jlieuitir Cfiitsilje (gmurcaf
Dr van Mook scheurt Indië nog verder kapot
rs
Nieuwe Moerdijk-boog weer op zijn pijlers
Een onbegrijpelijke vrijlating van S.S. man
IDist *11
-• Hl
I
Pr
-
"H,
MÉ"*'"
|-
MAANDAG 22 JULI 1948
Se Seek, Se Jaargang nnt 7 Met 1918, No. 3Jt
Abonnementsprijzen:
0.28 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaal
(bij vooruitbetaling)
verh. m. adm.kosten)
Advertentiën t 0.15
per m.m.
BJJ contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 9
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur
Dr E. DIEMEB
Redactie:
B. VAN DER ROS
0^-»..»».,
pijn pert in tejrfjenspoet"
'n „Ver. Staten van Indonesië"
op komst
Terwijl de groote massa der bevolking van
Nederlandsoh-Indië al maanden snakt naar
het herstel'van ons gezag, gaat dr van Mook
als een blind paard verder op den noodlot-
tigen weg, die èn Indië, èn Nederland on
herroepelijk naar den verochrikkelijken af
grond zal voeren
Indië verloren, rampspoed geboren" is een
oude wijsheid, die, met uitzondering van de
communisten, nog nimmer werd tegenge
sproken. Maar dr van Mook bestaat het, om
zulke vérgaande verklaringen af te leggen,
dat eeh terugkeer naar meer normale ver
houdingen zoo langzamerhand geheel uitge
sloten moet worden geacht. Wellicht minder
elegant, doch in ieder geval volkomen juist,
drukken we ons uit, wanneer we zeggen, dat
dezen door dr van Mook ons Indië thans
finaal kapot wordt gescheurd. Men leze, wat
A.NP.-Aneta als laatste nieuws over de con
ferentie te Malino seint:
Tijdens de bijeenkomst van gisteren heeft
Engel der gevangenen
Aan de Hamburgsche vrouw Kathy Zas_
senhaus is, volgens den Britschen nieuws
dienst in Duitschland, de herdenkings
medaille van het Noorsche Roode Kruis
toegekend.
Zij wordt de „engel van 800 Noorsche
en Deensche gevangenen genoemd."
Kathy Zassenhaus werkte o.a. als tolk
in de gevangenis, waar deze menschen
door de Duitschers waren opgesloten.
dr Van Mook op de Malino-conferentie een
samenvatting gegeven van het standpunt,
dat door het meerendeël der Inh. afgevaar
digden wordt gehuldigd.
Hij stelde voor om Ned.-Indië voortaan de
„Vereenigde Staten van Indonesië" te noe
men, terwijl de samenstellende deelen zou
den worden aangeduid als „staten", die weer
zouden bestaan uit „autonome gebieden".
Dr Van Mook legde er den nadruk op,
dat de meerderheid zich eens had verklaard
met de verdeeling van het geheel in vier
staten, t.w. Java, Sumatra, Borneo en de
Groote Oost, waarvan de laatste twee op de
conferentie zijn vertegenwoordigd.
De Kleine Soenda-eilanden, die nog afzon
derlijk overleg met dr Van Mook hebben
gepleegd, hebben er tenslotte in toegestemd
hun voorstel, dat ieder hunner een afzon
derlijke staat zou worden, te laten vallen
Zaterdagmiddag werd de nieuwe Noord-
Boulevard te Noordwijk aan Zee feeste
lijk geopend, waarbij de ecl.^genoote van
mr A. L. Kesper, Comm. der Koningin in
Zuid-Holland, het lint doorknipte, dat
toegang gaf tot den Boulevard.
Protest der voormalige
illegaliteit
Tegen vrylating van 45.000 politieke
delinquenten.
In verband met de aangekondigde vrij
lating van ca. 45.000 polïitieke delinquenten,
heeft de Fed. van Org. Oud-illegale Werkers
een telegram gezonden aan den Raad van
Ministers, waarin er om. op wordt ge
wezen, dat de huidige dossiers geen vol
ledig beeld geven van de mate van schuld
der delinquenten. De vrijlating der 45.000
zou er voorts toe leiden, dat ook nïet-lichte
gevallen zouden moeten worden vrijgelaten,
hetgeen de Federatie in strijd acht met het
Koninklijk woord, dat in ons land voor der
gelijke personen geen plaats meer zou zijn.
De vrijlating zou voorts een toeneming van
de criminaliteit en politieke reorganisatie,
zooals reeds in enkele steden geschiedde, in
de hand werken. De Fed, zegt ten slotte te
vreezen, dat bij oud-illegalen en de ver
ontruste burgerij, de neiging zal ontstaan
om eigen rechter te gaan spelen.
DE H.A.L. BESTELT 2 NIEUWE SCHEPEN
IN IERLAND.
De Holland - Amerika-Lij n gaf aan de werf
Hariand en Wolff Ltd. te Belfast opdracht
voor den bouw van twee turbine-vracht
schepen van ca. 10.500 ton (type „Sommels-
dijk" en ..Sloterdijk). Ze zulilen heeten
„Soestdijk" en Schiedijk" en hebben de vol
gende afmetingen: lengte 465 voet. breedte
65.6 voet en holte 41.6 voet.
en „autonome gebieden" van den „Staat der
Groote Oost" te worden. Met dit land zijn
zij thans economisch en ook anderszins ver
bonden.
Op de conferentie werd verder besloten
een laatste gemeenschappelijke conferentie
voor Borneo en de Groote Oost bijeen te
roepen, om voor die gebieden een consti
tutie te maken. Zij zou zich tevens bezig
houden met verdere verbeteringen in het
kiesstelsel van de afgevaardigden, die hoofd
zakelijk gericht zijn op eenvormigheid van
verkiezing in alle gebiedsdeelen. Deze ver
beteringen dienen zoo spoedig mogelijk te
worden voorbereid.
(Vervolg op pag. 2).
Dollarcrediet voor Ned.-Indië
De V. S. hebben aan Ned.-Indië een cre-
diet toegekend van 100.000.000 dollar voor
den aankoop van Amerikaansohe surplus -
goederen van leger en vloot. De leening is
aflosbaar in zeven jaar van 1 Juli 1949 af.
De rentevoet beloopt 2,375 procent.
Ned.-Indië heeft reeds 75 milldoen dollar
van de leening verbruikt door den aankoop
van surplusgoederen van leger en vloot voor
burgerlijk gebruik. Wapens en munitie zijn
hierbij niet inbegrepen.
EEN MUZIEKONDERWIJZER OP DE
SCHOLEN?
De Mij. tot bevordering der Toonkunst zal
ten departemente v(an O., K. en W. onder
handelingen openen teneinde de aanstelling
van een algemeen muziekonderwijzer op de
scholen mogelijk te maiken.
De gaande en de komende man: rechts baron de Vos van Steenwijk, die zijn taak als
voorz. der Eerste Kamer over zag gaan op prof. Kranenburg (1.), met elkaar in gesprek.
Een lastige karwei die klopte
als een bus
(Van onzen specialen verslaggever)
Amper goot Zaterdag de zon haar eerste
stralen over het Hollandsch Diep, of een ijl
signaal uit een bootmansfluit gaf het sein:
„Vier de lieren". En terstond begon een ver
nuftig staaltje van stuurmanskunst, hetgeen
hierin bestond, dat twee overspanningen in
de beide Moerdijbbruggen werden geplaatst.
De Moerdijkbruggen, de trots van onze
wegenbouwers, Waterstaat en Spoorwegen,
zijn in den winter 19441945 door de zich in
Noord-Nederland verschansende Duitschers
gedeeltelijk opgeblazen. Van de befaamde
spoorbrug (in 1872 gebouwd, toen de langste
in Europa) werden zes van de veertien over
spanningen totaal vernield.
Doch op 24 Augustus zullen de treinen
weer naar het opnieuw verbonden Zuiden
rijden en reeds razen de auto's over de ver-
keersbrug.
Deze laatste ketting had echter twee scha
kels uit de spoorbrug geleend en een daar
van werd Zaterdag verhuisd, terwijl de ont
stane opening gevuld werd met een gereed
liggende overspanning, wélke vervaardigd is
uit bijeengezocht materiaal der verwoeste
deelen.
Voor de 25ste maal stuurden de b rug gen -
leggers van Penn en Bauduin een groort ge
vaarte over wild water.
Twaalf lieren lieten ze vieren en één blies
er op de bootmansfluit. Ieder lid van deze
Penn-club kende zijn taak, het werd een
knap stuk stuurmanskunst, waarbij het wis
selend getij moest medehelpen, om de bogen
hoog en laag te krijgen.
Om halfzes in den ochtend duwde de
komende vloed de bakken, waarop het ge
leende spoorwegstuk van den verkeersweg
rustte, omhoog. Het kon niet in zijn volle
breedte worden uitgevaren, maar moest ge
tild en daarna 45 graden gekeerd worden
weggeduwd. Terwijl dit gedeelte naar de
spoorbrug ging, stoomde het nieuwe ver-
keersstuk al op. Om tien uur moest het ge-
heele werk gereed zijn. Om half negen lagen
de overspanningen reeds pasklaar ingevoerd.
Toen ghven de sleepbooten haar stoom af
en ging de driekleur in top. Zij wapperde in
den helderen ochtend over heit Hollandsch
Diep.
Holland had zichzelf weer overtroffen!
PRINS BERNHARD IN SCHOTLAND.
Prins Bernhard is gisteren per vliegtuig op
Hendon aangekomen. Een uur later heeft hij
zijn vlucht naar Renfrew voortgezet.
Hedenmorgen heeft Prins Bern hard de
2de Ned. divisie, die in Schotland gestation -
neerd is, geïnspecteerd.
AUSTR. SCHEPEN NAAR NED.-INDIë
De Austr. hulpkruiser „Manoora" is heden,
in het diepste geheim, met Ned. troepen aan
boord van Brisbane naar Ned.-Indië uitge
varen.
Het Austr. schip ,rKanimba" zal morgen,
eveneens met bestemming Ned.-Indië uit
Sydney vertrekken met 200 man Ned. troepen.
Schrieke 20 jaar inplaats
van doodstraf
Raad van Cassatie deed vanochtend
uitspraak.
(Van onzen verslaggever voor Rechtszaken.)
De Raad van Cassatie heeft heden prof.
mr J. J. Schrieke, oud-secr.-gen. van het
Dep. van Justitie en wnd.-hoofd van het
Dep. tot 20 jaar gev.straf veroordeeld. De
Proc.-fiscaal had de doodstraf geëischt. Het
Bijz. Gerechtshof te Den Haag had verd.
tot de doodstraf veroordeeld. Als overwe
gingen, die tot vermindering der straf heb
ben geleid, werden aangegeven de goede
ambtelijke gezindheid van verd.; voorts dat
hij een vry fatsoenlijke houding in zijn
functie heeft aangenomen en meende de
belangen van het Ned. Volk te dienen. Ook
dat hij geen materieele voordeelen heeft
getrokken, noch dat hij uit baatzucht heeft
gehandeld.
Limburgsche mijnen hadden een
record-week
Op één dag 30.008 ton kolen naaf boven
gebracht.
Vorige week bedroeg de productie van de
Litmburgjjohe mijnen 166.832 ton steenkool.
Dit beteekende een reoord-cijfer sinds de
bevrijding. De hoogste dagproductie werd
Vrijdag jj. gemaakt, nj. 3.008 tan. Voorts
werden er 17 nieuwe arbeidskrachten aan
genomen.
BINNENKORT WEER BOKKING
VERKRIJGBAAR.
In den loop van vorige week is het rook
verbod van steurharing opgeheven, zoodat
Dinnenkort weer bokking ïm den handel zal
komen, tegen een prijs van 11 cent për stukj
De versche vischaanvoeren te Scheveniin-
gen waren in de afgeloopen week niet groot,
waardoor nagenoeg voor alle soorten den
maximumprijs werd besteed. Ook de uit
IJmuiden aangevoerde kabeljauw en schel-
visch gingen voor den maximum-prijs van
de hand.
„Als een tang op een var
ken", aldus Gerrelson
In antwoord op prof. Schermierliorns
repliek zond prof. Geiretsan ons telegra
fisch volgende dupliek
„Collega Schermerhorn bemant de fantasie.
Zijn con brio op tafel geworpen bewijsstuk,
citaat uit mijn 3 Nov.^artikel, slaat echter
helaas op zijn Deltftsche verklaring als een
tang op een varken. IJlings dus een nieuwe
verklaring: Collega beweert thans mij te
hebben verzocht „de zeer precieze beschul
diging", die hij Joost weet hoe, in dit citaat
schijnt te lezen, „waar te maken". Nieuwe
fantasiezeven woorden, zeven verzinsels.
Want collega verzoaht mij 17 Dec. schrifte
lijk iets geheel anders, namelijk „Inlichtin
gen over de te uwer beschikking staande
gegevens, diie^ u met vrij groote zekerheid,
deden aannemen", dat de in het citaat weer
gegeven Britsche lezing de juiste is. Collega
kan, vrees ik, niet lezen. Aan dit door col
lega 17 Dec. werkelijk gedane en natuurlijk
niet aan het door hem 18 Juli met politiek
oogmerk gefantaseerde verzoek heb ik 11
Jan. op correct afdoende wijze voldaan.
Cetera in weekblad".
WOENSDAG VALT DE VIJFDE ATOOMBOM
A.s. Woensdag om 20.35 uur G.M.T., di. om
21.35 uur Ned. tijd, zal de vijfde atoombom,
onder water ln het strandmeer van Bikini,
tot ontploffing worden gebracht.
Van het ééne uiterste tot het
andere
(Van onzen verslaggever voor rechtszaken)
Men schijnt met de vrijlating van politieke
delinquenten van het eene uiterste in het
andere te vervallen. Vandaag deelde, bij de
behandeling van een zaak voor den Raad
van Cassatie, de verdediger mr G. W. Ban
nier in het openbaar mede. dat de officier
fiscaal in Den Haag een S.S.-man, onvoor
waardelijk in vrijheid had gesteld, hoewel
hij verzekerd had, dat wanneer er weer een
S.S. zou worden opgericht, hij zich direct
zou aansluiten. Deze mededeeling wekte bij
den President prof. mr Verzijl verbazing en
hij vroeg den verdediger of dit geen geruch-
DAT a s. Vrijdag voor het Bijz. Gerechtshof
zal terecht staan de ex-N.S.B.-wethouder van
Ond. en Volksontwikkeling dr H. Roos. -
DAT in het kader van de Walchersche
„boomen-actie" 16 Zeeuwsche ringrijders en
een Westkapelsch dameskoor in Ostende zul.
len optreden.
DAT 200 Engelschen', leden van de eerste
Britsche luchtlandingsdivisie '44 en bloed
verwanten van gesneuvelden, in September
de herdenking van den strijd om Arnhem
zullen bijwonen.
DAT degenen, die inlichtingen kan geven
over diefstal van bescheiden uit een toestel
op het vliegveld Twenthe, een belooning ont
vangt en een gratis vlucht mag maken.
DAT de voormalige boerderij „Molenzicht"
bij Bergen op Zoom is ingericht als Katho
liek jeugdcentrum en er later een volksuni
versiteit wordt gesticht.
DAT op Maandag 26 Aug. het 50-j. bestaan
van den N.-Br. Chr. Boerenbond te Tilburg
wordt gevierd.
DAT de Mariale dagen van Tongerloo
(België) van 26 tot 28 Aug. niet in de
Kempinsche abdij, maar in het Maria-There-
sia Instituut te Leuven worden gehouden.
DAT de herdenking van het 310-jarig be
staan van de Rijks Universiteit te Utrecht
Zaterdag besloten is met o.m. een ruiter
feest en een openluchtbal.
DAT de populaire A'damsohe Tram Har
monie op 3 en 4 Aug. haar 40-jarig jubi
leum viert.
DAT de Mij tot Bevordering der Toon
kunst het.lidmaatschap van verdienste heeft
toegekend aan jhr. mr. dr. E. A. van Bere-
steyn en dr Paul Cronheim, die 25 jr. resp.
voorz. en secr. der Mij zijn geweest.
DAT t.g.v. het zilveren jubileum der Holl.
Kunstzijde Ind. te Breda de bestuurder Chr.
Stulemeyer door den Paus benoemd is tot
ridder in de orde van den H. Gregorius.
DAT de in ons land vertoevende Amer.
tandartsen Zaterdag in A'dam officieel ten
stadhuize zijn ontvangen.
DAT de Ned. wnd. ambassadeur in Bel-
giië, dr H. R. van Houten,, tijdiens een recep
tie van Ned. ooilogisuin.vailridien te zijnen huize,
hen uit naam der Ned. "Regeering elk een
ets heeft aangeboden.
DAT de 48-j. zeeman K. V., diie in de
Stielitjesstraat te R'dam, een kist met 12
flesschen whisky van een slie-epenswagen
kaapte, is gearresteerd.
DAT de Ned. Bank N.V. m.i.v. 19 Juli de
mededeelingen 104, 274 en 285 inzake de
geldsaneeringsmaatregelen heeft ingetrokken.
ten waren. Neen, zei de verdediger, het feit
staat absoluut vast. In verband hiermede
vroeg hij zijn cliënt, een Landwachter, die
5 jaar had gekregen, maar vrij te laten. Im
mers als men S.S.-lieden onvoorwaardelijk
in vrijheid stelt, waarom dan nog anderen
veroordeeld, die minder op hun lever heb
ben. Inderdaad, met vrijlating van onver
beterlijke S.S.-kerels is todh wel het hek van
den dam.
rsprsasa
A
•- -Illf
Minister Beel bij het uitspreken van zijn
rede bij de sluiting der Staten-Generaal.
Vrij zwoel, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Meest
zwaar bewolkte lucht met plaatselijk ldohte
regen of motregen, voornamelijk in den
nacht en vroegen ochtend, eenige stijging
van temperatuur, matige Z.-W. wind.
