Weer zwaait de Regeering plotseling om
Oostenr. aanspraken op Z.-Tirol afgewezen
0e koeien leveren ons melk en..... knoopen
NBI'WE LEIDSCHE COURANT
WOENSDAG X MEI 1946
Toch nog verplichte uitzending
naar Indië
Uitzending; naar Indië kan niet lan
ger vrijwilligerskwestie zijn.
Dringt dat ook eindelijk tot het ka
binet door? Men wil er twee dagen
over nadenken.
(Van onzen Parlements-verslaggever)
De Tweede Kamer was gisteren weer bij
een. Het nieuwe R.K. lid, dr C. J. M. Mol
uit Etten deed zijn entrée. Al spoedig daar
na werd het wetsontwerp aan de orde ge
steld: In overweging nemen van een voorstel
tot verandering in de Grondwet, strekkende
tot wijziging van de bepalingen betreffende
veranderingen.
Het ontwerp heeft een ietwat vreemde ge
schiedenis gekregen.
De Regeering stelde 22 Febr. j.l. een Staats
commissie in om een Grondwetsherziening
voor te bereiden. Maar eer deze commissie
haar rapport op 1 April vaststelde, had de
Regeering een van dat rapport sterk af
wijkend ontwerp van wet voorbereid en
diende dat „na gezette overweging en rijp
beraad" 'bij de Tweede Kamer m, een paar
dagen nadat de St. Cie haar rapport had
geteekend. Het was dus tevoren al gereed.
Na afdeelingsonderzoek in de Kamer laat
de Regeering een essentieel deel van haar
voorstel vallen: de z.g. Vereenigde verga
dering. En nu gistermiddag wijst" men er de
Regeering op, dat zij niet in haar herzie
ning wenschte te betrekken een wijziging
van art. 192 der G.W., dat bepaalt, dat mili
tairen ndet buiten hun wil ln onze overzee-
sche gebiedsdeelen kunnen worden gebruikt.
Krachtens een noodbesluit gebeurt dit ech
ter, in strijd met de bepaling van de G.W
Het moet! Maar de Regeering grijpt de ge
legenheid niet aan om deze urgente zaak
grondwettelijk in orde te maken. Uit de Ka
mer komt echter aandrang om dit n u te
doen, want de zaak is urgent, veel urgenter
dan het wijzigen van de herzieningsproce
dure. Neen, zegt de Regeering in haar Me
morie van Antwoord. Gisteren herhaalt de
Kamer dien aandrang in meer dan één vorm.
De gedachte aan een amendement wordt ge
suggereerd. En zie, opeens zwaait de Re
geering voor de zooveelste maal om en
vraagt twee dagen respijt om een wijziging
van art. 192 alsnog nader te overwegen. Wat
een beleid! Een vaste lijn en koers is het
echter allerminst. Het is alles gelegenheids
wetgeving, wetgeving bij wijze van impro
visatie bij invallende gedachten.
Aanvankelijk heetten de gebeurtenissen in
Indië de groote stimulans te zijn om deze
G.W.-herziening door te zetten op zoo over
haaste wijze, dat ze nog net voor den ver
kiezingsdag, met de hakken over de sloot,
kan leiden tot Kamerontbinding, die bij
G.W-wijziging noodig is. In de plaats van
die Indische urgentie is nu gekomen het ar
gument van een tijdwinst bij G.W.-herzie
ning, een argument, dat uitermate specula
tief is omdat niemand iets weet van de er
varing met de nieuwe procedure en de in te
stellen bijzondere Kamer voor Grondwets
herziening.
De Regeering noemt deze verandering van
inzicht verlegging van accent". Veel meer
dan camouflage is dat natuurlijk niet.
Dit fraaie stukje geamputeerde wetge
ving, dat overmorgen nogmaals wordt ge
opereerd, kwam in behandeling zonder
eenige spanning. Het was op zich zelf een
onbe tee kenend ding geworden. Maar het be
leid der Regeering bleef er niet minder vat
baar door voor critiek.
De voorstanders er van konden kort zijn
en de zaak aan den minister overlaten
verdediging door Mr JOEKES had zakelijk
niet veel aan argumenten van positieven
aard.
Mr v. MAARSEVEEN, die blijkbaar als
leider der Kath. fractie optreedt vanaf de
plaats van dr Deckers, was de man, die de
suggestie van een amendement betreffende
art. 192 deed hooren. Ook was hij van oor
deel, dat het algemeen belang er zich niet
tegen verzet, dat leden van de St. Generaal
ook lid zouden zijn van de bijzondere Ka
mer voor Grondwetsherziening. De eisch van
een 3/5 meerderheid voor aanneming was
hem goed. Zijn fractiegenoot TRUYEN had
liever de oude 2/3 meerderheid behouden
gezien. Ook was deze voorstander van onver-
eenigbaarheid van het lidmaatschap van de
Staten-Generaal met dat der bijzondere Ka
mer.
Dat de urgentie van het wetsontwerp thans
is vervallen, betoogden zoowel de heer TI-
LANUS (C.H.) als dr BIEREMA (Lib.). Bei
den hadden neiging om tegen te stemmen.
De heer TILANUS oefende voorts critiek
op de houding der Regeering. De heer
SCHOUTEN (A.R.) deed dit nog iets meer
uitgebreid aan de hand van de uitlatingen
der Regeering in de stukken. We moeten
zeggen: het was een zeer gedocumenteerd
betoog, dat tenslotte bij den minister alleen
eenige uitingen van ontkenning vond, maar
geen geargumenteerde bestrijding. In de
stukken was trouwens door den minister al
lerlei critiek, aanvankelijk wel verworpen,
maar tenslotte toch erkend. Het rijp beraad,
de gezette overweging, het tijdsgebrek, de
verandering van karakter van het wetsont
werp, de urgentie waren even zoovele pun
ten waarop de Regeering in het defensief
was gekomen.
De bijzondere Kamer heeft voor den Anti-
Rev. woordvoerder licht- en schaduwzijden:
de laatste zijn echter nog steeds, ook door
deskundigen, onvoldoende overwogen. Hij
wilde van de bijzondere Kamer geen dou
blure van de zittende St. Generaal maken.
Aan de bepaling van 2/3 meerderheid bleef
hij de voorkeur geven. Als eindoordeel zij
ner fractie deed hij tenslotte een „tegen"
hooren, al is hij allerminst gekant tegen een
herziening, welke essenti-eele beteekenis
heeft.
De heer JOEKES (P. v. d. A.) deelde de
bezwaren tegen de bijz. Kamer niet. En in
onvereenigbaarheid van het lidmaatschap er
van met dat van de gewone Staten-Gene-
raal zag hij een aantasting van de vrijheid
De wet kent reeds allerlei incomptabilitei-
ten. Niemand maakte daartegen ooit bezwaar
uit een oogpunt van vrijheid.
Zooals gezegd volstond MINISTER BEEL
met een aantal negaties, zoodat hij binnen
een goed kwartier met zijn verdediging ge
reed was. Eigenlijk was het koren op den
molen der bestrijders.
Aanvankelijk liet hij ten aanzien van art.
192 de beslissing aan de Kamer, maar tien
minuten later minister Schermerhom
•ctaMB éaar mede de hand in te hebben
vroeg hij schorsing dier beraadslagingen tot
a.s. Donderdag, ten einde de Regeering ge
legenheid tot beraad te geven. Aan dit ver
zoek voldeed de VOORZITTER.
De heer WENDELAAR heeft toen een in
terpellatie aangevraagd inzake de papier-
verdeeling voor verkiezingsdoeleinden en het
gebruik van den zendtijd voor de verkiezin
gen, die niet 7J>o moet geschieden, dat op in
directe wijze tijd wordt gebruikt, die voor
dit doel niet bestemd was. In de volgende
vergadering wordt daarover beslist.
Tenslotte werden nog enkele kleine wets
ontwerpen z.hs. goedgekeurd. Daaronder,
na een verbetering, dat tot regeling van de
rechtspositie van eenige burgerlijke gezag
dragers en van de leden der Tweede Kamer
in verband met de bezetting.
De aangekondigde avondvergadering be
hoefde niet door te gaan en ook 1 Mei viel
vrij. Donderdag vergadert de Kamer op-
VTERING BEVRIJDINGSDAG TE LONDEN
Op Zondag 5 Mei a.s. zullen ter viering
van den Ned. bevrijdingsdag in de Ned.
Herv. Kerk, de Geref. Kerk en de Kath.
Kerk te Londen speciale dankdiensten ge
houden worden, terwijl op Zaterdag 4 Mei
in eenige Synagogen te Londen en Rams-
gate gebeden zal worden ter herdenking
van de bevrijding van Nederland.
Schacht zou een Amerikaan zijn
geweest als
Hitler van woordbreuk beschuldigd.
Hjalmar Schacht verdedigde zich gisteren
voor het Tribunaal in Neurenberg met de
opmerking, dat hij Amerikaan zou zijn ge
weest, als zijn moeder niet ziek was ge
worden. Zijn oudste broer is ook in Amerika
geboren.
—ij verklaarde een overtuigd aanhanger
van het Christelijk geloof te zijn en geen
waarde te hechten aan het „Herrenvolk"-
motief. Goebbels werd door het volk een
„dwerggermaan" genoemd.
Hitier heeft Duitschland, de wereld erTmij
bedrogen, aldus Schacht. Maar, zoo zeide hij,
Hitler was een man van eindelooze energie
en macht.
Kerk en School
DE RIJN WEER TOT BAZEL BEVAAR
BAAR
Van de Noordzee tot Bazel is de Rijn
weer bevaarbaar. De eerste uit Nederland
afkomstige Rijnaken kwamen in Zwitser
land aan.
In Athene vertoont het aantal politieke
moorden een stijgende lrjn.
Ter bestrijding der roofovervallen op
voedseltreinen zijn in de Britsche zone voor
deze treinen zwaar bewapende mobiele een
heden spoorwegpolitie ingesteld.
Thans stelt Tsjecho-Slowakije
weer zijn eischen
De conferentie in Parijs nam gisteren een
eerrte beslissing. Zij wees de Oostenrijksche
aanspraken op Zuid-Tirol af, doch wilde een
kleinere grenswijziging in overweging nemen.
Voorts besloot de Conferentie vertegen
woordigers van Italië en Joego-Slavië uit te
noodigen, om het standpunt hunner regee
ringen over de grensproblemen tusschen
beide landen uiteen te zetten. De Commissie,
die ter zake rapport uitbracht, stelt vier
verschillende grenslijnen voor, waarvan er
drie zeer dicht bij elkaar liggen. De vierde,
die aanzienlijk van de drie andere .afwijkt,
is die welke de Russen voorstellen.
Voorts wordt uit Parijs gemeld, dat Tsje
cho-Slowakije territoriale eischen stelde
door een memorandum aan Molotoff, waarin
het gebieden opeischt, die nu aan Polen,
Duitschland en Hongarije behooren.
Aanvulling der bonnenlijst
van vorige week
Voor de periode van 28 April t/m 11 Mei.
BONKAARTEN KA, KB, KC 604:
221 125 gram boter
>22 125 gram margarine
>23 50 gram thee
>24 250 gram jam, stroop, enz.
225 250 gram waschpoeder
BONKAARTEN LA, LB, LC 604:
118 Vleesch 100 gram vleesch
A 29 Melk 2 liter melk
329 C29 Melk 3V2 liter melk
112 Aardapp. 2 kg aardappelen
BONKAARTEN KD, KE 604:
724 250 gram jam, stroop, enz.
725 250 gram waschpoeder
BONKAARTEN LD, LE 604:
D29 E29 Melk 6 liter melk
612 Aardapp. 1 kg aardappelen
TABAKSKAARTEN enz.:
T 26 2 rantsoenen tabaksart.
(geen import-sigaretten)
T 35 1 rants, import-sigaretten
V 26 100 gr. chocolade of suikerw.
X 26 100 gr. chocolade of suikerw.
X 35 1 rants, import-sigaretten.
Bovengenoemde artikelen kunnen reeds op
Donderdag 2 Mei a.s. worden gebruikt, met
uitzondering van de bonnen voor melk en
aardappelen, waarop eerst m.i.v. Maandag
6 Mei mag worden afgeleverd.
Keuken deelnemers moeten de bonnen
116 of 616 voor vleesch en 112 voor aard
appelen inleveren.
Een Fransche missie ging naar War
schau om uit Polen kolen te betrekken.
Scala te Milaan, waarvan de herbouw
37 millioen lire kostte, opent 11 Mei haar
poorten met een concert, o.l.v. Toscanini,
die er in 1929 voor het laatst optrad.
- Het Fransche Verbond van Vakver. ver
zocht de Federatie van Internat. Vakver.
ten gunste der Spaansche republikeinen te
intervenieeren.
In Warschau is men over dezen Tsjechi-
schen stap zeer ontstemd.
Toen de ministers gisteren besloten van 1
Mei af tweemaal per dag bijeen te komen,
zeide Molotoff, dat 1 Mei weliswaar een na
tionale feestdag is, doch dat hij bereid was
te werken. Bevin voegde hem toe: „Ik hoop,
dat U, evenals" de Britsche vakvereenigingen,
daarvoor een dubbele uitbetaling zult vra
gen."
De plechtigheid op de
W aalsdorper vlakte
Politie-maatregelen
(Slot van pag. 1)
In verband met te verwachten groot aan
tal deelnemers aan de herdenkingstocht naar
de Waalsdorpervlakte, deelt de politie mede,
dat de stoet opgesteld zal worden langs de
Van Alkemadelaan met een breedte van acht
personen per rij.
De nagelaten betrekkingen van onze ver-
zetsmenschen, hebben op vertoon van hun
uitnoodiging doorgang tot bij den ingang van
de kazerne.
De stoet zal om 19.15 uur vertrekken, na 20
uur wordt niemand meer over de v. Alke
madelaan toegelaten, teneinde den weg vrij
Ned. Herv. Kerk.
Drietal: te Utrecht (vac. E. van Meer),
Joh. Gerritsen te Arnhem; G. J. Geurtsen
te Neerbosch-Hees en J. W. van Petegem
te Aalten.
Beroepen: te Kampen (vac. M. D.
Gijsman), J. H. Hartsheim te Halle; te Rhe-
den (2e pred.pl.), J. L. Couvée te Pijper-
kerk; te Rotterdam-Fijenoord, J. v. d.
Velden te Weesp; te IJmuiden, J. v. d. Wïiel
te Weesp.
Aangenomen: naar Bunschoten, A.
W. Kolkert te Lopikerkapel; naar Elim, Ph.
W. Becht te Oosterwierum, die bedankte
voor Holwierde; naar Utrecht (vac. wijlen
dr Immieik), C. B. Burger te Deventer;
naar Zwaagwesteinde, P. J. de Geeter te
Ommelanderwijk.
Bedankt: voor Godlinze, P. Inberg te
Langezwaag; voor Slijk-Ewijk, M. C. Groe-
newoud te Heemse; voor Usquert, A. K. L.
Bloem te Roswinkel; voor Zwolle, W. E.
Heijboer te Dwingeloo.
Geref. Kerken.
Beroepen: te Amsterdam-West, G.
Brinkman te Nijkerk; te Nïxeuwendijk (2e
pred.pl.), I. Hamming te Oude-Pekela; te
Zuidwolde, M. den Boer te Oudeschoot.
Bedankt: voor Een (Dr.), D. Middel
koop te Mildam; voor Ruinerwold-Koekan-
ge, J. Z. Potjer te Borger.
Geref. Kerken (Art. 31 K.O.).
Beroepen: te Bilthoven, A. I. Krijten-
burg te Eemdijk.
Aangenomen: naar Alblasserdam-
Nieuw-Lekkerland, cand. Th. C. F. van
Kamp te Leiden.
Chr. Geref. Kerk.
Beroepen: te Almelo, J. Kampman te
Opperdoes; te Biezelingen, H. W. Nieuwen-
huijze te 's-Gravenhage-C.
Doopsgez. Broederschap.
Bedankt: voor Nieuwe-Nïiedorp, mej.
ds M. Knot te Zijldijk.
Geref. Gemeenten.
Beroepen: te Krabbendijke, A. L.
Aangeenbrug te Leerdam.
te houden voor terugkeerende deelnemers.
Aanrijden van auto's kan uit alle richtin
gen geschieden, behalve uit die van Scheve-
ningen langs de Van Alkemadelaan. Parkee
ren vindt plaats op doodloopend deel Waals-
dorperweg voor Van Alkemadelaan; afrijden
vindt plaats via v. d. Aastraat, v. Soutelan-
delaan, Van Alkemadelaan; rijwielen plaatsen
op trottoir Waalsdorperweg. Bewaking is
aanwezig.
Bus T zal vanaf Koningskade-Bezuidenhout-
seheweg, met extra materiaal rijden.
Bij terugkeer staan de bussen bij den
Waalsdorperweg, aan de Van Alkemadelaan.
Met nadruk wordt gewaarschuwd om zich
stipt te houden aan afgebakende route, in
verband met mogelijkheid dat in het duinter
rein zich nog landmijnen bevinden. Het ver
dient, in verband met de lange route en
moeilijk terrein aanbeveling, dat geen be
jaarde- of gebrekkige personen, benevens
kinderen, aan den tocht deelnemen.
Van de plechtigheden op Waalsdorp, zal
per radio een reportage worden gegeven en
uitgezonden naar de overzeesche gebieds
deelen.
Maar dan moet de melk
bonvrij zijn
Hoe dikwijls gebeurt het niet, dat als U
's avonds thuis komt, er een knoop aan jas
of mantel ontbreekt. Het gevolg is natuur
lijk zoeken en zooals men altijd zal zien,
dan is de knoop niet meer te vinden. Op
dit moment komt men tot de ontdekking,
dat een knoop feitelijk een onmisbaar - ge
bruiksvoorwerp is. Met een kam is het pre
cies hetzelfde gesteld, hoeveel menschen
zijn er niet, die vandaag aan den dag, zon
der of met een gebroken stukje kunsthoorn
5n hun zakken rondloopen? En daar springt
opeens het woord naar voren, dat misschien
weinigen kennen, n.l. kunsthoom. Uit dit
kunsthoom, waarvan het hoofdbestanddeel
bestaat uit: caseïne, een melkproduct ge
mengd met kleurstoffen, perst men platen
en staven en deze worden bij de fa H. J. v.
d. Plaats en Zn. te Voorschoten, waar wij
onlangs een bezoek brachten, verwerkt tot
knoopen, kammen en.... vulpotlooden. Dit
laatste is zeer opmerkelijk, omdat juist een
dezer dagen in verschillende bladen het be
richt voorkwam, dat er te A'dam een fa
briek geopend zou worden, welke als eerste
vulpotlooden ging fabriceeren. Het bleek
ons dan ook, dat men hier, dit zoo nuttige
voorwerp sinds 1932 vervaardigt en dat men
onder normale omstandigheden er een 30.000
stuks per maand van kan afleveren. Naar
knoopen en kammen bestaat op het oogen-
blik een enorme vraag en de orders, welke
men dagelijks ontvangt, wijzen dit wel uit.
Maar zooals overal iis het gebrek aan grond
stoffen en machines de groote handicap bij
de fabricage. Is dit eenmaal in orde, zoo
deelde men ons mede, dan kan deze fabriek
heel Nederland van knoopen voorzien.
Zoolang hier de melk nog op den bon
DE LUCHTREIS VATV DE PEGASUS Door G. TH ROTMAN
27. De twee arme woestijnreizigers wer
den nu van de olifant afgeholpen en in
triomf voor den koning gevoerd. „Happie-
happie", zei Z.M. Lippielappi, „krakibotsie-
koki-bakki-knau-knau!" Daarbij streek hij
vol welbehagen over zijn maag en liet be
gerig zijn witte tanden zien. Meneer Van
Emmen en Piet verstonden natuurlijk geen
woord Nikkeriaans, maar dat het niet veel
goeds voorspelde, begrepen ze wel.
Plotseling werd Piet, op een wenk van
Zijne Majesteit, door twee stevige nikkers
beetgepakt en in een zijvertrek aan een
dikke ketting vastgelegd. Hij moest blijk
baar eerst vetgemest worden. Maar meneer
Van Emmen werd van z'n kleren beroofd
en kreeg een rokje van palmblaren aan, net
als de nikkers. Toen werd hij, met 'n touw
om z'n hals en door speerstoten opgejaagd
naar buiten gevoerd. Zeker was nu zijn
laatste uurtje geslagen!
blijft, moet men de grondstoffen uit het
buitenland, in hoofdzaak Argentinië, invoe
ren en deviezen zijn hiervoor natuurlijk
dringend noodzakelijk. Denemarken, het
land waar wij zoo ontzettend veel aan te
danken hebben, helpt ook hier weer. Het
bood nl. een partij caseïne te koop aan,
welke het in den vorm van knoopen terug
wilde koopen, hetgeen onze deviezenpositie
aanmerkelijk kan doen stijgen. In Mei wordt
de eerste partij naar Denemarken gezonden.
Tevens maakt men ook plannen en heeft
reeds verschillende „aanknoopingspunten"
voor uitvoer naar Scandinavië, België, Zuid-
Afrika en Zuid-Amerika. De binnenlandsche
behoefte komt evenwel niet op de laatste
plaats, zoo verzekerde men ons nog, voor
dat wij ïm de fabriek een kijkje gingen ne
men. Ook in deze fabriek, evenals in vele
andere, staan arbeiders achter snorrende
draai-, boor- en zaagbanken. Al deze be
werkingen moet men toepassen om van een
leelijk stuk kunsthoornmateriaal een mooie,
glanzende knoop te maken, een sieraad op
elk kleedingstuk.
Vervolgens toonde men ons de kammen-
machines, die, wanneer de zaagjes, welke
men hiervoor noodig heeft, weer in vol
doende mate te verkrijgen zijn, in totaal
1 millioen kammen per jaar vervaardigen.
Met het maken van de kam is men er
echter nog niet, de afwerking er van ver-
eischt een groote vakkennis. Wij hopen, dat
zij spoedig weer in alle winkels te koop
worden aangeboden.
D'fit bedrijf, dat op- het oogenblik een be
langrijke plaats in den wederopbouw in
neemt, werkt thans nog door de bekende
oorzaken, op 60 pet van de vooroorlogsche
capaciteit; indien men echter voor de fa-
brieksuitbreiding toestemming krijgt en de
direcfiie uit het buitenland nieuwe machi
nes kan aanschaffen, twijfelen wij er niet
aan, of de zaken van de „Placo", welke
practisch de eenige producént op dit gebied
is, zullen in de toekomst een groote vlucht
nemen.
De heer G. van Leeuwen ter
aarde besteld
Sobere plechtigheid te Leiderdorp.
Op het oude kerkhofje achter de Ned
Herv. kerk te Leiderdorp is gistermiddag
het stoffelijk overschot van den heer G.
van Leeuwen, in leven orgelbouwer, ter
aarde besteld.
Vooraf leidde ds P. L. Kiehl van Hazers-
woude als consulent een rouwdienst in de
Herv. kerk, die het Woord bediende naar
aanleiding van het voorgelezen gedeelte
uit 1 Cor. 15. Het is de gedachte van een
vriend van den overledene geweest, aldus
ds Kiehl, om den heer v. Leeuwen onder
orgeltonen naar zijn laatste rustplaats te
brengen. Van Leeuwen was een mersch.
En nu zegt de mensch: memento mori, maar
het is typeerend, dat de Schrift dit niet
zegt. Paulus schrijft aan Timotheus: „Houdt
in gedachtenis, dat Jezus Christus uit de
dooden is opgewekt. Ook van dit orgel,
door hem vervaardigd, waarvan elke toon
hem door de ziel zal zijn gegaan, zijn de
klanken eigenlijk overwinningsklanken van
Jezus Christus.
Nadat gezongen was Gez. 199. Ontwaakt
gij, die slaapt en staat op uit den dood,
werd de baar, terwijl het orgel speelde:
Rust mijn ziel, Uw God is Koning, naar de
groeve gedragen, waar ds Kiehl de plech
tigheid besloot met het bidden van het
„Onze Vader".
Een zoon van den overledene, de heer
W. van Leeuwen, bedankte voor de betoon
de belangstelling.
