Een onderwijsmiddag in de Tweede Kamer
gebracht
Een' Haagsche baron voor het Tribunaal
Spanje voor den Veiligheidsraad
NIEUWE LEmSCHE COURANT
DONDERDAG 18 AFROL 19«
De opleiding tot marine-officier
Normale cursus begint in September a.s.
Minister Van der Leeuw zet
z'n standpunt uiteen
Salarissen moeten verbeterd worden.
Overigens hebben ook anderen het
moeilijk. Meer papier voor school
boeken. Ruimte voor militairen gaat
vóór schoolruimte. Het H.B.S.-
diploma. De 60-jarigen komen niet
terug.
Het voorstel om de regeling van voorloo-
pige pensionneering van 60-jarige onderwij
zers te verlengen tot ultimo December 1947
stuitte op zichzelf op weinig weerstand in
de Tweede Kamer, al was niet iedereen er
erg geestdriftig over. Het is dan ook teh
slotte zonder stemming aangenomen.
Door een aantal sprekers is het echter tot
de welkome gelegenheid gemaakt om hun
hart te luchten in zake het feit van de on
voldoende leerkrachten bij het onderwijs en
de te lage salarisschaal.
De heer v. SLEEN (P.v.d.A.) wilde de
60-jarigen gaarne laten gaan wegens min
dere geschiktheid in het algemeen, gevolg
ook van de in dezen tijd nog vergroote
moeilijkheden van het „zenuwsloopend
schoolmeesterswerk" voor een bandelooze
jeugd. De verbetering kan ten slotte komen
als door een behoorlijke salarieering de
onderwijzer de hem toekomende plaats weer
kan innemen en niet zijn weg elders gaat
zoeken, aangelokt door hoogere betaling.
Van deze slechte financieele positie is ten
slotte het onderwijs de dupe. De heer VAN
BOCHOVE (S.G.P.) betokelde 't zelfde in
strument.
De pensinmeering bracht hem misschien zelfs
op de gedachte om een pleidooi te houden
voor een betere voorziening met stalen pen
nen. Een schrille teekening werd ge
geven van den nood bij het onderwijs en
in verschdliHende onderwijzersgezinnen.
De algemeen erkende noodtoestand
inspireerde den R.K. v. VELTHOVEN om
voor de onderwijzers een bestaan zonder
drukkende zorgen te bepleiten en ten slotte
tot de vraag wanneer komt een ingrijpende
verbetering der salarissen. Dïit met een be
roep op 's ministers Groningsche rede, waar
aan ook andere sprekers herinnerden; zij
heeft verwachtingen gewekt.
De heer ROOSJEN (A.R.) had bij het
tegenwoordig schrikbarend tekort aan on
derwijzers den maatregel gaarne tot een jaar
beperkt gezien, besprak verschillende mid
delen om den nood aan personeel te ver
lichten en hield een warm pleidooi voor ver
betering van de financieele positie, gelijk
ook de heer SWEÉNS (R.K.) deed, die aan
drong op een overbruggingstoelage zoolang
de algemeene verbetering nog niet is inge
voerd. De heer WENDELAAR (Lib.) kon
zich bij de salariswenschen aansluiten als
goed Volksonderwijsman.
Minister v. d. LEEUW deelde mede, dat
voor schoolboeken meer papier beschikbaar
komt, dat de schoolruimte gestaag vermeer
dert, maar dat de militaire belangen moe
ten prevaleeren boven die van het onder
wijs bij de aanvragen tot vrijstelling van den
militairen dienst. De suggestie van een ver
bod voor de overheid om onderwijzers in
dienst te hebben of te houden, wees hij ab
soluut af. Het openen van meer bloedarme
kweekscholen zag hij niet als een middel om
meer onderwijzers te verkrijgen. Dat de sa-
Mr V. Kleffens: „De zaak kan
slechts besproken worden"
Gisteravond om vijf minuten voor negen
Nederlandsche tijd, begon de behandeling
van de Spaansche kwestie voor den Veilig
heidsraad.
Dr Lange, de Poolsche afgevaardigde
schetste het ontstaan van het Franco be
wind, de hulp, die het aan Duitschland gaf
en hij noemde het den overlevenden partner
van onze vijanden. Hij beschuldigde Spanje
voorts van oorlogsvoorbereiding, atoombom-
vervaardiging' e.d. Hij besloot zijn rede met
het indienen van een resolutie, die alle leden
der Ver. Naties oproept de betrekkingen met
Duitschland te verbreken, die het Franco
regiem ervan beschuldigt, Vrede en Veilig*
heid in gevaar te brengen en waarin sym
pathie voor het Spaansche volk wordt uit
gedrukt.
Bij het debat sprak Bouvet (Fr.) zich voor
het Poolsche voorstel uit, evenals de afge
vaardigde van Mexico.
De Nederlandsche gedelegeerde, mr. E
N. van Kleffens zeide: „Ik kan op grond
van het bewijsmateriaal, dat ons is voorge
legd, niet zeggen, dat er voldoende aanwij
zingen zijn voor de uitspraak dat het regiem
van Franco den internationalen vrede en de
veiligheid in gevaar brengt. Ik heb hoege
naamd geen sympathie voor een regiem, dat,
zooals dat van Franco, aan de macht kwam.
geholpen en gesteund door het Fascistische
Italië en het Nazistische Duitschland. Een
regiem, dat gedurende den oorlog samen
gezworen heeft met de doodsvijanden van
het Nederlandsche volk". De heer Van Klef
fens zèide voorts, dat ofschoon het regiem
van Franco een storende factor in de wereld
was, hij geen geldige reden zag vbor den
1
Rotterdam krijgt een secundair
vliegveld
Aan een tweede Schiphol bestaat geen
behoefte.
Pe Raad voor Herstel en Wederopbouw
t^eft, naar minister Ringers aan het Tweede
amerlid Donker mededeelde, bezwaar ge-
aakt tegen het plan van de gèmeente R'dam
Vm een internationaal vliegveld onder Schie-
veen aan te leggen, daar reeds Schiphol als
zoodanig is aangewezen. De gemeente R'dam
zal thans een nieuw, meer gematigd plan op
stellen.
AMERIKA HAALT DEN RIEM AAN.
Morgen spreekt president Truman voor de
Amerikaansche radio over „Het aanhalen van
den riem".
larieering gebrekkig is, gaf hij volkomen
toe, hoewel hij in verbetering er van 4jgët
het eenige middel zag om aan het tekort aan
onderwijzers een eind te maken. Hij wees
er, niet ten onrechte, op, dat er allerlei
maatschappelijke structuurverschuivingen
plaats hebben, waardoor verhoudingen, ook
op het gebied van salarissen, scheef getrok
ken weiden. We zitten daar midden in. Maar
de salarisschaal moet verbeterd worden. De
nood in de gezinnen werd niet ontkend.
Maar waar is die niet? Wel zag de minister
mettertijd weer terugvloeiing van personeel
komen, als de verhoudingen weer wat meer
normaal worden.
Een maatregel zal worden voorgesteld om
de H.B.S.-opleiding bij onderwijzers recht
te doen geven tot verkorting van de studie
met een jaar.
Het georganiseerd overleg over de sala
rieering der onderwijzers zal spoedig begin
nen. Met Binnenlandsche Zaken is de zaak
reeds afgepraat.
De salarisverbetering ziet de minister als
het eerste onderdeel van de onderwijsver
nieuwing. Daarom was zijn Groningsche
rede geenszins een verkiezingsmanoeuvre
Voor de algemeene verbetering zijn echter
thans nog geen gelden aangevraagd, wel
voor de verhooging, waarin alle ambtenaren
deelen.
Verlenging van den termijn met een jaar
is te kort om aan het wetsontwerp voldoen
de effect te verleenen. Vooral de mindere
geschiktheid der 60-jarige onderwijzers heeft
den minister doen besluijten het wetsont
werp aanhangig te maken, ondanks het
tekort aan personeel.
In het algemeen ziet de minister in de
•salariskwestie meer dan een actie om sala
risverbetering, zonder meer, maar be
schouwt hij haar als een uiting van actueelen
geestelijken nood.
Toen kon de hamer vallen en ging de
Kamer op Paaschreces.
Mocht alleen bij begrafenissen
en installaties de Beweging
dienen
Baron van Haersolte van Haerst
voor het Tribunaal.
(Van onzen verslaggever voor rechtzaken.)
Een der notoire Haagsche figuren uit de
N.S.B., Baron J. W. van Haersolte van Haerst,
59 jaar, gemachtigde van den „Leider" in de
prov. Zuid-Holland, met uitzondering van
Rotterdam, 1943—1945 stond heden terecht
voor het Haagsche Tribunaal, met mr Van
Vrijberghe de Coningh als President.
In 1933 was verd. lid der N.S.B. geworden,
1935 groepsleider, 1940 districtsleider en 1943
gemachtigde. Verder was hem ten laste ge
legd dat hij Mussert eenige malen onderdak
had verschaft, het woord had gevoerd bij
installaties van N.S.B.-burgemeesters. en zijn
radiotoestel had mogen behouden.
Verd. gaf de feiten toe en zeide uit idealis
me te hebben gehandeld. Mussert had hij
in 1935 en 1936 onderdak verleend.
Bij de bespreking van zijn vermogen zei
verd. dat hij buiten gemeenschap van goe-
Raad, om meer te doen dan de zaak te be
spreken. Zoolang het regiem niet werkelijk
den internationalen vrede en de veiligheid
verstoort, moet de vraag of dit regiem moet
worden gecontinueerd uitsluitend bij het
Spaansche volk berusten.
De Amerikaansche gedelegeerde Stettinius
noemde de doelstellingen der Amerikaansche
regeering ten aanzien van Spanje: Het ver
wijderen van het regiem van Franco en het
herstel van een democratische regeering,
zonder het hervatten van den burgeroorlog
De zitting is verdaagd.
INHEEMSCHE DELEGATIELEDEN BEZOE
KEN OEFENKAMP VOOR INDIË.
De drie Inheemeche leden van de missie-
Van Mook, luit.-kol. Sharif Hamed II, sul
tan van Pontianak, de luit.-kol. Santoso en
de luit. der Infanterie Tahija, ridder M.W.O.
4e kl„ adjudant van den legercommandant
van het K.N.I.L., hebben gisteren een be
zoek gebracht aan het kamp 6K.N.I.D. 'te
Bloemendaal, alwaar de herscholing plaats
vindt van het kader van voor Indië bestem
de onderdeelen.
In aansluiting op het bericht over de ver
korte opleiding tot beroepsofficier bij de
Koninklijke Marine, verneemt de Nieuwe
Leidsche Courant nog, dat de nor
male opleiding, die zooals gewoonlijk
drie jaren in beslag zal nemen, in September
van dit jaar zal aanvangen.
De aanmelding voor dezen cursus is zulks
in tegenstelling tot de verkorte opleiding,
waarvoor de aanmelding reeds gesloten is
opengesteld tot 1 Juni a.s. In aanmerking
zullen komen jongelieden, die vóór 1 Septem
ber 1946 den leeftijd van 21 jaar nog niet
hebben bereikt. Het aantal plaatsen hiervoor
is echter nog niet bekend.
Voorts vernamen wij nog. dat het aantal be
schikbare plaatsen voor bedoelde verkorte op
leiding met 25 is uitgebreid, welk aantal be
stemd is voor adelborsten bij het Corps
Mariniers. Ook de aanmelding voor dezen
cursus van 18 maanden is reeds gesloten.
De reconstructie van het
Koninkrijk
Petitie der Stichting Rijkseenheid.
De Stichting Rijkseenheid ontwierp een
petitionnement aan de leden der Staten-Ge-
neraal, waarin zij verwijst naar de radio
rede van H. M. de Koningin van 7 December
1942. Daarfn is toegezegd, dat de politieke
reconstructie van het Koninkrijk zal worden
onderworpen aan het oordeel van en zal
worden gedragen door den vrijen wil van de
overgroote meerderheid der burgers.
Het petitionnement dringt er, gezien de
onderhandelingen in Indië bij de Volksver
tegenwoordiging op aan, dat zij: ten eerste:
het hare zal doen ter nakoming van Harer
Majesteits belofte; ten tweede: .wil voor
kómen, dat over het toekomstig lot van
"•et Nederlandsche Rijk een beslissing wordt
genomen buiten de wettige volksvertegen
woordiging, buiten den wil van de over
groote meerderheid van het Indonesische
volk, buiten den wil van Suriname en Cu-
ragao om.
deren was getrouwd. Het vermogen van verd.
werd op f 183.760 begroot en dat van zijn
vrouw op. f427.168, Verd. beweerde dat dit
aan den hoogen kant was. De vrouw van
verd., als getuige gedagvaard, was wegens
ziekte niet verschenen. Zij is ook gedeti
neerd.
Zijn verdediger, mr Spanjersberg, betoog
de dat verd. uit idealisme had gehandeld.
Als oud-marine-officier had het geval met de
„De Zeven Provinciën" en later een reis door
Italië, onder Mussolini, hem tot de N.S.B.
gebracht. Omdat hij bemiddeld was werd hij
in verschillende functies benoemd. Verd.
offerde financieel nogal veel voor de N.S.B.
Zijn benoeming tot gemachtigde van den
„Leider" was een eerebaantje, hij mocht
redevoeringen houden op begrafenissen (ge
lach), maar feitelijk had men hem op dood
spoor gereden. In feite had hij niets te
zeggen en in de N.S.B. heeft hij dan ook
weinig invloed Uitgeoefend.
Hij bleef Mussert trouw, omdat hij meen
de, dat die de eenige was, die Nederland on
afhankelijk kon houden. Om persoonlijk ge
win heeft verd. het niet gedaan. Thans ziet
hij in zdch vergist te hebben. Verd. heeft al
een jaar gezeten tusschen menschen, waar
onder hij zich van huis uit niet thuis gé-
voelt. (Beweging).
Interneering van langen duur zou z.i. prac-
ttech gelijk staan met de doodstraf. Verd.
was 4 jaar N.S.B.-lid der Prov. Staten. Ont»
nemen van de kiesrechten zou verd. even
eens zwaar treffen. De dochter van verd.
was getrouwd met den Nederl. zaakgelas
tigde in Finland en heeft voor den Britschen
dienst veel gedaan. Thans is zij getrouwd
met den oud-Ned. gezant in Stockholm.. Fi
nancieel staat zij zeer zwak en pl. verzocht
bij de verbeurdverklaring hiier rekening
mee te houden.
De President meende, dat verd. niet
kon ontkennen, dat hij welbewust afbreuk
heeft gedaan aan het Nederl. verzet.
Verd. zeide destijds gemeend te hebben,
dat de N.S.B. het Christendom in de prac-
tijk was, vandaar dat hij zich aansloot.
Uitspraak over 14 dagen.
MINISTER LOGEMANN TELEFONEERT
MET GOUVERNEUR KASTEEL.
Gistermiddag om vier uur is de nieuwe
radio-telefoondienst tusschen Nederland en
Curagao geopend met een telefoongesprek
tusschen den Min. van Overzeesche Ge
biedsdelen, prof. dr J. H. A. Logemann en
den Gouverneur van Curagao, dr P. A.
Kasteel.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk.
Drietal: te Arnhem (vac. S. J. H. van
Leeuwen), J. W. Beerekamp te Berkel en
Rodenrijs, C. A. v. Harten te Katwijk a. Zee
en J. Bronsgeest te Velsen; (vac. D. Bou-
mam), H. de Lange te Aalsmeer, E. van Wiel
te Hellendoorn en D. J. Karres te Voorburg.
Beroepen: te Baarle (O.), H. Jonker
te Molenaarsgraaf; te Dokkum, Is. J. Ree
dijk te Valthermond; te Godlinze, P. Inberg
te Langezwaag; te Haarlem, A. Oskamp te
Velp; te Holwierde, Ph. M. Becht te Oost-
bierum; te Usquert, A. K. L. Bloem te Ros
winkel.
Aangenomen: de benoeming tot hulp-
pred. te Arnhem, J. L. F. A. de Jager te
Slijk-Ewijk.
Bedankt: voor Beesd en voor Voorst,
J. B. Weener te Ommeren.
Geref. Kerken.
Beroepen: te Heerde, J. Z. Potjer te
Borger; te Noord-Scharwoude, J. Haitsma te
Rockanje; te Oldemarkt, dr L. Batelaan te
Stavoren; te Oosterend (Texel), S. Wouda te
ValkenswaaTd; te Oostvoome, cand. H. L. van
-Aller te Beusichem; te Zaandam (4e pred.pl.),
D. Warnink te Bolnes.
Aangenomen naar Munnekèzijl, cand.
S. Eggink te Béilen, dae bedankte voor Olde
markt; de benoeming tot hulppred. te Elim
(Dr.), M. Post, em. pred. te Bunschoten.
Bedankt: voor Öoster-Nijkerk, J. J. C.
Westera te Vrijhoeve-Capelle.
Geref. Kerk (art. 31 K.O.).
Aangenomen naar Scheveningen, W.
G. Visser te Brunssum-Treebeek.
Geref. Gemeenten.
Beroepen te Aalst, J. B. Bel te Dirks-
land.
Doopsgez. Broederschap.
Beroepen: te Balk-Woudsend, H. J. dé
Wilde te Assen-Stadskanaal: te Nieuwe-Nie-
dorp, mej. ds M. Knot te Zijldijk.
GOUDEN TOOGDAG VAN JONGELINGS
VER. OP G.G. IN DEN HAAG.
Op Tweeden Paaschdag houdt de Ned.
Bond van Jongelingsver. op G.G. in de Oos-
terkerk, Z.O. Buitensingel te Den Haag een
Gouden Toogdag. De morgenvergaderrng be
gint om half elf en de middagvergadering
om twee uur. Op deze vergadering spreekt
de heer J. Schouten.
Op 2d en Paaschdag zal de afd. Noord-
Holland van den Ned. Bond van J.V. op
G.G. te Zaandam haar gouden jubileum vie
ren, waarbij de bondsvoorzitter, prof. dr K.
Dijk als feestredenaar zal optreden. De
voorz. der afd. dr B. A. Knoppers te Am
sterdam, die tevens is afgetreden als bonds-
bestuurslid, heeft zijn functie neergelegd en
is opgevolgd door ds Js. v. d. Linden te
Haarlem.
UITZENDING ZENDINGSARBEIDERS
Eindelijk is het zoover gekomen, dat de
in het najaar in den plechtigen dienst in de
(Geref.) Waalkerk te Amsterdam uitgezonden
verpleegsters metterdaad uitgezonden zullen
worden. Op den 2en Paaschdag (wijzigingen
voorbehouden) zullen per M.S. „Java" van
de Mij Nederland, vanuit Amsterdam ver
trekken de volgende verpleegsters: A. M.
Breure, B. Brouwer, E. Geljen, G. Garen-
dam, H. M. R. Hangelbroek, M. Joris sen, A.
Kijlstra, A. Vegter, J. Vercouteren en G. M.
Vos. Verder is van het dept van Overzeesche
Gebiedsdeelen toezegging ontvangen, dat in
de week na Paschen per Skymaster zullen
vertrekken de predikanten H. v. d. Brink,
P. H. van Eijk, R. W. Popma en R. Soe-
darmo. De vertegenwoordiger van de Com
missie Wederopbouw, ds J. Verkuyl te„Bata-
via, zal in overleg met de instanties hier uit
maken in hoeverre ze voor zendingswerk of
voor werk onder de verstrooiden zullen wor
den gebruikt.
SCHOOLRAAD VOOR DE SCHOLEN
MET DEN BIJBEL.
De 53e alg. vergadering van den School
raad voor de scholen met den Bijbel zal,
naar wij vernemen, 24 April a.s. te Utrecht
in K. en W. worden gehouden. De vice-
voorzitter, prof. dr K. Dijk van Amsterdam,
zal de vergadering openen, waarna terstond
de verkiezing van een voorzitter aan de
orde komt. Dé morgenvergadering is gewijd
aan de behandeling van huishoudelijke za
ken. In de middagvergadering zal prof. -dr
G. B. Wurth van Kampen refereeren over:
„De hedendaagsche moreele crisis en onze
scholen"
DE SPELLING BIJ ONDERWIJSEXAMENS
De minister van O. K. en W. maakt be
kend, dat, zoowel bij de in dit jaar te hou
den examens ter verkrijging van de lagere
akte als onderwijzer, als bij alle overige in
1946 te houden examens op het gebied van
het L.O., met betrekking tot de spelling, de
regelen zullen gelden, welke bij de examens
voor de lagere akte in het jaar 1945 zijn
gevolgd.
BUITENLANDSCHE STUDENTEN
VERTROKKEN.
Na een verblijf van ruim drie weken in
ons land, als gasten van de' studenten der
beide Amsterdamsche universiteiten, zijn de
studenten uit België, Frankrijk en Zwitser
land, gisteren weer vertiokken. ''De Kon.
Schietvereeniging der studenten, in uniform
opgesteld, en vele anderen, deden hen uit
geleide.
STUDENTENZUIVERING
Naar wij vernemen, zijn thans door de
centrale commissie voor de studentenzuive
ring 40 gevallen van jiooger beroep in be
handeling genomen. Van deze gevallen had
den 26 dezelfde strafmaat tot resultaat, ter
wijl in 12 gevallen tot èen mildere strafmaat
werd besloten. In twee gevallen werd de
strafmaat verhoogd.
Promoties.
NIJMEGEN. R.-K. Univ. Gepromoveerd
tot doctor in de godgeleerdheid, J. Papin
geb. in Parchoviari (Tsjecho-Slowakije).
Academische examens.
GRONINGEN, 17 April. Cand.-ex. rechten
mej. C. M. C. van der Kraay en I. Simonides,
Groningen, mej. C. J. Hoff, Delfzijl; doet.
ex. wis- en natuurkunde (scheikunde): E.
Dijkstra. Coevorden. en H. de Vries, Hooge-
zand.
NIJMEGEN, 16 April. (R.-K. Univ.). Ge
slaagd doet. ex. klass. taal- en letterkunde,
cum laude, J. C. F. Nuchelmans, Oud-Gastel.
UTRECHT, 17 April. Geslaagd cand.ex.
geneeskunde: L. J. A. Adriaansen, H. A. M.
Bakker, F. J. Barends, A. v. d. Beek, H. M.
van Beest, K. D. A. Bezem, J. J. van Bins-
bergen, G. U. M. de Bruyckere, P. J. v. d.
Burg, A. J. Burgemeestre, L. M. J. v. Driel,
C. Eenhoorn, A. H. Frederikse, mej. J. F.
W. Groeneweg, mej. E. A. C. Haga, J. W. J.
Hamilton, A. E. Hengen, A. H. Heek, B H.
Jansen, mej. M. Klaassen, T. Landmeer, J.
van Loo, J. van Mansvelt, Chr. Mommen-
hoff, D. v. d. Most van Speijk, mej. T. J. v.
d. Mueren, mej. G Nijessen, W. H. Papier-
mole, L. v. d. Pol, H. F. W. te Riele, J. A.
M. van Soest, W. Terpstra, J. H. M. Tho
massen, mej. J. F. Tonnon, J. van de Velde,
J. W. E. P. Versteeg, C. Wiedemeyer, G. L.
Wilkens en L. Th. F. Jansen.
KAMPEN. Theol. Hoogeschool. Geref.
Kerken (art. 31 K.O.). Geslaagd prop ex,
F., v. d. Bos, 's-Gravenhage. j
DE LUCHTREIS VAN DE PEGASUS
Door G. TH ROTMAN
18. Eindelijk stopte de Pegasus op een
grasperk bij de rivier, vlak voor de parle
mentsgebouwen. Je kunt je de verbazing
van onze luchtreizigers voorstellen, toen ze
daar opeens den zwartgerookten meneer Un-
termeier ontdekten. De man was woedend.
„Kijk voortaan een beetje beter uit, waar
je vliegt!" raasde hij. Maar meneer Van
Emmen kalmeerde hem. „U eet vanavond
fijn met ons mee en morgenochtend bren
gen we u dadelijk met de Pegasus naar
Zwitserland terug!" beloofde hij. Wamt
meneer Umtermeier was een Zwitser.
Nu was meneer Untermeier tevredengesteld.
Hij waste zich, zo goed en zo kwaad als het
ging, in de rivier wat af en een poosje later
smulde ons viertal dapper van de meege
brachte doperwtjes met peentjes, door
meneer met vaardige hand op z'n snelkoker
gewarmd.
Daar het mooi weer was, brachten ze de
nacht in de open lucht door, dat was goed
koop en gezond, en van- de politie hadden
ze gelukkig geen last.
