Wels, luitenant
kolonel K. Kwantes, officier Legioen van Eer*
Tevens is aan luitenant-generaal mr H. J.
Kruis nog verleend het Croix de Guerre met
palmen.
PRINSES JULIANA BIJ JUBILEERENDE
C.I.C.S.A.
Het lustrumspel, dat het Centraal Inst.
voor Chr. Soc. Arbeid gisteravond te A'dam
opvoerde, werd bijgewoond door H. K. H.
Prinses Juliana, nadat het vierde lustrum
feest van de C.I.C.S.A. was ingezet met een
wijdingsdienst in de Engelsche Kerk, o.l.v.
ds E. L. Smelik. Vandaag spreekt prof. dr G.
v. d. Leeuw over „De kerk en de sociale
nood". Zooals bekend beoogt het instituut
opleiding en vorming te geven aan hen, die
een plaats wenschen in te nemen in ver
schillende takken van sociaal werk.
Kinderbijslag bij het eerste
kind
Naar „Trouw" verneemt, heeft de Regeering
thans besloten den kinderbijslag uit te breiden
tot en met het eerste kind. De bijslag wordt
gesteld op f 2.40 per week per kind. Aangezien
de bijslag thans wordt gegeven te beginnen
bij het derde kind, wordt voor gezinnen met
twee of meer kinderen dus een loonsverhoo-
ging van f 4.80 per week en voor gezinnen met
één kind een loonsverhooging van f 2.40 per
week verkregen.
In verhouding tot het totale loonbedrag be-
teekent dit een loonsvermeerdering van 10
procent.
De minister-president, dr. Beel, zal van dit
besluit mededeeling doen in een waarschijn
lijk nog deze maand te houden radiorede over
het vraagstuk der loonen en prijzen.
DEGRELLE IN ECUADOR?
Er zijn berichten, dat de Belgische Rexisten-
leider Degrelle in Ecuador aan land zou zijn
gegaan. Het ministerie van Binnenlandsch®
Zaken aldaar zou reeds op de hoogte zijn vaa
zijn aanwezigheid.
Storm, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht:
Storm, aanvankelijk uit het Zuid-Westen,
in dien nacht met zware windstooten rui
mend naar Noord-West en daarna geleidelijk
afnemend, wisselend bewolkt met regen
buien, hier en daar vergezeld van onweer,
koeler.
ZON EN MAAN.
Zaterdag 21 Sept. Zon op 6.23 en onder
18.43; Maan op 0.56 en onder 17.43. Woens
dag 25 Sept. Nieuwe Maan.