ïlinuuf jCriftöclK CTmtmni
H. M. de Koningin eert de dooden te Vught
ILOT
IDist 'U
MAANDAG 6 MEI 1946
«e Serie, le Jaargang vanaf 1 Mei 1945, No. 305
Abonn emen tsprij zen
1.10 per maand
0.26 per week
3.25 per kwartaal
(bij betaling p. kwit.
Verb. m. adm.kosten)
Adivertentiën 1 0.15
per m.m.
Bij contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 6
Bureaux Redactie ea
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Hoofdredacteur:
Dr E. DIEMER
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Is aheblewcrt
myn bert in te^enspoe^
Ceest van verzet kan ons volk
verhoogen
Op het executieveld in de Vughterheide
nabij het voormalige Duitsche concentratie
kamp is Vrijdagmiddag een plechtige her
denking gehouden; welke door H.M. de Ko
ningin werd bijgewoond.
Op de plaats waar zoo velen vielen -door
de kogels van den genadeloozen vijand (in
het Vughtsche kamp kwamen 13.600 vader
landers om het leven) was tegen de kogel
vangers een eenvoudig houten kruis opge
richt, waarbij minister Beel namens de Re
geering een krans legde.
Toen de Koningin arriveerde, zwegen de
duizenden eerbiedig. H.M. schreedt door een
honderden meters lange haag van padvin
ders, die tusschen de menigte een breeden
gang vrij hielden. Aangekomen op de kleine
vlakte voor het kruis, nam de Koningin den
•enormen krans van haar adjudant over, ging
daarmede alleen verder en legde dezen neer
aan den voet van het kruis. Met Haar her
dacht de menigte de gevallenen gedurende
een minuut stilte.
In een rede richtte H.M. woorden van
troost tot de nabestaanden en huldigde de
helden. De Koningin v schetste vervolgens de
beteekenis van het verzet voor ons volk en
wees er op hoe die beteekenis kan blijven
Voortbestaan.
Als de geest van het verzet ook wordt uit
gedragen op werkplaats en fabriek, kantoor,
gezin of ambt, zal deze geleidelijk de maat
schappij tot een hooger plan opheffen. Sinds
de band tusschen de zienlijke en onzienlijke
wereld is onthecht, dreigt de wereld ten on
der te gaan. Wij staan voor een tweesprong:
de keus tusschen een betere wereld en ons
losmaken van de macht van het kwade, of
de weg van de ontbinding in te gaan. Een
tusschen weg bestaat er niet. Het levensvraag
stuk tusschen den mènsch en God moet eerst
Worden opgelost, willen wij de vraagstukken
Van onzen tijd in wezen aan kunnen.
Voor alles hebben immers de mensch en
de gemeenschap behoefte aan een geestelij
ken grondslag, waarop een betere wereld
kan worden opgebouwd, een wereld, waarin
die grondslag tot haar recht komt.
Als vanzelf gaan onze gedachten daarbij
Uit naar Christus, die als grondlegger van
dit fundament de wereld de oplossing geeft
van het diepste vraagstuk, waarvoor zij ge
plaatst wordt. Ik weet, dat velen, die een
uitweg zoeken uit den nood van onzen tijd
zich naast de oude bekende voorstelling van
Hem, Hem zien in dit nieuwe licht.
Iedereen is de mogelijkheid gegeven deft
Weg te vinden van de zienlijke naar de on
zienlijke wereld.
Het is als in de gelijkenis van het begra
ven talent, dat geen rente opbracht en het
andere, waarmede gewoekerd werd.
„Wij willen dat gij met ons zijt" deze
wensch van hen, die hun dierbaren moeten
missen, zal voor ons allen in vervulling gaan,
Indien wij dat talent gebruiken ter voortzet
ting 'van wat zij begonnen.
Voor de Koningin het executieveld verliet,
liet Zij verschillende familieleden van Ne
derlanders, die op deze plaats hun leven ga
ven, aan zich voorstellen.
Koning Victor Emanuel
afgetreden?
Naar het Frgnsche persbureau AJ.P, meldt
zou koning Victor Emanuel van Italië besloten
hebben afstand te doen van den troon en zich
naar Portugal willen begeven. De acte van af
treding zou gisteravond worden onderteékend.
KAASPRIJZEN MET f 0.30 PER K.G.
VERLAAGD.
Daar zulks nog niet aan alle detaillisten be
kend schijnt te zijn, dient het publiek er goede
nota van te nemen, dat met ingang van
April jl. de prijzen voor de meeste soorten
kaas met f 0.30 en die voor gewone kaas met
f 0.35 per k.g. is verlaagd. De prijs van korst-
Looze kaas is niet veranderd.
ER KOMT WEER KOFFIESURROGAAT,
ZONDER BON.
In verband met de koffiepositie zal er op
beperkte schaal weer koffiesurrogaat worden
bereid, dat zonder bon zal worden verkocht.
De grondstoffen zijn beschikbaar gesteld door
het bedrijfschap voor granen, zaden en peul
vruchten.
MUSSERT'S GRATIEVERZOEK
AFGEWEZEN
De minister van Justitie maakt be
kend, dat door H.M. de Koningin het
gratieverzoek, ingediend ten behoeve
van ir A. A. Mussert, is afgewezen.
WAARSCHIJNLIJK REEDS MORGEN DE
EXECUTIE.
Het doodvonnis tegen ir A. A. Mussert
zal, naar de Nieuwe Leidsche Crt
verneemt, vermoedelijk Dinsdagmorgen 7
Mei in den vroegen ochtend, in de Waals-
dorperd u inen worden voltrokken. Volgens
de offioieele voorschriften moet, gelijk men
weet, het vonnis binnen 48 uur na de aan
zegging aan den veroordeelde, dat het gra
tieverzoek is afgewezen, worden voltrok
ken. De uitvoering zal op dezelfde wijze
geschieden als bij de executie van Max
BlokzijL door een executiepeloton van de
Militaire Gezagstroepen, waarbij de garni-
nizoensoommandant de geheele regeling
heeft.
Arnold Meyer staat binnen
kort terecht
Voor het bijz. Gerechtshof te
's-Hertogenbosch.
Op last van den directeur-generaal voor
Bijzondere Rechtspleging is Arnold Meyer
van het bewaringskamp „Ave Maria" te
Tilburg overgebracht naar het Huis van
Bewaring te 's Hertogenbosch. De behan
deling van zijn zaak voor het Bijz. Ge
rechtshof te 's Hertogenbosch kan binnen
kort worden tegemoet gezien.
RAPPORT-GERBRANDY
VERSCHENEN
Over het Regeeringsbeleid te Londen.
Het, op verzoek der regeerng, door den
heer Geirbrandy vervaardigde rapport over
het beleid der regeering te Londen, dat thans
aan de Staten-Generaal is aangeboden, be
handelt de volgende puntenhet vertrek
van Koningin en Regeering naar Londen,
de kwestie de Geer, de veranderingen in
de regeering, het beheer van het Neder-
landsche vermogen in het buitenland, de
monetaire accoorden, de handelsvloot, de
oorlogvoering, de positie van het koninkrijk,
de betrekkingen met de Sowjet Unie en het
Vaticaan, de oorlog met Japan, de bevrij
ding van Nederland, de hulpverleening, eco
nomisch herstel, financieel beheer, voor
lichting, verhouding tot overzeesche gebieds-
deelen en een terugblik op het beleid.
Bijzonderheden vindt men op pag. 2.
Noord-Oostelijke wind, aldus
De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Koude
nacht, overdag meest matige wind uit Noord-
Oostelijke richting, tijdelijk zonneschijn,
geen regen van beteekenis.
Op treffende wijze heeft Leiden haar dooden geëerd met een défilé langs het tijde
lijk monument aan de Steenstraat, waarbij tal van kransen en bloementuilen wer
den neergelegd, terwijl Zaterdag otf waar dige wijze werd feest gevierd. In de Pro-
fessorenwijk trok een vroolijke kinderoptocht door de straten.
DAT er in A'dani blijkbaar behoefte aan
bestaat om tot 10 Juni a.s. kermissen te
houden.
DAT de opbrengst voor de gemeente op
ruim 4 ton wordt geraamd.
DAT getracht wordt het spoorwegtraject
A'damHilversumAmersfoort vanaf 3 Juni
electrisch te bedienen.
DAT op het graf te A'dam van den begaaf
den ondergrondschen werker Theo Dobbe
(Qome Jan) een eenvoudig monument is ont
huld en te Delden het zelfde geschiedde op het
graf van Jan Morsink.
DAT de Belg.-Ned. onderhandelingen morgen
te Brussel worden voortgezet.
DAT de te Stompwijk geboren mgr. dr. G.
C. van Noort, huisprelaat van den Paus, 9
Mei 85 jaar wordt
DAT een wetsontwerp is ingediend om
den termijn van 15 Jan. 1946, op welken
datum de territoriale bevoegdheden van de
notarissen in overeenstemming gebracht
moesten worden met eep gewijzigde rechter
lijke imdeding. te schrappen.
DAT de eerste groep uit Indië gerepatri
eerde Landgenoot en naar Zwitserland is ver
trokken voor herstel van gezondheid.
DAT het adires van H.M.'s gezantschap
te Helsinki luidt, Lilla Robertagatan 11, Hel
sinki (Helsingsfors). Finland.
DAT de Amerik. Vereen, voor nationale
hulp aan Nederland een beroep op het
Amerik. volk heeft gedaan om goederen
aan Nederland af te staan.
DAT ook militaire motorvoertuigen zul
len worden voorzien van nummerborden.
DAT de le It. P. J. v. d. Hurk uit het
garnizoen te Bloemendaal als vertegenwoor
diger van de' Ned. illigaliteit door jpresident
Truman zal worden ontvangen.
DAT de min. van O. K. en W. een rijks
commissie heeft ingesteld voor het aankoopen
van en het verleenen van opdrachten voor
moderne kunsten (secr. Prinsessegracht 21,
Den Haag).
DAT te Den Haag een vervoerseoonomisch
colloquium is opgericht met het doel ver-
keerseconomische vraagstukken nader tot een
oplossing te brengen (seor. Thorbeckelaan
52, Den Haag).
DAT aan den hèer P. J. 't Hooft eervol
ontslag is verleend als adj .-inspecteur van
den veeartsenijk. dienst, tevens inspect, v.
dv volksgezondheid.
DAT een aantal Ned. personen uit Polen
in Zweden is gearriveerd op doorreis naar
Nederland en hun namen op ons bureau
ter inzage liggen.
DAT het Hoofdbestuur van het Ned.
Roode Kruis te Den Haag sinds 1 Mei tele
fonisch nog uitsluitend bereikbaar is op de
nummers 112100 t/m 112109.
DAT de kapt. lt. ter zee J. Tissot van
Patot benoemd is tot dir. van het loods
wezen enz. in het 4e en 5e district te R dam.
DAT in Bergen op Zoom momenteel een
actie wordt gevoerd voor adoptie van oor
logsgraven in de omgeving door de burgers.
DAT het 320-squadron van de Marine
luchtvaart m.i.v. 1 Mei is opgeheven.
DAT de Amerik. strijdkrachten in Neder
land 3 oorlogskerkhoven hebben ingericht,,
n.l. te Margraten, Molenhoek en Son, waar
in totaal 22.138 militairen begraven liggen.
DAT het dep. van Openbare Werken in
grijpende bezuinigingen gaat invoeren t.a.v
het vervoer van ambtenaren per auto.
DAT de Ned. schilder P. C. de Moor te
Parijs op 28 Mei zijn 80sten verjaardag zal
vieren.
DAT in het nieuwe noodwoningen-dorp
Hedel door de schooljeugd 8000 boomen
zijn geplant, welke door Alphen aan den
Rijn zijn geschonken.
DAT de V.V.V. in Sneek aan de gemeente
een nieuwen beiaard voor den Martini-kerk
toren zal aanbieden.
DAT het Concertgebouworkest in Antwer
pen een zeer geslaagde uitvoering heeft ge
geven.
DAT Willem Pijper belast is met het toe
zicht .op de van rijkswege gesubsidieerde
sy mphonie-orkesten
DAT tot dusver onbekend gebleven da
ders ten nadeelè van de fa Jac. van Vliet
en zoon te Alphen aan den Rijn een
vrachtauto vol chocolade en «suikerwerken
hebben ontvreemd.
DAT aan den tot vice-admiraal bevor
derden C. Baron -de Vos van Steenwijk op
zijn verzoek eervol ontslag is verleend uit
den zeedienst.
DAT hetzelfde kan worden gemeld van
den tot schout-hij-nacht bevorderden L. G.
L. van der Kun.
DAT jhr A. Th. Baud, persoonlijk ver
tegenwoordiger 'van lt gouverneur-gene
ra al Van Mook, uit Dalat naar Hanoi is
vertrokken.
DAT de adresseer ing van poststukken voor
Nederi. militairen in Indië moet inhouden
rang. naam, voorletters, legerrummer, naam
van het onderdeel en Royal Neth. Army
S.EA..C
DAT. de KJÏA.C. in het Marinekamp te
Hilversum een verkeerstest heeft gehou
den, waarbij slechts 5 pet der deelnemers
een voldoende examen aflegde.
Nadat de heer Schermerhorn reeds een
deel der buitenlandsche pers, met name
het Fransche blad „Combat", op de hoogte
had gebracht, heeft dan nu voor eenige
dagen de Regeering ook tegenover de Volks
vertegenwoordiging verslag willen uitbren
gen van den stand van zaken. Tenslotte
kon zij daaraan niet ontkomen. Want nu in
het oog der Regeering een begin van over
eenstemming is bereikt, zal Zij wil Zij
nog den schijn der democratie handhaven
toch de instemming van het parlement
behoeven. Daarmede krijgt ons volk gele
genheid om te zien, welke partijen de re
geering in haar Indische politiek volgen en
welke dat niet wenschen te doen. Het kan
tevens het moment worden om aan deze po
litiek ean krachtig halt toe te roepen, des
noods nog voor 17 Mei.
De Regeering treft het wel weinig geluk
kig, dat de volksvertegenwoordiging op den
zelfden dag, waarop de Regeering haar laat
ste verklaring aflegde, inzage kreeg van het
rapport, hetwelk de commissie van-Poll na
haar bezoek aan Indië heeft opgesteld.
Een ieder zal moeten toegeven, dat de
commissie-van Poll met ijver én nauwgezet
heid haar moeilijke taak heeft verricht. Zij
is met een schat van gegevens thuis geko
men, en heeft deze gegevens verwerkt in
een zeer lezenswaardig rapport. Het stuk
maakt een bij uitstek betrouwbaren indruk,
doch afgezien hiervan hebben die groepen
uit het parlement, welke destijds afzagen van
de vertegenwoordiging in de commissie,
daardoor het recht verspeeld de betrouw
baarheid van het rapport in twijfel te trek
ken. En dit rapport is op bepaalde essen-
tieele punten voor het door ons reeds zoo
lang betreurde regeeringsbeleid kortweg,
vernietigend.
Stellig is het rapport-Van Poll een (zij het
wellicht niet voor de Regeering) welkome
aanvulling op de regeeringsverklarirtg. Wil
men een voorbeeld? De regeeringsverklaring
zegt, dat de groep Sjahrir representatief mag
worden geacht ook voor het nationale stre
ven van diegenen op Java, die zich om aller
lei redenen niet met de republiek hebben
willen inlaten. Men stelle hiertegenover de
in het rapport-Van Poll opgenomen verkla
ring van bepaalde bevolkingsgroepen (al gaat
het hier om groepen buiten Java), die zich
alleen achter Sjahrir hadden geschaard, om
dat zij meenden zoo in den geest der Ne-
derlandsche Regeering te handelen, die im
mers met Sjahrir onderhandelde
Dit laatste is een aanwijzing, hoe bescha
mend het regeeringsbeleid inzake Indië tot
nu toe is gefeest, een aanwijzing ook hoe de
Regeering, miskennend dat zij bezig was
steeds verder af te glijden, altijd weer
trachtte elke situatie „naar zich toe te pra
ten".
School de eerste fout der Regeering hier
in, dat zij allen andersluidenden toezeg
gingen ten spijt zich Inliet met een be
weging, welke van zuiver revolutionnair ka
rakter was, dit is nu tenslotte uitgeloopen
op de erkenning van een republiek, welke
haar Japansche afkomst nimmer heeft ge
loochend hoe kon zij ook? en waarvan
de aanhangers gretig hebben gebruik ge
maakt van de him verstrekte materieele en
geestelijke wapenen uit het arsenaal van het
Japansche fascisme.
Zooals meer in de geschiedenis het geval
is geweest, heeft dit fascisme een bond ge
sloten met het communisme immers, de
commissie-Van Poll heeft bevonden, dat er
verbindingen bestaan tusschen de republiek
en communistische organisaties in het buiten
land. Het artikel van Sjahrir in een Engelsch
communistisch blad, waarop wij onlangs den
vinger legden, komt daardoor wel in een
bepaald licht te staan.
In elk gevel is het in strijd met eiken
vorm van democratie, dat de bevolking van
Java buiten welke om alles door de Re
geering en Sjahrir wordt behandeld geen
gelegenheid krijgt, zich over de wenschelijk-
heid der republiek uit te spreken.
De meen ing der Regeering overigens op
niets gebaseerd dat Sjahrir uiting geeft
aan heel het nationale gevoel op Java, is na
het rapport-Van Poll minstens dubieus te
achten. Het wordt door.de commissie-Van
Hbll kortweg ontkend.. Daarom krijgen deze
menschen .van hen, die van democratie zoo
den mond vol hebben, niet dit meest essen-
tieele recht toegekend zich hiervoor uit te
spreken, en dat terwijl het voor de andere
deelen van Indië wel in het uitzicht wordt
gesteld?
Men kan zich na de lezing der regeerings
verklaring en van het rapport der commis
sie -Van Poll, niet aan' deti indruk onttrek
ken, dat heel deze republiek, welke ons nu
dreigt te worden opgedrongen, en bedisseld
is tusschen Sjahrir (met Soekarnö en den
dusgenaamd gevangen genomen commu
nist Tan Malakka op den achtergrond) en
Van Mook.
De heer Schermerhorn zeide eens, dat de
Indische politiek die der Partij van den Ar
beid zou zijn. Wij zullen hem aan zijn woord
houden. Maar dan is het persoonlijk accent,
dat dr van Mook op heel deze politiek heeft
gelegd waarover zeer velen zich in en
buiten Indië hebben geërgerd wellicht de
exponent van het personalistisch socialisme.
Dit zich verlaten op de capaciteiten van de
zen man is overigens het zoeken van de
meest smalle basis, welke slechts mogelijk is.
Maar vraagt men wellicht, hoe staat het
dan met de erkenning van Nederlands sou
ver einiteits rechten, waartoe Sjahrir nu blijk
baar gekomen is? Hiertegenover stellen wij,
dat een formemele erkenning weinig aan be
teekenis overhoudt, indien zij in wezen in
zich bergt een republikeinschen regeerings-
vorm, in zijn ontstaan door het fascisme ge
holpen en in zijn ontwikkeling door het
communisme gesteund. Om aan den evenaar
een broeinest van agitatie te laten ontstaan,
daarvoor zijn onze verplichtingen ons te
zwaar en daarvoor is ons Indië, ons Java,
ons te lief.