ïliruiur jTriftsrlje (iTouraiif
MM
Staatslieden uit alle windstreken naar Parijs
Voor iederen vredesapostel een journalist
GULDENKOERS
ONHOOG?
Kruithuis bij Amsterdam in de lucht gevlogen
LDist TJ
MAANDAG 29 JULI 1946
2e Serie: 2e Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. SM
Abonnementsprijzen.
0.26 per week
1.10 per maand
1 3.25 per kwartaai
(bij vooruitbetaling)
verh. m. adm.kosten)
Advertentlën f 0.15
Der m.m
contract belang*
rijke korting
Postrekening 5 8 03 5
Bureaux Redactie en
Administratie
EOOGEW OERD 103
Telefoon 22710
Hoof dredacteur
Dr E. DIEMEB
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelyk-Natwnaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Stantuastirf) is abebUtiett
myn Ijert in tejjfjenspaet"
Bevin, die overwerkt is, vormt
een uitzondering
Uit alle windstreken zijn gisteren en van
daag de afgevaardigden van 21 der ver-
eenigde naties naar Parijs getogen ter bij
woning van de vredesconferentie. Byrnes,
de Amerikaansche minister van Buitenland-
sche Zaken, werd op het vliegveld te
Washington persoonlijk uitgeleide gedaan
door president Truman. De laatste woorden,
die hij voor zijn vertrek voor het Ameri
kaansche volk had, waren: .Nooit zal Ame
rika terugkeeren naar het isolement".
Waar overigens de geheele wereld gedu
rende het afgeloopen weekend op wachtte,
is niet gekomen: officieele publicatie van de
ontwerp-vredesverdragen voor Italië, dë
Balkaneilanden en Finland. Op het laatste
moment bleken de plaatsvervangende mi
nisters van Buitenlandsche Zaken der
groote vier het niet eens te zijn, aldus Ass.
Press, over hetgeen wel en hetgeen niet
gepubliceerd mocht worden. Hierover werd
Koningin Wilhelmina kreeg
eerste invasie-pakket
Amerikaansche pakketten met voedings- en
genotmiddelen tot een totale waarde van
f 120.000.000 zullen in elf Europeesche lan
den, w.o. ook Nederland, wordisn verdeeld.
De pakketten waren oorspronkelijk bestemd
voor de invasie van Japan en de inhoud be
vat een dagrantsoen voor 10 man met een
calorische waarde van 40.000 calorieën. Ko
ningin Wilhi?Lmina heeft het eerste pakket,
dat voor Nederland was bestemd, ontvangen.
PRINS. BERNHARD VOLGT SPIEGEL
GEVECHT BOVEN YPENBURG.
Zaterdagmiddag heeft Prins Bernhard de
Radar-tentoonstelling van de Royal Air
Force op het vliegveld Yperuburg bezocht.
De Prins volgde door middel van radar
apparaten een spiegelgevecht en complimen
teerde de piloten na afloop voor de ver
toonde stoute stukjes van vliegtechniek.
NIEUWE TRAJECTKAARTEN PER 1 AUG.
Vanaf 1 Augustus zullen de Ned. Spoorwe
gen voor het heele land nieuwe trajectkaar-
ten invoeren. Een cellophaan huls zal gratis
beschikbaar worden gesteld. Trajeotkaarten
voor 12 maanden worden niet meer afgege
ven en de zg. automatische verlenging van
maandkaarten is vervallen.
NIEUWE DIENSTREGELING VAN DE
SPOORWEGEN.
De vouwbladen van de nieuwe dienstrege
ling der spoorwegen, ingaande 5 Augustus,
zijn reeds Dinsdag aan de stations verkrijg
baar. De wijzigingen zijn weinig ingrijpend.
Half millioen Londenaars
ontvluchtte de stad
Londen beleefde Zaterdag den groot
sten vacantie-exodus sedert 1939. Voor
alle stations vormden zich eindelooze
rijen en vele vacantiegangers werden het
wachten moe en keerden huiswaarts.
Naar schatting verwisselden 400.000 Lon
denaars hun woonplaats voor strand,
bosch en buitenlucht.
DE MINISTER VAN OORLOG AAN DE
BETERE HAND.
Naar de Nieuwe Leidsche Crt.
verneemt, is in den gezondheidstoestand van
den Minister van Oorlog, Majoor A. U. J. C.
Fiévez, een verbetering ingetreden en kan
hij zich weer met enkele loopende zaken
bezig houden. Wanneer de Minister weer zijn
werkzaamheden aan het Dep. van Oorlog kan
hervatten is echter nog niet bekend.
„DE MINST SCHULDIGE VERDIENT NOG
DE DOODSTRAF"
„De minst schuldige van hen verdient in
onze oogen den dood. Hier moet hard en
zonder medelijden worden toegeslagen", zoo
culmineerde de Fransche hoofdaanklager,
Charles Dubost te Neurenberg zijn rede,
waarin vooral Schacht op den voorgrond
was geplaatst, tot een rechtstreeks oh en eisoh
om de doodstraf voor alle beschuldigden.
Het Amerikaansche Huis van Afgevaar
digden verwierp het wetsontwerp inzake de
Kankerbestrijding.
den geheelen Zondag geconfereerd. Het re-
resultaat hiervan was, dat de ontwerp-ver-
dragen hedenochtend aan de deelnemende
landen zullen worden overhandigd en dat
publicatie in de pers Dinsdagmorgen zal
geschieden.
Voorts drong Byrnes er op aan, dat de ge
allieerde bezettingstroepen zoo spoedig mo
gelijk moeten worden teruggetrokken, dat
een oplossing wordt gevonden voor de ge
vaarlijke grensgeschillen en de herstelbe
talingen en dat zoo groot mogelijken voort
gang moet worden gemaakt met het econo
misch herstel. Pas wanneer dit alles is be
reikt, aldus Byrnes, zullen de menschen
zich gaan herinneren, hoe kostbaar eigenlijk
de vrede is, en zullen zij allen hun vastbe
radenheid te kennen geven om geen zelf
moord te plegen."
Aan het afleggen van deze verklaringen
was op het vliegveld een hartelijk afscheid
voorafgegaan van een menigte van onge
veer 3000 personen, met president Truman
aan het hoofd.
BEVIN OVERWERKT.
De Britschè minister van Buitenlandsche
Zaken, Bevin, zal helaas wegens een lichte
ongesteldheid niet naar Parijs kunnen gaan.
De eerste-minister, Attlee, zal de Britsche
delegatie voor de Vredesconferentie in zijn
plaats leiden. Men beschouwt overwerkt
zijn als de oorzaak van zijn ziekte. Bevin
heeft slechts twee korte vacanties gehad
sinds hij precies een jaar geleden minister
van Buitenlandsche Zaken werd.
Hij zal minstens een week volledig rust
moeten houden.
Jackson, de Amerikaansche aanklager te
Neurenberg, die tegen Göring en 21
andere misdadigers de doodstaf eischte.
De Krijgsraad van Brussel heeft 9 me
dewerkers van „Le Pays Reël," het dagblad
van de Rexistische partij, toebehoorend aan
Leon Degrelle, ter dood veroordeeld.
Van de veroordeelden zijn er 5 voort
vluchtig.
Ontzaglijke belangstelling
voor Vredesconferentie
(Van een specialen N.L.C.verslaggever).
In de Fransche hoofdstad, waar gisteren
duizenden Parijzenaars de parken en tuinen
bezochten, was wel het meest in trek de Jar-
din du Luxembourg, waar aan de achterzijde
van het paleis een lange rij van nieuwsgie
rigen de voorbereidende werkzaamheden
aanschouwde van de vandaag te beginnen
vredesconferentie
Agenten met hun bekende witte batons
verwezen al deze belangstellenden naar de
vijvers en naar de spuitende fonteinen, die
meer verkoeling boden dan het stoffige
grind langs de omheining van het Senaats
gebouw.
Merkwaardigerwijze was er bij den hoofd
ingang van het paleis, versierd met de 21
vlaggen der Ver. naties geen bekijks en de
hier gestationneerde agenten hadden een
kalmen dag.
Bijna alle delegaties zijn nu aangekomen.
Dat Bevin vervangen wordt door Attlee,
door overspanning van eerstgenoemde, wek
te, voordat de reden bekend was wel eenige
verwondering. Overigens brengt deze wijzi
ging alleen verandering in het beeld van de
Groote Vier, waarop de Fransche caricatu-
risten zoo hun best hadden gedaan. Naast de
1500 afgevaardigden van de 21 naties zijn bo
vendien 1200 journalisten naar Parijs geko-
Stavenisse in opstand tegen
politieke delinquenten
Versterkte politie verrichtte vijf arrestaties
Te Stavenisse op het eiland Tholen kwam
dezer dagen de geheele mannelijke bevol
king, bestaande uit honderd man, in op
stand tegen de vrijlating van enkele poli
tieke delinquenten. In optocht ging het naar
de boerderij van een pas uit een internee-
ringskamp ontslagen „Boerenleider", waar
de ruiten het moesten ontgelden. Daarna
werden bij een familie in het dorp de ra
men ingeslagen. Versterkte politietroepen
dreven de opgewonden dorpelingen uiteen,
waarvan er vijf werden gearresteerd.
ONZE CONSUL-GENERAAL TE KAAPSTAD
VERONGELUKT.
Dr. A. L. Wurfbain, de Nederlandscihe
consul-generaal te Kaapstad, is bij het be
klimmen van den Tafelberg verongelukt. Hij
maakte een val van 4y2 meter en werd door
neerstortend gesteente gedood.
DE BROODRANTSOENEERING IN
ENGELAND
Het Fransche persbureau A.F.P. meldt uit
Londen, dat de broodrantsoeneering in Enge
land in October weer zal worden stopgezet.
men. Er is echter hoogstens plaats voor en
kele leden der delegaties en voor ongeveer
veertig journalisten, zoodat er bij toerbeurt
kaarten zullen worden uitgereikt.
De Fransche minister-president, George
Bidault, zal vanmiddag om vier uur, nadat
tevoren de vredesvèrdragen met Italië, de
Balkanlanden en Finland wereldkundig zijn
gemaakt, de conferentie openen.
Direct daarop verwacht men een vreed-
zamen strijd om het voorzitterschap, aange
zien sommigen een vasten president verkie
zen en anderen een wisseling van het presi
dentschap. Rusland is het sterkst vertegen
woordigd, nl. met 300 man, aan het hoofd
waarvan Molotof en V/isjinski staan.
Verder telt deze delegatie de Sowjet-am-
bassadeurs van Litauen, Estland en Letland.
Een voorname gast is de secr.-gen. van de
V.N. Trygve Lie, die gistermiddag op het
vliegveld Le Bourget aankwam. Hij deelde
echter aan de daar aanwezige journalisten
mede, dat zijn bezoek niet officieel was en
dat hij uitsluitend kwam voor besprekingen
met den Franschen minister-president.
De strubbelingen inzake de Amerikaan
sche prijsbeheersching hebben reeds ver
reikende consequenties gekregen. Canada en
Zweden hebben als reactie op de belang
rijke prijsstijging in de Vereenigde Staten
hun valuta's gerevalueerd teneinde den in
vloed van de hoogere Amerikaansche prij
zen op hun binnenlandsch prijsniveau uit
te schakelen. Omtrent Zwitserland hebben
intusschen ook reeds geruchten gecircu
leerd, dat ook dit tot herwaardeering van
den franc zou overgaan. In Engeland is in
het Lagerhuis gepleit voor een hoogeren
wisselkoers van het pond sterling, terwijl
ook in ons land stemmen opgaan, die reva-
lorisatie van den gulden aanbevelen.
De rust op monetair gebied is reeds ver
stoord, voordat de Bretton Woods overeen
komsten goed en wel in werking zijn ge
treden. Het kan niet ontkend worden, dat
deze gang van zaken teleurstelling heeft
gewekt, omdat de herinnering aan den va
luta-oorlog in de dertiger jaren daardoor
weder voor de aandacht wordt gebracht,
een periode, welke weinig positieve resul
taten voor den wereldhandel heeft ge
bracht.
Desondanks staat ook ons land voor de
vraag, welke monetaire koers in het licht
van de jongste ontwikkeling op valutage-
bied de gewenschte mag genoemd worden.
Wij zitten „in het schuitje" en moeten mee
varen, hoe onaangenaam wjj de huidige si
tuatie ook vinden.
Het zal duidelijk zijn, dat wij niet onaf
hankelijk een beslissing kunnen nemen. Het
zal van belang zijn, welk besluit t.o.v. het
pond sterling wordt genomen, daar de gul
den aan de Britsche valuta gekoppeld is.
Ook zal overleg noodig zijn met onzen Bel
gischen partner, aangezien terzake van de
wisselkoersen der beide valuta's overeen
komsten zijn getroffen.
Hebben wij in Amerika te doen met een
permanente prijsverhooging of zal onder In
vloed van concurrentie en prijsbeheersching
straks weder prijsdaling intreden? Het ant
woord op deze vraag is belangrijk. Met ze
kerheid is er nog niets te zeggen, maar het
zou ons wel verwonderen, wanneer de prij
zen in de Ver. Staten het niveau van en
kele maanden geleden nog zouden kunnen
bereiken. Gaat men uit van een consolida
tie der Amerikaansche prijsverhooging, dan
wordt het vraagstuk van eventueele reva-
lorisatie van den gulden actueel.
In het Lagerhuis werd van conservatieve
zijde de regeering verzocht, tot bestudeering
over te gaan van de vraag of herwaardee
ring van het pond noodzakelijk was ten
einde het land te beschermen tegen een we
reldinflatie. Men beseft in Engeland, dat do
groote Amerikaansche leening minder
waard is, nu de goederen zooveel duurder
zijn geworden. Door verhooging van den
pondenkoers zou men dezen factor goed
deels kunnen uitschakelen.
(Vervolg op pAg. 2).
Vermoedelijk 3 dooden en 5
gebouwen vernield
Aan den Noorderweg in den Grooten
IJpolder bij Amsterdam is gistermiddag om
ongeveer half zes, vermoedelijk tengevolge
van broeiing van Duitsche phosforbommen,
een kruitmagazijn in de lucht gevlogen.
Door de gevolgen zijn waarschijnlijk drie
personen gedood en velen gewond, terwijl
vijf gebouwen een prooi der vlammen
werden.
Er hadden drie zware ontploffingen plaats,
welke een enorme rookontwikkeling ver
oorzaakten en die alle ruiten tot op 5 km
afstand deden springen. Vier uren na het
begin van de ramp duurden de ontploffin
gen van kleine hoeveelheden munitie nog
altijd voort, zoodatniemand de plaats des
onheils kon naderen en de brandweer mach
teloos moest toezien, hoe de vier loodsen
van het kruithuis, een nabijgelegen boer
derij en vier dagloonerwoningen tot den
grond toe afbrandden.
De vier bij het kruithuis op wacht staan
de militairen, allen afkomstig uit Haarlem,
werden door den geweldigen luchtdruk van
de eerste explosie van den grond opgeno
men en enkele meters verder, aan den an
deren kant van een breede sloot, neerge
worpen. Zij waren als door een wonder,
vrijwel ongedeerd.
Hoewel half verdoofd van schrik, hadden
DAT Zaterdag en Zondag de Kath. jonge
ren in het bisdom Haarlem een congres
hebben gehouden te Amsterdam.
DAT voor het eerst na 15 jaar in een R.K
kerk te A'dam een offerblok is opengebro
ken, waaruit f 200 werd ontvreemd.
DAT mej. mr J. J. Th. ten Broecke Hoek
stra morgenavond om kwart voor acht een
radiocauserie houdt over het arbeidsbureau
voor vrouwen en meisjes.
DAT de afsplitsing van een bedrag van
f 1000 van een na 7 Juli '45 geopende en
sedertdien geblokkeerde rekening sinds 21
Juli j.l. niet meer mogelijk is.
DAT certificeering van dollartegoeden in
Amerika vóór 31 Juli a.s. bij de Ned. Bank
moet zijn aangevraagd.
DAT Zaterdag in museum Boymans te
R'dam de zomertentoonstelLing „Cornelis
Troost en zijn tijd" is geopend.
DAT te R'dam een hulpbesteller der PTT
werd aangehouden, die bij het bestellen van
buitenl. pakketten telkens een kwartje extra
rekende, hetgeen hij eenvoudig met potlood
op het re<?u sohreef.
DAT vanaf 1 Aug. Ned., automobilisten c.s.
zonder een c red i-e tbr Lef van A.N.W.B. of
K.N.A.C. geen benzine meer kunnen krijgen
in Frankrijk.
DAT bestuurders van vrachtauto's zich
moeten wenden tot d'e Ned. Internat. Weg-
vervoersorganisatie, L. Vijverberg 11 te Den
Haag.
DAT is benoemd tot notaris te R'dam
L. v. Mastrigt, cand. te Oudewater, als op
volger van notaris F. L. Hartong.
DAT de p. f. van het Bijz. Gerechtshof te
A'dam wegens verraad tegen den 45-jarigen
Landwachter J. G. J. van Arem 20 j. gevan
genisstraf eischte.
DAT de uitgestelde gemeenteraadsverkie
zingen te Nijmegen zeer waarschijnlijk
3 Sept. a.s. gehouden zullen worden.
DAT tot burg. van Vreeland en Nigtevecht
is benoemd F. D. Sprenger, gem. secr. te
Ouden Rijn.
DAT de in filmkringen bekende Loet C.
Barnstijn uit de U.S.A. in ons land is terug
gekeerd.
DAT prof. dr. C. U. Ariens Kappers, te
A'dam, direct, v.h. Instituut voor hersen
onderzoek. aldaar 69 j. oud is overleden.
DAT de vice-pres. v. h. Internat. Hof van
Justitie te Den Haag, Basdevant, Zaterdag
in „Des Irides" ter eere van Trygve Lie een
diner heeft aangeboden.
DAT H. M. de Koningin te Soestdijk de
onderscheiding als groot-off. in de Orde van
Oranje-Nassau heeft uitgereikt aan den be
velhebber der Am. zeestrijdkrachten in
Europa, adm. H Kent Herwitt.
DAT in Zwitserland een Ned. particuliere
missie is aangekomen, welke een onderzoek
zal instellen naar de leveringmogelijkheden
van Zwitsersche firma's.
DAT a.b. van den Am. kruiser „Honston"
te R'dam onderscheidingen werden uitgereikt
aan vice-adm. G. W. Stoeve, schout-bij-
nacht N. J. v. d. Kun, luit.-ter-zee H. W.
Goossens en R. K. Suermondt.
DAT de Alg. Rijnschippersbond te A'dam
de Regeering verzócht heeft voor vergane
schepen nieuwe te verstrekken en gezonken
schepen snel te laten lichten.
DAT deze bond ook inschakeling verlangt
bij de terugvoering van schepen uit
Duitschland.
DAT in de Persoonshaven te R'dam het
lijkje, is gevonden van het sinds 25 Juli ver
miste' 7-j. schipperskind W. v. d. Vaart.
DAT te Mierlo een circa 40-j. zwakzinnige
man is aangehouden, waaromtrent de burge
meester opheldering vraagt.
DAT de productie bij Philips te Eindho
ven nog maar 80 pCt. bedraagt van de voor-
oorlogsche, ondanks een personeelsbezetting
van 20.000 man tegen 15.000 in 1039, zoodat
de productie per man slechts 60 pCt. van de
vooroorlogsche bedraagt.
DAT te Rome een financieele en handels
overeenkomst tusschen Italië en Nederland
is gesloten, waarbij de waarde der uit te
wisselen goederen werd vastgesteld op 41/*
milliard lire.
zij de tegenwoordigheid van geest om ter
stond dekking te zoeken in de sloot voor de
komende explosie en zij hadden hier geen
hinder van de wegslingerende granaten en
materiaal-brokstukken. Ook een militaire
reddingsploeg, die zich bij een volgende
ontploffing op ongeveer 100 m van het kruit
huis bevond, kwam er goed af.
Men heeft het lijk gevonden van een elf
jarig jongetje uit een der afgebrande huizen.
Vermoedelijk is het door een scherf aan
het hoofd getroffen, toen het trachtte te
vluchten. Men vreest, dat de 60-jarige C.
Th. van WoerkomVlegels in haar woning
is verbrand. Twee andere bewoonsters der
afgebrande huizen, Van Vlier en Slotwijk
geheeten, werden ernstig gewond in het
Wilhelmina-gasthuis opgenomen. Van de
vele wandelaars, die zich nabij de plaats
Angstaanjagend was de aanblik, dien de
groote IJpolder bood toen reusachtige»
zwarte wolken der explosies over het
landschap dreven
van de ramp bevonden, zijn er verscheidene
door de projectielen gewond en waarschijn
lijk valt er onder hen een doode te be
treuren.
Het kruithuis werd als opslagplaats ge
bruikt voor Duitsche munitie, die vergaard
wordt uit de bunkers in de duinen. Van
hier uit werd de munitie verscheept en in
zee overboord geworpen. Op 1500 m afstand
van dit kruithuis bevonden zich nog twee
tol de nok met munitie gevulde loodsen,
welke gelukkig gespaard zijn gebleven.
Vrij koel tveer, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Zwaar
bewolkt, met tijdelijke opklaringen, enkele
regenbuien, overdag geleidelijk aanwakke
rende en naar Z.W. of Z. krimpende wind;
weinig verandering in temperatuur.