Jlkuiue t GTourant
m
Erkent de Regeering de „Repoeblik" ja of neen
Moeten we so'daat worden of dienst weigeren?
De dooden sporen u aan, aldus Mackenzie K ng
LDist TJ
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1946
2e Serie, 2e Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 404
Abonnementsprijzen.
t 0.26 per week
f 1.10 per maana
t 3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
(bij betaling p kwit
verh m adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per m.m
BU contract belang
rijke koritng
Postrekening 5 8 9 3 6
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEW OERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur:
Dr E DIEMEB
Redactie:
8 VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
$taniuastiri) is
myn Ijcrl in teg
jhcblcuert
lenspoel"
Een vraag die op een antwoord
wacht
Jihr. mr. R. van Lennep schrijft ons:
Er zullen onder uw lezers velen zijn, die
nu eindelijk willen weten: Erkent onze Re
geering de „Repoeblik Indonesia", ja of
neen?
Volgens art. 51 Grondwet zweert de Ko
ning bij de troonsbestijging, dat Hij de on-
•afhankelijkheid en het grondgebied van den
Staat met al Zijn vermogen zal verdedigen
en bewaren.
Maar in de Regeeringsverklaring van 10
"Februari 1946 wordt de mogelijkheid van ont
binding van het koninkrijk aanvaard.
- En op de conferentie van Malino verzet
de Lt. Gouverneur-Generaal zich niet „met
al zijn vermogen" tegen een politiek, gericht
op afscheiding van Nederlandsch-Indië van
het Koninkrijk na een overgangstijdperk van
5 of 10 jaar. Integendeel, hij bevordert die
politiek, ja dringt ze de conferentie op, vol
gens sommigen.
Een op behoorlijke wijze tot stand geko
men republiek zal geen bezwaar ontmoeten,
verklaart de minister van Overzeesche Ge
bieden in de Tweede Kamer. Hij erkent de
republiek, omdat daarin een stuk Indone-
sich nationalisme leeft. Ook een reden! Het
wordt nog vreemder, als Z.Exc. verklaart,
dat de Regeering erkent, dat een staatkun
dige organisatie zich heeft aangeduid als een
republiek.
In plaats van een republikeinsche
p a r tij gevormd te hebben, heeft Soekarno
een jaar geleden met een aantal geestver
wanten en vreemde hulp in het binnenland
van Java een „Repoeblik Indonesia" uitge
roepen, een staat in den Staat gesticht, met
ministers, een eigen leger, enz.
Anders dan bijvoorbeeld de regeeringen
van de Vereenigde Staten en van het Britsche
Koninkrijk, die de souvereiniteit van het
Koninkrijk Nederland over Nederlandsch-
Indië erkennen, en dus geen officieele be
trekkingen met Soekarno's schepping kun
nen onderhouden, verklaart onze minister
van O.G., dat een op behoorlijke wijze tot
stand gekomen republiek bij de Regeering
geen bezwaar ontmoet!
Vrage: beantwoordt soms de „Repoeblik
Indonesia" aan die voorwaarde? Moeten wij
dus weer aannemen, dat de „Repoeblik In
donesia" voor de Regeering niet aanvaard- teerd.
PRINSELIJK BEZOEK AAN NIJMEGEN.
Prins Bernhard heeft als insp.-gen. van
de Ned. Landmacht gisteren de Nijmeegsche
kazernes bezocht, militaire oefeningen op
het Molenveld aldaar bijgewoond en het 3e
bat. van het reg. stoottroepen geïnspec-
Erkent onze Regeering de „Repoeblik Indonesia" nu, ja of neen? Dat is een vraag, die
vooral ook onze troepen op Java bezighoudt, blank zoowel als bruin....
Ned. vliegtuig voor Eng.
kust in zee gestort
Beide inzittenden door Noorsche boot
opgepikt.
Een Nederlandsch militair vliegtuig, dat
op weg was van Valkenburg naar Hendon
(Eng.) is tengevolge van motorstoring v-oer
de Engelsohe kust in zee gestort. De inzit
tenden, de luitenants J. G. Zegers de Beijl
en K. A. la Bree, werden door een Noor-
sohe vrachtboot opgepikt. Later zijn zij door
een loodsboot in de Eng. badplaats Margate
aan land gezet.
DR EUWE GAAT HEEN ALS CONRECTOR.
B. en W. van A'dam stellen den raad voor
met ingang van 1 September aan dr M.
Buwe eervol ontslag te verleenen als con
rector van het gemeente-lyceum voor
meisjes.
TONNEN BRIEVEN VLIEGEN DOOR
DE LUCHT.
Van 13 t/m. 18 Aug. is d,oor het nachtelijk
luchtpostverkeer via Schiphol bijna 16 ton
post vervoerd, nog uitgezonderd de post voor
Indië.
FAMILIE CHURCHILL MET VACANTIE
NAAR ZWITSERLAND.
De heer en mevrouw Churchill, met hun
dochter, gaan Vrijdag met vacantie naar
Zwitserland.
baar is? Mijnheer de Hoofdredacteur, geef
ons Licht!
Als morgen in een deel van Nederland, bij
voorbeeld in Friesland, een aantal menschen
de Friesche Republiek uitroept, in welk op
zicht verschilt dan zulk een revolutionnaire
daad van het gebeurde op Java, en op grond
waarvan zou onze Regeering tegenover die
republiek een minder welwillend standpunt
kunnen innemen dan tegenover de Repoe
blik Indonesia?
RF.PUBL. RADIO-TELEFOONDIENST
TUSSCHEN JAVA EN SUMATRA.
Dezer dagen is de eerste republikeinsche
interinsulaire radio-telefoondienst tusschen
Java en Sumatra officieel geopend.
Alleen principieele bezwaren
vinden eerbiediging
Bij de dienstweigeraars zijn, zooals mr M.
J. P. D. baron van Harinxma thoe Slooten van
het departement van Oorlog gisteravond voor
de radio opmerkte, twee groote groepen te
onderscheiden, n.l. de principieele zij, die op
grond van hun overtuiging den medemensch
niet dooden, ook niet ingevolge Overheids
bevel en de politieke zij, die meenen
dienst te kunnen
r: weigeren omdat het
doel, waarvoor zij
onder de wapenen
zijn, hun niet aan
staat. Ten aanzien
van de eerste groep
bepaalt de Dienst-
weigeringswet van 13
Juli 1923, dat een des
betreffend bij den
minister van Oorlog
ingediend verzoek,
door een speciale
commissie zal wor
den onderzocht, waar
na de Regeering den
dienstweigeraar alge-
heele vrijstelling van
den militairen dienst
kan verleenen met
tewerkstelling van
hem in een anderen
tak van Staats
dienst. Bij erkenning
van de gewetensbe
zwaren buigt de
Staat dus voor het
principieele bezwaar.
Dit is de eenige
restrictie, welke de
Regeering in dit opzicht maakt. Het zal duide
lijk zijn, dat echter geen enkele regeering kan
wijken voor de politieke bezwaren. Dit zou
onoverkomelijke consequenties met zich mee
brengen. Het Ned. volk heeft in zijn vertegen
woordiging gekozen de regeering, die ons be
stuurt. Deze regeering bepaalt de bestemming
waartoe de machtsmiddelen van den Staat zul
len worden aangewend.
Wie dus een beroep op de Dienstweigerings-
wet overweegt, moet zich goed realiseeren, dat
de dienstweigeraar op eigen risico weigert, d.
w.z. indien zijn beroep ongegrond wordt be
vonden door de betreffende commissie, is hij
ten volle verantwoordelijk voor de door hem
gestelde Weigering en kan hij daar dus voor
gestraft worden. In dit verband wees spr. nog
op de uitzending van dienstplichtigen naar
Ned. Indië, die zoo algemeen in de belangstel
ling staat/' Een beroep op art. 192 van de
Grondwet, waarin wordt bepaald, dat dienst
plichtigen te land niet dan met hun toestem
ming naar Ned. Indië, Suriname, Curasao mo
gen worden gezonden, kan niet in elk opzicht
meer steekhoudend worden genoemd, daar de
Regeering. op grond van het Londensch wets
besluit van 22 Juni 1944; welk besluit kracht
van wet heeft en als noodrecht zelfs in staat
is de Grondwet te doorbreken, de dienstplich
tigen ook zonder hun toestemming naar de
Overzeesche Gebiedsdeelen kan zenden. Ook
het Besluit Buitengewoon Strafrecht en het
Besluit op den bij zonderen staat van beleg,
welke eenige van de Grondwet afwijkende be
palingen inhielden, worden erkend. Tevens is
de definitieve wijziging van art. 192 der Grond
wet naar alle waarschijnlijkheid thans spoedig
te verwachten. Spr. deed dan ook een be
roep op allen om hun handelwijze en haar ge
volgen ernstig te overwegen en geen per
soonlijk belang boven het belang van land
en volk te laten praevaleeren.
HAVEN VAN SAIGON AUTONOOM
De Vietnamcommissie besloot de haven van
Saigon autonoom te verklaren en onder be
heer van een commissie van 9 te stellen.
Italiaansch memorandum in
Parijs verworpen
Gisteren was het vier jaar geleden, dat de
wereld vervuld werd van hoop, door de lan
ding, die geallieerde commando-troepen uit
voerden op het strand van Dieppe. Het was
een proef invasie.
maar een kostbare.
Met vele andere sol
daten liggen er 900
Canadeezen in het
zand begraven en
hen heeft de Cana-
deesche premier
Mackenzie King gis
teren ter plaatse her
dacht.
Over de graven
heen richtte hij het
woord tot de Parij-
sche Vredesconferen
tie. „De dooden", zoo
zeide hij, „sporen U
aan tot daden. Ver
spil uw tijd niet in
nuttelooze discussies.
De conferentie is on
voldoende bezield van
den geest dien men
van haar mag
eischen".
MACKENZIE KING
Lord Killearn naar Batavia?
Uit gezaghebbende bron verneemt ANP-
Aneta, dat lord Killearn in de eerstkomende
dagen te Batavia verwacht wordt.
KOLENRANTSOENEN 1946/47 VOOR
GEBOUWEN, WERKPLAATSEN E.D.
Zij, die door omstandigheden niet in de ge
legenheid waren vaste brandstoffen aan te
vragen voor verwarming van ruimten, be
stemd voor uitofeening van hun beroep, be
drijf of dienst, zullen hiertoe van 22 tot en
met 30 Aug. a.s. in staat worden gesteld. Het
hiervoor te gebruiken formulier MD 39305
is bij den distributiedienst verkrijgbaar. Aan
vragen ingediend na 30 Aug. a.s. worden niet
meer in behandeling genomen.
In bovenvermeld tijdvak kunnen eveneens
brandstoffen worden aangevraagd door ex
ploitanten van pensions, waarin 10 of meer
gasten vertoeven.
PASSAGIERSLIJST VAN DE
„BLOEMFONTEIN"
De passagierslijst van het repatrieeringsschip
„Bloemfontein", dat vermoedelijk 28 Aug. te
Amsterdam zal arriveeren, ligt op onze bu
reaux ter inzage.
DAT mr F. M. Wolfson, advocaat op Cura
cao, aldaar is overleden alsmede dr J. F. S.
Esser te Chicago.
DAT de Alg. Kath. Werkgeversver. 5 Sept.
in het Kurhaus te Scheveningen een congres
houdt ter bespreking der huidige econ. en
soc. problemen.
DAT niet de Koningin doch minister Beel
op den derden Dinsdag van Sept. de Staten-
Generaal zal openen.
DAT de oud-deken van A'dam, mgr dr G.
C. v. Noort, i.v.m. zijn minder goeden toe
stand, is bediend.
DAT de K.N.AC weer met een bescheiden
handboek 1946 voor den dag is gekomen en
daarmee weer velen aan zich zal ver
plichten.
DAT voor het eerst na 5 jaar gisteren weer
thee-toewijzingen op de A'damsche Beurs
werden gebracht, respect, uit Br.-Indië, Cey
lon en Afrika, en de prijzen varieerden van
f 1.18—1.65 per »/2 .zg.
DAT Maandag het aantal baden bij de Mij
Zeebad te Scheveningen in dezen zomer de
100.000 is gepasseerd.
DAT Den Haag weer ruim 40.000 telefoon-
abonné's telt tegen ruim 45.000 in 1942.
DAT Arnold Meyer naar de cellenbarak
ken te Scheveningen is overgebracht.
DAT de tabaksgroothandel zijn moeilijk
heden met den minister van Ècon. Zaken
zal bespreken.
DAT in den herfst een aantal Ned. offi
cieren uitsluitend voor terreinstudie naar de
Ardennen gaat.
DAT te Wateringen 2 kinderen door gas
zijn gestikt en de wielrijder L. v. D. aldaar
door een auto werd gedood.
DAT de zgn. Hartjesdag, den derden Maan
dag in Augustus, veel rustiger is geweest
dan vóór den oorlog.
DAT onze bankbiljettencirculatie de afge-
loopen week met f 3 millioen verminderde.
DAT Prins Bernhard een afscheidsbezoek
bracht aan de in Arnhem gelegerde le in-
fanterie-brigade, die geheel naar Indië gaat.
DAT particulieren beslist niet in aanmer
king komen voor een motorfiets uit de
„dump" te Deelen en dus aanvragen om be
reidverklaringen nutteloos zijn.
DAT dr an Mooks diplomatieke adviseur,
W. F. L. graaf van Bylandt, in Den Haag is
gearriveerd om besprekingen te voeren en
hier eenigen tijd zal blijven.
DAT onder auspiciën van de British Coun
cil „The Art-theater club" van Alex Clunes
in December een tournée door Nederland zal
maken.
DAT tegen het tijdens den gisteren te R'dam
gespeelden voetbalwedstrijd Feyenoord
Curacao opgetreden harmoniekorps S.V.H.
proces-verbaal is opgemaakt, daar dat korps
voor eenigen tijd het spelen was verboden.
DAT de Eerste Kamer morgen te 2 uur bij
eenkomt.
DAT dr Erdmann, een specialist der Ar-
gentijnsche regeering inzake melkwinning,
op uitnoodiging der Ned. Regeering een stu
diebezoek aan ons land zal brengen.
DAT morgen de „sub-commissie der ge
teisterde gebieden" van den economisschen
en socialen raad van de U.N.O. voor een 3-
daagsch bezoek in Nederland arriveert.
DAT gisteren het m.s. Prins Willem IV uit
Montreal naar R'dam is vertrokken met le-
gergcederen en kleeren, die als giften naar
Nederland worden gezonden*
DAT 400 gerepatrieerden uit N.-Brabant
gisteren te Tilburg een contact-dag hebben
gehouden, welke besloten werd met het zen
den van telegrammen van trouw aan het
Kon. Huis.
DAT gisteren het K.L.M.-vliegtuig „Rot
terdam" met elf Belgische U.N.O.-leden naar
de Ver. Staten is vertrokken.
DAT de leider der Ned. delegatie bij de in
tern. Graancommjssie te Washington, Pe
ters, is benoemd tot vice-president van het
bestuur der commissie.
DAT gisteren de tweede hoogoven te
IJmuiden in werking is gesteld en voorna
melijk voor export zal werken.
DAT de Ned. gezant te Mexico, prof. mr
J. C. Kielstra, tijdens zijn verlof vervangen
wordt door den heer J. v. d. Gaag en de
Ned. ambassadeur te Londen, jhr. Michi-els
v Verduynen door mr A. W. C. baron Ben-
tinck van Schoonheeten.
Ook gisteren schoot Parijs maar weer ma
tig op. De desbetreffende commissie verwierp
het Italiaansche memorandum op het Vredes
verdrag. Dit memorandum ging ervan uit, dat
de oorlog niet door het Italiaansche volk, doch
door het fascistische Italië was verklaard. Deze
vlucht uit de verantwoordelijkheid achtte men
in Parijs, naar onze meening terecht, ongepast.
GEN. SPOOR VANOCHTEND NAAR
INDIË VERTROKKEN.
De legercommandant, lt.-gen. G. H. Spoor,
die aanvankelijk gisteren zou vertrekken, is
hedenmorgen om 12 uur van het vliegveld
Valkenburg naar Batavia vertrokken;
VRIJDAG EN ZATERDAG WEER SPECIALE
RIJWIELTREINEN.
Ook op 23 en 24 Aug. zullen rijwielen op
afstanden boven 40 km alleen worden ver
voerd in sipeciale rijwieltreinen en dus niet
naar keuze van den reiziger.
DE „ALDABI" IN ARGENTINIë
AANGEKOMEN
Als eerste wekelijksche mailboot arri
veerde gisteren in Argentinië het motor
schip „Aldabi" van de Zuid-Amerl'kalijn uit
Rotterdam met 50 passagiers aan boord. De
„Aldabi" zal spoedig Argentinië verlaten
met een nog zeer bescheiden lading, doch
men hoopt in de toekomst het schip te
kunnen laten vertrekken volgeladen met
granen, huiden, vetten, frul't, koffie en ta
bak uit Argentinië en Brazilië. Tevens ar
riveerde in Argentinië het m..s. „Straat
Malakka" van de K.P.M., komende uit
Australië, als eerste schip ui-t Oost-Azië, dat
in Zuid-Amerika binnenliep.
HESS WAS NIET KRANKZINNIG.
In tegenstelling tot een op 5 December
j.l. door Amerikaansche psychiaters afge
legde verklaringen, dat Hess „verre van non-
maal was", verklaarde thans de gevangenis
psycholoog in Neurenberg, dat er geen aan
wijzingen zijn voor krankzinnigheid bij Hess,
op het moment dat hij ten laste gelegde mis
daden beging. Het verzoek van den verde
diger om een nader onderzoek naaf Hess
in te stellen, is verworpen.
DEGRELLE WORDT NIET UITGELEVERD
DOCH UITGEWEZEN
De Spaansohe regeering zal den leider der
Belgische Rexisten, Degrelle, niet uitlevern
aan België, maar slechts uitwijzen.
Zooals men weet vluchtte hij indertijd van
Frankrijk in Duitsch uniform naar Spanje.
MUSSOLINI VOOR DE TWEEDE MAAL
BEGRAVEN.
Voor de tweede maal is Mussolini's lijk,
thans in een verzegelde kist, ter aarde be
steld. Ditmaal op een geheime begraafplaats,
tot de politieke situatie zoo stabiel zal zijn,
dat het aan de familie kan gegeven worden.
DOOR HET OOG VAN DEN DOODE.
Engelsche oogheelkundigen verbeterden de
gezichtscherpte van een 14-jarig meisje, dat
vrijwel geheel blind was, door het hoorn
vlies van een op D-day gesneuvelden Engel-
schen soldaat op de oogen van het kind over
te brengen.
BRITTEN EN AMERIKANEN
CONFEREEREN MET DUITSCHERS.
In Minden confereeren Britten en Ameri
kanen met Duitschers over de economische
samenvoeging der Britsche en Amerikaan
sche zones. Aangedrongen wordt op Duitsche
initiatieven in die richting.
Irak is geteisterd door een zware aard
beving, die in de Noord Oostelijke provincies
vele gebouwen vernielde en dooden en ge
wonden eischte.
Iets minder koel, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Matige
Westelijke wind met vrij veel bewolking.
Hier en daar nog een paar regenbulr~ letë
minder koel.
