CTmtmttf
«XM A** V^iliUlU "Ws*-.
Gaat Max van Poll nu ook al overstag
Mussert om 6 uur 33 terecht gesteld
Het bezoek van Churchill aan Leiden
IDist *11
EEN JAAR KRANT
DINSDAG 7 MEI 1946
8e Serie, 2e Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. SOfc
Abonnementsprijzen Bureaux Redactie en
1.10 per maand A Administratie:
1 3.25 per kwartaaj
Telefoon 22710
Advertentiën 10.15 ^1^ Redactie.
per m.m o??*£g||g^ B VAN OER ROS
Bö SklTórteï'18" Ckristelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken $tan!vastW) Is ohebleuot
Postrekening 58936 "myn Ijerl in tegijenspoet"
Komt toch met een soort
republiek aandragen!
(Van onzen Parlementsredacteur).
De heer v. Poll heeft gisteravond in de
Tweede Kamer de volgende motie gesugge-
Max van Poll, wiens rapport over Indië
zoo vernietigend is voor de Regeering,
kwam gisteravond plotseling met een
zeer eigenaardige motie opdagen.
■•erd, die vanmiddag zou worden ingediend:
De Kamer,
Op grond van de heden en vroeger gehou
den beraadslagingen van oordeel, dat aan
feet Nederlandsch-Indische gebiedsdeel als
deelgenoot van het Koninkrijk een autonome
bestuursvorm behoort te worden toegekend:
Overwegende
dat over den vorm en de mate van deze
autonomie, zoowel voor het gansche gebieds
deel als voor zijne onderdeelen, besprekin
gen gaande zijn;
dat het noodzakelijk moet worden geacht
deze besprekingen óók met vertegenwoor
digers van de Buitengewesten te voeren en
dat in tusschen voor die gewesten al dadelijk
met kracht naar de vorming van autonome
organen behoort te worden gestreefd;
dat het derhalve gewenscht is de reeds
geruimen tijd in voorbereiding zijnde Rijks»
conferentie zoo snel mogelijk bijeen te
roepen;
dat bij de vormbepaling der hrerbedoelde
autonomie eenigerlei republikeinsche vorm
voor het inwendig bestel van het autonome
gebiedsdeel of van een zijner onderdeelen,
mits gezuiverd van Japansche invloeden,
niet bij voorbaat uitgesloten behoeft te
worden geacht;
dat evenwel bij de voortzetting der be
sprekingen allereerst overeenstemming dient
te worden verkregen over een schema tot
snelle en stelselmatige invrijheidstelling van
de thans nog in Interneeringskampen vast
gehouden Nederlandsche onderdanen, en dat
deze invrijheidstelling voltooid moet zijn
voor dat nieuwe besprekingen over andere
punten kunnen worden gevoerd;
besluit
de Regieering met allen aandrang te ver
zoeken de in gang zijnde besprekingen voort
te zetten overeenkomstig de in bovenstaande
overweging vervatte richtlijnen,
en gaat over tot de orde van den dag.
De door den heer v. Poll ingediende motie
betrekt in haar overwegingen enkele pun
ten, waarover zekere overeenstemming aan
wezig schijnt. Anderzijds maakt ze melding
van begrippen, die bij een bepaalde toelich
ting misschien er bij door kunnen, maar die
principieel de verwerpelijke revolutionaire
opvattingen raken Zij kunnen ons in het
minst niet bekoren Ons volk zal van deze
tactiek niet veel begrijpen, omdat het den
indruk zal krijgen, dat de revolutionaire
politiek van het Kabinet, zij het op een
afstand, wordt gevolgd Dit alles ondanks de
zonderlinge voorlaatste en laatste alinea's,
die elkaar schijnen tegen te spreken.
Men leze
Roemloos einde op de Waals-
dorpervlakte
(Van een onzer verslaggevers).
Over den keienweg, die, tusschen de ka
zernegebouwen door, uit de Waaledorp er -
vlokte naar de Van Alkemadelaan loopt, re
den hedenochtend om tien minuten voor
zeven twee auto's stadwaarts: een grijze
gevangenis auto, die vóór half zeven den nog
levenden Mussert naar de plaats der terecht
stelling bracht en een met een groen zedl
afgesnoerde vrachtwagen, waarin iets somber
rommelt en dokkert. Dat is Miussert's dood
kist, die het stoffelijk hulsel van den man,
die zich eens leider van het Nederlandsche
volk waande, naar zijn geheime laatste rust
plaats brengt. Tusschen die beide wagens
ligt de plaats in de duinen, even achter de
kazernegebouwen, tegen dien muur aan, die
Miuseert's Duitsche vrienden hier bouwden,
waar hij om drie minuten over half zeven
viel, met een schot, dwars door het hart.
Enkele autoriteiten, mr Zaayer, dr G. de
Reus en ds Sybrandy, die den veroordeelde
in zijn laatste oogenblikken bijstond en mi
litairen zagen het aan.
De executie geschiedde door een peloton
van 12 man, dat gecommandeerd werd door
kapitein Brand. Het peloton stond op 12 pas
Rijtoer door de stad en bezoek
aan Minerva"
Omtrent het bezoek van W. Churchill aan
de Sleutelstad, ter gelegenheid van zijn eere
promotie aan de Leidsche Universiteit, kun
nen wij thans mededeelen, dat de Britsche
oud-premier omstreeks drie uur aan de
grens van Leiden zal arriveeren. De stoet
met het hooge gezelschap komt van Amster
dam en zal de volgende route nemen: Haag-
weg, Witte Singel, Korenvaarstraat, Bree-
siraat en Rapenburg naar het Academiege
bouw, waar een korte ontvangst plaats vindt.
Vervolgens begeven Churchill en de auto
riteiten zich te voet via Nonnenbrug en de
Kloksteeg naar de Pieterskerk. De plechtig
heid in het kerkgebouw zal ongeveer een uur
in beslag nemen.
H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins
Bernhard, die eveneens aanwezig zullen zijn,
komen eenigen tijd later in Leiden aan en
zullen dezelfde route volgen, waarom het
publiek dringend verzocht wordt langs de
wegen te blijven staan, teneinde opstoppin
gen te voorkomen.
Na de eere-promotie begeven Churchill en
de genoodigden zich wederom naar het Aca
demie-gebouw, waar een receptie wordt ge
houden. Na afloop hiervan gaat de oud-pre
mier een bezoek brengen aan de sociëteit
„Minerva". De route, welke gevolgd wordt
is: Rapenburg (Westzijde), Doezabrug, Steen-
schuur en Breestraat om vervolgens via het
Noordeinde en Haagweg naar de Resident^
te vertrekken.
Tijdens het verblijf van Churchill in de
sociëteit zullen mevr. Churchill en haar
dochter vermoedelijk de gasten zijn van de
V.V.S.L. evenals Prinses Juliana, terwijl
Prins Bernhard minister Churchill zal ver
gezellen.
Het is nog niet te zeggen hoe groot de
stoet zal zijn. Ook de volgorde van de auto's
kunnen wij nog niet vermelden, doch het
escorte zal bestaan uit ongeveer dertig ge
motoriseerde Marechaussée's. De stoet zal
zich langzaam door de straten bewegen, zoo
dat ieder in de gelegenheid zal zijn den
hoogen gast te zien. De burgerij wordt ver
zocht zooveel mogelijk plaats te nemen langs
de wegen waar breede trottoirs zijn, bijv.
Witte Singel en Zoeterwoudsche Singel, want
het is ten strengste verboden zich op den
middenweg te begeven.
Het Rapenburg zal aan de Westzijde geheel
voor 't publiek zijn afgesloten en met de af
zetting zal reeds geruimen tijd voor de aan
komst een aanvang worden gemaakt.
afstand van den ter d:ood veroordeelde.
Mussert, die, toen hij de cellenbarak verliet,
een vrij rustigen indruk maakte, was uiterst
zenuwachtig toen hij, ongeblinddoekt, voor
de loopen trad.
Om drie minuten over half zeven vielen de
schoten.
Er geschiedde onmiskenbaar recht heden
ochtend op de WaalsdorpervlakteMisschien
was Mussert de meest onbeduidende van alle
Na<zi-grooten, die vier jaar lang bij de gratie
van de Duitsche bajonetten ons volk tyran-
niseerden, maar als er iemand den dood
verdiend heeft, dan hij. Op den verren ach
tergrond van Musserts executieplaats staan
de kruisen in het zand van de Waalsdorper-
vlakte, waaraan dag in dag uit, eenige jaren
geleden Nederland's zonen geofferd zijn. Het
was Musserts verraad, dat hen deed vallen;
het was Musserts gladde vriendschap jnet de
overweldigers, die stilzwijgend goedkeurde
Mussert in 1940, bij het gadeslaan van
zijn volgelingen op een hagespraak in
Lunteren.
wat daar aan beestachtigheid geschiedde.
Er zijn vele schoten op hen afgevuurd, vóór
zij stierven. Er was er maar één noodig om
een eind te maken aan Mussert's bestaan
hier. Dat is de genade van het recht in een
vrijen staat, die den man, die eens omringd
was door honderden geheven handen, in de
eenzaamheid van Waalsdorp uitstiet en aan
den Hoogsten Rechter overgaf.
Moge Die hem genadig geweest zijn!
DAT de Engelsche Marine-attaché, capt.
Jeffrey, gisteren onderscheidingen heeft uit
gereikt aan enkele Marinemannen van de
„Tromp".
DAT Zaterdag 800 man van het 2e en
échelon van de brigade Mariniers met de
„Tabinta" uit A'dam naar Indië zijn ver
trokken.
DAT de Raad van Cassatie gisteren het
doodvonnis tegen Izaak Metz te Hilversum
heeft bevestgd.
DAT bij de Tweede Kamer is ingediend
een wetsontwerp tot wijziging van de Kin
derbijslagwet.
DAT klachten tegen kunstenaars kunnen
worden ingediend bij den Eereraad voor de
kunst, den Centralen Eereraad (J. P. Coen-
straat 20, 's Gravenhage) of bij den minister
van O., K. en W.
DAT de Commissie Nat. Herdenking 1940
1945 plannen heeft tot oprichting van een
oorlogsmonument op Waalsdorp.
DAT rubber-zolen m. v. heden zijn vrij
gegeven.
DDAT de ..Johan de Wtt" met 1200 eva-
cuées uit Bangkok naar Semarang is ver
trokken op weg naar Nederland.
DAT te Utrecht 7 distributieambtenaren,
w.o. de directeur van den Distributiedienst
zijn gearresteerd, wegens handel m distri
butiekaarten.
DAT de opbrengst van de Knderpostzegels
zal worden verdeeld onder diverse kinder
instellingen, waarvoor men zich kan wenden
tot het Comité, Weissenbruchstraat 241, Den
Haag.
DAT in Kwintsheul (Westland) een partij
appelen werd geveild a f 6 per stuk en dat
het geheele bedrag van ruim 700 gulden ten
bate kwam aan de stichtingen „1940/1945" en
„Puttens Jeugd."
DAT Zondag as. een verscherpte controle
op het autovervoer wordt gehouden.
DAT een jongen te Overveen, die een in
de duinen gevonden huisje, met de letter T
er op, wilde openen, ernstig gewond werd,
doordat het ontplofte.
DAT de A.N.W.B. heeft verzocht om het
aanbrengen van reflectoren en waarschu
wingsborden reep. op en bij noodbruggen in
hoofdwegen.
DAT tegen den S.S.-er Th. Storm uit Am
sterdam de doodstraf is geëischt.
DAT deelnemers aan molestverzekeringsmij
nog tot 1 Juni 1946 hun schade bij hun
maatschappij kunnen opgeven.
DAT burg. Oud morgenochtend o,p Schip
hol een der nieuwe D.C. 4 toestellen met een
DAT illegalen, die voor hun arbeid vaak
naar de B.B.C. luistereden, Maandagavond
a.s. om 7.15 uur nog eens oude bekenden aan
het woord kunnen hooren.
DAT in Amsterdam 700 stakende bootwer
kers ontslagen zijn.
DAT drie gemaskerde mannen, gewa
pend met devolvers en stenguns, den kas
sier van de Boerenleenbank te Meerlerhout
van f 10.000 en eenige spaarcertificaten heb
ben beroofd.
DAT aan C. H. A. M. Herculeijns eervol
ontslag is verleend als burgemeester van
Hooge en Lage Mierde.
DAT dr C. v. d. Berg te Den Haag be
noemd is tot voorzitter van de commissie
van advies voor het ziekenfondswezen.
DAT eervol ontslag is verleend aan mr dr
M. A. G. Harthoorn, pres. van het Hoog
Gerechtshof van Ned. Indië.
DAT de schorsing van notaris Th. A. E.
Trijssenaar te Arnhem is opgeheven.
DAT dr D. G. Wesselink, dir. der rijks
kweekschool voor vroedvrouwen te R'dam,
weggezuiverd is.
DAT de St. Crt van 6 Mei een beschik
king bevat betreffende de aanstelling van
onbezoldigde ambtenaren van politie bij het
Bureau Nat. Veiligheid.
DAT in hetzelfde nummer een deviezen-
bekendmaking is opgenomen, onhoudende
verplichting tot het indienen van aanvragen
tot certifioeering van saldi in de Ver. St.
DAT aan lt.-kol. van de Kon. Mar. H. G.
van Everdingen eervol ontslag is verleend.
DAT het wetsontwerp inzake de nieuwe
spelling thans bij den Raad van State in be
handeling is.
DAT aan mr N. C. Couvée op zijn ver
zoek eervol ontslag is verleend als raadad
viseur bij het dept. van Verkeer en Energie.
DAT in Leende (N.B.) een zweefvlieg veld
zal worden ingericht.
DAT de „Boissevain" met 1899 repatriee-
renden aan boord op weg naar Nederland is
en 9 Mei in Colombo wordt verWacht.
DAT Nederland thans voor 2 millioen dol
lar uit Amerikaansche legerdepöts heeft aan
gekocht.
DAT de in 1929 ingestelde Commissie voor
den afkoop van tollen is gereorganiseerd en
thans als secretaresse optreedt mej. B. C.
M. Fontane van het departement van Openb.
Werken.
De bevrijdingsfeesten roepen ook de her
innering op aan het weer-verschijnen van
de Nieuwe Leidsche Courant. De
Duitschers hebben in ons land vijf jaar den
bezettersstaf gezwaaid op een wijze, waar
over de historie nog na eeuwen zal spre
ken. In één adem zullen genoemd worden
de Spaansche, de Fransche en de Duitsche
overheersching, doch de laatste draagt, wat
gruwelijkheid betreft, den kroon weg.
Ons blad is, zoo goed en zoo kwaad als
het ging, in het Duitsche vijfjarig tijdperk
nog gedurende 17 maanden verschenen. Toen
was het in het oog van den bezetter welle
tjes. Van de Nieuwe Leidsche Courant kon
nooit verwacht worden, dat zij aan de
„nieuwe orde" ging meewerken. Daarom
besloot het Rijkscommissariaat, dat ons blad
op 1 October 1941 had te verdwijnen. Nadat
het verbod ons goed en wel bereikt hadi,
kwam er eenige aarzeling bij den nieuwen
meester op en werd de datum verschoven
tot 15 October. In dien tusschen tijd werd
eerst getracht ons blad te doen samensmel
ten met „De Nederlander", daarna met ,,De
Standaard" om op deze wijze het doel te
bereiken, dat nazi-voorlichting zou worden
gegeven aan onze lezers. Natuurlijk werd
dit onzerzijds subiet geweigerd, gelijk ook
door >rDe Nederlander".
Toen het aan Duitschers en N.S.B.-ers
voldoende bleek, dat er met de Nieuwe
Leidsche Courant niets viel te beginnen,
viel de bijl op 15 October en hoe zwaar de
slag aankwam voor onderneming en perso
neel, groote dankbaarheid maakte zich van
ons meester. Op zien komen spelen wilden
wij niet. Wat dit betreft, is er helaas door
te veel dagbladen in Nederland, vooral in
den tijd, toen de Duitschers op 't toppunt
van hun macht stonden, onherstelbare scha
de toegebracht aan den goeden naam van
de pers. Jaren zullen noodig zijn dat te
herstellen.
Na ruim drie en een half jaar, waarin
weergalooze onderdrukking en ellende het
lot waren van het Ned. volk, herrees de
Nieuwe Leidsche Courant met dat volk
en vatte den afgebroken draad weer op. De
toen in Mei 1945 tentoongespreide trouw
van de oude lezers en vele duizenden nieu
we lezers was zoo groot, dat we er klein
onder werden en tot vandaag gevoelen wij
onzen plicht tegenover deze schare als een
nauwelijks te dragen verantwoordelijkheids
Slechts hooger leiding kan ons in staat stel
len dezen plicht te vervullen en wij hopen
en bidden., dat die leiding ons geschonken
wordt.
Want hoe dankbaar een ieder onzer is
voor de groote historische wending, welke
Nederland weer Nederland doet zijn, het te
verzetten werk zoowel van geestelijken als
van materieelen aard, is zoo zwaar, dat
en nu bezien wij het van menschelijke zijde
slechts van een geslaagde herrijzing
sprake zal kunnen zijn, wanneer alle krach
ten worden samengebundeld tot dat groote
doel.
In de jaren der bezetting was het goed
gebleven deel van óns volk eendrachtig in
het verzet tegen den vijand. Onze hoop was,
dat deze eendracht na den oorlog zou blij
ven. Nationaal is het niet zoo ver loopen.
Van eendracht maakte een deel der Neder
landers valsche eenheid. En dat is heel wat
anders. Een der meest sprekende karakter
trekken van ons volk is steeds, geweest de
groote verscheidenheid in geestelijke opvat
ting. In ons land, bakermat der vrijheid,
kan slechts iets groots bereikt worden, wan
neer de geestelijke strijd met geestelijke
wapenen wordt gestreden, en dus elke vorm
van dictatuur wordt afgewezen.
Op oorlogswinst ten bate van een bepaald
deel van ons volk kan niet aangestuurd wor
den. Voorop moeten staan de heropbouw en
het heelen der geslagen wonden, samenwer
king van regeering en volksvertegenwoordi
ging en der volksdeelen voor dit groote doel.
Gezagshandihaving hier en in Indië en gees
telijke vrijheid en gerechtigheid op alle ter
rein, den arbeid niet te vergeten.
Oorlogswinst moet het genoemd worden
als thans beproefd wordt het socialisme dein
boventoon te doen voeren, waardoor groot
gevaar ontstaat voor de geestelijke en per
soonlijke vrijheid en een nieuw soort dicta
tuur haar dreigend gelaat vertoont, nadat
het Duitsche staatsjuk is afgeschud. Wij
achten dit een aanslag op onze volksvrij
heden en den Ohr-nat i onalen gedachten-
gang en dat in den na-oorlogischen tijdi,
welke oproept tot een nationaal samengaan,
waar ook mogelijk.
Zoo zagen wij onze roeping, toen de
Nieuwe Leidsche Courant haar taak weer
opvatte in Mei 1945 en een jaar later zien
wij deze noodzakelijkheid nog sterker ons
als een heiligen plicht voorgeschreven.
Haringvloot nog niet
uitgevaren
Reeders zijn het niet met elkaar eens
Het was oorspronkelijk het plan, dat de
Scheveningsche haringvloot heden oohtend
om ongeveer 6 uur zou uitvaren.
De bemanning wilde echter geen kok-ma
troos doch een aparten kok aan boord, ter
wijl er ook oneenigheid was over de los-
ploegen. Alhoewel enkele reeders, ondanks
het conflict, toch bereid waren uit te varen,
heeft 4geen der pl.m. 20 schepen zee gekozen.
Nog steeds worden er onderhandelingen ge
voerd tusschen de reeders en de opvarenden
en de mogelijkheid voor een spoedige oplos
sing is niet uitgesloten.
Koeler, aldus De Bilt
Tot morgénavond wordt verwacht; wind
tusschen Noord-Oost en Noord-West, aan
vankelijk afnemend, daarna weer toene
mend, ook de bewolking neemt toe met later
plaatselijk eenige buien, lagere temperatu
ren.