Verwachtingen der atoombom bleken te groot
's Prinsen verjaardag ook in Leiden gevierd
De zaak-Schrieke voor den Raad van Cassatie
Geen beslissing over de Vredes-confereniie
NIEUWE LEmSCHE COURANT
MAANDAG 1 JULI 1946
Resultaten geringer dan men
verwachtte
Het groote moment van het afwerpen van
's werelds vierde atoombom is veel minder
schokkend geweest, dan men zich had voor
gesteld. Ook de uitwerking schijnt niet ge
heel aan de verwachtingen te hebben beant
woord.
Wie gisterenavond aan de radio luisterde,
hoorde niet anders dan atoombomontploffin
gen. Het kraakte, dreunde, trilde en snerpte
aan één stuk door. Het ooggetuigenverslag
was zeer moeilijk te verstaan en het moment
waar het tenslotte op aankwam de dave
rende slag, die over heel de wereld zou
klinken, bleek niet boven den baaierd van
storingen uit te kunnen komen. Dat is ten
slotte heelemaal niet verwonderlijk, want
we hoorden vertellen, dat de slag dien van
het afschieten van een zwaar marine-kanon
niet had overtroffen.
Om tien minuten voor acht, Nederlandsche
tijd, startte de „Drave's Dream" het vlieg
tuig, dat de bom moest werpen, van Kwafa-
lein, 320 km van Bikini. Het begon boven
den Oceaan, na een donkeren nacht juist
morgen te worden. Er waren op 12.000 meter
wervelwinden en hoewel men vreesde, dat
daardoor de proef uitgesteld zou moeten
worden, kon het experiment toch doorgaan.
De bom was bij gedeelten ingeladen, om te
voorkomen dat zij bij de start zou ontploffen.
Aan boord van het vliegtuig is zij in elkaar
gezet. Zij werd Gilda genoemd. Een en ander
had tot gevolg, dat de proef een half uur
moest worden uitgesteld.
Om even voor elf uur liet het vliegtuig
de bom los.
Een geweldige steekvlam steeg op, de
haven en de lagune van Bikini met de sche
pen verdwenen in massa's van rook en wa
ter. De rookkolom zou een hoogte van meer
dan 50.000 voet bereikt hebben.
Van een zeebeving was geen sprake.
Toen de rook optrok zag men verschillende
schepen, die tot het doelwit behoorden, in
brand staan. Vijf minuten na de ontploffing
nam men ze reeds waar. Toen bleek ook. dat
de palmboomen op Bikini nog overeind ston
den.
Een uur na de explosie werd gemeld, dat
de doodelijke wolk opgetrokken was. Het
29.000 ton metende slagschip Nevada, dat
centraal doelwit was, scheen op het eerste
gezicht onbeschadigd. Ruim een half uur na
de uitbarsting werd de zee kalmer. De bran
den, die eerst zeer zwaar leken, waren toen
vrijwel verdwenen. Zij bleken minder ern
stig, dan eerst werd gedacht.
Een vliegdekschip, dat dicht bij de Nevada
lag, miste een deel van den bovenbouw. Tij
dens de ontploffing toonde de seimograaf op
Hawaii geen zichtbare afwijkingen.
Het vliegdekschip Saratoga, dat ver van de
ontploffing voor anker lag, raakte wel in
brand, in tegenstelling tot de Nevada, die
doelwit was, maar niet is geraakt. De onbe
mande vliegtuigen, die in de rookwolk-waar
nemingen verrichtten, kwamen onbeschadigd
terug.
Thans zijn schepen met geleerden en werk
tuigkundigen aan boord de explosiezone
binnengevaren.
De eenige van al de 37.000 bij het experi
ment betrokkenen, die nadeel van de explo
sie ondervond, is de officier die de bom
wierp en zijn oogen niet snel genoeg wist te
beschermen.
De bevelvoerende officier noemde de proef
„een succes."
Vijf schepen in het strandmeer staan in
brand. Zes zijn er gekapseisd en een zevende
is beschadigd
De groote verwoestingen, storingen en
aardbevingen, die men zich van het gebeu
ren voorstelde, zijn uitgebleven.
Vandaar, dat een Sowjet-Russische waar
nemer opmerkte: „Geringe resultaten vrees
ik."
DE UITWERKING VAN DE TWEE ATOOM
BOMMEN.
Thans is het rapport bekend gemaakt over
de uitwerking, die de op Nagasaki en
Hirosjima afgeworpen atoombommen had
den.
In Hirosjima werden van de 320.000 bewo
ners er 80.000 gedood; in Nagasaki van de
260.000, 40.000.
Diepliggende schuilplaatsen boden goede
beschutting. Tot op 1 mijl (1% k.m.) van de
plaats der ontploffing werden de huizen on
herstelbaar verwoest. Groote vernielingen
veroorzaakten de z.g. Gomwa stralen, die alle
personen, die zidh op een halve mijl van het
centrum der ontploffing bevonden, hebben
doen sterven, door aantasting van het been-
dermerg.
Dr H. D. van Broekhuizen, oud-gezant
in Nederland en België, kwam in Brussel
aan.
In New Delhi is de benoeming van een
tijdelijk zakenkabinet aangekondigd.
De Belgische Konfngskwestie
De voorzitters van Kamer en Senaat rie
pen de bureaux der wetgevende vergade
ring en de fractieleiders bijeen, om een uit
eenzetting te geven over den werkelijk en
gang van zaken, inzake de koningskwestie.
VETO OVER PRIJSBEHEERSCHING.
Over de Vrijdag, door den Amerikaanschen
senaat, aangenomen wet op de prijsbeheeT-
sehing, sprak Truman Zaterdag zijn veto
uit, wegens haar tweeslachtig karakter. Zij
laadt de verantwoordelijkheid voor het in
evenwicht brengen van de economie n.l. op
de regeering en beneemt haar gelijktijdig
de macht, die verantwoordelijkheid uit te
oefenen. De huidige regeling moet, aldus
Truman, worden gehandhaafd. Het Huis
van Afgevaardigden ondersteunde het veto.
DE COMMUNISTEN TRACHTTEN ER
GAREN BIJ TE SPINNEN.
Zondag zijn in Hamburg protestdemonstra
ties tegen de vordering van woningen ten
behoeve van het Britscfae hoofdkwartier ge
houden. Sprekers van de Chr. Dem. en Soc.
Democratische partijen zijn uitgejouwd, toen
zij het hadden over de moeilijkheden, waar
voor de Britten bij het zoeken naar plaats
ruimte staan.
Een communist, die zich tot tolk der
ontevredenheid maakte, juichte men toe.
Feestavond van de Chr.
Oranjevereeniging
De Leidsche Chr. Oranjevereeniging heeft
Zaterdagavond met een prachtig geslaagden
feestavond den verjaardag van Prins Bernhard
gevierd en in het bijzonder hebben bestuur en
aanwezigen het op prijs gesteld, dat onze bur
gemeester, jhr. mr. F. H. van Kinschot, die
met zijn echtgenoote, deze bijeenkomst heeft
bijgewoond, tot de feestvierende schare het
woord heeft willen richten.
De voorzitter, mr. dr. N. G. Geelkericen,
sprak in zijn openingswoord zijn dankbaarheid
uit, dat de verjaardag van Prins Bern
hard in vrijheid kon worden gevierd en wees
op de plaats, welke Z.K.H. thans in aller hart
inneemt. Onze Prins, aldus dr. Geelkerken, is
de man om te bewijzen, dat de Duitsche
theorie van bloed en bodem een totale on
waarheid is geweest. De geest der Oranjes
wordt bij Hem niet gemist, doch voortgezet.
Spr. deelde mede, dat namens de Oranjever
eeniging een gelukwensch aan den Prins was
gezonden en besloot met den wensch uit te
spreken, dat God het Prinselijk gezin nog vele
jaren zou sparen voor ons volk, welke woor
den met een driewerf hoera werden beant
woord.
Burgemeester Van Kinschot was verheugd ra
dezen kring van feestgangers te kunnen ver
toeven en zeide, dat wij trotsch mogen zijn
op Prins Bernhard, die duidelijk heeft ge
toond, wat Hij voor ons volk over heeft, toen
Hij in Mei 1940 met de Hollandsche militai
ren den strijd tegen de bezetters heeft aan
gebonden en volgehouden. Hij was bereid tot
dit offer en heeft daadwerkelijk aandeel ge
had aan de bevrijding van ons land. terwijl
wij dankbaar moeten zijn voor de wijze, waar
op Hij onze Vorstin in Haar moeilijke Lon-
densche bestuursperiode heeft bijgestaan. God
spare Hem en Zijn gezin nog lang voor land
en volk, zoo besloot de burgemeester zijn met
groote geestdrift begroete rede, waarop spon
taan twee coupletten van het Wilhelmus wer
den gezongen.
Het programma, dat de Leidsche Chr.
Oranjevereeniging ditmaal aanbood, was nu
eens geen tooneelstuk, doch bestond uit mu
ziek. zang en filmvertooning, Medewerkenden
waren het Chr. Kinderkoor „Lenteklokjes",
o.l.v. mej. Riek Meijering, het dubbelmannen-
kwartet „Sempre Avanti" (dir. de heer v. d.
Broek), het .JLeidsch Salonorkest" (dir. de
heer J. Plu) en Han Zirkzee (piano). „Sempre
Avanti" heeft zich op uitnemende wijze van
zijn taak gekweten, het was een genot de ver
schillende nummers te besluisteren, terwijl het
laatste „Een concert-repetitie op het platte-
Was wnd. hoofd van dep. van
justitie
(Van onzen verslaggever voor rechtszaken).
Met prof. mr van Brakel als President be
handelde heden de Raad van Cassatie, onder
matige belangstelling, het cassatieberoep van
prof. mr J. J. Schrieke, secretaris-generaal
van het Dep. van Justitie en waarnemend
Hoofd van het Departement in de jaren
19411945, die door het Bijz. Gerechtshof
•wegens hulpverleening aan den vijand tot
de doodstraf is veroordeeld. De behandeling
begon met het verhoor van verdachte, waar
voor een geluidsinstallatie was aangebracht
in verband met zijn doofheid.
De Pres.: Aan wie had u uw benoeming
te danken?
Verd.: Aan comm.-generaal Wimmer in
opdracht van Seyss Inquart.
Pres.: Is u ook bij Mussert geweest?
Verd.: Ja, ik wilde eerst niet, maar hij
heeft mij er toe geprest.
Pres.: U hadt de bevoegdheid om veror
deningen uit te vaardigen.
Verd.: Ik was alleen uitvoerder. De be
voegdheid was bij den Rijkscommissaris.
Pres.: Dat is formeel juist, maar de prac-
tijk was anders.
De Raadsheer mr Veegens vroeg
verd. waarom hij het verbergen van radio
toestellen in een Rijksopvoedingsgesticht had
doorgegeven na ontvangst van een anoniemen
brief, waardoor arrestaties plaatsvonden.
Verd. zeide dat anders bij ontdekking het
geheele personeel gevaar had geloopen.
Voorts vertelde verd. in antwoord op een
vraag, dat hij comm.-generaal Schmidt als
een intrigant beschouwde, dat hij Mussert
tegen hem gewaarschuwd had. maar dat
Mussert Schmidt als zijn eenigen Duitschen
vriend beschouwde. Volgens verd. had hij
geen invloed bij de N.S.B.. dat hadden alleen
de lui met een grooten mond.
Raadsheer mr Feber: Beschouwde
u de Ned. Regeering te Londen nog als de
wettige overheid?
Verd.: Ja.
M r Feber: Op welke wijze heeft u dit
doen blijken?
Verd. weet maar één voorbeeld te noemen,
n.l. de kwestie van de afschaffing van het
cassatierecht op 24 October 1944.
Op een vraag van den Advocaat-fiscaal
prof. Langemeyer, zeide verd., dat hij voor
den oorlog dacht dat een Vereenigd Europa
niets kon verwachten. Tenslotte achtte hij
een Duitsche nederlaag het meest wensche-
lijk, ook al door de bezetting van Ned.-Indië
door Japan. Het voortbestaan van Nederland'
speelde bij verdachte de hoofdrol 1
zijn optreden tegenover de Duitschers.
(De zitting duurt voort.)
Lord Woolton volgt Churchill op als
voorzitter der conservatieve partij.
Tot Ned. vertegenwoordiger bij de on
afhankelijkheidsplechtigheden der Philip-
pijnen zijn benoemd F. C. baron v. Aerssen
Beyeren van Voshol, Ned. gezant in Australië
en N. A. J. de Voogd, Ned. consul-generaal
te Manilla.
Toscaninl en het Milaneesche Scala
orkest zullen ook niet in Londen optreden.
land" een succesnummer werd. dat de lach
spieren deed loskomen.
Mej. Meijering heeft met haar koor dezen
avond nieuwe lauweren aan de reeds bestaande
reeks van „Lenteklokjes" kunnen toevoegen.
Hoe vroolijk klonken de heldere kinderstem
men door de zaal in de vaderlandsche- en
kinderversjes, zoooals „De bel", „De winkelier
van 't boeksken". .Prins Bernhard is jarig",
„De klepperklompjes", „De brievenbesteller"
en het „Prinsesse-liedje". Het daverend ap
plaus en de ovatie aan het slot waren meer
dan verdiend, evenals de bloemenhulde voor
de dirigente. die het koor frisch en bezielend
heeft geleid. Voor orkest en pianist eveneens
een woord van lof.
Na de pauze volgde de vertooning van de
Bevrijdingsfilm, waarin tal van flitsen uit de
Meidagen van 1946 op het witte doek versche
nen. Met groote belangstelling en intens mede
leven hebben de talrijke aanwezigen de rol
prent gadegeslagen. Het was dan ook geen
wonder, dat men na het slotwoord van den
voorzitter in dankbare en vreugdevolle stem
ming huiswaarts keerde.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Den Hoorn (toez.) J. A.
v. Hoven, cand. te Zaandam; te Oostburg
(toez.) W. J. Fournier te Goor; te Vollen-
hoven H. Engelsma te Akkerwoude.
Aangenomen: naar Hoogmade L. Hij
mans, veldpred. te Nijmegen; naar Waarde
G. den Boer te Standdaardbuiten.
Bedankt: voor Goes J. H. Hartzheim
te Halle (Gld.); voor Middelharoïs (toez.)
J. II. Cuperus te Doornspijk; voor Noord-
horn D. Kramer, te Drogeham; voor Win
schoten (Evamg.) en Zaandam A. v. d. Flier
te Farmsum.
Geref. Kerken.
Beroepen: te Puttershoek A. J. Radder
te Ottoland.
Aangenomen: naar Haaksbergen H.
Retel te Hoornsterwaag.
Benoemd, tot hulppred. te Apeldoorn J.
F. v. Hulsteyn, em. pred. te Middelstum, die
deze benoeming ook aannam.
Bedankt, voor Aalten R. Ypma te Lop-
persum; voor Middenmeer, H. de Wit te
Winterswijk, voor Apeldoorn J. Andree te
Delfzijl.
Geref. Kerken art. 31 K. O.
Aangenomen: naar Katwijk a/d Rijn
(in comb, met Katwijk a. Zee en Valken
burg) G. Boersema te Pieterburen.
Chr. Geref. Kerk
Beroepen: te Rijnsaterwoude K. Bok
horst te Doesburg. v
Evang. Lnth. Kerk.
Bedankt: voor Weesp C. C. G. Visser te
Enkhuizen.
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Nunspeet J. Fraanje te
Barneveld, die voor dit beroep bedankte.
PERSONALIA.
Op 5 Juli, 4 uur, zal dr T. H. van den
Honert en op 12 Juli, 4 uur, dr A. C. Bouman
zijn ambt tot gewoon hoogleeraar aan de
R.U. te Leiden aanvaarden.
Op 8 Juli zal het 60 jaar geleden zijn
dat mr R. J. H. Patijn, buitengewoon gezant
te Den Haag, op 4 Juli 50 jaar, dat mr J. W.
D. Francken te Brussel, op 6 Juli 50 jaar, dat
mr C. H. J. van Haëften te Wassenaar en op
19 Juli 50 jaar, dat dr J. E. G. van Eraden te
Den Haag aan de Leidsche Universiteit pro
moveerde.
ACADEMISCHE EXAMENS
LEIDEN, 1 Juli. Geslaagd doet. 2e ged.
A. Gerretsen (cum laude) en W. P. C. Knut
tel, beiden te 's-Gravenhage; artoex. Ie ged.:
G. J. Sas te Bergen op Zoom en B. Entzinger
te Leiden; artsex. 2e ged.: C. Ruijs te Oegst-
geest, J. F. Saltet te Leiden, E. M. Stoffels
te B runs sum.
GRONINGEN, 29 Juni. Geslaagd cand.
ex. geneeskunde: H. A. M. Willemse, Grub-
benvorst (L.); artsex. Ie ged.: K. H M. Suijs
te Breda, Rj Ubbehs te Uithuizermeeden.
Bevorderd tot arts werden J. Julius te
Groningen en J. de Vries te Gorredijk.
Italië wil gekend worden in
de besprekingen
In Parijs viel Zaterdag geen beslissing over
den datum der Vredesconferentie. Byrnes drong
er op aan uitnoodigingen te verzenden, opdat
de conferentie op 20 Juli kan beginnen.
Bidault diende een nieuw voorstel ten aan-
eien van Triëst in. Hij wil het 10 jaar lang tot
een autonoomgebied maken, bestuurd door de
Groote vier met Italië en Joego-Slavië. Dit
plan wordt heden besproken.
In Triëst vielen gisteren Slowenen Italiaan-
sche wielrenners aan, wat tot heftige inciden
ten leidde. De hoofdbureaux van de communis
tische partij en de Vakvereenigingen zijn door
de woedende menigte verwoest.
De Italiaansche premier de Gaspari drong
aan op het hooren van zijn regeering in
Parijs over punten, die voor het land van be
lang zijn.
VERKIEZINGEN IN BEIEREN EN
GROOT HESSEN.
De verkiezingen in Beieren zijn geëindigd
met een overwinning der Chr. Democraten,
die 109 zetels in de constitueerende verga
dering verwierven, tegen de socialisten 51.
de communisten 8, de liberalen 8 en de
Vrije arbeiders vier zetels.
In Groot Hessen zijn de uitslagen: Soc.
Dem. 655.000 stemmen, Chr. Dem. 550.000
stemmen. Communisten 143.000 en Liberalen
120.000 stemmen. Zetelverdeeling nog onbe
kend.
GETUIGE SPOORLOOS VERDWENEN.
De secretaresse van Hitier en Bormann,
die Zaterdag moest verklaren, dat laatstge
noemde werkelijk overleden is, bleek spoor
loos verdwenen. Zonder haar getuigenis is
de zaak - Bormann afgehandeld.
De trein, die Gandhi van Bombay naar
Poona bracht, is op steenen gestooten, die
op de lijn waren gelegd. De mogelijkheid
van een aanslag wordt onderzocht.
Brammetje Flapoor en z'n vrienden
Doot g. Th. rotman
25. Ze waren niet meer boven zee, maar
vlak boven de een of andere grote haven
stad. O jongens, als ze zich maar niet tegen
een van de hoge huizen te pletter vlogen!
Maar neen hoor, het kwam allemaal zo
prachtig ijit, of Brammetje de volleerdste
piloot was! De machine streek namelijk op
een grote vlakte midden in het stadspark
luuite Ma Ha Ha„ r*,.4+ neer, tot hevige ontsteltenis van de kinde-
het beste zou zbn. Na de practijk der Duit-ren> die er speelden en die dan ook hals
sche besetting zag hij in dat hij hiervan 0Ver kop op de vlucht gingen.
26. „Gauw, gauw, er uit! Hier vandaan!"
zei Bram. Ze klommen alle drie uit de ma
chine, gaven elkaar een poot en liepen zo
vlug ze konden het park door, steeds de
stilste paadjes kiezend. Angstig kropen de
kinderen achter de struiken.... een olifant
in 'n vliegmachine! Zoiets raars hadden ze
nog nooit gezien! Maar waar moesten onze
drie vrienden heen? „We moeten wat te eten
zien te krijgen!" zei Tom. „Want ik rammel!"
BRITTEN BEZETTEN JOODSCH BUREAU
IN PALESTINA.
Het bezetten van het Joodsche bureau in
Jeruzalem door Britsche soldaten en het
arresteeren van 1000 personen heeft in Jood
sche kringen over de heele wereld tot felle
protesten geleid.
De Britten beschuldigden het Joods ch
bureau van gewelddaden. Er is een groote
hoeveelheid munitie gevonden.
De Joodsche „Vrijheidszender" riep giste
ren op tot de groote revolutie.
Rabbi Jehudi Fishman, voorzitter van het
Joodsche bureau, die gearresteerd werd, is
in hongerstaking gegaan.
De Duitsche stad Koningsbergen zal in
het vervolg Kaliningrad heeten.
Het eerste vliegtuig van den geregel-
den vhegddenst Engeland-Amerika is heden
ochtend vertrokken. Het is nog een wéék-
diénst. (De K.L.M. vliegt reeds een maand
2 x per week deze route).
Polen zal Hongarije steenkool leveren,
in ruil voor pharmaceutisohe en andere arti
kelen.
De ontvoering van Sjahrir
(Vervolg van pag. 1)
De berichten, die ons den laatsten tijd uit
Batavia bereiken, wijzen er op, dat de ko
mende dagen beslissend zullen zijn voor het
Indië-van-straks.
Nadat Soekarno op 7 Juni den staat van
beleg voor Java en Madoera had afgekon
digd, volgde Vrijdag jJ. de verklaring, dat
van dien dag af geheel Indonesië onder de
zelfde omstandigheden zou worden gebracht.
Wij zouden geneigd zijn aan te nemen, dat
Soekarno op deze wijze eenigen druk op de
Ned.-Ind. onderhandelingen wil uitoefenen.
Dat de Neuivfian&ers echter geheel zouden
zwichten uit vrees voor een „gewapend con
flict" lijkt ons onwaarschijnlijk.
Zeer merkwaardig is ook de verklaring,
die Soekarno Zaterdagmorgen aflegde, en
waarin hij mededeelde, „alle macht tot zich
te trekken, zoolang de toestanden nog niet
normaal zijn".
Wat bedoelt de Inheemsche „president"
hiermee? -
Niet uitgesloten lijkt het ons, dat hij zich
hoe langer hoe meer „bedreigd" gevoelt
door Sjahrir, die hem in de laatste maanden
doelbewust op den achtergrond schuift. Bo
vendien kan de verklaring wijzen op een
tweespalt tusschen de Inheemschen onderling.
De ontvoering van Sjahrir werpt een schel
licht op de gebeurtenissen.
„Men" is het niet langer eens met de
zienswijze van den Inh. „premier", en laat
dit duidelijk uitkomen door de plenaire ka
binetszitting, die Zaterdag j.l. te Djocja ge
houden zou worden, in de war te gooien.
In dit verband wordt in verschillende
republ. kringen te Batavia opgemerkt, dat
sedert het laatste bezoek van den „minister"
van Defensie, Amir Sjarifoedin, (die in den
aanvang van den strijd nauw verbonden is
geweest met Sjahrir) deze afgeweken is van
de politiek, die door den „premier" gevolgd
wordt. Dezelfde kringen erkennen volmon-
digi, aldus seint A.NJP.-Aneta, dat op grond
van dit feit het meeningsverschil tusschen
Batavia en Djokjakarta aanzienlijk ver
groot is.
Men betwijfelt het, of Soekarno in staat
zal zijn het prestige van de „republiek" te
redden en men vraagt zich af, hoe er ooit
klaarheid in den toestand gebracht zal kun
nen worden.
Ook voor ons, Nederlanders, worden de
moeilijkheden met den dag grooter.
Op welke wijze moet worden ingegrepen,
laten wij gaarne aan de Regeering over.
Het eenige dat wij vragen is: een krach
tige figuur.
Hiermede zijn èn Nederland èn Inheem
schen gebaatl
