Jlirunir tïisrljf (Simranf êsSïï
Dr Van Mook niet naar Indië vertrokken
löist <11
Positie der K.L.M. wordt ernstig bedreigd
DINSDAG SO APRIL 19M
Je Serie, le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 301
m Bureaux Redactie en
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken „$tantvastidi is obeMeuffl
i myn berl in leyfenspoct"
Abonnementsprijzen
1.10 per maand
0.26 per week
3.25 per kwartaal
(bij betaling p. kwit.
verb. m. adm.kosten)
Advertentiën 0.15
per m.m.
Bij contract belang
rijke korting
Postrekening 5 8 9 3 6
Pringodigdo noemt Ned. Re
geering een „kruidenier"
Op verzoek van den min. van Overzeesche
Gebiedsdeelen is, in verband met bespreking
van een aantal bestuursaangelegenheden,
het vertrek van den luit.-gouv. gen. Van
Mook, dat oorspronkelijk op vandaag gesteld
was, uitgesteld tot begin van de volgende
week.
Wel zijn hedenmorgen naar Indië terugge-
keerd de Inheemsche adviseurs van dr Van
Mook, luit.-kol. Soerio Santoso, sultan Sjarif
Hamid II en kapt. Tahya.
Onze Indië-redacteur teekent hierbij het
volgende aan:
Binnenkort davert Van Mook weer met
het K.L.M.-vliegtuig naar Indië terug. Het
zal geen zegetocht worden van onzen luit.-
gouverneur generaal. Integendeel, het is de
weg terug letterlijk en figuurlijk.
De delegatie van Sjahrir, hoewel niet in
het bezit van volmachten, is geen centimeter
van haar plannen afgeweken. Het schijnt
zoo langzamerhand vast te staan, dat de
heeren een „Republiek Java en Sumatra"
eischen, terwijl zij geen bezwaar zouden
hebben tegen een gemengd Republikeinsch-
Nederlandsch bestuursapparaat in de overige
buitenbezittingen.
Soewandi en Pringodigdo deden althans in
besloten kring mededeelingen van dien aard.
Waarom ook niet? Het zijn nu eenmaal sterke
beenen, die de weelde kunnen dragen. De
INHEEMSCHE DELEGATIE TE BATAVIA
TERUGGEKEERD.
Gisterenmiddag is de Inheemsche delega
tie, die onlangs Nederland heeft verlaten,
per Skymaster op het vliegveld Kemajoran
te Batavia gearriveerd.
Soewandi, de leider der missie, gaf als
zijn meening te kennen, dat „de Nederlan
ders in Nederland veel sympathieker staan
tegenover den strijd voor de Indonesische
onafhankelijkheid, dan de Nederlanders in
Ned. Indië". Hij verwachtte, dat Van Mook
naar Batavia zou komen met verdere voor
stellen, doch hij was niet bereid om eenige
verklaring af te leggen t.a.v. den waar-
schijnlijken inhoud daarvan of in welke op
zichten zij zouden verschillen van de voor
stellen van 10 Februari.
Commentaar leverend op de besprekingen
op de Hooge Veluwe verklaarde Soewandi
nog: „Wij zijn niet ontevreden over de be
reikte resultaten."
(Vreemd, dat de andere .minister," Soe-
darsono, bij zijn vertrek uit Nederland wèl
verklaarde dat te zijnRed.)
PARADE TE BATAVIA.
Ter eere van den verjaardag van H.K.H.
Prinses Juliana is hedenmorgen te Batavia
een groote parade gehouden, waaraan naast
de Nederlandsche troepen deel werd geno
men door een kleine Britsche afdeeling, be
staande uit Schotsche Hooglanders en
Britsch-Indiërs.
weelde van een vorstelijke ontvangst en
van een vorstelijk verblijf in een vorstelijke
omgeving.
Pringodigdo ging nóg verder. Die betitelde
de Nederlandsche Regeering met het woordje
„kruidenier". Geen onaardige gedachte
combinatie overigens: vertegenwoordigers
van een collaborateur, die besprekingen om
„iets" voeren met een kruidenier. Het doet
een beetje aan zwarte-markt denken....
Maar Van Mook gaat terug. Die zal in
Batavia de onderhandelingen voortzetten.
Met of zonder volmacht. Als hij dan slechts
het eene zinnetje in gedachte houdt, dat de
Inheemsche luit.-kol. van het K.N.I.L., San
toso, onlangs hier in Holland gebezigd heeft:
Geef mij zooveel man troepen als ik
noodig heb, dan zal i k zorgen dat het op
Java in orde komt.
Alleen dan zal het niet zijn: de weg terug.
Of feitelijk tóch wel de weg terug naar
tijden van rust, ordenen vrijheid!
Wilde staking op Schiphol
dient beëindigd
Naar de Uieuwe Leidsche Crt. verneemt,
wordt de K.L.M. zeer gedupeerd door de
wilde staking, welke nu reeds geruimen tijd
duurt, op Schiphol. Voor ons snel ontwikke
lend, internationaal luchtverkeer, heeft de
K.L.M. op Schiphol dringend behoefte aan
nieuwe gebouwen en hangars. Thans moeten
de kostbare toestellen in de open lucht wor
den gestationneerd en moeten de passagiers
in noodbarakken worden ontvangen. Meestal
moeten zij onder den open hemel wachten. Dat
is in de zomermaanden nog wel te dragen en
daarom hoopte men tegen de wintermaan
den voor een groot deel gereed te zijn. Door
deze staking dreigt de K.L.M. in den a.s.
winter voor een catastrofe te komen. Het
is een schande, dat, nu alle krachten voor
den opbouw moeten worden ingespannen, een
staking hier de uitvoering der zoo noodige
werken belemmert.
DE HEER A. PLESMAN HERSTELLENDEA
Naar de „Nieuwe Leidsche Crt."
verneemt, is de heer H. Plesman, directeur
der K.L.M., die ernstig ziek is geweest, aan
de betere hand. Binnen een maand hoopt
INDIÊ STRAFT COLLABORATEURS.
De proc.-gen. te Batavia, mr A. S. Block,
heeft in een rondschrijven aan de Rechter
lijke Macht uiteengezet, welke houding in
Indië moet worden aangenomen tegenover
de collaborateurs.
Het onderzoek naar de gedragingen van
regeerings-ambtenaren in de periode tus-
schen 7 Dec. 1941 en 15 Aug. 1945, voorzoo
ver deze niet van crimineelen aard zijn ge
weest, zal de taak zijn van speciale com
missies.
DAT met name op een oordeel over de re
sultaten op 49.79 meter prijs wordt gesteld.
DAT te Utrecht de 1 Mei-viering wordt
ingezet door de A.J.C. met een Meibloem-
dans op het Domplein.
DAT op den Nat. Feestdag, dus op Zater
dag 4 Mei, te Utrecht des avonds in het
stadion wedstrijden achter zware motoren,
variété, samenzang en vuurwerk worden ge
boden, terwijl overdag sprekers van diverse
richting op het Domplein zullen optreden.
DAT de diverse afdeelingen der P.R.A. te
Utrecht vanaf 1 Mei worden samengevoegd
tot P.R.A., provincie Utrecht, Maliebaan 21
—25, tel. 15961.
DAT Woensdagavond 8 Mei, om 8 u. van
wege den Bond van Chr. Zang- en Muziek-
vereen. in de Oude Kerk te A'dam een her
denkingsdienst gehouden wordt voor het die
vielen voor de vrijheid.
DAT de onlangs in Engeland tijdelijk ge
arresteerde Ned. Vakbondbestuurders geen
ponden hebben gesmokkeld en de aanklacht
der Br. politie is ingetrokken.
DAT minister Schermerhorn gisteren in de
groote fabriekshal der machinefabriek Gebr.
Stork en Co de Meïstaking 1943 heeft her
dacht.
DAT gisteren het Tribunaal te Gouda met
zijn werkzaamheden is begonnen.
DAT het voorloopige bestuur der „Amster-
damsche Vrijwillige Politie" en bloc is afge
treden en als nieuwe bestuursleden zijn ge
DIT JAAR GEEN ZOMERTIJD
De Ministerraad heeft besloten dit jaar
niet over te gaan tot den gebruikelijken
zomertijd. Bij deze beslissing hebben de be
langen van den landbouw gepraevaleerd.
Deze spraken zoo sterk, dat de besparingen
aan brandstof geacht werden daartegen niet
op te wegen.
Bloemen voor de Koningin
vielen te pletter
Door het weigeren van de parachute.
Omtrent den bloemengroet aan de Konin
gin werd nader gemeld, dat de parachute
niet open ging en de hulde zoodoende dreigde
te mislukken. Gelukkig had de militaire at
taché van de Britsche ambassade, die met
den Britschen ambassadeur op het Paleis
aanwezig was om de bloemen te overhandi
gen, zelf ook een bouquet bij zich, zoodat
dit in plaats van het door den val vernietig
de, aan de Koningin kon worden aangebo
den, vergezeld van de onbeschadigd gebleven
boodschap van maarschalk Tedder.
DE „KLIPFONTEIN" MET 1100 REPATRI-
EERENDEN TE A'DAM.
Hedenmorgen 7.30 uur is de „Klipfontein"
met 1100 repatrieerenden aan boord te A'dam
met feestelijke marsohmuziek begroet.
Te negen uur klonk een ditmaal bijzonder
Wilhelmus ter eere van onze jarige Prinses.
Na het „Leve de Koningin" en „Leve de
Prinses", daverde het gejuich aan boord en
aan de kade.
Er zijn plm. 38 zieken aan boord.
Het s.s. „Nieuw-Holland heeft op 26 April
Singapore verlaten met 1055 repatrieerenden
aan boord.
Het schip wordt 7 Mei te Colombo en 12
Mei te Suez verwacht.
Het M. S. „Sommelsdijk" is op 26 April
uit Suez vertrokken.
Deze week één ons vleesch extra
Deze week zal een extra-bon voor 100
gram vleesch worden aangewezen voor per
sonen van 5 jaar en ouder. Op dezen bon
mag reeds Donderdag a.s. gekocht worden.
Julius Streicher handhaafde te Neuren
berg zijn gunstig oordeel over de Duitsche
rassenwetten, doch had van massamoord op
Joden nooit gehoord.
de heer Plesman zijn werkzaamheden te kun
nen hervatten.
STEWARDESSEN OOK OP BUITEN-
LANDSCHE K.L.M.-LIJNEN.
Gisteren zijn voor het eerst na den oorlog
stewardessen in dienst genomen op de Euro-
peesche lijnen der K.L.M., bij wijze van
proef. De stewardessen zijn nog niet afge
studeerd.
De aartsbisschop van Granada verde
digde Franco op grond van gevaren voor het
katholicisme door internat, machten.
Vice-adm. Pinke, die gisteren uit Indië
terugkeerde om besprekingen te voeren
met min. Meynen, werd op Schiphol
door zijn echtgenoote begroet.
kozen H. D. v. Dellen, voorz. G. J. Mol,
secr. en mr W. Deyll, penn.
DAT de tentoonstelling „Herwonnen
Kunstbezit" in het Mauritshuis te 's-Gra-
venhage, welke tentoonstelling door meer
dan 9000 personen is bezocht, is aangevuld
met twee doeken van Gerard Terborch en
Nicolaas Maes.
DAT het verbod tot verkoop van schat
kistpapier aan particulieren niet geldt, in
dien de voldoening van de koopsom in vrij
geld geschiedt.
DAT tot voorzitter van de Vereen. School
fonds voor Schipperskinderen „Schuttevaer"
is gekozen mr B. N. Grolleman.
DAT de schoenfabriek der fa. Mannaerts
te Tilburg op 4 Mei 100 jaar bestaat.
DAT hedenmorgen de herstelde spoorbrug
over de Maas bij Venlo door den president
der Ned. Sporwegen, ir W. Hupkes, officieel
is geopend.
DAT te A'dam een centrum voor het Coör-
dinéeren van het reddingswezen voor de
Luchtvaart zal worden gesticht.
DAT het internationale type-reoord van
427 aanslagen per minuut op een type-wed
strijd te Hengelo gebroken werd door den
beer J. H. de Jong met 455 aanslagen per
miinuut.
DAT de 30-jarige L. te Sneek bij een
poging om een op het Sneekermeer weg
gedreven zeilboot te bereiken, is verdronken.
DAT t.g.v. het verbranden van een partij
fosfor-rubber door militairen 250 a 275 ha
van de Rozendiaalsche heide is verbrand.
De gevaarlijke streep
In de Memorie van Antwoord betreffen-
de het financieele beleid worden enkele
punten aangeroerd, die de belangstelling ver
dienen. Zoo schrijft de minister van Finan
ciën betreffende de vraag of het doel der
geldsaneering is bereikt, o.a. dat in grooter
verband gezien, deze vraag inderdaad ont
kennend moet worden beantwoord. En toe
gegeven .wordt, dat het mogelijk is, dat door
te hooge Staatsuitgaven zonder voldoende
compenseerende maatregelen de geldsorrv
loop opnieuw overmatig aanwast. Dit te
voorkomen, aldus de Memorie van Antwoordi,
is een blijvende taak, waarvan men nimmer
kan zeggen, dat zij is voltooid.
We zijn blij, dat de minister erkent, dat
het interne monetair evenwicht kan worden
verstoord door te hooge staatsuitgaven. Het
gaat er dus maar om vast te stellen, op welk
tijdstip dit gevaar reëel begint te worden.
Prof. Lieftinck is van oordeel, dat de tot dus
ver bereikte stijging in de bankbiljetten-
circulatie niet als onrustbarend behoeft te
worden beschouwd. Het is moeilijk om op
een bepaald moment vast te stellen, wanneer
het overmatig uitzetten der circulatie ten
gevolge der Staatsuitgaven gevaarlijk begint
te worden. Het zou wel eens kunnen gebeu
ren, dat de gevaarlijke streep reeds een eind
was gepasseerd, alvorens officieel het gevaar
werd geregistreerd.
Daarom dient oi. de voorzichtigheid te
worden betracht en in verband hiermede
moeten we vaststellen, dat de tendens van.
het tegenwoordige peil der Staatsuitgaven
ernstige gevaren voor de interne monetaire
rust met zich brengt. Wij vreezen, dat het
kabinet het risico van de enorme ongedekte
Overheidsuitgaven in dit verband niet vol
doende onderkent. De blijvende taak,
waarover de minister spreekt, moet niet ver
vangen worden door een toekomstige, want
o.i. behoort het tot de tegenwoordige taak
van het kabinet om „het gat" in de geldsa
neering tengevolge van de ongedekte Staats
uitgaven zoo snel mogelijk te dichten.
Moordenaar van den heer Valstar
gearresteerd
Op het station te 's-Hertogenbosch.
Na langdurige onderzoekingen is de Naald
wij ksche politie erin geslaagd den moorde
naar op te sporen, die de heeren F. V.
Valstar, in leven Regeeringscommissaris
voor den tuinbouw en D. Voskamp, verte
gen woordige. te Naaldwijk, wier lijken in.
Aug. 1944 's morgens vroeg bij een sloot aan
den Terbregschenweg te Rotterdam werden
gevonden, heeft neergeschoten. Zij werden
vermoord als represaille op het uit den weg
ruimen van den agent der Arbeidsbemidde
ling te Naaldwijk.
De moordenaar, een zekere Smit, com
mandant voor Zuid-Holland van het „Son-
dercommando Feldmeyer", die belast was
met diverse moorden, werd door de Naald-
wij ksche politie-agenten A. van Leeuwen en
F Dubbelaar, nadat deze mannen hem eeni-
gen tijd hadden geschaduwd, op het station
te Den Bosch gearresteerd. Hij is thans te
Naaldwijk opgesloten. S. blijft ontkennen de
moord te hebben ge.pleegd, doch er zijn zoo
veel aanwijzingen, dat hij als de dader moet
worden beschouwd.
H.M. DE KONINGIN BIJ AANKOMST
VAN DE „TROMP" IN AMSTERDAM.
De „Tromp" zal op 3 Mei niet in R'dam, maar
in A'dam zal arriveeren. Oorspronkelijk was
wel R'dam aangewezen, doch i.v.m. de
grootscheepsche viering van de bevrijdings
feesten te A'dam is thans deze stad uitge
kozen, waar een officieele ontvangst door
H.M. de Koningin zal plaats hebben.
Op haar thuisvaart onderscheidt Hr Ms
„Tromp" zich, door een grooter aantal ex-
krijgsgevangenen huiswaarts te voeren dan
tot dusverre eenig ander oorlogsschip deed).
Met een halve bemanning voer '9e bodem
op 20 Jan. j J. van Batavia naar Bangkok,
waar 184 ex-krijgsgevangenen aan boord
kwamen. In Singapore en Makassar kwam
er weer een aantal bij en tenslotte werd
nog in Sydney een gedeelte van de oude
bemanning door krijgsgevangenen ver
vangen.
Tijdens haar afwezigheid heeft Hr Ms
„Tromp" 320.000 zeemijlen afgelegd, hetgeen
ongeveer veertien maal de omtrek van die
aarde is.
Vrij warm, aldus De Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Meest
matige wind tussdhen Zuid en Oost. licht be
wolkt, koude nacht, overdag vrij warm,
droog weer.
DAT in den loop der volgende maand op
de belangrijkste postkantoren een bevrij
dingspenning te krijgen is, tegen betaling
van f 4.40.
DAT de min. van Soc. Zaken op desbe
treffende vragen heeft geantwoord, dat de
daarvoor in aanmerking komende drankbe-
strijdingsvereenigmgen spoedig Rijkssubsi
die zullen ontvangen.
DAT de min. van Overzeesche Gebieds
deelen op een desbetreffende vraag ant
woordde, dat op den min. van Oorlog een
beroep is gedaan om onderbreking van stu
die door cand. Indische ambtenaren te voor
komen.
DAT het Eerste Kamerlid Hiemstra den
min. van Binnen! Zaken verzocht heeft aan
de wachtgeld-gerechtigden een zelfde extra-
uitkeering te doen als aan de gepension-
neerden.
DAT de Canad. brigadier Lister zich ver
moedelijk reeds morgen voor het Canad.
hoofdkwartier te A'dam zal moeten verant
woorden.
DAT de Wereldomroep Radio Nederland,
postbus 150 Hilversum, gaarne rapporten
ontvangt over de uitzendingen van P.C.J.,
welk station dagelijks in den aether is van
2 uur tot half 5 op 16.88, 19.71 en 49.79 meter,
alsook 's avonds van 8 tot half 10 op 25.57,
31.28 en 49.79 meter.
Morgen wordt in Oud-CIingendaal te Wassenaar de Hoogere Krijgsschool heropend.
Zoo men ziet, is het geen slechte keus, die werd gedaan.
WILLY JANKE WACHT OP UITLEVERING.
De Duitsche persdictator in de eerste oor
logsjaren in Nederland en leider der Neder
landsche persconferenties in dien tijd, Willy
Janke, die, zooals gemeld, eenige maanden
geleden door een Nederlandsch officier in
een kamp in Zuid-Duitschland werd ontdekt,
is, naar de Nieu.we Leidsche Cr t."
verneemt, thans naar Noord-Frankrijk over
gebracht, in afwachting van zijn uitlevering
naar ons land. Geruchten dat hij zich reeds
in Scheveningen zou bevinden, worden van
bevoegde zijde ontkend.
Zoo verliest men zetels
Hoe lichtvaardig sommige partijen in
dezen verkiezingstijd met haar kostbare
zetelkansen omspringen....
De groep-Lopez zou in Rotterdam stre
ven naar een of meer Statenzetels. Maar
het zal den Rotterdammers niet gegeven
zijn hun vertrouwen in deze Staatkundige
richting uit te spreken, daar het door een
partijfunctionaris bij voorbaat besohaamd
is. De man, die de waarborgsom van f 250
moest storten is er n.l. met diat bedrag
vandoor gegaan!
Dat kost de partij zeker een zetel.
