iniiur (üimtratif
Slag om Arnhem werd In eerbied herdacht
Minister Beet sprak heden de Troonrede uit
Neder!, delegatie confereerde met Moh. Hatta
iDist <11
DINSDAG 17 SEPTEMBER 1948
2c Serie, 2e Jaargang vanaf 1 Mei 1945, No. 426
Abonn ementsprij zen
0.26 per week
1.10 per maand
0.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
(bij betaling p. kwit.
verh. m. adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per m.m.
Bij contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-N ationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
voor Leiden en Omstreken
„JïtanJuastirb is abebleueti
myn Ijerl in leijljenspoet"
WALLACE HOUDT
BIJ STUK
VOET
H.M. de Koningin onthult een
gedenkteeken
Vandaag twee jaar geleden begon de slag bij
Arnhem. Het was een prachtige Zondag. Zui
ver blauw was de hemel en de zon scheen
warm. We zaten in de kerk toen het lucht
alarm ging. De weinigen, wien het vergund
was naar bbiten te gaan, om luchtbescher
mingsdiensten te verrichten, zagen een nooit
eerder aanschouwd tooneel. Machtige vliegtuig-
stoeten dromden op uit het Westen in sluiers
van wit schuim, bogen af naar het Zuiden en
deden, ver weg, aarde en hemel onheilspel
lend dreunen.
Berekeningen konden we niet maken Het
was allemaal zoo heel anders, dan we gewend
waren. Het doel scheen op Nederlandsch
Jaarbeurs trok reeds meer dan
125.000 bezoekers
Vooral de Belgen waren flinke koopers.
De Jaarbeurs kan, over het geheel genomen,
een succes worden geacht. Het verspreiden
van de bezoekers over twee terreinen heeft
zeer gunstig gewerkt en ook de betrokken
afdeelingen voelen zich op het nieuwe ter
rein zeer goed thuis. Het verloop van de
twee exportdagen werd door het bestuur sa
mengevat in: goed en zeer zakelijk. Vooral
de Belgen deden hierbij belangrijke bestel
lingen. Rusland had veel belangstelling voor
de landbouwwerktuigen. Op de komende
Voorjaarsbeurs, (II20 Maart 1947) zullen
wederom dergelijke exportdagen worden
georganiseerd. Het totaal aantal bezoekers
werd Maandagmiddag reeds geschat op
125.000, hetgeen ongeveer 50.000 minder is
dan over dezelfde periode tijdens de Voor
jaarsbeurs.
Oud-ministers onderscheiden
Bij K. B. zijn aan de volgende oud-minis
ters onderscheidingen verleend:
-Prof. ir W. Schermerhorngroot-off.
„Oranje-Nassau"; Ridder in de Orde van d.
Ned. Leeuw: prof. dr J. E. de Quay, ir Th.
S: G. J. M. van Schalk, .prof. dr ir J. I. J.
M. Schmutzer, drs J. H. Gispen, mr H. A.
M. Th. Kolfschoten, mr J. Meijnen, dr J. H.
van Royen. ir Th. Ph. Tromp en ir G. C. M.
Weijffels.
grondgebied te liggen. Dien Zondag maakten
velen den langsten kerkgang van hun leven.
Tegen het begin van den middagdienst werd
het sein veilig geblazen
De radio van vijf uur heeft ons het gewel
dige nieuws gebracht. Luchtlandingstroepen bij
Arnhem geland, bij Grave, bij Eindhoven. Hat
was ongehoord. Gedurfd en geweldig. Weer
legden we als op Dollen Dinsdag onze vlaggen
gereed.
Voor de radio- volgden we toen het verloop
van den slag: hoopvol eerst, ons .voorbereidend
op nederlaag later, al wilden we het ook niet
gelooven. We zagen de tegenmaatregelen door
de straten van de steden in het Oosten des
lands gaan: zwaar geschut, troepen, tanks, en
we wisten, dat ze daar niet tegen opkonden bij
Arnhem, toen slecht weer nieuwe troepenlan
dingen onmogelijk maakte. Zoo moest het einoe
komen van Arnhem en van Oosterbeek
En nu, twee jaar later staan wij op het
bloeddoordrenkte slagveld en met ons de over
levenden van Arnhem, de nabestaanden van
de gevallenen en boven allen onze Koningin,
bij wie we, juist in die dagen van 1944 steeds
met onze gedachten waren.
Henry Wallace, de Amerikaansche minis
ter van Handel, legde gisteren een verkla
ring af. waarin
hij handhaaft
wat hij gespror
ken heeft. Voor
hij dit deed, te
lefoneerde hij
met Truman. De
rechtsche bladen
eischen het af
treden van Wal
lace. Men is van
meening, dat de
volgende stap in
deze kwestie
van Byrnes zal
moeten komen.
Sinds het inci
dent sprak deze
nog niet telefo
nisch met Tru-
HENRY WALLACE man. Algemeen
verwacht men, dat ook de Amerikaansche
minister van Buitenl. Zaken een verklaring
over de buitenlandsche politiek zal afleggen.
Luchtkarteering van de K.L.M.
in Suriname?
Ook op andere wijze kan ze haar
medewerking verleenen
Met het oog op een intensievere exploratie
van Suriname zal tot de luchtkarteering van
dit gebied worden overgegaan.
Deze karteering zal waarschijnlijk worden
opgedragen aan de K.L.M., die behalve de
„Meeuw", die in West-Indië voor fotodoel
einden wordt gebruikt, hiervoor nog drie
andere te koopen toestellen ter beschikking
zal stellen. Ook bij de exploitatie van ertsen
en hout in Suriname zou de K.L.M. als
transportmiddel worden ingeschakeld. De
vliegtuigen zouden moeten dienen om men-
schen en materiaal van verkenningsexpedi
ties te vervoeren. Later zou dit vervoer moe
ten uitgroeien tot een locaal luchtverkeer in
Suriname.
NEURENBERG VONNIST 30 SEPTEMBER.
Officieel wordt thans gemeld, dat de von
nissen over de 21 leidende oorlogsmisdadi
gers te Neurenberg op 30 Sept. worden uit
gesproken.
De Geallieerde Bestuursraad heeft beslo
ten plaats en datum van de eventueele exe
cuties der oorlogsmisdadigers in Neurenberg
niet van te voren bekend te maken.
TOMATEN TOT 28 OCT. NOG ONBEPERKT
NAAR ENGELAND.
Officieel deelt Londen mede, dat tot
October tomaten uit Nederland zonder in
voervergunning mogen worden geïmpor
teerd.
Met de spade op den schouder
aan den slag
De minister-president dr L. J. M. Beel,
heeft heden in de vereenigde zitting va*
beide Kamers tot opening van de zitting
19461947 der Staten-Generaal de volgende
rede uitgesproken:
„Hare Majesteit de Koningin heeft mij op
gedragen deze -zitting in Haar naam te
openen. Voor het eerst sinds jaren is het
weer mogelijk het grondwettelijk voorschrift,
vervat in de artikelen 103 en 106 onzer hoog
ste staatswet, na te leven en de gewone
jaarlijksche zitting der Staten-Generaal op
den 3den Dinsdag in September te openen.
Met u verheugt de Regeering zich, dat al
dus de normale paden weder in vollen om
vang betreden worden. Op tal van gebieden
doen zich intusschen de gevolgen van den
oorlog rtog schier dagelijks gevoelen en zijn
de problemen, welke om een oplossing vrar
gen, ontelbaar.
Van haar verantwoordelijkheid te dezen is
de Regeering zich diep bewust. Haar voor
nemens zijn u uit de Troonrede bekend en
zij wenscht thans met de spade op den
schouder om het beeld van Thorbecke
te gebruiken aan den slag te gaan. Zij is
er van overtuigd, dat ook u, leden van de
Staten-Generaal, bereid bent het op u rus
tende deel der verantwoordelijkheid voor
's lands zaken te aanvaarden en in gemeen
overleg m«=<+ "R.effeprim? Ho tor rake noo-
dige maatregelen te treffen. Dat het voor de
Regeering slechts dan mogelijk is haar bijna
onmenschelijk zware taak naar behooren te
verrichten, indien zij zich geschraagd weet
door het vertrouwen van een zoo breed
mogelijke meerderheid uit de Staten-Gene
raal, behoeft nauwelijks vermelding.
Moge Gods zegen ons werk ten deel vallen
en het ons gegeven zijn voor het Nederland-
che volk den weg te banen naar een min
der zorgvolle toekomst.
In naam der Koningin en daartoe door
Haar gemachtigd, verklaar ik de jaarlijksche
gewone zitting der Staten-Generaal te zijn
jeopend."
MEVR. ROOSEVELT ONTVANGT
EERE-DOCTORAAT.
In zijn rede ter gelegenheid van de recto
raatsoverdracht aan de Utrechtsche Univer
siteit deelde prof. dr J. Boeke mede, dat
aan mevr. Roosevelt het eere-doctoraat in
de faculteit der Letteren en Wijsbegeerte is
aangeboden, hetgeen door haar is aanvaard.
WAT DE K.L.M. AAN MODERNE
MACHINES BEZIT.
In totaal heeft de K.L.M. thans de beschik
king over 6 toestellen van het type Douglas
DC-4 en 4 Lockheed Constellations L-49 voor
transatlantisch en internationaal luchtver
keer, afgezien van de 15 Sky masters (mili
taire uitvoering van de DC-4), die speciaal
voor den dienst op Nederlandsch-Indië en
voor enkele Europeesche lijnen worden ge
bruikt. V
MINISTER BEEL NAAR DE JAARBEURS
EN EINDHOVEN
Minister Beel zal morgenochtend, verge
zeld van den secretaris-gen. van „Binnenl.
Zaken", dr M. J. Prinsen, een bezoek aan
de Jaarbeurs te Utrecht brengen.
's Middags gaat hij naar het bevrijdings
feest in Eindhoven.
Spoorwegpersoneel ontving
herdenkingspenning
Ter herinnering: aan de staking op
17 Sept. 1944.
Het was 17 S&pt. 1944, een stralende Zon
dag. Een radiobulletin geeft plotseling een
verrassende mededeeling door: .Luchtlan
dingen bij Arnhem." En alsof dit nog niet
genoeg blijdschap brengt komt daarnaast
het bericht, dat de spoorwegen staken. Te
genover de Duitsche gewapende macht grij
pen de spoorwegmannen naar hun eenige
wapen een staking. Ruim 30.000 spoor
wegmannen, hoog en laag, arbeiders en be
ambten, leggen als één man den arbeid neer
op bevel van de Ned. Regeering in Londen.
,,De hongersnood dreigt!" is de Duitsche
intimidatie, doch de locomotieven blijven op
non-actief. Alle arrestaties, handgranaten en
dreigementen, doen niets af aan het vaste
besluit van het spoorwegpersoneel, dat op
de meest onprettige wijzen het veege lijf
moet redden
Wat deze staking voor de Duitsche stra
tegie beteekende, behoeft niet gereleveerd.
De staking heeft den stroom van Nederlan
ders, die bij duizenden werden weggevoerd
om in Duitschland slavenarbeid te verrich
ten, nagenoeg geheel gestremd en het ver
voer van machines en goederen stopgezet.
Aan alle leden van het N.S.-personeel die
aan de staking hebben deelgenomen, is, ter
herinnering daaraan, vandaag een leg- of
draagpenning uitgereikt, alsmede een ver
klaring van de directie en een in nationale
kleuren uitgevoerde afdruk van de rede van
minister-pres. Gerbrandy op 21 Nov. 1944.
Het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumen
tatie zal, op verzoek van de Ned Spoor
wegen, een uitgebreid onderzoek instellen
naar de voorgeschiedenis, het verloop en de
afwikkeling van de staking. Het onderzoek
zal onder leiding staan van prof dr A. J.
C. Rueter, hoogleeraar in de Vad. Geschie
denis aan de Leidsche Universiteit en des
tijds gepromoveerd op een proefschrift over
de spoorwegstaking van 1903.
Baron van Boetzelaer naar ver
gadering der Ver. Naties
Komt 23 Oct. te Lake Success (V.S.) bijeen.
Onze min. van Buitenlandsche Zaken, mr
C. G. W. H. Baron van Boetzelaer van Oos
terhout is voornemens als leider der Ned.
delegatie, de al
gemeens verga
dering der V. N
welke op 23 Oct
- a.s. te Lake Suc
cess zal bijeen
komen, gedeelte
lijk bij te wonen
Plaatsvervanger
van den min. zal
zijn min. mr E
van Kleffeno, ter
wijl ook oud-min
dr J. H. v. Royen
lid van de dele
gatie zal zijn
Omtrent de ver
dere samenstel
ling der delegatie
konden geen na
dere mededee-
lingen worden
gedaan. Het ligt
in de bedoeling
dr N. Slotemaker de Bruine als expert aan
de delegatie toe te voegen.
Baron van Boetzelaer
MIN.-PRES. Dr L. J. M. BEEL
Ook Soekarno wordt niét
vergeten
De „trip" van de Nederlaftdsche missie
door republikeinsch gebied is begonnen
Met een prachtig salonrijtuig, dat speciaal
voor dat doel uïit Midden-Java was over
gebracht, vertrok dr Koets met zijn gezel
schap gisteren naar Djocjakarta.
Onmiddellijk na aankomst werd geduren
de IV2 uür geconfereerd met den „vice-
president der republiek", Mohammed Hatta.
Na het ongetwijfeld geanimeerde gesprek
DAT de 23-jchauffeur Chr. Mol, als zijnde
de dader van den roofmoord op den 31-j. C.
van Wegen te H'sum, naar A'dam is over
gebracht en het slachtoffer in het bezit was
van f 20.000 aan goud en f 6000 bankpapier.
DAT, naar minister Drees gisteren op het
Nat. Congres voor Volksgezondheid te A'dam
meedeelde, er geleidelijk naast het verpleeg
sterstekort ook een tekort aan medici komt
DAT in verband met dit congres in „Arti
et Amicitiae" een tentoonstelling is inge
richt.
DAT de p.-f. van het Bijz. Gerechtehof te
A'dam de doodstraf eischte tegen mej. Willy
v. d. Heyden, door wier toedoen de illegale
werkster Hanny Schaft werd geëxecuteerd.
DAT bij de Tweede Kamer een wetsont
werp inzake wijziging der Comptabiliteits
wet is ingediend, alsook een wetsontwerp
om de ambtswedden der leden van de Alg.
Rekenkamer te verhoogen.
DAT een postzegelhandelaar van den
Hoofdweg te A'dam door iemand, die zich
uitgaf voor ambtenaar der fiscale recherche,
voor f 3000 aan zegels werd opgelicht.
DAT 19 Sept. te Utrecht in den Stadsschouw
burg een landel. fruitteeltdag wordt gehou
den.
DAT op het kasteel „Nijenrode" te Breu-
kelen de cursussen van het Ned. Opleidings
instituut voor den buitenl. dienst zijn be
gonnen en o.a. oud-min. Bolkestein het
woord voerde.
DAT te A'dam een Hongaarsche Krihg in
Nederland is opgericht, met als secr. G. J.
Kircz, Nic. Maesstraat 107, aldaar.
DAT tot mede-directeur van Mahlers Bank
te A'dam is benoemd mr J. P. Carp en tot
commissaris T. Slavenburg.
DAT 4 en 5 Oct. te Middelburg een prov.
congres der Ned. Mij v. Nijverheid en Han
del wordt gehouden met als spreker o.a. mi
nister Drees.
DAT Nederland in Augustus voor f 206.7
millioen importeerde en f 60.4 millioen ex
porteerde.
DAT een deel van het jubileum-concert
der Ned. Ver. voor den Volkszang in K. en
W. te Den Haag op Zaterdag a.s. per radio
wordt uitgezonden.
DAT de Bijz. Raad van Cassatie te Den
Haag 8 j. gevangenisstraf heeft geadviseerd
tegen den journalist T. Vos van het Agrarisch
Nieuwsblad te Meppel, ofschoon hij door hel'
B. G slechts tot 1 j. voorw. was veroor
deeld.
DAT de Bijz. Raad van Cassatie te Den
Haag tegen den ter dood verpordeelden 25-j.
opper-lt. van de staatspolitie J. v. d. Sluis
uit Groningen levenslang adviseerde.
DAT de A'damsche oud-wethouder van Pu
blieke Werken, J. Bommer, van af 2 Oct
zal optreden als adviseur voor de Volkshuis
vesting bij het Dep. van Openb. Werken c.s.
DAT alle oranjekleurige legitimatiebewij
zen van het personeel van het Bureau Nat.
Veiligheid ongeldig zijn verklaard.
fc DAT op verzoek van den Belg. dienst voor
den wederopbouw een zestal Ned. deskundi
gen naar Brussel is vertrokken voor het uit
wisselen van gegevens.
DAT gistermiddag te A'dam een groot-
scheepsch offensief van Prijsbeheersching,
C.C.D. en Econ. Recherche is ingezet tegen
den zwarten handel.
DAT gisteren, op uitnoodiging van den
T-sjechischen gezant de R'damsche delegatie
o.l.v. burgemeester Oud, voor een bezoek van
enkele dagen naar de Jaarbeurs te Praag is
vertrokken om het handelscontact met
T&jecho Slowakije te verstevigen.
DAT aan ir A. S. Tuinman van de Ned.
Ambassade te Ottawa de pérs. titel van land-
bouw-attaché is verleend.
DAT de Regeeringsadviseur 'voor Tooneel-
zaken, dr B Hunningher, als gast der Rocke
feller-Foundation een-studiereis door de Ver.
Staten gaat maken.
DAT de nieuwe Zweedsche gezant G. La-
gerberg in Den Haag is gearriveerd.
DAT invalide geworden Ned. militairen,
illegale werkers en B.S.-ers op vertoon van
een door het bureau van den Ned. Bioscoop
bond uit te reiken diploma gratis toegang tot
de bioscopen zullen hebben.
DAT de stichter en directeur der Nimco
Schoenfabrieken, Johan Verhey, 58 jaar oud,
te Nijmeger is overleden.
DAT gisteren tien mijnwerkers uirt Heer
len per K.L.M. voor een tegenbezoek naar
Engeland zijn vertrokken.
DAT prof. J. M. Trenstra te Delft prof. ïir
W. Schermerhorn, aan wien op verzoek eer
vol ontslag is verleend, is opgevolgd als secr
van de Rijkscommissie voor geodesie en als
lid dier commissie is benoemd R. Roelofs,
lector aan de T.H.
DAT gisteravond op de Mexicaansche le
gatie te Den Haag een receptie is gehouden
t.g.v. den 136en verjaardag van Mexico's on
afhankelijkheid.
DAT van 9 tot 13 Oct. in de Jaarbeursge
bouwen te Utrecht een groote bloementen
toonstelling „De Stichtsche Tuin" zal worden
gehouden
DAT de'N.V. „The Vitrite Works" te Mid
delburg, de eenige fabriek in ons land, die
hulzen voor gloeilampen fabriceert, Maandag
50 jaar bestaat.-
DAT tot Rijkspluimveeconsulent in vasten
dienst ter standplaats Beekbergen is benoemd
W. J. Roepke.
vertrok de Nederlandsche missie naar Ma-
lang, ten einde Soekarno met een bezoek te
vereeren
Wapenstilstands-besprekingen
beginnen vandaag
De republikeinsche delegatie, bestaande
uit zeven leden, vertrekt vandaag onder
leiding van „gen.-maj." Soedibyo uit Djok
jakarta naar Batavia, ten einde de wapen
stilstandsbesprekingen te voeren met het
Geallieerde hoofdkwartier
VERBOEKET VERWELKOMT COMMISSIE-
GENERAAL.
Hedenmorgen is het hoofd van den Ned.-
Ind. R.V.D., mr K. F. J. Verboeket, per
skymaster uit Batavia naar Singapore ver
trokken, alwaar hij de Commissie-Generaal,
namens dr Van Mook, zal verwelkomen.
PANGKAL PINANG-CONFERENTIE TOT
1 OCTOBER UITGESTELD
In verband met het feit, dat de Commissie-
Generaal eerst de situatie op Java moet be-
studeeren, en voorts tengevolge van het
uitgestelde bezoek van Lord Killearn, is de
Pangkal Pinan-conferentie van 24 Sept. tot
1 October uitgesteld.
TWEE LEIDEN AARS EN EEN BOER UIT
ZEVENHOVEN ONTSNAPT
Op Woensdag 11 Sept. ontvluchtten 3 ge-
interneerden uit het kamp Rogdalen van
een werkobject. Het zijn: Bartholomeus
Godschalk, geb. te Hillegersberg op 12 Maart
1899, wonende te Leiden, Fagelstraat 43;
Arie Looy, geb. te Mijdrecht op 22 Oct 1896,
veehouder, wonende te Zevenhoven. Amstel
256, en Joh. Marinus Stikkelorum, geb. te
Leiden, Kloksteeg 8a
Iets warmer, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Gedeel
telijk bewolkt en overwegend droog weer
met weinig wind en iets hoogere tempera
tuur dan vandaag.
ZON EN MAAN.
Woensdag 18 Sept Zon op 6.18 en onder
18.50; Maan op 22.42 en onder 15.12. Laatste
kwartier.
