- Thnnu r gfctitsdfr (jTmtmtu
Dr v. Mook gaat praten met de buitengewesten
IDist <11
EEN SYMPTOOM
YAN ARMOEDE
Als kranten meedoen aan de Kabinetsformatie
DINSDAG SS JUNI 1946
Be Series Be JoMtgmg ree af t Hel 1945, No.
Abonnementsprijzen; Byreaux Redactie en
1.10 per maand A JÊ0 M Administratie:
3.25 per kwartaal
Telefoon 22710
(bij betaling p kwit. 1 W I I i^L1^1 LL Hoofdredacteur:
veifc. ra admicosten) W WW 'W W WW* E>r E. DIEMER
Redactie:
B. VAN OER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad ■0&g§eiP} voor Leiden en Omstreken M$tenlu<istirf) Is ph^Wmn
Po^ern^ 689,. Hwli «HWbcrtiafcrfnMpprt-
Inheemsch-Sumatra wenscht
niet van de partij te zijn
Op de z.g. Malino-oonferentie, welke bin
nenkort tusschen de Ned. Regeering en de
inheemsohe bevolkingsgroepen in de bui
tengewesten zal worden gehouden en op
•welke conferentie voor die bevolkingsgroe
pen alle gelegenheid zal bestaan om wen-
schen en ideeën ten aanzien van de toe
komstige staatkundige verhoudingen naar
voren te brengen, zal Sumatra niet vertegen
woordigd zijn.
Dr Van Mook, die deze conferentie zal
presideeren, zal vergezeld zijn van den dir.
van Binnenlandsch Bestuur, Hoven, den reg.-
©omm.voor de bestuurshervorming, De Waal
en den gouv.-secr., Van Boetzelaer, terwijl
zijn staf diverse adviseurs zal omvatten.
Daarenboven zullen met Hoven meekomen,
het conferentie-secretariaat, waarin vier In-
heemschen uit de buitengewesten zijn opge
nomen.
Op de conferentie zal men zich van twee
talen kunnen bedienen, het Nederlandsch en
het Maleisch. De duur der besprekingen
wordt geraamd op een week.
Door de Ned. Regeering zal in groote lij
nen een uiteenzetting worden gegeven van
de plannen voor de staatsrechtelijke organi
satie van Indonesië binnen het Koninkrijk.
Het belangrijkste punt betreft de organi
satie van Borneo en de Groote Oost binnen
het raam van Indonesië. Tevens zal de in
stelling van een algemeen regeerings-com-
missariaat in beschouwing worden genomen,
welks taak zal zijn de voorbereiding en uit
werking van de diverse hervormingen. Dit
gedeelte wordt afgerond door een mede-
CIJFER 1 VOOR EEN
SCHOENENBON
Zij, wier stamkaartnummer eindigt op het
eijfer 1 en die sedert 1 Jan. 1945 nog geen
schoenenbon hebben ontvangen, komen m
Juli in aanmerking voor een schoenenbon.
ÏJe plaatselijke distributiediensten zullen na
der bekend maken wanneer deze bonnen
kunnen worden afgehaald.
Haagschen Stadhuisbouw
gaat straks beginnen
Administratieve deel alleen al kost
f 17 millioen
B. en W. zijn met het Rijk overeenge
komen om een begin te maken met den
bouw van het administratieve gedeelte van
het stadhuis en het aanhoonige deel voor
d«e technische diensten. Na voltooiing zullen
deze voor 10 jaar aan het Rijk worden ver
huurd.
Zij gaan er dus van uit, dat het nieuwe
stadhuis op de daarvoor aangewezen plaats
zal warden gebouwd. Ir Luthmann is bereid
voor f 36.000 de leiding van den bouw op
zich te nemen.
De bouwkosten zullen veel hooger worden
dan in 1038 was berekend. In 1940 waren
deze van f 8.100.000 verhoogd tot f 9.650.000.
De kosten van het werk gedeelte wor
den thans geschat op f 16.800.000, te ver
werken in 5 jaren. Daar komt nog rente
verlies tijdens den bouw bij. B. en W. stel
len voor een en ander goed te keuren.
Ontslag aan gemeentepersoneel
in de hoofdstad
Omdat het weigerde werk van stakers
over te nemen.
Volgens de E.V.C. .moest op 18 Juni j.l.
«en aantal gemeentewerklieden, in dienst
bij de Gem. Handelsinrichtingen te A'dam,
een voor den wal gemeerden kustvaarder,
geladen met autobanden, lossen, een karwei,
dat door de havenarbeiders was geweigerd.
Het gemeentepersoneel heeft dit „besmette"
werk niet uitgevoerd en is dientengevolge
ontslagen. De E.V.C. heeft thans een onder
houd aangevraagd met den wnd. burgemees
ter van A'dam.
De politie-chef Schulte van Hannover,
flie thans is gearresteerd, bleek in Neder
land S.D.-man te zijn geweest.
DAT de Alg. Ver. van Bloembollencultuur
besloot haar zetel van Haarlem naar Hille-
gom te verplaatsen.
DAT lt.-adm. Helfrich gisteren te Den Hel
der 110 adelborsten heeft geïnstalleerd.
DAT de tentoonstelling „Weerbare demo
cratie", die in A'dam en R'dam zoo'n groot
succes werd, van 1122 Juli in Almelo wordt
gehouden, samenvallend met de expositie
„Herrijzend Twente".
DAT te Laren onder veel belangstelling de
St. Jansprocessie is gehouden.
DAT a.s. studenten, die uit Indië zijn ge
komen, zich kunnen wenden tot Willemstr.
26, te Den Haag, indien zij door Ned. Stu
denten voorbereid of bijgewerkt willen
worden.
DAT de bekende organist Cor Steyn, de
recente verwijten inzake zijn houding tij
dens den oorlog niet heeft verdiend, doch
een eereraad de kwestie alsnog zal onder-
Zoeken.
DAT te Bloemendaal 2 uit het rijksop
voedingsgesticht te Amersfoort ontsnapte
knapen heeft aangehouden, die, ondanks hun
nog slechts 16-j. leeftijd, al weer diverse in
braken hadden gepleegd.
DAT het College van Rijksbemiddelaars nog
deze week uitspraak zal doen in het drei
gend conflict in de metaalindustrie.
DAT in de R.-K. pers het pleit wordt ge
voerd voor een zoodanige herziening der
Grondwet, dat het processieverbod boven
den Moerdijk wordt opgeheven.
DAT dr Noteboom 1 Juli als burgem. van
Voorburg wordt geïnstalleerd.
deeling over maatregelen in verband met de
ontwikkeling tot 'n zelfregeerend Indonesië.
Tenslotte zal men overgaan tot de aan
wijzing van vertegenwoordigers voor de
Rijksconferentie. Indien van de zijde der
deelnemers aanvullende onderwerpen ter
sprake worden gebracht, zullen deze alsnog
op de agenda worden gezet.
PLENAIRE KABINETSZITTING
TE DJOCJA.
Sjahrir zal op 29 Juni een plenaire kabi
netszitting te Djocjakarta bijwonen, waar
behalve het volledige nieuwe kabinet, ook
Soekarno en Moh. Hatta aanwezig zulletn zijn.
't Prinselijk Paar naar 't ballet
Kurt Jooss
H.K.H. Prinses Juliana zal morgenavond
de galavoorstelling van het ballet Kurt Jooss
in de Stadsschouwburg te Amsterdam bij
wonen. Zeer waarschijnlijk zal Z.K.H. Prins
Semihard eveneens aanwezig zijn.
Edda Ciano heeft het Zwitsersche blad
„Die Nation" een proces aangedaan wegens
smaad. De gravin, die vermomd naar Zwit
serland was gevlucht, was door het blad
voor leugenaarster, avonturierster en be
lichaming van moreel verval uitgemaakt.
Wil het ook niet altijd zoo
heel best vlotten
(Van een zeer specialen verslaggever^
Wij hadden er de lucht van gekregen.
Minister Beel zou gistermiddag „ergens"
heengaan, om „ergens" in het land bespre
kingen te houden, na „ergens" het diner te
Dies togen wij ei
op uit. Dies snuffel
den wij links en
rechts, speurden wij
met de handigheid,
die een P.R.A.-man
eigen is en kwamen
tenslotte tot de ont
dekking, dat 't „er
gens" van het diner
was's ministers wo
ning.
Achter 's mi
nisters woning staat
een mooi groot bosch
en dat bosch beviel
ons al direct niet.
Er waren te veel ga
ten en te veel uit
gangetjes in, om het
voor een journalist
aantrekkelijk te ma
ken.
Wij hielden krijgs-
posteeren. Eindeloos
wachtten wij: Engelen-geduld hadden wij.
Maar dat geduld werd niét beloond
Want ziet, de minister had op zijn beurt
er de lucht van gekregen, dat wij de lucht
van zijn plannen hadden gehad: hij ont
snapte.
Hij ontsnapte op wonderbaarlijke wijze, na
ons voortreffelijk en letterlijk om den tuin
te hebben geleid.
Het was het bekende kleine grijs-groene
In Dieseltrein-tempo naar het
Noorden en Oosten
Vertrek kan hierdoro een uur later worden
gesteld.
Met de op 1 Juli ingaande nieuwe dienst
regeling der Ned. Spoorwegen zal de sn.el-
.heid van de treinen naar het Noorden en het
Oosten des lands worden opgevoerd van 60
tot 80 km per uur, dat is even snel als de
beste electrische- en dieseltrein In het Wes
ten. De avandftreinen van Amsterdam, Den
Haag en Rotterdam naar Twenthe en Gronin
gen en omgekeerd kunnen daardoor een uur
later vertrekken.
DAT te Breda op 49-j. leeftijd is overleden
de gep. maj. van het Ind. leger G. A. van
Nimwegen en te Exmouth op 75-j. leeftijd
prof. Th. T. H. Ferguson, oud-hoogl. te
Utrecht.
DAT de heer H. W. A. Dijkman uit Nij
megen Donderdag a.s. van 19.1519.30 uur
over Hilversum II de derde lezing zal houden
over de Land Federatie Stichtingen Oorlogs
getroffenen
DAT het gemeensdhapshuiis „Oldorp" bij
Uithuizen 3 Juli als volkshoogeschool in ge
bruik wordt genomen.
DAT de A'damsche kinderarts prof. dr.
Cornelia de Lange gisteren haar 75sten ver
jaardag herdadht.
DAT in Arnhem brandweerwedstrijden
zijn gehouden, waaraan 85 brandweergroepen
uit Gelderland en Overijsel hebben deelge
nomen.
DAT tg.v. de Utrechtschie lustrumfeesten
in de avonduren de paardentram weer zal
rijden.
DAT ajs. Donderdagavond om 8 uur een
raddocauserie over het Utr. lustrumspel „Quo
Vadiis" wordt gehouden.
DAT de Stichting van den Arbeid een
werknemeravertegenw. in het bestuur van
het bedrijfssohaip voor4 pluimvee en eieren zal
aanwijzen.
DAT de E.V.O. (eigen vervoers organisatie)
veroordeeld is om van het onder haar be
rustende kapitaal vah den B.B.N. (Bond van
Bedrijfsautohouders in Nederland) voorloopdg
f 20.000 aan den B.B.N. uit te keeren.
DAT verzoeken om inwisseling van nog
voorradige symbolen- en zeeheldenzegels
voor 16 Juli moeten worden ingediend bij
het Hoofdbestuur der P.T.T. te 's-Graven-
hage.
Komt dr Reel nog deze!
week gereed?
De portefeuilles van Onderwijs
en Waterstaat.
Naar De Nieuwe Leidsche ©rt.
verneemt, houdt men er in kringen rond
den kabintesformateur, dr Beel, rekening
mee, dat hij dr J. J. Gielen, te Roosendaal,
inspect, van het L.O. in West-Brabant, aan
zocht voor de portefeuille van Onderwijs.
Zooals men weet, stond het voor de K.V.P.
van den aanvang af vast, dat Onderwijs
weeer in handen van een voorstander van
het Bijz. onderwijs moest komen. In den
R.-K, dr Gielen heeft dr Beel dus blijkbaar
een dergeljj ke figuur meenen gevonden
te hebben.
Hedenochtend is op het departement een
bespreking gevoerd met ir. C. Tromp, den
voormaligen minister van Waterstaat,
De gedachte, dat de heer Tromp zich op
nieuw met deze portefeuille zal belasten
reeds eerder is zijn naam genaamd wint
daardoor veld.
Ook met prof. Romme zijn opnieuw be
sprekingen gevoerd.
Het ziet er wel naar uit, dat dr Beel deze
week slagen zal.
Nader vernemen wij dat dtr Beel heden
middag een bezoek heeft gebracht aan dr
G. W. M. Huysmams te Den Haag, den
minister van financiën in het laatste Kabi-
net-Gerbrandy, die door monaster Lieftinok
werd opgevolgd.
autotje, dat op een gegeven oogenblik onzen
„post" voorbij daverde.
Wij er achter aan. In onze oude, sidderende
Chevrolet.
En na heel wat gejaag konden wij eindelijk
zien, wie er in het groene autotje zaten. Dat
waren.... mevrouw Beel en de secretaresse
van mijnheer Beel.
Niet de minister, want die was, zooals
wij naderhand vernamen, reeds lang met den
grooten zwarten wagen via een achterdeur
tje weggetuft.
Leve de Journalistieke Opsporings Dienst
en hoera voor minister Beel!
(Wij hebben dezen verslaggever natuurlijk
terstond opgeborgen in een ander „kabi
net". Red.)
Dr Hirschfeld gaat binnen
kort naar Inflie
Om de Ned.-Ind. Regeering van
advies te dienen.
Naar de Nieuwe Leidsche Crt
verneemt, zal dr H. M. Hirschfeld, tijdens
de bezetting secr.-gen. van het Dep. van
Handel en Nijverheid, binnenkort voor
eenige weken naar Indië vertrekken, om de
Ned.-Ind. Regeering van advies te dienen
over eenige vraagstukken van economischen
aard.
We mogen er wel even aan herinneren, dat
de Nieuwe Courant, die met een hardnek
kigheid, een betere zaak waardig, regel
matig tracht onze berichten' tegen te spre
ken, dit ook weer deed toen wij reeds 13
Juni gewaagden van de nieuwe functie van
dr Hirschfeld. Zij repte van „categorisch
tegengesproken" en „uit de lucht gegrepen".
Dat men, behalve uit de lucht kan grij
pen ook nog in de lucht kan slaan, is blijk
baar nog steeds niet tot dat blad doorge
drongen.
H.M. de Koningin verleent gratie
aan ter dood veroordeelde
Doodstraf gewijzigd in levenslange
gevangenisstraf.
De Koningin heeft aan A. L. W. Steentjes
te Zaltbomimel gratie verleend van de dood
straf, hem opgelegd bij arrest van den Bijz.
Raad van Cassatie. De doodstraf is veran
derd in een levenslange gevangenisstraf.
Steentjes had eenige personen uit het West-
land wegens het verrichten van sabotage bij
de politie te Naaldwijk aangebracht, tenge
volge waarvan een hummer door de Duit-
sohers werd geëxecuteerd en een ander in
de gevangenis overleed.
DAT ir. J. van Beijnum bij het Rijksland-
bouwiproefstaiticn te Hoorn is weggezuiverd.
DAT tot comm. der gemeentepolitie to
Maastricht is benoemd L. G. H. Jansen.
DAT de Nederlamdsche solisten Maria
Struyckenv. d. Adel en Louis van Tulder
zijn uitgenoodigd in December bij enkele
symphonieconcerten in Zweden mee te
werken.
DAT de Werkgemeenschap Limburg een
fonds voor studenten in het leven heeft ge
roepen.
DAT de nieuwe verkeersbrug over de
Bergsche Maas bij Waalwijk, bestaande
uit drie spanningen van 90 m, thans ter
plaatse wordt gemonteerd.
DAT de adv.-fiscaal van het Bijz. Ge
rechtshof te Roermond de doodstraf eischte
tegen den 21-j. landwachter M. Slabber, we
gens moord.
DAT dezelfde tegen den. landwachter P.
J. Bisschofs uit Simpel veld, levenslang en
tegen den 31-j. H. H. Haagen, uit Bocholtz,
20 jaar eischte, alles wegens verraad.
DAT van 5 Aug. af de spoorbaanvakken
A'damZaandam en UtrechtHilversum, ge-
electrifioeerd zullen zijn.
DAT kooieenden in 1946 opgesloten of ge
hokt moeten worden gehouden van 1 Juli af
tot den dag, waarop het vangen van water
wild zal zijn toegestaan.
DAT dr A. H. Philipse is benoemd tot han-
delsraad aan de Ned. ambassade te Wash
ington.
DAT Vrijdag 20 ex-illlegailie strijders van
een drieweeksche vaoantie in Ziwtserland
per „Skymaster" op Schiphol zullen terug
keer en.
DAT het dividend van de Twentsche Bank
over 1945 werd bepaald op 3 pet.
tn de persconferentie, welke dezer dagen
dr Holtrop, de nieuwe president van de Ne*
derlandsche Bank, heeft belegd, werd nog
eens de speciale aandacht gevraagd voor den
deviezennood, waarin ons land verkeert. Een
ten deele vernield en leeggeplunderd land,
een tot de helft geslonken handelsvloot, een
Indië, dat geen baten brengt, maar offers
vraagt en een achterland, dat volkjomen ter
neergeslagen ligt, beteekenen een enorm ge
stegen invoerbehoefte en een ernstig geslon
ken exportmogelijkheid.
Tegenover een invoer gedurende het loo-
pende jaar van f 2000 tot f 2300 millioen zal
slechts een export komen te staan van f 600
h f 700 millioen, zoodat een deficit van circa
f 1500 millioen moet worden overbrugd. Het
tekort op de handelsbalans zal echter resul-
teeren in een nog aanzienlijk grooter deficit
op de betalingsbalans, omdat er voor reke
ning van de Overheid groote uitgaven in het
buitenland worden gedaan, o.a. voor Indië.
De president der Ned. Bank constateerde dan
ook, dat wij staan voor een afschuwelijk de-
viezenprobleem vanwege het dóódsimpele
feit, dat men, om in het buitenland te kun
nen koopen, de beschikking moet hebben
over buitenlandsche betaalmiddelen, waar
over wij in onvoldoende mate beschikken.
Tijdelijk is uitkomst te vinden in het slui
ten van credietovereenkomsten in het bui
tenland en het gedeeltelijk liquideeren van
onze buitenlandsche beleggingen, maar dit
kan ook niet ongelimiteerd voortduren.
Deze ongunstige deviezenpositie maakt i*
de gegeven omstandigheden een scherpe de-
viezenpolitick noodzakelijk. Het is duidelijk,
dat een zoodanige wetgeving nimmer popu
lair kan zijn, terwijl deze beperkingen jH
't deviezenverkeer belemmerend kunnen wer
ken op de ontplooiing van het zakenleven.
Wij zien deze voorschriften als een nood
zakelijk kwaad, waarvan we zoo spoedig mo
gelijk verlost moeten worden. Het intermé
diair der regeeringsbureaux enz. is nimmer
bevorderlijk gebleken voor een snelle en soe
pele afwerking der zaken.
De president klaagde over het feit, dat het
publiek zich onvoldoende bewust is van den
ernst van den toestand, waarin ons land ver
keert en van de noodzakelijkheid om de ge
geven voorschriften loyaal na te leven.
Hij noemde in dit verband enkele voor
beelden. Gewezen werd op de traagheid,
waarmede dollar- en pondenvorderingen
aangeboden, respectievelijk aangegeven
werden. Om de neiging daartoe te stimulee-
ren, kondigde de president aan, dat 40 pet.
der vrijwillig ton verkoop aangeboden vreem»
de valuta binnenkort in vrije guldens ter be
schikking zal worden gesteld.
Verder vestigde hij de aandacht op de
„zwarte" buitenlandsche reizen en de recht-
streeksche deviezensmokkelarijUit een
steekproef is gebleken, dat deze frauduleuze
uitvoer van betaalmiddelen belangrijke be
dragen vertegenwoordigt.
(Vervolg op pag. 2)
DE KWESTIE-BREUNESE
De Ned. Bond voor L. O. wendde zich tot
ren minister van Oorlog, met het verzoek
zijn standpunt inzake majoor Breunese te
herzien. Volgens den Bond treft maj. Breu
nese niet de minste blaam. Het „Haagsch
Dagblad" weet nog te melden, dat de Ned.
Wandelsportbond zijn leden verboden heeft
aan de „Vierdaagsche" deel te nemen, op
grond van bezwaren, die de Bond tegen
majoor Breunese heeft.
Een nieuw front in Nederland, het front
tegen den Colorado-kever, die niét scherp
genoeg kan worden bestreden. Gelukkig
wordt dit meer en meer beseft, tot heil
van onze aardappelcultuur.
JHR VAN STARKENBORGH STACHOUWER
IN PARIJS TERUGGEKEERD.
Onze ambassadeur te Parijs, jhr Tjarda
van Stamkemborgih Stachouwer is uit Londen
weer in de Framsohe hoofdstad terugigëkeerd.
Zuid-Westen wind, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Ma
tige, aan de kust tijdelijk krachtige Z.W.
wind, plaatselijk eenige regen; wisselende
bewolking, weinig verandering in tempe-
ratauua»
hebben genuttigd.
Dr BEEL
