Grootste sluis ter wereld in Juli
weer in
gebruik
Duistere figuren, die nog steeds rondioopen
Doodstraf geëischt tegen ex-burg. v. BarendrcU
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
3
ZATERDAG 25 MEI 194«
Herstelkosten bedroegen
slechts miliioen gulden
(Van onzen verslaggever)
We staan in een geweldigen betonnen af
grond, waarvan de wanden twintig meter
boven ons uitrijzen, waarin het naar water
en modder ruikt, boren en hamers ratelen
en kloppen en vele mannen druk heen en
weer loopen.
Dit is de drooggelegde binnendeurkas van
de groote Noordersluis in IJmudden, slacht
offer van Duitsche barbaarsohheid. Dit
groote werk van Nederlandsche waterbouw
kunde hebben de moffen in September 1944
domweg trachten te vernielen. Vierhonderd
meter lang, vijftig meter breed en 15 meter
diep is deze grootste sluis ter wereld en de
deuren die haar afsluiten zijn drijvende
droogdokken gelijk, zoo geweldig en groot.
Waarschijnlijk dachten de Duitschers: .wij
kapot, jullie kapot. Zoo komt het, dat wij
moeten herstellen. Het behoeft geen betoog,
dat het gebeurt en op een krachtige door
tastende manier.
Ir. Josephus Jdtta, die met ir. Noteboom
van den Rijkswaterstaat en een groeten staf
van medewerkers met dit werk belast is, ver
telde ons er gisteren eerst op het sluiisterrein
en later in de krochten van de sluis bijzon
derheden over. Hij is een fanatiek hersteller,
want deze sluis was zijn levenswerk, als
rechterhand van ir. Ringers, den minister
van Wederopbouw. Driftig tikt z'n kaartstok
op den wand, als hij de punten aanwijst waar
de Duitschers hun springstofladingen aan
brachten. Tien zwarte stippen: in het voor
naamste machinj eg ebouwwaar alles aan
gruizels ging, in de machtige deurkas, waar
in wij staan, waardoor de gigantische wan
den een halven meter verschoven werden
en in de sohutkolk, waar de moffen het naar
elkaar toebuigen van de 400 meter lange en
17 meter breede schutkoikwanden beoogden.
Maar de Noordersluis in LJmuiden was vol
gens het schoonmoederprdncipe gebouwd. Er
was ni. eens een man, die, toen hem gevraagd
werd, wat er met zijn overleden schoon
moeder moest gebeuren, balsemen, begraven
of verbanden antwoordde: alle drie, zeker
is zeker. Zoo werd deze sluis gemaakt in
1930, ultra-revolutionnair van opzet, oer
conservatief van uitvoering. De moffen heb
ben het er tegen af moeten leggen. De
halfsteenswanden kwamen slechts 25 cm.
naar voren, wat geen bezwaar is.
Wat we hier zien, in dezen afgrond tus-
söhen zwart water, planken, modder en ce
ment, dat is liet reeds vergevorderde her
stel, dat de voltooiing nadert. Als er ergens
gewerkt is in Nederland, dan hier. Men is
er in geslaagd de verbogen wanden van deze
geweldige ruimte, waarin èèn van de 1260
ton wegende sluisdeuren heen en weer moet
rijden, weer in den oorspronkelijken staat
te brengen door op de wanden een druk uit
te oefenen van 3.500.000 kg. De gaten in den
Zuidelijken kolkmuur zijn gedicht, er werden
Handels- en betalingsovereen
komsten met België geteekend
Totaal der wederzijdsche leveringen voor
f 500 miliioen
In aansluiting aan de besprekingen, die op
17 en 18 April 1946 tusschen de desbetreffen-
Belgische, Luxemburgsche en Nederlandsche
ministers plaats hebben gevonden te Den
Haage zijn gisteren op het Belg. ministerie
van Buitenl. Zaken een handels- en een be
talingsovereenkomst geteekend tusschen Ne
derland en België. De overeenkomsten re
gelen het economisch verkeer tusschen de
beide landen voor de periode van 1 Juni 1946
tot 31 M^i 1947. De financiering van hetgeen
Nederland in België meer koopt dan ver
koopt wordt door de betalingsovereenkomst
geregeld. Het handelsverdrag voorziet in we
derzijdsche leveringen voor een totale waarde
van ongeveer f 500 miliioen. De export uit
België naar Nederland (klompen, garens,
metaalproducten, banden, e.d.) wordt ge
raamd op f 327 miliioen en de waarde van
den Ned. uitvoer naar België (electr. produc
ten, zand. kleurstoffen, zout, houten meu
belen e.d.) op ruim f 145 miliioen).
S.S.-ER TER DOOD VEROORDEELD
Het Bijz. Gerechtshof te Arnhem veroor
deelde den 31-jarigen kellner J. H. A. Oude
Lage Venterink uit Enschedé ter dood, die
als Waffen-S.S.-er tegen Rusland gevochten
had en daarna tot de Landstorm Nederland
was toegetreden en als zoodanig bij Arnhem
en Tiel tegen de geallieerden had gestreden.
Het Hof verleende recht van cassatie.
Groot aantal studenten lijdt aan
tuberculose
Een dringende oproep om financieelen steun
Kort na de bevrijding werd, voornamelijk
op initiatief van prof. Heeringa, de stichting
„Het Ned. Studenten Sanatorium" opgericht.
Het doel en streven dezer stichting is de ver
pleging van de aan tuberculose lijdende stu
denten, en dat zijn er door verschillende om
standigheden schrikbarend veel, in een eigen
sanatorium. Hiervoor kreeg de stichting de
beschikking over het buitengoed „Dennen
oord" te Laren N.-H., dat zich door haar lig
ging bijzonder goed leent voor verbouwing
tot sanatorium. Hier dus zal de zieke stu
dent verzorgd kunnen worden in een omge
ving, waarin het geestelijk contact met zijn
eigen kring blijft voortbestaan en waar, zoo
dra zijn toestand zulks mogelijk maakt, do
centen onzer universiteiten hem zullen hel
pen bij de studie.
Voor dit doel echter is geld noodig en wel
op zeer korten termijn daar anders „Dennen-
oord" de stichting zal ontglippen. Zij doet
daarom een dringend beroep op aller mede
werking, welke kan bestaan uit een bijdrage
op de Commissie Bank Holland-Indië N.V.,
Parkstraat 71, 's-Gravenhage, gironummer
132500.
LANDDAG SCHIPPERSJEUGD
TE AMSTERDAM
Op Hemelvaartsdag organiseert het Centr.
Bestuur der Schippersjeugd een landdag te
Amsterdam. Na een dienst in de Oude Kerk,
waarin dr D. Terlaak Poot voorgaat, biedt
het gemeentebestuur aan alle deelnemers eon
piaalUjd aan in het A.M.V.J.-gebouw,
enkele groote Duitsche electrische lieren ge
vonden, die prachtig voor het bewegen der
deuren geschikt zijn en zoo zal op 1 Juli a.s.
waarschijnlijk het eerste zeer groote zee
schip Amsterdam weer kunnen aandoen. Het
schutten zal dan éénmaal zoo lang duren als
voor de vernieling. Maar in 1947, als alle
machines weer geplaatst zullen zijn en de
zaak normaal draait, versnelt men hiet
schutten met de helft van den ouden tijd,
zoodat een schip dan in vijf minuten buiten
of binnen kan zijn. De sluis blijft dan oor
logsinvalide, maar Waterstaat hoopt, dat nie
mand het merken zal.
Zoo houdt Nederland z'n naam als zee
varende mogendheid hoog.
En ook als zuinige herbouwer, want het
heele karwei kost 3/4 miliioen en dat is op
de totale bouwsom 20 miliioen niet veel.
Nu het kwik in den thermometer weer oploopt, gaat ook het water weer lokken.
Een fraaie opname van de Kaag.
De aalgladde persman
A. Meyer Schwenke
m.
(Van een onzer verslaggevers)
De zaak-A. Meyer Schwenke, gewezen
Unterscharführer der Nederlandsche S.S.,
spion voor de Duitschers en knevelaar van
de Nederlandsche pers in bezettingstijd,
houdt ons nog steeds bezig. Er zou over de-
zen man een boek te schrijven zijn. Het is
tenslotte uiterst boeiend te zien, hoe iemand
zich steeds weer overal uitdraait, zoowel on
der het eene als andere bewind zich in de
voorste gelederen weet te dringen en bij
alle machthebbers een wit voetje heeft. De
historie kent figuren ais Taalieyrand en onze
eigen tijd bracht o.m. Von Papen voort en
van dit gevaarlijk gilde is ook M. S. een
uiterst actief lid.
In dieze omstandigheden ligt het antwoord
op het waarom, waarmee wij ons tweede ar
tikel besloten. Waarom arresteerden de
Duitschers M. S. niet, toen hij zich uitgaf,
openlijk uitgaf voor bevorderaar der Neder-
landsohe verzetsbeweging?
Omdat zij hem veel te goed kenden, veel
te goed gebruiken konden en veel te veel
aan hem gehad hadden.
En waarom moest er een jaar overheen
gaan, voor Nederlandsche P.O.D.-organen
hem te pakken namen?
Omdat er zooveel personen wanen, die om
de een of andere manier borg voor M. S.
stonden, dat zij hem niet aan konden grijpen.
Het dossier M. S. bevat, behalve veel be
zwarend materiaal, ook een groot aantal
brieven van zeer bekende figuren uit de il
legaliteit, die spreken van de fabeltjes, die
het geval M. S. omgeven en van energie, die
beter aan iets anders, dan aan het geval
M. S. besteed kan worden.
Wij zijn nog steeds een andere meening
OVER DE KABINETSFORMATIE VAN
JUNI 1945.
Van een rede, door minister Drees te
Alphen aan den Rijn gehouden, heeft het
A.N.P. een verslag gegeven, dat in zijn be
knoptheid onjuist was, aldus lezen we in
„Het Vrije Volk". Volgens dit verslag zou
de spreker gezegd hebben, dat bij de kabi
netsformatie in Juni van het vorige jaar
de heer Bruins Slot (anti-rev.) zich terug
trok toen de door hem gewenschte porte
feuille reeds aan een ander was toegewezen.
De heer Drees heeft gezegd, dat de heer
Bruins Slot slechts bereid was een porte
feuille te aanvaarden, als aan een anderen
an ti-revolutionnair het departement van
Onderwijs werd aangeboden. Aangezien toen
echter dit departement reeds bezet was,
wenschte de heer Bruins Slot ook zelf geen
portefeuille te aanvaarden.
In het belang van de historische juist
heid maken wij van deze correctie alsnog
melding.
toegedaan. Een man, die niet geaarzeld
heeft z'n land te verraden, laten we ons
nu tot dat simpele feit alleen bepalen een
dergelijk man behoort in ieder geval voor dat
feit terecht te staan. Wat hij dan aan dien
sten aan de verzetsbeweging bewees, kan als
verzachtende omstandigheden aangevoerd
worden.
Er zijn in dit geval velen, die spreken. Het
zijn de menschen, die van nabij het werk
van M. S. gezien hebben en die gehoopt had
den op vergelding na de bevrijding.
Er zijn vele anderen, die zwijgen. Daartoe
behooren zij, die in de naaste omgeving van
M. S. gewerkt hebben, die, op zijn bureau
arbeidend, bekend stonden als anti-Duitsch,
die op iederen verjaardag van den Duitschen
inval in Nederland in het zwart op hun
werk kwamen, die openlijk vijanden waren
van hetgeen M. S. propageerde en organi
seerde. Laten deze menschen spreken. Laten
zij toonen, dat zij het vaderland stellen bo
ven den man aan wien zij zich om allerlei
redenen gebonden weten. „Dienen eischt het
offer van den plicht", zeker hier!
Jezus zeide: „Ik ben de Weg, de
Waarheid en het Leven."
Joh. 14 6.
In vele opzichten was de oorlogstijd ge
makkelijker dan de tijd van vrede en vrij
heid, waarin we nu leven.
Alles was zooveel eenvoudiger. Er was
een eenvoudig oorlogsdoel en de weg was
een wel moeilijke en zware weg maar toch
een duidelijke weg om dit doel te verwezen
lijken.
De waarheid was betrekkelijk vereenvou
digd. We leefden ongeveer allen naar 't con
cept: het doel heiligt de middelen. Waarheid
en leugen werden beoordeeld naar dezen
maatstaf. En 't Leven was 'n zeer eenvoudige
zaak geworden. Het ging om onze existen
tie. Tot welken prijs van waarheid en recht
ook vochten we om in 't leven te blijven.
't Was alles zeer eenvoudig geworden.
Maar nu, nu blijkt het hoe moeilijk 't is
een weg te vinden, de Waarheid te kennen
en 't Leven te bezitten. We vragen temid
den van de menschelijike gespletenheid en
verscheurdheidwaar is de weg, waar is de
waarheid en waar is het Leven?
Velen weten niet meer waarheen en zien
geen weg. Wat een weg is ontdekt men pas
als ^men op een punt gekomen is in zijn
leven, waar geen weg meer is. Dat is een
verschrikkelijke situatie.
Jezus zegt tot allen, die den weg bijster
zijn, die geen weg meer zien: „Ik ben de
Weg." Niet ik w ij s U den weg, maar Ik
ben de weg. De weg naar huis, naar
Vader, naar de ware levensbestemming. Ik
ben de weg, die U waarlijk thuisbrengt. En
nu moeten we over dezen weg niet gaan
redeneeren. Wie thuis wil komen moet den
Weg betreden, moet het met dezen weg
wagen.
De concrete situatie van mensch en-
wereld, hier nu is, dat men de hoogste
norm en maatstaf voor leven en werken
verloren heeft, eigenlijk zoek heeft gemaakt.
Bij alle ernstige bezinning vandaag, bij allen
goeden wil om de wereld weer in 't rechte
spoor te brengen, dreigt het groote gevaar,
dat men zich toch weer verslingeren gaat aan
surrogaten. Er is een groote innerlijke on
zekerheid. De waarheid is hopeloos zoek.
Er is geen lijn, geen vastheid, geen stijl in
het leven der menschen. Ze springen van
den 'hak op den tak en voor zoover men zich
er niet druk over maakt swingt men den
dag en den nacht door. Men mist de waar
heid, de eenige alles beheerschende norm
voor het leven, n.l. Jezus Christus. Hij zegt:
Ik ben de Waarheid. Ik ben het Crite
rium. Wie grond en doel, zin en be teek e-
nis in zijn leven verstaan wil die moet naar
Jezus. Hij brandt en gloeit alle camouflage
uit ons leven weg en stelt ons naakt en
schuldig voor het aangezicht Gods.
Er is een aangrijpende levenshonger in
onze dagen, maar 't ligt alleen op het niveau
van het animale dierlijke, natuurlijke
leven. Deze honger openbaart het diepste
gebrek en de grootste armoede van den
mensch, ni. gebrek aan God, aan Hem. die
het Leven in Christus geopenbaard heeft.
Er is leven en Leven, De verloren zoon
leefde overdadiglijk in het verre vreemde
land. Maar de vader zei: ,,hij is dood". Hij
leefde eigenlijk pas toen hij lag in de armen
van den Vader en aanzat aan het feestmaal
in het Vaderhuis.
Dat we ademen is nog niet een bewijs dat
we het Leven hebben. Wie het Leven be
zitten wal, dat niet aan dood en ontbinding
onderworpen is, moet in Christus opnieuw
geboren worden, Hij zegt: „Ik ben het
Leven".
Alle leven buiten Christus is ersatz, is
geen leven, maar dood. Jezus zegt: ..Wie
in Mij gelooft, die heeft het Leven".
Gelooven in Jezus Christus is op den Weg
naar huis te zijn; beteekent de Waarheid te
kennen, waaraan wij ons leven immer
oriënteeren kunnen; wdl zeggen 't Leven te
bezitten tot in eeuwigheid.
Alleen maar gelooven, d.i. het waagstuk
der overgave, zonder reserve. Alleen
maar't Is eigenlijk ons zelf weggeven
en dat is zwaar enzalig.
GESCHENK AAN MONTGOMERY.
Uit dankbaarheid, dat Zwitserland voor
den oorlog is gespaard gebleven, heeft de
schrijnwerker Johann Schneggenberger maar
schalk Montgomery een compleet poppenhuis
aangeboden ter plaatsing in een Engelsohe
inrichting voor oor logs wezen.
Door zijn toedoen 5 personen
omgekomen
(Van onzen verslaggever voor rechtszaken)
De ex-burgemeester van Barendreoht, de
32-jarige N.S.B.-er, Richard Bruins veld, had
zich gistermiddag voor heit Bijzonder Ge
rechtshof te verantwoorden, wegens hulp-
verleening aan den vijand in oorlogstijd.
Vend, was begin 1943 tot burgemeester be
noemd. Hem werd o.a. ten laste gelegd het
aanbrengen van onderduikers, en het ver
raden van den Ned. Herv. predikant, ds
Hettinga, bij den S.D., omdat deze gewei
gerd had, het kerkelijk huwelijk in de Ned.
Herv. Kerk toe te laten,
Ds Hettinga als getuige gehoord, vertelde,
dat hij verd. gezegd had, dat deze niet in
de kerk zou kunnen trouwen, als hij niet
kon garandeeren, dat er geen politieke uni
formen in de kerk zouden komen. Dit wilde
verd. niet garandeeren en ten slotte werd
door get. het advies van de Synode inge
wonnen, die adviseerde voet bij stuk te hou
den. Daarop is verd. door den Duitschen
predikant der Duitsche Evang. Gemeente te
Rotterdam, Fischer, in het raadhuis getrouwd,
want verd. was met een Duitsche verloofd.
Get. moest zich later voor den S.D. verant
woorden, die hem voor Farizeër uitmaakte
en verontschuldigingen edschite. Dit deed get.
niet. Het geval liep tenslotte met een sisser
af. De get. Gouwman, bekend als de „schrik
van Barendrecht", groepscommandant van
de Landwacht aldaar, thans gedetineerd,
vertelde, dat hij een lijst met namen had
gevonden van onderduikers. Deze lijst had
hij aan verd. gegeven, die er den S.D over
opbelde. Verschillende personen zijn ge
arresteerd en twee zijn er in Duitsoh'.i- d
overleden.
De get. G. H. Dercksen, secretarie-a :yn-e-
naar te Barendrecht, verklaarde, dat va- 'e
door verd.'s toedoen gearresteer de ornov-
duikers er vijf in Duitschland in Dec 14
zijn gestorven.
De proc. fiscaal, mr Kroner wees er oo.
dat door toedoen van verd. 17 personen riin
gearresteerd, waarvan er twaalf naar een
concentratiekamp zijn overgebrachl in
Duitschland. Hier zijn er vijf overleden. Spr.
eischte tenslotte de doodstraf met ontzet
ting uit de kiesrechten en het recht om
openbare ambten te bekleeden
De verdediger mr v. d. Oever pleitte een
lichtere straf en betoogde, dat de lijst met
namen der onderduikers hem gegeven was
door een wachtmeester. Uitspraak over 14
dagen.
VEERTIG CHINEEZEN CONTRA VIER
UTRECHTSCHE RECHERCHEURS
Toen vier rechercheurs der Utrechtsche po
litie bij een Chineeschen zwarten handelaar in
de Oranjestraat aldaar een inval deden omdat
hij dameskousen voor f 16 p. p had verkocht
kregen de politiemannen het met 40 andere
chineezen aan den stok. De rechecheurs. die
weldra in een hevig vuistgevecht waren gewik
keld, moesten tenslotte van hun pistool ge
bruik maken, waardoor een Chinees in een
dijbeen getroffen werd. Spoedig kwam nu ook
motorpolitie opdagen, waarop de straat snel
was schoongeveegd. De gewonde is naar een
ziekenhuis vervoerd. Arrestaties werden niet
verricht.
