De bouwnijverheid langs den Rijn leeft weer op
A'phen, de „hoofdstad" van de Rijnstreek
Eenige wenschen betreffende ons Concertleven
NIEUWE I.EinSCHE COURANT
S
WOENSDAG 21 AUGUSTUS Ml
Maar op montagebouw is men
niet ingesteld
In de contreien van het Rijnland, is het
momenteel een en al léven en wel in het
bijzonder in de bouwmaterialen-industrie.
Alphen, de ongekroonde hoofdstad van
het land, dat door den Rijn zoo -weldadig
met klei is bedeeld, vormt hier ongetwij
feld het middenpunt. In deze plaats zijn
ettelijke dakpannenfa brieken en ook nog
andere, die zich met de fabricage van bouw
materialen bezig houden.
Vanzelfsprekend is er in dezen tijd van
wederopbouw een zeer groote vraag naar
deze materialen en bij het bezoek, dat wij
aan Alphen's grootste bouwmaterialenbedrijf
brachten, viel het ons op, dat de telefoon
geen moment stil stond. Uit het geheele land
kwamen gesprekken binnen en steeds was
de vraag van den man aan den anderen kant
van de draad eensluidend1: Heeft U zooveel
en zooveel materialen voor ons?
Haast vanzelfsprekend was dan ook de
eerste vraag, die wij aan een der directeu
ren stelden, hoe het staat met de bouw-
industrie, of aan de vraag voldaan kon wor
den.
Dan komt de zakenman echter aan 't
woord, zijn antwoord wikkend en wegend,
en naast de lichtzijden, die er zijn, toont
hij ons ook de schaduwzijden van deze
opleving aan.
Welzeker, het gaat en in de Rijnstreek
wordt er vrij aardig gewerkt. Maar toch,
w>il men in de toekomst komen tot den bouw
van 70.000 woningen per jaar. dan dient de
bouwindustrie toch in zijn geheel op volle
toeren te kunnen werken, en hiervoor zal
er nog heel wat moeten veranderen. Van
Groningen tot Limburg en van Zeeland tot
Noord-Holland zijn daar de tallooze objec
ten als wegenbouw, waterbouwwerken, bur
gerwoning- en fabrieksbouw, welke om ma
terialen vragen.
In dit bedrijf vinden ca. 400 mensohen
werk en thans zorgt men voor 384 wonin
gen, die Philips in Eindhoven laat zetten
en 50 woningen, dde in de stad Tilburg ver
rijzen.
Daarvoor moeten dakpannen, betonproduc
ten enz. geleverd worden. Maar ook ver
vaardigt dit bedrijf holle bakst een en voor
vloeren. Hout is er nog steeds niet voldoende
en door holle baksteen én met wapening aan
elkaar te metselen, komt men tot een goed
vervangingsmiddel, doch dit is echter een
vrij kostbare geschiedenis.
In dezen tijd van woningnood vraagt men
om een snelle voorziening. Vandaar dat
men. ook hier evenals elders den montage-
bouw ter hand heeft gevat. De onderdeelen
dér woningen worden fabrieksklaar gebracht,
als gevolg van een speciale bewerking en
dit bespoedigt ten zeerste den bouw. Aan
TASSCHENLATIJN.
Als particulier had de lederwarenwinke-
lier E. de la B. uit Leiden een prachtige ko
nijnenvellen tasch gekocht voor f 75, om
zijn vrouw op haar verjaardag te verrassen.
De jarige was er blijkbaar niet bepaald
mee ingenomen, want zij deed het geschenk
van haar echtgenoot weer voor f 65 van de
hand.
„Zwart" zei gisteren de Tuchtrechter te
Den Haag.
„Neen" zei de winkelier, die moest terecht
staan wegens de transactie van zijn vrouw.
,,'t Was een model voor mijn zaak en dat
ontwerp moet betaald worden".
De Edelachtbare kon het niet rijmen, dat
men als particulier een tasch koopt, die vol
gens den deskundige f 28 waard is en
tegelijk als zakenman een hand vol geld
neertelt voor een model. Bovendien vond
hij het nïiet aardig van de jarige eega, om
het cadeau te verkoopen, wat de schenker
grif beaamde.
In zijn vonnis wees de rechter de model-
tasch toe aan den Staat der Nederlanden,
terwijl er nog een boete van f 40 bij kwam.
den anderen kant blijft het echter een tech
nisch en economisch vraagstuk, terwijl ook
het vervoer nog een woordje meespreekt.
Algemeen is men van oordeel, dat men op
den montage-bouw niet is ingeschakeld. Het
is een vraagstuk, dat door de geheele wereld
in studie genomen dient te wordenaldus
onze zegsman.
Momenteel zijn er achtduizend van de
tienduizend woningen, die in ons vaderland
dit jaar zuilen worden gebouwd, aanbesteed.
KERKCONCERT TE NOORDWXJK a. ZEE.
Wij vestigen gaarne de aandacht van onze
lezers op het concert, dat morgenavond 8
uur wordt gegeven in de Ned. Herv. kerk te
Noordwijk aan Zee door den Leidschen or
ganist Hennie Schouten. Medewerking ver
leent de zangeres mevr. Gertrude Schut.
LEIMUIDEN.
Na enkele teleurstellingen te er thans
blijdschap in den kring der Geref. Kerk, nu
ds C. Moens van Beverwijk het beroep naar
de Geref. Kerk heeft aangenomen. Ds C.
Moens werd 25 October 1910 geboren en is
dus 35 jaar oud. Hij was hulpprediker te
's-Gravenzande en werd 3 Oct. 1943 beves
tigd als Evangelisatie-predikant te Bever
wijk.
Een gemeente met grootsche
toekomstplannen
„De mensch ziet dingen eindigen, die hij
niet heeft zien beginnen en hij ziet andere
beginnen, die hij niet heeft zien beëindigen".
Deze wijze woorden zijn aangebracht ïtn de
hal van het Raadhuis te Alphen a. d. Rijn,
waar zij voorkomen op een wandschildering,
die op symbolische wijze belangrijke mo
menten in het leven weergeven.
Alphen, met zijn veeteelt en landbouw en
sterk industrieel karakter, telt thans ca.
21.000 inwoners, zoo vertelde ons de heer
J. Constandse, loco-secretarte dezer gemeen
te, toen wij hem een en ander over den
toestand en den gang van zaken in Alphen
vroegen.
De plaats is goed uïit den oorlog te voor
schijn gekomen. Er zijn slechts 1 2 bom
bardementen geweest, die echter in de buurt
van de Gouwsluis nogal vrij ernstige schade
hebben aangericht. Ook vielen er op de
villawijk ..Hazeveld" eenige bommen.
De Duitschers hebben in de oorlogsjaren
vooral de motoren- en scheepsbouw gesti
muleerd, iets, waar ze natuurlijk erg veel
belang bij hadden..
En, informeerden wij, is Alphen ook nood
lijdend? We keken er heusch een beetje
verwonderd van op, toen het antwoord ont
kennend luidde. Deze gemeente heeft de
balans in evenwicht weten te houden; een
knappe prestatie.
En wat de vooruitzichten van deze plaats
betreft, er gaat voor Alphen een zeer be
langrijke periode aanbreken.
Dat komt mede, doordat Alphen bijzonder
gunstige verbindingslijnen heeft met A'dam,
Haarlem, Le'iiden, Den Haag, Utrecht en
meer plaatsen, alsmede bovendien goede
Het accent van compositie naar
de uitvoering verschoven
Kort na de bevrijding verschenen in ver
schillende bladen artikelen over de nood
zakelijke vernieuwing van ons concertleven.
Toen het concertseizoen begonnen was bleek
echter al spoedig, dat de wil tot vernieu
wing zich niet opgewassen toonde tegen de
zucht om alles bij het oude te laten. Even
als vroeger werden wij overstroomd met
pianorecitals, waarop wij Beethoven en Cho
pin konden hooren. Natuurlijk werden ook
andere componisten gespeeld. Maar dat wij
in enkele maanden tijds hier in Leiden vijf
maal de Fantasie van Chopin te hooren
kregen, driemaal de Mondscheinsonate, twee
maal de Waldsteinsonate en tweemaal de
sonate op. Ill, is toch wel veelzeggend.
Hierin is midden in het vorige seizoen
vrij plotseling verandering gekomen. Enkele
beroemdheden als Lamond en Fanio Cha-
piro trokken wel volle zalen, maar reeds na
twee concertmaanden wezen verschillende
symptomen er op, dat de belangstelling voor
pianorecitals sterk aan 't luwen was. Een
concert, dat in de groote zaal zou plaats
vinden moest, „wegens gebrek aan belang
stelling", in de kleine zaal worden gegeven.
Een debuteerend pianist mocht zich, in
weerwil van trekpleisters, als Mondschein
sonate en etudes van Chopin, slechts In de
belangstelling van vijftien betalende bezoe
kers verheugen. Verschillende concerten
werden afgelast, zoodat er midden December
in Leiden op concertgebied plotseling weinig
meer te beleven viel.
Op zichzelf is het zeer begrijpelijk, dat
vooral instrumentalisten, die nog naam moe
ten maken, bij de samenstelling van hun
programma's sterk rekening nouden met de
wenschen van het publiek. Maar zij verge
ten, dat dit publiek ten opzichte van reper
toirestukken uitermate veeleischend is ge
worden en zich nog slechts laat imponeeren
door uitvoerende kunstenaars van groot for
maat.
Hier zitten wij midden in het eigenlijke
probleem. In den loop der jaren is het
accent namelijk verschoven van de compo
sitie naar de uitvoering. Niet de schoonheid
der compositie is voor vele concertbezoekers
primair, maar de volmaaktheid der vertol
king. De daverende bijval, dien groote vir
tuozen soms wekken met de uitvoering van
onbelangrijke stukken, is het bewijs voor de
juistheid van deze uitspraak. Deze concert
bezoekers geven er zich meestal geen reken
schap van, dat zij veel meer geboeid worden
door de virtuositeit en den „mooien toon",
dan door de vertolkte compositie.
Nog minder zijn zij zich bewust van de
consequenties van hun instelling. Het is in-
tusschen duidelijk, dat hun houding ertoe
bijdraagt de compositie te degradeeren tot
een middel, dat de uitvoerende musicus ge
bruikt om zich als instrumentalist of als
vocalist uit te leven. Wanneer de uitvoering
praevaleert boven de compositie, is het dan
niet beter om het musiceeren in den huise-
lijken kring geheel achterwege te laten?
Geen enkel dilettant kan zich meten met
een groot uitvoerend kunstenaar en het is
alleen de liefde voor de muziek, die het
musiceeren tot een genot maakt, ondanks
de onvolkomenheden der uitvoering.
Een tweede punt is, dat de gemiddelde
concertbezoeker een maximum aan muzikaal
genot verlangt bij een minimum aan inspan
ning. Zonder inspanning genieten kan men
in 't algemeen slechts bij de uitvoering van
bekende werken. Dus is het maximum aan
muzikaal geno't voor de meeste concertbe
zoekers de uitvoering van een bekend reper
toirestuk in een volmaakte uitvoering. Wij
willen geliefde repertoirestukken allerminst
van de programma's verwijderen en zeker
niet, wanneer deze superieur worden ver
tolkt. Maar wij achten het toch noodzake
lijk, dat aan belangrijke, weinig bekende
werken een groote plaats wordt ingeruimd.
Tenslotte is er een tijd geweest, dat ook de
symphonieën van Beethoven onbekend waren.
Deze werken hebben zich een vaste plaats
op de concertprogramma's veroverd en er is
geen enkele reden, waarom onbekende
meesterwerken niet eveneens tot de gelief
koosde repertoirestukken zouden gaan be-
hooren.
Voor den niet-ingewijde is het natuurlijk
uitermate moeilijk om een modern meester
werk, dat wat melodievorming structuur
en instrumentatie betreft van geheel andere
praemissen uitgaat dan een klassieke sym
phonic, bij het eerste hooren te apprecieeren.
Maar waarom kan een modern werk in één
seizoen niet enkele malen worden gespeeld?
Het Concertgebouworkest speelde betrekke
lijk kort geleden op drie achtereenvolgende
concerten „Le sacre du printemps" van
Strawinsky en verschillende luisteraars heb
ben mij verzekerd, dat zij bij elke volgende
uitvoering intenser van het werk genoten.
Wij zouden de leiding van het Residentie
orkest, dat hier ter stede concerteert, willen
vragen ook op deze wijze moderne meester
werken populair te maken. Wanneer stukken
als „La mer" en „Iberia" van Debussy
„L'oiseau de feu" van Strawinsky eens en
kele malen in een seizoen werden gespeeld,
zou de geïnteresseerde luisteraar gelegenheid
krijgen langzamerhand met het idioom van
deze componisten vertrouwd te geraken.
En jonge instrumentalisten die nog naam
waterwegen.- Plannen tot het graven van
een Heymansweteringkanaal, dat zal uit
loopt in de Gouwe en wegen voor snelver
keer rond de gemeente zijn in voorberei
ding.
Alphen zal zich vooral op industrieel ge
bied gaan uitbreken, zoo verwacht men, en
daar vloert uit voort, dat de bevolking zal
toenemen, dat er woningen zullen moeten
worden gebouwd, enz. enz. Trouwens, wat
die woningbouw betreft, deze is ook hier
zonder de toekomstige bewoners, net als
overal, hard noodig. Het te daar een gezonde
streek. Vóór den oorlog was het sterfte
cijfer steeds iets minder dan over het ge
heel e land.
Sport en lichamelijke opvoeding worden in
deze gemeente dan ook vrij veel beoefend.
Er zijn diverse voetbal- en gymnastiekver-
eenigingen, er is een waterpolo- en een
tennisclub, terwijl de sportbeoefening bui
ten schoolverband krachtig wordt gestimu
leerd.
Wat echter voor Alphen van groot belang
is, - aldus besloot onze gastheer, Is, dat we
een goeden burgervader krijgen. Deze
uiterst belangrijke post is nlj al vrij lang
onbezet.
Dat Alphen een goede toekomst tegemoet
gaat, daaraan twijfelen we niet en we ho
pen, dat ook de wensch van een nieuwen
burgemeester spoedig in vervulling zal
gaan.
De schepen voor Nederland
Hit Amerika
Ook in Indië zgn wy weer aan de markt.
Eenigen tijd geleden kwam uit Amerika
het bericht, dat voor rekening der Neder-
landsche Regeering onderhandelingen wer
den gevoerd over den aankoop van 41 sche
pen. De Nieuwe Leidsche Courant
verneemt thans, dat van deze vaartuigen er
13 besteld zijn door verschillende Nederland-
sche scheepvaartmaatschappijen. De over
blijvende 28 zijn Libertyschepen, die de Ne-
derlandsche Regeering in de vaart brengt en
die vervolgens aan belangstellende maat
schappijen uitgegeven zullen worden.
Ook in Ned.-Indië begint de Nederlandsche
scheepvaart weer op gang te l.omen. Hoewel
er veel schepen verloren gingen, is een maat
schappij als de Java-China-Japan Lijn op het
oogenblik weer met drie schepen, de Tji-
manoek, Tjibasar en Tjibadak op de oude
route in de vaart. De vloot zal weldra wor
den versterkt met de voormalige troepen-,
hospitaal- en evacuatieschepen Tjidane en
Tjitjilenka, die op weg naar de Oost zijn om
haar oude bestemming te volgen. Ook de
Van der Helst is aan deze maatschappij toe
gewezen. De beweringen, dat wij ons van
deze lijn door de geallieerden zouden heb
ben laten verdringen, zijn daarmee weerlegd.
„Uit den duim gezogen", zegt
prof. Schermerhorn
Een der Haagsche bladen bracht Maandag
avond het bericht, dat „bepaalde omstan
digheden de functie van commissaris-gene
raal voor prof. Schermerhom hardnekkig
als zoodanig genoemd minder aantrek
kelijk zouden hebben gemaakt. Het zou",
zoo vervolgde dat blad, „niet zeker zijn, dat
hij nog voor een dergelijke benoeming ln
aanmerking zou willen komen"j
De Nieuwe Leidsche Courant
stelde zich vanochtend in verbinding met
prof. Schermerhom, die ons mededeelde,
dat dit bericht een fabeltje was en dat hij
niet wist uit welken duim dit was gezogen.
„Er is mij niets van bekend", zoo zeide h\j.
SCHERPE CONTRÖLE OP FRUIT-
DISTRIBUTIE.
Nu Maandag a.s. de fruitdistributie ingaat
hebben de controleurs opdracht gekregen
scherp op te treden tegen clandestienen han
del. Niet alleen de vracht, doch ook het
voertuig moet in beslag worden genomen.
De Regeering verzocht voorts den tuchtrech
ters zware straffen uit te deelen.
In de St.-Crt. van 16 Aug.. is bekend
gemaakt, dat uitgeverijen zich in het ver
volg zonder vergunning mogen vestigen.
Erkenningen voor den groothandel lil
pluimvee en wild moeten worden aange
vraagd bij de betrokken Vakgroep Rochus-
senstraat 373, R'dam en voor den detailhan
del in wild en gevogelte Daendelsstr. 35,
's-Gravenhage.
Te Adam is 70-jaar oud overleden ii?
M. v. d. Horst, oud-direct, van het Gem.
Energiebedrijf.
Ind. studenten in Nederland hebben 30
geneeskundige studieboeken aan de biblio
theek te Malang afgestaan als blijk van
trouw aan de „Repoeblik Indonesia".
Van 13 t.m; 15 Sept. wordt in het Con
certgebouw te Haanem de eerste internat.
Dahlia-expositie gehouden.
De Ned. Commissie voor de uitvoering
van het Belgisch-Ned. Cultureele verdrag
zal aan 31 Ned. afgestudeerde studenten een
studiebeurs verleenen, om hun studie in
1946/1947 in België practisch te voltooien.
Het mooie raadhuis van de „ongekroonde hoofdstad" van de Rijnstreek, Alphen a/d Rijn
moeten maken, zullen in hun eigen belang en
in dat van ons concertleven, een anderen weg
moeten inslaan. Wat voor zin heeft het eigen
lijk om met bekende repertoiirestukken, die
iedereen in de vertolkingen van meesters als
Brailowsky, Cortot en Menuhin via de radio
of de gramophoon kent, vergelijkingen uit te
lokken? Zou het niet veel nuttiger zijn zich
b.v. toe te leggen op onbekende kamermu
ziek? Er zijn prachtige kamermuziekwerken
(o.a. het trio en de pianoquartetten van Fauré,
het quintet van Florent Schmitt), die zelden
of nooit worden gespeeld. Wanneer jonge
kunstenaars in deze richting gaan werken ligt
voor hen nog een uitgestrekt terrein braak.
Een aparte plaats in ons concertleven nemen
de orgelconcerten in. In Leiden heeft K. en
O. er een zestal in de Pieterskerk georgani
seerd, waarvoor de belangstelling veel grooter
had kunnen zijn. Wij hebben de naar verhou
ding geringe belangstelling voor kerkconcerten
al eens eerder onder de loupe genomen en
wille ner thans niet verder op ingaan. Alleen
achten wij het belangrijk dat het publiek
niet alleen gelegenheid krijgt de vooraan
staande Nederlandsche organisten te hooren.
maar ook de groote buitenlandsche. Wanneer
buitenlandsche pianisten als Orloff en Janine
Weil hier komen concerteeren, waarom dan
het publiek niet ook gelegenheid gegeven om
met organisten als Marcel Dupré, André
Marchal en Flor PeeteTs kennis te maken.
Wij zullen de verleiding weerstaan om nog
meer wenschen kenbaar te maken. Voorloopig
zijn wij al blij, wanneer er in het volgend
seizoen enkele in vervulling gaan.
Hennie Schouten.
De P.T.T. neemt een proef met een
tweeden omroepzender te Makassar, welke
uit zal zenden op de golflengte 59—64 meter.
AANVRAGEN VOOR DE 3 OCTOBER-
MARKT.
De aanvragen voor een standplaats op bo
vengenoemde markt, welke uitsluitend wordt
gehouden op de Beestenmarkt, de Nieuwe
Beestenmarkt en de 2e Binnenvestgracht,
dienen vóór 29 September a.s. te worden
ingediend, onder vermelding van de te ver
koopen artikelen, aan het Bureau van den
Markt- en Havendienst, Waaggebouw te
Leiden.
Bepaald is achter, dat vleeschwaren in
geen enkelen vorm worden toegelaten
(broodjes met vleesch, worst in het zuur e.d.
mogen dus niet verkocht worden), terwijl
geen oliebollen- en andere gebakkramen
mogen worden geplaatst. Kermis vermakelijk,
heden, van welken aard of grootte ook, als
vischvangen, touwtrekken, ballenwerpen,
rad van avontuur, loterij e.d. worden ge
weigerd. Op de toegangswegen tot het feest
terrein mogen geen standplaatsen worden
ingenomen.
VOORHOUT.
De plaatselijke muziekvereeniging ,,St.
Cecilia" behaalde op het gehouden muziek
concours te Langeraar een len prijs met 102
punten in de afd. „marsohToopen" en een
2en prijs met 299 punten in de le atfdeeling
Harmonie. Met dit succes heeft haar 70-j.
directeur, de heer M. Bolderdijk uit Leiden,
zijn verbintenis met Voorhout afgesloten.
Zaterdagavond 24 Aug. zal de muziek-
vereen-igmg ,,St. Cecilia" een openluchtcon
cert geven aan het „Soldaatje", speciaal voor
de bewoners in onzen achterhoek.
Met verwijzing naar het desbetreffende
persbericht d.d. 15 Aug. 1946 kunnen vanaf
heden t/m. 24 Aug. .aanvraagformulieren
voor klompen worden afgehaald en inge
diend. Bij indiening aanvraagformulieren
tweede distributies tam kaart medebrengen.
