Bij generaal Winkelman tusschen de dennen
Morgen een jaar geleden
capituleerde de Jap.
't Graan snijden en dorschen met één machine
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
school te Rijsoord. Heeft men u <iaart>ij naar
den eiscih bejegend?"
„Zeker, dat is correct toegegaan. Alleen
hinderlijk was het karakter van publieke
vermakelijkheid, dat de Duitsdhers eraan ge
ven wilden. Toen ik uit m'n auto gestapt was,
ging ik langs een haag van film-operateurs
„Hoe was de behandeling in krijgsgevan
genschap, generaal?"
„Meestal minderwaardag en ook vaak in
strijd met de Conventie. Mishandeld ben ik
er echter niet".
„Hebt u het moment van de gevangenne
ming kunnen voorzien?"
(Zie verder pagina 4)
MOEDEQ NEDER.IAND: „ZOU JE NIET LIEVER RUSTIC, tl'J M'J blüVEfJ ttJPLATTÓ
\/an met "Die opgeschoten JongerJs ruwe spelletjes te Doen!"
Op 17 Augustus wordt hij
70 jaar
(Van een onzer verslaggevers).
Tusschen de dennen, ver van de stad,
maar dan toch nog onder den rook van het
vliegkamp Soesterberg en het geniekamp,
zijn overbuur aan den Amersfoortschen
straatweg, staat de woning van den oud-
opperbevelhebber der Nederlandsche weer
macht, generaal H. G. Winkelman, wiens
naam zoo nauw verbonden is met een der
belangrijkste momenten in onze vaderland-
sche geschiedenis. Achter den eenvoudigen
en rustigen verteller, wien de 70 jaren nog
niet zijn aan te zien, speuren wij de gebie
dende kracht van den gezagdrager. Nauwe
lijks drie maanden met het opperbevel van
leger en vloot belast, moest hij den mis-
dadigen inval van een overmachtig Rijk op
vangen met een zeer on toereikenden weer
stand. En dan zitten we al spoedig midden
in dien on verge telij ken en onvergeeflijken
inbrekersnacht van 9 op 10 Mei 1940:
„U wist natuurlijk iets meer dan wij?"
„Niet veel meer! Herhaaldelijk had Hitier
verzekerd: Holland heeft niets te vreezen.
Maar de code-telegrammen van onzen in
lichtingendienst via den militairen attaché
te Berlijn spreken andere taal en op 9 Mei
kreeg ik de laatste waarschuwing: bij gun
stig weer zal 10 Mei de dag zijn."
„Dit beteekende voor U.
„Dat ik nog maar één sein te geven, had,
want alles was gereed en berekend op een
snellen en feilen aanval. Maar niet op een
smerigen overval, die 3 uren vóór het ulti
matum al begonnen was. 's Nachts om 3 uur
vielen er al bommen op de Haagsche cava-
leriekazerne en op het vliegveld-Waalhaven,
zonder eenige waarschuwing. Ik had 9 Juni
alle stellingen in het land gewaarschuwd en
reeds vernielingen ten Oosten van de Maas
doen uitvoeern; alle explosieven lagen ge
reed, zoodat prompt vóórdat de vijand die
bereikt had, de groote bruggen de lucht
ingingen."
„Waaraan schrijft u in hoofdzaak den af
loop toe was het niet a priori een ver
loren zaak?"
„Zoo mochten wij het niet zien, al was
militair gezien, de overmacht aukitajj k
het gehalte van het personeel onze jon
gens hebben prachtig werk gedaan (en óók
niet tevergeefs, wat ik u aantoonen zal) en
niet de deskundigheid der officieren was in
twijfel, maar het verschrikkelijk gebrek aan
materiaal is de oorzaak geweest. Ik zal u
een paar cijfers laten hooren" en mijn gast
heer las met kennelijke ontstemming, dat
ons leger zóó moest opereeren, als volgt:
„Per divisie hadden wij 264 mitrailleurs,
maar de moffen 432! Mortieren: wij 18, zij
135. Pantserkanonnen 12 tegen 30. Onze
lichte divisies telden 12 pantserwagens, de
hunne 500. Onze luchtmacht voor alle doelen
was128 vliegtuigen (en nog niet eens
alle moderne stukken) en de Duitsche lucht
landingsdivisie kwam met 1038 opzetten!"
„De oorzaak daarvan zoekt u natuurlijk
in de Nederlandsche legerpolitiek?"
„Niet alleen Ook bewegingen van Kerk en
Vrede, de gebroken geweertjes en de dap
pere ongehoorzaamheid hebben kwaad ge
daan. Bij de manoeuvres in den Achterhoek
vonden wij op tal van boomen biljetten ge
plakt met anit-militaristischen inhoud. En de
achterstand in onze bewapening dateerde al
van 1918! Dus was het te laat, toen men in
Sept. 1939 inzag, dat er een en ander ont
brak
„En buitenlandsche hulp?"
„Engeland had niet en Frankrijk gaf niet.
En dank zij het beginsel der strikte neutra
liteit, had men ook preventief niets kunnen
doen".
„Maar de z.g. afspraak met Engeland,
Urankrijk en België?"
„U weet. dat in Maart 1940 een nota tot
hen gericht is, die echter gezegeld bij onze
gezanten lag en pas opengemaakt mocht wor
den na een sein uit Den Haag. Dat sein kon
en mocht natuurlijk niet eerder gegeven wor
den dan op 10 Mei 1940. Ook H. M. de Ko
ningin heeft nog getelefoneerd met den ko-
GENERAAL WINKELMAN.
Cling van Engeland, maar zooals bekend: Bi-
geland zelf was niet klaar".
„Is het te mooi gezien, generaal, als men
regt dat onze weermacht ondanks het snelle
verloop, toch heeft bereikt dat Hitier Enge
land niet kon binnenrukken?"
„Neen, zóó was het niet. Maar wél hebben
onze troepen door hun kranig verzet den in
dringer vier dagen opgehouden, hem belet
die Noordzeekust in één sprong te bereiken
wat tenslotte voor de toekomst van ons
land èllesbeslissend is geweest de poging
tot gevangenneming van de Koningin en de
Regeering totaal doen mislukken. In een af
geschoten vliegtuig hebben wij de plannen
hiervoor tot in finesses gevonden. En het
bou al op 10 Juni voltrokken zijn".
„U hebt de overgave geteekend in een
Een herinnering aan 15 Augus
tus 1945
(Van onzen Indië-redacteur)
De atoombom en Rusland die deden het!
Het oogenblik, waarop de duizenden ge
ïnterneerden met intens ongeduld en onder
groote spanning hadden gewacht, was geko
men. Onverwachts. Als een wonder.
Eén jaar geleden terug gaan onze ge
dachten naar dien onvergetelijken morgen
in dat Japansche kamp op Java, toen wij
door middel van onze clandestiene radio op
de hoogte werden gesteld van het heuglijke
nieuws.
Japan gecapituleerd!
Morgen zal het juist één jaar geleden zijn,
dat keizer Hirohito zijn troepen opdracht
gaf dein verderen strijd te staken op die
wijze de volledige meerderheid erkennend
vain de Geallieerde naties.
Veel is er in dat jaar gebeurd. Heel veel.
Em als wij onze gedachten eens over de af-
geloopen periode laten gaan: dien eersten
tijd na de „bevrijding", toen wij in Ban
doeng zaten te springen om een doeltreffende
actie van de Britten tegen het extremistisch
gepeupel, dan zien wij weer voor ons dat
moedige groepje Hollandsche, Ambonneesche
en Menadoneesche jongens, dat het wachten
meer dan moe was.
Reeds enkele maanden wapperden die
treiterende rood-witte vlaggen op de daken
van de Nederlandsche huizen in Bandoeng;
de huizen die door de Inheemsche nationa
listen in beslag waren genomen.
Voedsel was er in de stad haast niet te
krijgen. Daar zorgden de „pemoeda's," held
haftig uitgedost met slagwapens en pieken,
zorgvuldig voor. Ook de Chineesche winkel
houders die niets liever wilden dan hun
waren verkoopen aan de Europeanen,
durfden dit, uit angst voor die moordzuch
tige bende, onder geen voorwaarde doen.
Daar moest worden ingegrepen oogen-
blikkelijk.
Zij deden het, die kranige Vaderlanders.
En zij deden het goed. Zij traden op: forsch,
doelmatig.
Zij zeiden den „pemoeda" waar het op
stond.
Zij wens oh ten recht! En zij namen dat
recht in eigen hand!
Haast ongewapend, maar bezield door een
ontembaren drang om te helpen, rukten zij
op; onderzochten zij huizen en legden zij be
slag op wapens, die bestemd waren om de
Europeesohe bevolking te terroriseeren en
te vermoorden.
Zij gelastten de handelaars hun winkels
weer te openen: vrije verkoop, óók aan
de Nederlanders.
Eén mannetje bleef op post, nauwlettend
toeziend, of de Chinees het inderdaad ook
deed.
Zij maakten fouten ook helaas; hier en
daar traden zij provoceerend op en deden
zoodoende bij den vijand wraakplannen ont
staan, die nog dienzelfden November-avond
ten uitvoer werden gebracht.
In drommen kwamen de extremisten van
uit het Zuiden opzetten.
Maar wie dacht, dat die jonge mannen
naar den ingang dier school, en zelfs toen we
binnen bezig waren, wend er van boven door
de ruiten nog gefilmd".
neen kerels, zijn het! toen niet op hun qui
vive waren, had het glad mis.
Zij straden mee met hun Britschen bond
genoot; vooraan!
Zij wisten niet van wijken.
En toen heel diep in den nacht het schie
ten ophield, ten teeken dat de moordzuch
tige horden waren teruggedrongen, toen wis
ten wij allen in Bandoeng het, en wij waren
er tiotsch op: Onze jongens deden het!
Met een gerust gevoel gingen wij slapen..
PLAATSBESPREKING IN BRUSSELSCHE
D-TREINEN VERPLICHT.
Reizigers, die gebruik wenschen te ma
ken van eenigerlei treinen, vertrekkend van
Brussel naar Bazel, Parijs of Amsterdam,
zijn verplicht, hun plaatsen te reserveeren,
hetwelk bij alle Ned. stations, inlichtingen
en reisbureaux kan geschieden. Nadere in
lichtingen verstrekken de inlichtingenbu-
reaux.
VOOR DE OOGEN VAN HAAR MAN
DOODGEREDEN.
Gistermiddag omstreeks 3 uur is mevr. v.
W., uit Roosendaal, in de Fortuinstraat te
Bergen o. Z. voor de oogen van haar echt
genoot door een militaire vrachtauto aan
gereden en op slag gedood. De chauffeur
reed door, doch kon later aangehouden wor
den. Hij bleek geen rijbewijs te bezitten'.
DE ENGELSCHE AUTEUR H. G. WELLS
OVERLEDEN.
De beroemde Engelsche schrijver H. G.
Wells is, 79 jaar oud, in Londen overleden.
Groote belangstelling voor de
combine te Nieuw Beerta
Te Nieuw Beerta werd onder groote be
langstelling van landbouwers uïit alle dee-
len der provincie een nieuwe combine ge
demonstreerd, die regelrecht uit Engeland
was geïmporteerd, nl. een Minneapolis Mo-
line. De combine is uitgerust met een
85 P.K. Ford V 8-motor, en kan door een
echten trekker worden getrokken. Het ge
maaide koren wordt via een schroef en een
transportband in de dorschcylinder ge
bracht, waarna het stroo in rijen op den
grond wordt gelegd. Het graan wordt op
gevangen in een reservoir, dat 12 hl kan
bevatten, terwijl eventueel ook een opzak-
inrichting kan worden aangebracht. De
machine kan ongeveer een half ha per uur
bewerken. Over het algemeen was men
over het gemaakte werk zeer tevreden, zoo
lezen we in de Nwe Prov. Gron. Crt. Een
nadeel is echter, dat bij het hier heerschen-
de klimaat het koren vaak nagedroogd
moet worden. In de Noord-Oostpolder, waar
de machine straks naar toe gaat, zal zij
WOENSDAG 14 AUGUSTUS 194#
Amsterdamsche bankbedienden
schorten ultimatum op
Hagenaars zullen er Vrijdag over beslissen.
Tijdens een gisteren in Den Haag onder
leiding van den heer J. Dubbeldam ge
houden vergadering van bank-employé's
deelde de secr. van de Ned. Vereen, van,
Chr. Kantoor- en handelsbedienden, de heer
D. W. Ormel, o.m. mede, dat 's morgens,
tijdens een onderhoud, onder leiding van
de Stichting van den Arbeid, tusschen de
Unie en de salariscommissie, de werkgevers
zich bereid hebben verklaard, uiterlijk 15
Sept. besprekingen met de Unie te begin
nen, welke op 15 Oct. geëindigd zullen zijn.
De alsdan op te stellen regeling zal van
terugwerkende kracht zijn tot 1 Juli '46.
Daarnaast zullen besprekingen gevoerd wor
den over de mogelijkheid van een CA.O.
Mocht onverhoopt geen bevredigend resul
taat verkregen worden, dan zal de Stichting
van den Arbeid bemiddeling en medewer
king verleenen ter verkrijging van een
C.AO. Vrijdag zal overlegd worden of het
gestelde ultimatum al dan niet zal worden
ingetrokken. De noodzakelijkheid van het
instellen van een C.A.O. werd tenslotte in
een resolutie vastgelegd.
Tijdens de gisteren te Amsterdam gehou
den gelijksoortige vergadering is uiteindelijk
een resolutie aangenomen, om vast te hou
den aan het verkrijgen van een CA.O., doch
het gestelde ultimatum voorloopig op te
schorten.
Rijswijk bindt strijd tegen de
prijsopdrijving aan
Een origineele gedachte die in praktijk
wordt gebracht
De burgerij van Rijswijk wil collectief gaan
optreden tegen prijsopdrijving, door geconsta
teerde overtredingen der prijsvoorschriften ta
melden aan een hiertoe gevormde commissie,
waartoe een ieder (mits men naam en adres
van den prijsopdrijver, alsmede z'n eigen naam
en adres vermeldt) z'n klachten in een bus ten
gemeentehuize kan deponeeren. De Commissie
houdt overigens op gezette tijden zitting om
klachten in ontvangst te nemen. Schijnen die
klachten gegrond, dan tracht men den over
treder van het onredelijke zijner houding te
overtuigen. Eerst nadat deze zich onwillig ge
toond heeft wordt ,Prij zencontrole er bij ge
haald. Een goede verhouding tusschen nering
doenden en publiek blijft echter hoofddoel.
GEEN LEZINGEN IN ZWITSERLAND DOOR
NED. SCHRIJFSTER.
Naar aanleiding van de destijds gestelde
vragen van mevr. Tendeloo over het houden
van lezingen in Zwitserland door een Ned.
schrijfster, aan wie het recht van publicatie
voor het leven is ontnomen, heeft minister
Beel medegedeeld, dat er van het houden,
van lezingen door een aan de omschrijving
beantwoordende schrijfster niets gebleken is.
NEDERLAND VERLOOR 35 CARILLONS
VAN DE 86
Blijkens onderzoekingen der Ned. Klok
kenspelver. zijn er tijdens den laatsten oor
log hier te lande 866 carillonklokken verlo
ren gegaan met een totaal gewicht van
184.310 kg. Het aantal geroofde of zwaar be
schadigde klokkenspelen bedraagt 35, zoo
dat er nog slechts 51 intact zijn.
DE BEKENDE DUIKER MARTIJN
SPERLING OVERLEDEN
De bekende duiker Martijn Sperling, in
1907 wereldberoemd geworden door zijn
heldhaftig optreden bij de ramp van de
Harwich-boot „Berlin" te Hoek van Hol
land, is op 72-jarigen leeftijd te Ouddorp
(Goeree en Overflakkee) overleden.
HET PASSAGE BOEKEN BIJ DE H.A.L.
In tegenstelling tot het Zaterdag door ons
gepubliceerde A.NP.-bericht, als zou de
Holland-A,merika Lijn geen prioriteit meer
verleenen bij het boeken van passages, deelt
deze maatschappij ons mede, dat op grond
van het desbetreffende Regeeringsbesluii, het
voorrangsysteem nog steeds gehandhaafd
wordt.
door landbouwdeskundigen proefondervin
delijk worden gecontroleerd, waarna de
regeering zal beslissen, welk type bij voor
keur dïient te worden geïmporteerd. De
aanschaffingskosten van deze machine zou
den ongeveer f 11.000 bedragen.
JHR LOUDON OP ZIJN POST TERUG
GEKEERD
Onze ambassadeur in Washington Jhr Lou
don is, na een kort bezoek aan ons land, he
den op zijn post teruggekeerd.
De ambassadeur maakte de terugreis met
hetzelfde schip dat hem naar Nederland
bracht, nl. de Westerdam.
NAAR BEZUINIGING OP DE
DISTRIBUTIEDIENSTEN.
De minister van Econ. Zaken heeft een
bezuinigingscommissie ingesteld voor het C.
D.K. en de plaatselijke distributiediensten.
In de commissie hebben zitting de heeren
L. F. Ver woerd te Blaricum (voorz.), H. A
van der Ven te 's-Gravenhage en F. N.
Glavimans te Rotterdam.
Biechtgeheim
Volgens een mededeeling, die ons over
de Telex bereikte en ook door de radio
werd uitgezonden, was het lijk van Mus
solini bijna gevonden. Er was nog maar
één ding voor noodig: toestemming van
het Vatjcaan tot het verbreken van het
biechtgeheim. Een tweetal priesters had
het Vaticaan om die toestemming ver
zocht.
Men schijnt het na tweeduizend jaar
zelfs in voorlichtingskringen nog niet te
weten, dat een biechtvader slechts van
den penitent en van niemand anders
toestemming kan ontvangen, het hem in
de bi-echt meegedeelde te onthullen, al
dus „De Tijd".
