Van Mook: Ook anderen komen in Indiëaan bod
Deutsche studenten prutsen op 'n zolderkamer
Kerkelijk leven in Amerika
HTE UWE LEID SC HE COURANT
3
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1946
Laat mij maar loopen.
De Australiër Cook won gisteren een
weddenschap door van Zuid- naar Noord-
Australië te wandelen achter een krui
wagen, een afstand van 2100 km. Hij
moest nog 75 km, om definitief aanspraak
te maken op den prijs, doch de kruiwa
genvoerder heeft zoo den smaak te pak
ken, dat hij besloot naar het 2100 km ver
der gelegen Perth te wandelen, dat hij
voor Kerstmis bereiken wil.
ongeloof, maar ook, hoe vele kerken de
kansels gebruiken om dergelijke theorieën
te verkondigen. In veel modernistische ker
ken van Amerika staat men nog op het
standpunt waarop het nu gelukkig tanend
wetenschappelijk Modernisme in ons land
eenmaal stond. De gevolgen hiervan zijn
verschrikkelijk geweest. Wereldgelijkvormig
heid is één van de gevolgen. Een zeker
commercialisme is een tweede. De kerk is
hier en daar tot een handelsbank verlaagd,
die middelen als cocktailparties en dans
avonden gebruiken om de fondsen te doen
rijzen. In de derde plaats zijn Kerk en Staat
daar niet voldoende gescheiden: de predi
kanten beoefenen meer politiek dan gods
dienst. In de vierde plaats is daar het
kleur- en rasprobleem, waarin de kerken
lang niet altijd de juiste positie innemen
en vergeten dat God „uit éénen bloede het
gansche geslacht der menschen' gemaakt
heeft. In de vijfde plaats is er het ritualisme
dat het Evangelie vervangt door den vorm;
de toga van den dominee is daar belang
rijker dan de vergeving der zonden. Einde
lijk is er een algemeene slaapzucht: gemoe
delijke kransjes en tea's doen de menschen
gerust indommelen.
Dit zijn enkele van de zwakke plekken in
de meer modernistische kerken van
Amerika. Maar daartegenover staat het feit
dat veel kerken dit gevaar inzien en nu
buitengewoon krachtig en openlijk daartegen
getuigen. Zoowel orthodox Baptisten als
Methodisten, doen kerkelijk prachtig werk
en roepen, om met den Lutheraan Walter A.
Maier te spreken: „America, turn to Christ!"
„Amerika, keer terug tot Christus!" 'Over
de radio, van de kansels, door geschriften,
attaqueeren zij deze bolwerken en ik moet
zeggen, dat het dikwijls een hartverheffend
genot was, deze mannen als paladijnen van
het Bijbelsch geloof hun getuigenis te hoo-
ren geven. In dit verband mag ik zeker
niet vergeten „Moody's Bible Institute" te
Chicago te noemen, een school waar dui
zenden jonge menschen worden opgeleid,
die later Amerika inzwermeh als enthou
siaste leeraars en predikers van „the sound
Gospel, het onvervalschte Evangelie van
Jezus Christus. Deze school heeft een eigen
radio-uitzendinstallatie, en het was mij een
eer van daaruit voor het Amerikaansche
volk te hebben mogen broadcasten.
Bijzondere vermelding verdient the Dutch
Reformed Church en the Christian Refor
med Church. Deze beide beschouw ik meer
bijzonder (met de Presbyteriaansche) als
mijn eigen kerken. Het woord „Dutch",
voor de eerste gevoegd, wijst aan dat zij
van Hollandschen oorsprong zijn. Ongeveer
een eeuw geleden gesticht door emigranten
uit Holland, onder leiding van een man als
Dr Scholten (een bewogen en boeiende ge
schiedenis. die waard is beter gekend te
worden!) leven deze twee kerken, helaas,
gescheiden, ofschoon zij één belijdenis heb
ben en die beide willen handhaven. Zij
hebben ieder hun opleidingsschool, Hope-
college, het seminarie te New-Brunswick,
en Calvin-college. Het kerkelijk leven is er
frisch, gezond en niet kleinzielig of bekrom
pen. Men twist er niet over de vraag of
er een paar gezangen minder of meer in
den kerkelijken zangbundel voorkomen, maar
Zingt er eenvoudig driehonderd! Op Paschen
stond ik midden tusschen de bloemen op
den kansel in deChristian Reformed
Church, dat is, de Gereformeerde Kerk!
Waarom toch ook niet! Waarom zullen wij
het feest van het Leven, dat uitbrak uit
den dood, niet vieren met bloemen en plan
ten? En jubelende koren! De koristen
komen op in een zwarte of paarse toga,
alles even frisch en mooi! 't Is immers voor
God! Kunt u het niet begrijpen dat ik den
eersten Zondag na mijn terugkeer in Den
Haag, meende te moeten preeken over: „Wie
is zij (de Kerk), die er uitziet als de dage
raad. zuiver als de zon, schoon als de
maan. schrikkelijk als slagorden met ba
nieren." Het bewustzijn van de kerk moet
zijn het bewustzijn van den dageraad! Ver
diept u er eens in, collega's van alle
denominaties; 't is een tekst uit duizenden;
't begint in u te branden als vuur als u
erover preekt!
God zegene deze twee kerken in Amerika,
met prachtmenschen als Prof. Milton J.
Hoffman, Dr. H. Beets, den fijnzinnigen
Dijkstra uit Grand Rapids. Mijn hart heb
Ik bij u gelaten.
£>ARMWAQ.TIG-HeiD VÖÓg fèEC-HT?
Overigens vertelde hij weinig
belangrijks
Dr. Van Mook heeft gisteren, zooals in een
deel der vorige editie vermeld, als zijn ver
wachting uitgesproken, dat alle Britsche troe
pen in Ned. Indië vóór 1947 door Ned. troe
pen zullen zijn vervangen. Hij wees er met
nadruk op, dat er geen enkele wijziging in de
algemeene grondslagen van de Ned. politiek
was gekomen of zou komen. Basis is nog
Volgend jaar 4 montage-woningen
per dag
De Vries Robbé gaat er zich op instellen.
Volgend jaar zullen in enkele grootere ge
meenten van ons land in totaal 1000 „Mon
tagewoningen" volgens het Engelsche systeem-
Airey worden gebouwd. Gedurende de ko
mende maanden zullen de maatschappijen
„De Vries Robbé" en „Beto-ndak Arkel" zoo
danig met een speciaal voor dezen bouw
noodige fabrieksoutillage, resp. voor de staal-
en de betononderdeelen worden uitgerust,
dat zij 4 woningen per dag kunnen afleve
ren. De muren en fundeeringen zullen van
beton en staal, de vloeren en daken van
hout zijn. Zij zullen even duur zijn als de
traditioneel gebouwde huizen.
Op een Londensóhe scheepswerf is een
motorboot gebouwd, die in drie dagen den
Oceaan zal kunnen oversteken.
steeds de Regeeringsverklaring van 10 Febr.
en wat in Malino bereikt is. Verder zeide
hij, „dat niemand zou wenschen, dat een con
structieve, 'en niet-extremistisahe Indonesi
sche groep zou worden ontbonden".
Dr. Van Mook vertrouwde er op, dat, nog
voordat de toekomstige onderhandelingen
zouden zijn begonnen, de evacuatie uit het
binnenland zou zijn hervat. De Commissie-
Generaal zal waarschijnlijk in de eerste helft
van September arriveeren. Aan een even-
tueele oplossing zullen de Staten-Generaal
hun goedkeuring moeten hechten, doch dr.
Van Mook ging van de veronderstelling uit,
dat de Commissie-Generaal wel zou weten,
welke overeenkomst voor de meerderheid
van de St.-Gen. aanvaardbaar zou zijn.
Op de conferentie te Pangkal Pinang, waar
dr. Van Mook persoonlijk tegenwoordig zal
zijn, zullen ook vertegenwoordigers van tot
dusver niet gehoorde politieke partijen of
andere erkende organisaties binnen elke zg.
minderheidsgroep uit het geheele onder ge
allieerde of Ned. controle staande gebied
worden gehoord.
Naast het politieke aspect van het Indische
vraagstuk verdient ook het economische alle
aandacht. Het is bekend, hoe de positie der
voornaamste cultures was bij de capitulatie der
Japanners. De suikercultuur heeft aanzienlijk
te lijden gehad van den vijand. Diverse fabrie
ken zijn afgebroken, machines verwijderd,
gronden werden gebruikt voor den verbouw
van andere gewassen.
De rubbertuinen zijn vrij behoorlijk den
oorlog doorgekomen. Slechts een beperkt deel
der boomen werd gerooid en men verwachtte
een beteren tap tengevolge van de rust, welke
de rubberboomen hadden genoten. De thee
cultuur heeft te lijden gehad van de verniel
zucht der Japanners. Diverse aanplantingen
zijn gekapt om plaats te maken voor andere
gewassen. De boomen werden niet onderhou
den, zoodat zij te ver zijn doorgegroeid.
De kinacultuur stond er best voor, omdat de
vijand de waarde van den kinabast erkende.
De koffietuinen hebben eveneens van de ver
nielzucht te lijden gehad. De tabakscultuur op
Java zou, daar het een éénjarig gewas is, vrij
spoedig weer op gang gebracht kunnen wor
den. De Deli-tabakscultuur staat er slechter
voor, daar naar men aanneemt, de gronden
door teelt van andere gewassen uitgemergeld
zijn
De tinwinning op Banka en Billiton begint
verrassende teekenen van herstel te vertoo-
nen, terwijl aan het herstel der olievelden op
Borneo hard gewerkt wordt
Aldus is in het kort de situatie van het
bedrijfsleven in Indië. De totale oorlogsschade
wordt geraamd op niet minder dan 6 8 mil
liard gulden.
De verwikkelingen met de nationalistische
beweging hebben echter de vooruitzichten,
welke bij de capitulatie van Japan bestonden,
aanzienlijk gewijzigd. Als men de jaarversla
gen der Indische ondernemingen leest, stuit
men telkens op de mededeeling, dat men na
genoemd tijdstip niets meer omtrent de si
tuatie op de ondernemingen weet.
Het binnenland van Java en Sumatra is
voor de Nederlanders afgesloten, zoodat de
wederopbouw der bedrijven geen aanvang kan
nemen. Vele kostbare maanden zijn nu al ver
streken, welke de schade aanmerkelijk zullen
blijken'te hebben verhoogd. Het oestuur der
Amsterdam Rubber Cultuur Mij deelde b.v.
mede, dat verwacht moet worden, dat de
gevolgen van het extremistische beheer
desastreuzer zullen zijn dan die van de Japan-
sche bewindvoering.
Men houdt het voorts voor vrijwel zeker,
dat de belangrijke voorraden cultuurproduc
ten, welke op de ondernemingen aanwezig
waren, inmiddels door de extremisten groo-
tendeels zijn afgevoerd. De heer W. F. Pahud
de Mortanges, lid der firma H. G. Th. Crone
te Amsterdam, had het in een onderhoud over
„plunderende horden".
Het verlangen naar het herstel van orde en
rust is in kringen der Indische ondernemers
begrijpelijk zeer groot. Men popelt om den
wederopbouw der bedrijven ter hand te kun
nen nemen waarin men verhinderd wordt
door de slepende crisis op staatkundig ge
bied.
De directie der Handelsvereen. „Amster
dam" merkte in dit verband op, dat de gang
van zaken zeer teleurstellend is, nu men zoo
veel maanden na de Japansche capitulatie nog
niet aan den wederopbouw kan beginnen. Het
is, aldus de directie, zeker niet voor tegen
spraak vatbaar, dat zonder rust en orde wel
vaart onmogelijk is.
En de heer v. d. Mark, vice-voorzitter van
de Rubberplanters vereen, aan de Oostkust van
Sumatra, sprak als zijn meening uit, dat een
spoedig herstel van het Deliland mogelijk is,
indien in den loop der komende maanden de
Oostkust volledig bezet wordt en gezuiverd
van terroristen; zoo niet, dan zullen de ge
volgen van ernstigen aard zijn. Een militaire
bezetting op korten termijn werd door hem
van essentieel belang geacht.
Herstel van orde en rust zou niet alleen in
het belang van het bedrijfsleven zijn. maar ook
in dat van de bevolking zelf. De heer v. d.
Mark vertelde, dat op het oogenblik minder
voedselgewassen worden verbouwd dan in
vorige jaren, als gevolg van de belastingen,
door de TH.I. opgelegd, en de actie der ter
roristische benden, die zich om de minimale
behoeften van de bevolking niet bekommeren.
(Vervolg op pag. 4).
Tot de dagelijksche bezoekers van de
school van Kees Boeke te Bilthoven be
hoort de bakker. En als hij dan z'n waren
heeft afgeleverd zijn er altijd wel leer
lingen, die een eindje op zJn kar mee
willen rijden. Vooral Prinses Beatrix
houdt van liften.
Vliegtuigbouwers in spe weten
wat behelpen is
„Gaat u even mee, we hebben nog een
tweedekker op zolder staan."
Een dergelijke invitatie wordt natuurlijk
nooit afgeslagen en men heeft er zelfs het
klimmen van 3 trappen voor over, om een
paar vliegtuigen op zolder te zien staan.
Konden we eerst onze ooren niet geloo-
ven, aldus „De Msb.", toen we boven kwa
men, op een ruimen zolder van het T.H.-
gebouw aan de Julianalaan, meenden we
aanvankelijk te droomen.
In al haar schoonheid staat daar een com
plete tweedekker Fokker C 5, als een groote
vogel in een kooi. Het is een toestel, zooals
we vóór den oorlog zoo vaak in de lucht
hebben gezien.
Ook een groote ééndekker van het Fokker
T. 9 type staat in gedeelten opgesteld, even
als een half afgewerkte vliegboot van Fok
ker B 4, een type, dat alleen als studiemate
riaal wordt gebruikt.
Op een qnder groot stuk van den zolder
ligt een groot stuk van een Engelsche Wel
lington, die aan de eerste 'raid op Keulen
heeft meegedaan. De voorkoepel en de be
stuurdersplaats zijn nog nagenoeg geheel in
tact. Voorts liggen hier nog vleugel- en
rompstukken, waaruit de constructiebouw
uitstekend is na te gaan.
Ook beneden in dit gebouw is nog een
ruimte, waar we verschillende vliegtuig-
onderdeelen zagen, zooals drijvers van wa
tervliegtuigen, stukken van vliegbooten, vleu
gel, motoren etc.
Toch is slechts een klein gedeelte van
Vliegtuigbouwkunde in dit gebouw onder
gebracht. Ook in het gebouw van Water- en
Scheepsbouwkunde heeft men wat zolders
en ruimte in gebruik gekregen. Daar zijn
de uitslagzolders en wordt de aërodynamica
en dergelijke onderdeelen van dit vak on
derwezen.
Dat een dergelijke behuizing voor zoo'n
belangrijken tak van onderwijs zeer slecht is.
valt terstond in het oog.
Voor zooiets moet men ruimte hebben,
fabriekshallen, hangars, vliegvelden.
We denken aan Ypenburg. Een groot veld,
dat niet gemakkelijk voor zware motoren
bruikbaar is te maken. Ruimte is daar echter
voldoende en een paar hangars zouden er
nog wel bij te bouwen zijn. Daar heerscht
ook de juiste vliegersfeer, waarmede de
aanstaande vliegtuigingenieurs toch ver
trouwd moeten raken. Bovendien liggen aan
den rand van dit vliegveld, aan de Brassers
kade, nog de verschillende onderkomens en
loodsen, die de Duitschers daar voor het
personeel van Ypenburg hebben gebouwd.
Nu zijn ze nog in gebruik bij het grondper
soneel van de Nederlandsche Luchtmacht,
maar het valt te bezien, of die daar op den
duur zal gestationneerd blijven. Dit vooral
ook met het oog op het slechte veld, dat
niet geschikt is voor zware jachtvliegtuigen
en bommenwerpers.
Ook daar narigheid met een
evacuatie-bureau
Ex-directeur verduisterde rond vijftig
duizend gulden.
Gisteren heeft voor de arrondissements
rechtbank te Alkmaar terecht gestaan de
50-j. Jan van Pluym, voorm. dir. van het
evacuatiebureau N.-Holland, wegens ten
laste legging van verduistering van rond
f 50.000 uit de kas van genoemd bureau en
het tijdens den oorlog aannemen van steek
penningen van i-n het kustgebied werkende
aannemers. Hij heeft getracht, de weduwe
van een gevallen illegaal strijder over te ha
len, een verklaring te teekenen, dat haar
man die f 50.000 voor illegaal werk zou heb
ben ontvangen, doch zij weigerde dit. Ver
dachte heeft echter wel een sgeld aan de
illegaliteit geschonken.
De Off. van Justitie, mr Meischke, ei*schte
1 jaar en 6 mnd. gev.str.. met aftrek prev.
Uitspraak 3 Sept.
Scandinavisch zendingsvliegtuig
landde op Schiphol
Gistermorgen landde op Schiphol een spe
ciaal vliegtuig van de Scandinavian Missio
nary Transport met Zweedsche zendelingen
aan boord, die op weg waren naar hun toe
komstig arbeidsterrein China. Dit vliegtuig,
een DC 3, is eigendom van de groote Scan
dinavische zendingsvereeniging en maakt ge
regeld vluchten naar Alexandrië, China, etc.
De artikelen, die ik over m'n bezoek aan
de Ver. Staten schreef en die, zooals van
zelf spreekt, toch al onvolledig genoeg zijn,
zouden de lezers van dit blad zeker niet be
vredigen, als ik ook niet iets schreef over
de Amerikaansche kerken en het kerkelijk
leven. Dikwijls wordt mij gevraagd hoe het
Amerikaansche volk nu toch eigenlijk is in
godsdienstig opzicht. Laat ik dan met één
woord antwoorden: religieus. Daarmee is
natuurlijk niet alles gezegd. Toch is mijn
Indruk dat de doorsnee Amerikaan, evenals
de Angelsaksische bevolking over het alge
meen, den godsdienst bemint en 'dan zeer
beslist den Christelijken godsdienst zooals
die uit den Bijbel geleerd wordt. Vandaar
het verschijnsel dat u niet in de straten
van de groote steden van Amerika kunt
wandelen, zonder getroffen te worden door
het opvallend groot aantal kerkgebouwen,
tot allerlei denominaties behoorende. Als wij
een oogenblik de „Christian Science"-ker-
ken laten rusten (hoewel het Christian
Sciëntisme nergens in de wereld zoo enorm
veel aanhang heeft als daar), zijn er vooral
twee groote groepen die de aandacht vra
gen: de Baptisten en de Methodisten ker
ken met hun groote verscheidenheid.
In deze kerken vindt men twee stroomin
gen: een meer orthodoxe en een meer mo
derne of vrijzinnige. Als deze kerken ortho
dox zijn, zijn ze het meestal goed, honderd
procent. Dat komt omdat de orthodoxe ker
ken sterk uit de antithese leven en omdat
ze permanent een zeer bewusten strijd op
leven en dood moeten voeren tegen allerlei
geestelijke stroomingen, voor wie evolutie
leer en platvloersch rationalisme nog altijd
het summum van alle wijsheid is. Het is be
droevend hoe op vele Amerikaansche scho
len de jeugd nog wordt opgevoed in dit
Laten de Hervormden en Gereformeerden
hier in Nederland hun afgevaardigden stu
ren naar het eeuwfeest van deze kerken het
volgend jaar en laten zij op één kan
sel Gods groote daden verkondigen voor
het nageslacht, vertellende de loffelijkheden
des Heeren, en Zijne sterkte, en Zijne won
deren, die Hij gedaan heeft.
Ds. A. G. BARKEY WOLF.
's-Gravenhage.
