Kabinetsformateur heeft een slechte Pers
Thans een beslissing inzake Triësi op komst?
Geweldpoging van Joden in Palestina mislukt?
NIEUWE LEEDSCHE COURANT
WOENSDAG 3 JULI 1946
Wat de diverse bladen van
zijn resultaat zeggen
(Vervolg van pag. 1)
"Waar het nieuwe kabinet zal werken aan
den wederopbouw in geestelijken en stoffe-
lijken zin, zal het op onze hartelijken steun
kunnen rekenen. Wij begrijpen daaronder
mede de reconstructie van Leger-, vloot- en
luchtstrijdkrachten. Moge de nieuwe func
tionaris op het Plein een krachtigen invloed
ten goede op het moreel uitoefenen, diit komt
ons dringend gewenscht voor.
Waarom Schermerliorn en Logemann
losgelaten?
.De publicatie van het nieuwe kabinet zal
bij velen een gevoel van ernstige teleurstel
ling oproepen schrijft „De Nieuwe
Nederlander" (P. v. d. A.). „Een
kabinetsformatie in grooten stijl is dit zeker
niet, maar dit was na den uitslag der ver
kiezingen nauwelijks te verwachten.
Wat in het bijzonder teleurstelling wekt
is dat noch prof. Schermerbomnoch prof.
Logemann in liet nieuwe kabinet terug
komen."
Het blad meent echter, dat minister Jonk
man er een waarborg voor is, dat „met be
trekking tot het Indonesische beleid het roer
niet zal worden omgegooid".
..Hoewel allerminst opgetogen" verwacht
„De Nieuwe Ned." toch een vooruitstreven
de politiek van dit kabinet „indien het al
thans op niet al te korten levensduur mag
rekenen".
In verband met de portefeuille-wisseling
van minister Vos merkt het blad nog op, dat
t.a.v. de bedrijfsorganisatie „van hem dus
rechtstreeks geen gevaar meer is te duch
ten".
Kabinet met een zwakke ruggegraat
De T ij d (R.K.) is „voldaan noch dank
baar", daar minister Beel „de beslissende
pijlers, die van Boitenl. Zaken en Over-
zeesche Gebiedsdeelen", juist „tot sluitpost
van zijn formatie heeft gemaakt". Het blad
schrijft verder ten besluite:
„Wij hebben, bij de overdenking van de
noodzakelijkheid van een sterk eenswillig
span voor onzen ploeg op het zware impe
riaal-internationaal arbeidsveld, telkens
Guido Gezelle's verzen door onsjipofd hoo-
ren klinken:
Ze stappen, hun bellen al klinken,
de vrome twee horsen tegaar.
Maar de heeren Jonkman en Van Boetze-
laer zijn nu eenmaal niet zoo een span
vrome horsen. Zij zijn dan ook niet de vrije
keus van een harden zakelijken boer. Zij
zijn het compromis van een onder pressie
handelenden kabinetsformateur, die het
was de hoogste tijd een einde aan de zaak
moest draaien.
Zoowel de heer Jonkman als de heer Van
Boetzelaer zijn achtenswaardige mannen.
Wij zouden hun niet gaarne een gram te
kort doen. Maar niemand, die onze behoef
ten en hun gewicht in de thans geldende
weegschaal kent, kan over deze vereffe
ning tusschen P. v. d. A. en K.V.P. voldaan
zijn.
Dit kabinet is geboren met een zwakke
ruggegraat. Wij kunnen het geen krach
tigen groei voorspellen en wij zijn daarover
treurig gestemd.
Omtrent een mogelijke taak van prof.
Schermerhorn in de oplossing van het In
donesische vraagstuk, anders dan die van
Tweede-Kamerlid, zal het nieuwe kabinet,
eenmaal in functie, het beslissende woord
spreken. Het is voorbarig, daaromtrent nu
reeds iets positiefs te zeggen."
„Twijfelachtig"
Trouw (A.R.) wil de Regeeringsverkla-
ring van a.s. Vrijdag afwachten, doch vraagt
toch nu reeds:
„Is dit het kabinet, dat Nederland in dit
brandend tijdsgewricht noodig heeft?. Is dit
een kabinet dat wat mans is? Kan dit kabi
net de Indische crisis aan, den dreigenden
financieelen chaos beheerschen en zoo het
Koninkrijk der Nederlanden nationaal en
sociaal door de branding helpen?
Ons bekruipt twijfel. Is dr Beel de man,
die door het oogenblik voor het Koninkrijk
der Nederlanden wordt gevorderd?"
En verder: „Bijzondere belangstelling heb
ben wij voor den nieuwen bewindsman van
Overzeesche Gebiedsdeelen. Wij kunnen niet
zeggen dat het verleden van minister Jonk
man als socialist en Stuwman ons met deze
benoeming bijzonder ingenomen stemt.
We hebben den indruk, dat de heer Beel
in de tusschen de Roomsch-Katholieken en
de Socialisten gerezen controverse over de
bezetting van het departement van Over
zeesche Gebiedsdeelen voor de eischen der
socialisten is gezwicht.
Intusschen moeten wij ook hier ten slotte
afwachten wat er van het beleid zelf te
recht komt.
Zelfs de idealen van de Stuw kunnen op
een gegeven oogenblik niet bestand blijken
tegen een logica der feiten zooals die zich
thans in de ontbindingsverschijnselen van
de Republiek Indonesia vertoont.
Maar dat die idealen op de nu noodza
kelijke politiek een gunstige uitwerking
hebben, is zeker niet het geval. De eerste
indruk is: Twijfelachtig."
Het „Haagsch Dagblad" alias „H e t
Parool" (P. v. d. A.) herinnert aan het
communiqué, dat de Partij v. d. Arbeid uit
gaf, nadat deze partij Beel's programma had
aanvaard en vervolgt dan:
„Nu het kabinet is gepubliceerd, krijgen
wij niet den indruk, dat voldoende de hand
is gehouden aan den eisch, dat bij zijn sa
menstelling „de noodige waarborgen" ge
boden moeten worden voor een construc
tieve welvaartspolitiek, en nog minder, dat
de P. v. d. A., zooals minister Vos het kort
geleden uitdrukte, „den poot stijf heeft ge
houden''
Ir Vos zelf is van net belangrijke departe
ment van Handel en Nijverheid weggewerkt
naar Verkeer. De Katholiek Huysmans zal
het program op economisch terrein uitvoe
ren en wij zien er weinig waarborgen in
voor een constructieve welvaartspolitiek van
een allure, die op de hoogte staat van dezen
tijd. Doch dSarnaast komt in handen van de
Katholieken de rechtsbedeeling, het onder
wijs, de kunst, de wetenschappen, het bin-
nenlandsch bestuur en oorlog (voorloopig ook
marine).
Drees, Lieftinck en Mansholt behouden
hun departementen, die inderdaad belang
rijk zijn, doch daarvoor heeft de K.V.P. meer
dan het volle pond geëischt. Logemann is
verdwenen en Schermerhom eveneens. Wan
neer de laatste nderdaad als commissaris-
generaal naar Batavia gaat, is de vervanging
van Logemann door den heer Jonkman, die
immers naar men aanneemt, straks tot de
P. v. d. A. zal behooren, eerst volkomen on
duidelijk."
Het blad concludeert tenslotte dat „het
Ned. volk minder reden tot tevredenheid
heeft" dan de K.VP.
„Resultaat van een eindeloos geping el"
De Waarheid (C.P.N.) laat eerst
enkele ministers de revue passeeren en
merkt bij ir Vos op, dat door diens verschui
ving, „de eischen der P. v. d. A. inzake de
Plan-economie voorloopig wel niet in ver
vulling zullen gaan" daar „Handel en Nij
verheid met Huysmans in handen zijn ge
komen van een vertegenwoordiger van
bankkringen". Van den „rechtschen katho
lieken heer Maarseveen" wordt weinig ver
wacht wat de zuivering en berechting be
treft. Mr Jonkman aan Overzeesche Ge
biedsdeelen „had erger gekund", doch de
aan Schermerhorn toegedachte functie in
Batavia doet een „voortzetting van het hui
dige beleid verwachten", nl. niet-erkennen
„van Indonesie's recht op onafhankelijkheid".
Met Baron van Boetzelaer zal „de reac-
tionnaire invloed van het groot-kapitaal zich
ook op de Idonesië politiek blijven doen
gelden". .Lieftinck blijft den sleutel houden
van de brandkast", waardoor evenals met
Drees aan Sociale Zaken „een voortzetting
der tot dusverre gevolgde politiek is te ver
wachten".
„Men heeft wat vooruitstrevende loten
willen enten op een reactionnairen stam".
Het blad concludeert dan: „Een kabinet, dat
onder zulke omstandigheden is geboren als
een resultaat van een eindeloos gepingel,
kan men nauwelijks een lang leven toeken
nen. Toewenschen doet men het zulks zeker
niet".
Heimwee over Logemann
„Het Vrije Volk" is buitengewoon ver
heugd over de voortzetting van het Indisch
beleid. Er is vreugde over bet weer koeren
van de oude vertrouwden en vertrouwen
in de nieuwe ministers. In den heer Jonk
man van de Stuwgroep ziet men een waar
borg voor de voortzetting van de Indische
politiek, al had men liever Logemann be
houden.
„De bestendiging van het Indonesische be
leid wordt nog temeer gewaarborgd als in
derdaad, wat wij wel mogen aannemen, door
het nieuwe kabinet aan prof. Schermerhom
het commissariaat-generaal voor Indonesië
wordt toevertrouwd.
Zijn wij wel ingelicht, dan wordt de aan
stelling van een klein college van commis
sarissen-generaal onder leiding van Scher
merhorn overwogen. Dat college zal in den
overgangstijd, voordat het normale bestuur
gevormd is en een volksvertegenwoordiging
voor Indonesië gekozen kan worden, be
stuurskracht hebben.
En aldus besluit het blad:
„Overzien wij de geheele ploeg en kijken
wij in 't bijzonder naar de socialistische
leden daarin, dan zijn we aangaande de
voortzetting der politiek van het vorige
kabinet voorloopig gerust. Dit is een kabi
net met een krachtigen socialistischen inslag.
Ook als er geen bijzondere redenen waren
voor de Partij van den Arbeid om aan de
vorming van een regeering thans mee te
werken zouden de socialistische kiezers dit
kabinet met vertrouwen kunnen aanvaarden.
Deze zeer bijzondere redenen zijn er boven
dien ook nog. De ontwikkeling van den toe
stand in Indonesië legt aan de Partij van den
Arbeid verantwoordelijkheid op. Indien zij
zich van. deelneming zou hebben onthouden,
zou een rechtsch kabinet of een zaken-kabi
net benoemd zijn geweest. In de regeerings-
periode die nu aanbreekt, moeten beslis
singen worden genomen van groote politieke
draagwijdte. Daarop moet de Partij van den
Arbeid mede haar stempel zetten. Voor de
sociaal-economische ontwikkeling in Neder
land geldt hetzelfde.
Bidault's bemiddeling heeft
goede kans
De vier ministers in Parijs hebben giste
ren weer langdurig over Triest geconfe
reerd en hoewel er berichten waren van
overeenstemming over de internationalisatie,
bleek dat later toch onjuist. Heden komt
men weer bijeen en dan zal een amende
ment van Biidault in behandeling komen,
dat goede kansen maakt, omdat het alle
standpunten samenvat. Bidault stelt nl. voor,
dat Triëst zal worden bestuurd „in over
eenstemming met een statuut, voorgesteld
door de vier groote mogendheden (het
standpunt van Molotof), dat zal worden be
studeerd door de vredesconferentie (Byr
nes) en door de V.N. (Bevin).
De Joego-Slavische afgevaardigde in Pa-
Een open brief aan de A.R. Partij
en C.H. Unie
Van de groep-van Walsum uit de Partij
van den Arbeid.
Een aantal Christelijke personen uit de
Partij van den Arbeid heeft een open brief
gericht tot de A.R. Partij en de C.H. Unie,
waarin deze mannen, die behooren tot de
groep-van Walsum, verzoeken om door een
onderling gesprek te komen tot meer waar
deering voor elkanders standpunt. Als be
lijdende Christenen, die met volle overtui
ging lid zijn van de P. v. d. A., meenen de
opstellers van dit ongetwijfeld hoogstaande
schrijven, dat de eenheid en verbondenheid
in Christus, trots de diepgaandste meenings-
verschillen, uitgaat boven elk verschil.
„Wij moeten", zoo besluit de brief „van
elkaar aannemen, dat ons positie kiezen
voortkomt uit de ernstige begeerte werke
lijk de Bijfaelsche boodschap te hooren, maar
tevens moeten wij bereid zijn elkaar tot een
steeds ernstiger en nauwlettender hooren
te roepen".
rijs, Kardelj, zeide, dat zijn land alleen in
ternationalisatie kan aanvaarden, als het
voldoenden invloed heeft op het bestuur
van het gebied. De Italianen verwerpen
alle niet-Italiaansche oplossingen, die „on
draaglijke wonden aan het Italiaansche na
tionale bewustzijn toebrengen".
In Triëst zelf duurt de spanning voort.
Het visschersscheepje Texel 79 is Maan
dagmiddag doordat het te dicht onder den
wal voer, op de thuisreis nabij de kust van
Texel, ten W. van Den Hoorn, op een mijn
geloopen. Het voorschip werd de lucht in
geslingerd. De schipper, Piet Backer, bevond
zich op het achterschip en bekwam geen
letsel. Zijn zoon Albert kwam in het water
terecht, maar kon door zijn vader worden
gered. Hij had een been gebroken. Met de
reddingsboot Dorus Rijkers zijn beiden naar
Den Helder gebracht. De T 79 kan als ver
loren worden beschouwd.
VIER SCHEPEN MET REPATRIEERENDEN
ONDERWEG.
Het m.s. „Tjisadane" heeft op 28 Juni
Suez verlaten en zal vermoedelijk op 9 Juli
a.s. 5jn Nederland arriveeren.
Het repatrieeringsschip „Ophir" is op 16
Juni j.L met 172 evacuées aan boord uit
Indië vertrokken; het zal op 5 Juli in Suez
aankomen.
Het m.s. „Kota Gedeh" is op 1 Juli met
repatriieerenden aan boord uit Batavia ver
trokken; het schip wordt 18 Juli te Suez
verwacht.
De „Oranje" heeft op 29 Juni de haven
van Priok verlaten en zal vermoedelijk
reeds 17 Juli in Amsterdam aankomen.
Ten slotte zal de „Sloterdijk" op 5 Juli uit
Batavia vertrekken.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk.
B er o e p e n; te Bruchem-Kerkwijk G.
M. v. Dieren te Hei-en Boeicop, die bedankte
voor Bodegraven (toez.);' te Gameren J. v.
Dijk te Monster; te Schiedam, J. G. Jansen
te Ballum (Ameland); te Wilsum (toez. C.
Treure, cand. te R'dam.
Aangenomen: naar Aalsum E. Snel
ler, hulppred. te R'dam; naar Westbroek J.
Lekkerkerker te Oud-Beyerland.
Bedankt: voor Gouderak (toez.) J.
Bakker te Veenendaal; voor Hekelinge (toez)
A. N. v. d. Kreeke te Berkhout; voor Kra
lingen H. G. Groenewoud te Wageningen.
Geref. Kerken
Beroepen: te Bunschoten-Spakenburg
(vac. M. Post) dr H. B. Visser te Noord-
wrjk-Binnen; te Vianen (vac. S. v. Popta)
J. H. Teerink te Zetten.
Bedankt: voor Wijke W. Kreuzen te
Scheemda.
Geref. Kerken art. 31 K. O.
Beroepen: te Ermelo H. Veltman te
's-Hertogenbosch.
Doopsgez. Broederschap
Bedankt vaar Assen-Stadskanaal G. de
Groot te Workum.
WERELDBOND DER KERKEN
Van 912 Juli zal te Tring (Engeland)
het Management Committee van den We
reldbond der Kerken bijeenkomen, waarbij
Nederland vertegenwoordigd wordt door
prof. dr F. M. Th. Bohl en ds J. B. Th. Hu-
genholtz. Om. zal een plan voor een tweeed
wereldjeugdcongres besproken worden.
GETUIGSCHRIFT KERKORGELSPEL
Voor de door de Ned. Orgelexamencom
missie gisteren te Den Haag gehouden exa
mens voor getuigschrift kerkorgelspel, slaag
den Joh. G. de Jong, te A'dam, E. Canne-
meyer, J. H. Ouwehand en H. Japin, allen te
Den Haag.
PROMOTIES
tot
UTRECHT, 2 Juli Gepromoveerd
doctor in de geneeskunde: J. H. v. d. Berg,
geb. te Deventer, op „De beteekenis van de
phaenomenologische of existentieele anthro
pologic in de psychiatrie"; J. P. E. Sperna
Weiland, geb. te Rotterdam, op „Het zinkge
halte van het bloed bij normale en zieke
personefi" en P. J. A. van Voorst Vader, geb.
te Doesburg, op „Zwembadinfecties".
AC AD. EXAMENS
AMSTERDAM. 2 Juli - (V.U.) Geslaagd
doet. wiskunde F. F. Seidel, Den Haag; cand.
A. wis- en natuurkunde H. C. Hamers, Hil
versum; cand. E, wis- en natuurkunde A. F.
Harms, A'dam.
DEFILE IN DEN HAAG VOOR VERTREK
NAAR DE „WEST".
Vrijdagmiddag om 5 uur vertrekken twee
detachementen oorlogsvrijwilligers van de
Kon. Landmacht uit A'dam met de „Bois-
sevain" naar Curagao en Suriname. In ver
band hiermee defileeren zij morgenochtend
om half elf op het Plein te Den Haag voor
den min. van Oorlog, tezamen met het In
disch Instructie-Bataljon, waarbij zij zijn
opgeleid.
BESTUUR R'DAMSCH PHILHARMONISCH
ORKEST TREEDT AF.
Naar het „Alg. Handelsblad" verneemt
heeft het bestuur van het Rotterdiamsche
Plhilharmondsch Orkest in verband met de
gerezen moeilijkheden beslcten af te treden,,
nadat het de thans nog Icopende zaken zal
hebben geregeld. Op het oogenblik wenscht
men nog geen nadere mededeelingefi te doen
met betrekking tot de motieven, die tot deie
beslissing hebben geleid.
De reacties in Engeland en
Amerika
Wat er in de voorbije dagen in Palestina
gebeurde, wordt het best verklaard door het
feit, dat de Britsche politie er 200.000 gewe
ren, 2GOO ton munitie en 5000 ton ontplof
bare stoffen bij de Joodsche terroristen
vond. De Joodsche leiders worden Lang
zamerhand weer vrijgelaten en rabbi Fish-
man, die in hongerstaking was gegaan, is
tot normale rantsoenen teruggekeerd. Het
laat zich aanzien of een toch tot misluk
king gedoemde poging van de Joden, om
zich met geweld een nationaal tehuis in
Palestina te verschaffen, verijdeld is. Van
daar de tegenstand in Zionistische kringen
tegen de Britsche maatregelen. In Amerika
dreigen zij met oppositie tegen de leening
aan Engeland en Einstein verklaarde er, dat
de .Engelsche Palestinapolitiek alleen op
een ramp kon uitloopen. President Truman
zegde toe, dat Amerika bereid is de verant
woordelijkheid op zich te nemen voor het
transport van 100.000 immigranten naar
Palestina. Of zij er binnen ziülen komen is
een tweede, want een schip met 1100 op-
Rrammptip
m
29. Met een vreeselijke Dons, die de mor
genstilte verscheurde, kwam Bram terecht
tegen de wrakke deur van de bakkerij van
meneer Metz. Deze kon Bram's zware ge
wicht vanzelfsprekend niet dragen en met
een hevig gekraak werd het ondierste deel
vernield en Bram rolde naar bisnen. Tom
keek dit alles belangstellend aarfiiri Menelik
probeerde intussen op een andere manier
de winkel met het zo begeerde brood binnen
te komen.
30. Brutaalweg stapte het hongerige drie
tal daarop naar binnen en de vlugge Mene
lik klom op de planken, waar het heerlijke
vers gebakken wittebrood lag. Bram ving
met handen en slurf de brooden op en gaf
er ook een deel van aan Tom, die zich bijna
niet kon weerhouden zijn tanden in het geu
rige voedsel te zetten. Hij moest echter nog
even geduld hebben....
varenden, die illegaal wilden immigreeren,
wordt in Haifa vastgehouden
Een andere visie op het gebeurde in.
Palestina gaf de aartsbisschop van York,
toen hij zeide, dat de Britsche Joden beter
deden de misdaden hunner Palestijnsche
broeders te veroordeelen, dan critiek op de
Britsche regeering te oefenen.
Batavia nog gereserveerd jegens
minister Jonkman
Inheemsche kringen noemen de keuze
een zeer gelukkige.
Er zal in de Ned. politiek t.a.v. Ned.-lhdië
geen principieele wijziging komen aldus
was de eerste reactie te Batavia op het
nieuwe kabinet.
De belangstelling gaat in het bijzonder uit
naar den min. van Overzeesche Gebieds
deelen, mr J. A. Jonkman, die in niet offi-
cieele Ned. kringen als een sterker man dan
Logemann wordt beschouwd, en in republi-
ke'imsche kringen toch verre van reaction-
nair wordt geacht. Hij behoort, evenals Van
Mook en Logemann, tot de „Stuw"-groep.
Zijn arbeid in Ned.-Indië is steeds be
schouwd als zeer vooruitstrevend en niet-
Ned. kringen noemden de keuze voor de
vervulling van de functie van min. van
Overzeesche Gebiedsdeelen „een heel ge
lukkige".
Soekamo confereert weer in
Djocja
Soekarno houdt heden te Djocjd een be
spreking met de leiders van Inh. politieke
partijen, w.o. de Islamitische partij, de comm.
partij en de Inh. vrouwenbond.
„Antara" meldt, dat in Djocja een aan
tal arrestaties is verricht in verband met de
ontvoering van Sjahrir.
Wat er 350 jaar geleden in Indië
gebeurde
Zoo begon het, wat zal het einde zijn?
Heden is het 350 jaar geleden, dat het
eerste verdrag tusschen de Nederlanders en
een Maleischen machthebber werd gefloten.
Op 3 Juli 1596 werd namelijk door Cor
nel is de Houtman, den leider van den eer
sten tocht naar Oost-Indaë, een verdrag ge
sloten met den gouverneur van Bantam.
De Hollanders zijn door „den gouverneur
ende prindpaelste heren ontvamghen ge
weest ende hebben aldaar ghepresen teert
de aptenten ende commissien van zijne prin-
celijoke excel!. Grave Mauritius om te be-
sluyten een vast verbont van peyse ende
conf oederati e"
Hiermede was dus de eerste wettelijke
schakel gelegd tusschen het Europeesche en
het Aziatische deel van het latere Konink
rijk der Nederlanden.
