Wat het Rijk meent te moeten uitgeven
Perzië wil eigen zaak van agenda afvoeren
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
DINSDAG 16 APRIL 1946
Nog enkele grepen nit d e Rüksbegrooting '46.
En wat het denkt te
ontvangen
Het streven is er n.l. op gericht over
schotten op den gewon én dienst te kweeken
en deze aan te wenden ten bate van den
buitengewonen dienst. Eigenlijk zou zeker
een bedrag van 20 pet der buitengewone uit
gaven aldus ten laste van den gewonen dienst
moeten zijn gebracht. Onvoldoende middelen
en inefficiency van het overheidsapparaat
maakten dit onmogelijk, doch de toeneming
van het nationale inkomen en het effect
der organisatorische maatregelen zullen op
dit gebied op korten termijn verbetering
moeten brengen. Gezien de omstandigheden
lijkt het verantwoord een aanmerkelijk deel
van de buitengewone uitgaven niet met ge
wone middelen te dekken, omdat die uit
gaven o.a. ten doel hebben het economische
leven in Nederland weer op gang te brengen,
waardoor de arbeidsproductiviteit zal stijgen
en daardoor ook het nationale inkomen. De
stijging zal blijken uit de belastingopbrengst,
die bij een dalend uitgaaf-totaal van den
buitengewonen dienst, dus een toenemende
opbrengst zal vertoonen. De verbetering van
de budget-situatie met betrekking tot 1945
is hiervan reeds een duidelijk symptoom.
UITGAVEN GEWONE DIENST
(in millioenen guldens)
2e half j
Hoofdstuk. 1946 1945, ver
dubbeld
1. Huis der Koningin 1,6 1,6
2. Hooge colleges van Staat
en Kabin. der Koningin 2,8 2,5
2aAlgemeene oorlogvoering
van het Koninkrijk 2,5 1,6
3. Buitenlandsche Zaken 15,8 22,5
4. Justitie 75,0 112,8
5. Binnenlandsche Zaken.. 234,8 147,1
6. Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen 235,1 190,8
7. Nationale Schuld 716,9 656,4
7b. Financiën 112,5 98,1
8a. Oorlog 193,3 421,7
8b. Marine248.8 181,4
9a. Openbare Werken en
Wederopbouw 123,3 149,8..
9b. Verkeer en Energie 59,9 55,5
10. Handel en Nijverheid 28,0 24,5
10a Scheepvaart 6,6 7,9
11. Landbouw, Visscherij en
Voedselvoorziening 61,4 55,8
12. Sociale Zaken 107,4 130,9
13. Overz. Gebiedsdeelen 5,3 5,8
14. Onvoorziene uitgaven
Bijdrage aan den buiten-
gewonen dienst 163,0
Totaal 2394,0 2269,7
Aan de aanteekeningen bij deze cijfers
ontleenen w.e nog:
Twee nieuwe diensten, n.l. de centrale
veiligheidsdienst en de buitenlandsche in
lichtingendienst, zijn onder het ministerie
voor algemeene oorlogvoering van het
koninkrijk gebracht.
De kosten der politiekorpsen der grootste
acht gemeenten zijn weder ten laste van
deze gemeenten gekomen. Mede hierdoor is
voor politie op de begrooting van justitie
ongeveer de helft geraamd van het ver
dubbelde bedrag van het tweede h.j. van
1945.
De verwachte stijging der gemeentelijke
tekorten alsmede de hulpverleening aan
orlogsslachtoffers, verklaren de verhoogde'
raming van de begrooting van Binnenland
sche Zaken.
Voorts zijn hoogere bedragen geraamd
voor de salarisverbeteringen bij het onder
wijs, voor sociale jeugdzorg en voor de be-
COME ON, VAN MOOK!
(Van onzen Indië-redacteur.)
Een herinnering aan vroeger, aan de
glans-periode van Van Mook. Toen nog
(directeur aan het dep. van Economische
Zaken te Batavia en domineerende figuur
F bij de onderhandelingen met de Japan-
sche missie Yoshizawa.
t Een drom van binnen- en buitenland
f sche journalisten wacht bij den ingang
van het gebouwwaar de besprekingen
f „om Indië's olie" plaats vinden.
f Drie mannen treden naar buiten; hun
I gezichten staan strak, vergramd. Van
i Mook in het midden rechts van hem
T Van Hoogstraaten onderhoofd van Econo-
•i mische Zaken; links Yoshizawa.
Eén oogenblik aarzelen de journalisten
f door den ongewonen aanblik. Dan trekt
de Amerikaan Selby Walker de stoute
I schoenen aan en vraagt:
I So what?
Van Mook antwoordt eerst op het laat-
f ste oogenblik, op het moment dat hij de
1 auto instapt. Trillend van emotie roept
f hij dan dat eene woordje uit:
f No!
De journalisten zijn tevreden,
f Eenige weken daarna komen de Ëmeri-
f kaansche dagbladen over de onderhande-
lingen in Batavia aan. Wij zien het ver-
slag van Selby Walker; de geheele front-
1 pagina is aan het geval gewijd.
f Een groote foto van Van Mook met on-
I derschrift: „the man who said NO to thé
f Japanese"
f Van Mook onderhandelt thans weer.
T Wederom staat een drom van jouma-
f listen „buiten" benieuwd naar den
f uitslag der besprekingen.
f Nederland wacht. Nederlandsch-Indië
f wacht.
f Wacht op het eenige antwoord, dat Van
Mook geven kan, in duidelijk, zuiver Ne-
derlandsch.
T Dat antwoord zal ook dit keer moeten
luiden:
Neen
moeiing van het Rijk op het gebied van
muziek, tooneel en letteren. Naast steun
aan jeugdorganisaties zal ten behoeve van
de niet-georganiseerde jeugd een rijks
bijdrage worden verleend in de kosten van
een centraal apparaat, dat de zedelijke ver
heffing van de jeugd beoogt.
In verband mét de uitvoering van de
nieuwe fiscale en financieele maatregelen en
reorganisatie der registratie is uitbreiding
van den belastingdienst noodzakelijk ge
worden.
De middelen van den gewonen dienst be
dragen in totaal f2.394.024.742, waarvan
f 2.206.300.000 aan belastingen. De geraamde
opbrengst is als volgt verdeeld: (ln millioe
nen guldens).
Omschrijving 1946 1945°
Inkomstenbelasting 890.0 480,0
Loonbelasting 250,0
Dividendbelasting 8.0
Voorheffing van in het buiten
land geaccumuleerde inkom
sten 55,0
Vermogensbelasting natuurlijke
persxmen 100,0 10.0
Vermogensbelasting voor licha
men 33,0 10,0
Vennootschapsbelasting 115,0 100,0
Commissarissenbelasting 1,0 1,0
Vereveningsheffing 110,0 90,0
Motorrijtuigenbelasting 15,0
Invoerrechten 25,0 1,0
Statistiekrecht 1,3
Accijns op zout 6,5 3,0
Accijns op wijn 0,6
Bijzondere wijnbelasting 0,3
Accijns op gedistilleerd 22,0 7.0
Accijns op bier 25,0 10,0
Accijns op suiker 50,0 20,0
Accijns op tabak 120,0 24,0
Belasting op gouden en zilveren
werken 0,6
Omzetbelasting. 300,0 100,0
Rechten van zegel 8,0 5.0
Rechten van registratie 10,0 6,0
Rechten van successie 60,0 45,0
2206.3 912,0
De buitengewone dienst (herstel- en nood-
uitgaven) vertoont een nadeelig saldo van
f 1.557.600.000 De kapitaalsuitgaven (ver
strekking Van credieten en kapitaal en 191
millioen voor materieele uitrusting voor
leger en vloot) geeft een saldo van
f 2.226.100.000. Voor den gewonen dienst is
een batig saldo berekend van f 163.047.648.
Gaan de Fokkerfabrieken naar
Rotterdam?
MISGREEP
Beteekent zwaar verlies voor de hoofdstad.
Naar de heer J. E. v. Tijen, directeur der
Fokkerfabrieken, op een industrieele vergade
ring te A'dam mededeelde, wordt thans de
mogelijkheid onderzocht om de Fokkerfabrie
ken naar Rotterdam te doen verhuizen, omdat
het bij deze stad nieuw aan te leggen vlieg
veld dan meteen voor de nieuwe fabriek kan
gebruikt worden. Het vertrek van de Fokker
fabrieken uit A'dam beteekent voor de hoofd
stad een verlies van 10.000 inwoners, die tot
de hoogst gesalarieerden der bevolking be-
hooren. Als gevolg van den overgang door de
K.L.M. van de Fokkervliegtuigen op Ameri-
kaansche Douglastoestellen heeft Fokker een
geweldigen klap gekregen, doch de levering van
de G-l's aan het leger heeft dezen tegenslag
eenigszins opgeheven en het mogelijk gemaakt
dat ook het buitenland legertoestellen bij
Fokker bestelde. Het bijeenhouden van 1200
geschoolde krachten kost echter f 185.000 per
maand, zoodat spr. aandrong op een spoedige
behandeling, der kwestie in zake de centrali
satie van de Ned. vliegtuigindustrie.
ONS LEGER WORDT GEEN COPIE
VAN HET ENGELSCHE.
Op desbetreffende vragen van het Tweede
Kamerlid Ruys de Beerenbrouck heeft minister
Meynen geantwoord, nimmer te hebben ver
klaard, dat het Ned. leger een verkleinde copie
zal zijn van het Engelsche. doch dat slechts
voordeel zal worden getrokken van de ervaring,
welke het Britsche leger heeft opgedaan. Het
gebruik van de Engelsche taal in het Ned.
leger zal de minister nimmer toestaan.
AANVULLENDE KLEEDING VOOR
GEREPATRIEERDEN.
Gerepatrieerden uit Ned.-Indië, die in aan
merking wenochen te komen voor een gratis
aanvullend kleedingspakket en daar drin
gend behoefte aan hebben, kunnen zich wen
den tot het plaatselijk comité „Nederland
helpt Indië", Laan Copes van Cattenburg 46,
's-Gravenhage.
Voorloopig zal een dergelijke aanvraag
alleen gedaan kunnen worden door gerepa
trieerden van 15 jaar en ouder, die voor 16
Maart 1946 in Nederland zijn aangekomen.
Het Ned. Circus Mikkenie Strassburger,
dat na een korte bevrijdingstournée door
Nederland het winterseizoen in het Cirque
Royal te Brussel en in het vaste circus te
Antwerpen doorbracht, begint op 20 April te
Amersfoort een rondreis dobr ons land.
Verzet bij de Westersche
democratieën
Gisteravond vergaderde de Veiligheidsraad.
De Chineesche voorzitter deelde mede, dat de
Perzische regeering besloot haar klacht tegen
Rusland in te trekken. Men had in Teheran
nl. de onvoorwaardelijke toezegging, dat vóór
6 Mf de Russische troepen verdwenen zouden
zijn. Gromyko hield terstond een rede, waarin
hij den raad verzocht overeenkomstig het
Perzische verzoek te handelen.
Hij werd bestreden door Amerika, Engeland
en andere staten.
Mr. E. N. van Kleffens zeide: „Wat Perzië
ook zegt of doet. de Veiligheidsraad heeft zijn
eigen verantwoordelijkheid. Het gaat hier niet
om Veiligheidsraad tegen de Sowjetunie, maar
om de beginselen van een goede behandeling
tegen de beginselen van een niét-zoo-goede be
handeling".
De Fransche afgevaardigde stelde een reso
lutie voor, waarin den secretaris-generaal
wordt opgedragen inlichtingen in te winnen
voor het rapport Van den Raad aan de alge
meene vergadering der V.N. over de Perzische
kwestie.
Vanmiddag om 4 uur komt de Raad weer
bijeen.
Men verwacht, dat het Perzisch verzoek zal
worden afgewezen en dat Gromyko* weer zal
wegloopen.
NEDERI -NDSCHE BANK KOOPT NEDER-
LANDSCHE VORDERINGEN IN
BUITENLAND OP.
De Nederlandsche Bank gelastte den verkoop
aan haar van alle vorderingen op het buiten
land (in de eerste plaats Engeland en Amerika)
ter versteviging van het Nederlandsche devie-
zenbesluit. Ook moet bij de Nederlandsche
Bank aangifte worden gedaan van vorderingen
en andere nader omschreven waarden, toebe-
hoorende aan niet-ingezetenen, die gevestigd
zijn of hun woonplaats hebben in Engeland of
Amerika.
SCHRIKBARENDE TOENEMING DER
GESLACHTZIEKTEN.
Gistermiddag heeft prof. dr J. J. Zoon
zijn benoeming tot-hoogleeraar in de huid-
er. geslachtsziekten aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht aanvaard met het uitspreken van
een rede over het onderwerp: „Beschouwin
gen over syphilis".
Prof. Zoon wees er o.m. óp, dat in 1945
in de Universiteitskliniek te Utrecht voor
huid- en geslachtsziekten Tuim vijfmaal zoo
veel gevallen behandeld zijn als in 1938. Bij
de groep jonge vrouwen is de frequentie der
syphilis en gonorrhoe zelfs vertienvoudigd,
terwijl er in andere deelen van ons land nog
belangrijk ongunstiger verhoudingen gecon
stateerd zijn.
Op Zondag 21 April begint in België de
zomertijd.
In aansluiting op ons bericht over de eva
cuatie van de Nederlanders uit Australië,
ontvangen wij thans een Reuter-telegram
met den volgenden inhoud;
Door de Ned. leger-autoriteiten te Mel
bourne is den Nederlandschen staatsburgers
in Australië per circulaire aangezegd, dat
zij spoedig naar -Nederland of Ned.-Indië
moeten vertrekken.
De uitkeeringen aan Nederlanders worden
namelijk om redenen van financiëelen aard
stop gezet. Ofschoon nog geen definitieve
datum voor de evacuatie is Vastgesteld,
wordt 31 Mei algemeen als laatste datum
aangenomen.
DANK BONDGENOOT
In een openbare vergadering van de vak-
vereeniging voor havenarbeiders werd ver
klaard, dat geen der in de Australische ha
vens vastgehouden Nederlandsche schepen
zou worden gelost, „voordat de Indonesische
regeering zich met hun uitvaart accoord
had verklaard".
EEN „NATIONALE RAMP".
De „Melbourne Herald' schrijft in een ar
tikel over het intrekken van de orders door
de Ned. Regeering. „Deze week zijn door de
Nigieo (Ned. Ind. Gouvernement Import en
Export Organisatie) aaD ongeveer 250 Au
stralische firma's brieven tot intrekking der
orders gezonden. De brieven zijn ondertee
kend door mr. J. van der Noorda, hoofd van
de Nigieo in Australië. De Nederlanders be
schouwen den handel met ons als hopeloos.
Het is een nationale ramp, vooral wanneer
Australië afzetgebied wil hebben".
DE LUCHTREIS VAN DE PEGASUS o™ a n.
01— V
r~* ~ir_r C
16. Toen stortte met donderend geraas
het hele huis in elkaar! Het was bepaald
niet erg solide gebouwd geweest, of mis
schien was de metselkalk wat verteerd.
Hoe het zij de Pegasus had het compleet
uit elkaar getrokken en er bleef niets van
staan dan het schuurtje en een stuk van de
achtermuur
Wolken van kalk en stof stegen op en
een regen van steengruis daalde neer....
En toen de stofwolken weggetrokken wa
ren, zag men het dodelijk verschikte, stom
verbaasde gezicht van Mr. Strawboard en
z'n ega, die oog steeds verstijfd van schrik
aan de tafel zaten, opt.de plaats waar eens
de huiskamer was gewèest. 't Was dan ook
wel sneu: de schoenmaker zat juist zo ge
zellig te lezen, toen t gebeurde, terwijl zijn
vrouw met haar lieve stem daarbij zong van
„Home, swet Home", wat zoveel betekent
als: „Oost West, thuis best".
De Regeering heeft beslist, dat Goede
Vrijdag in den Overheidsdienst ditmaal
geen vrijen dag zal beteekenen, gelijk
sinds decennia traditie was. Om finan-
cieel-economische redenen!
We hoorden slechts van één uitzonde
ring bij één rijksdienst in de Residentie,
met een zeer talrijk personeel. Ook ge
meentebesturen volgen het voorbeeld der
rijksoverheid, zoo noodig met terzijde
stelling van bestaande voorschriften in
personeelsregelingen, welke financieele
vergoeding voorschrijving als op Goeden
Vrijdag gewerkt moet worden.
Het lijkt ons wat erg onzelfstandig in
meer dan één opzicht. Want dit regee-
ringsvoorbeeld kunnen we slechts als een
misgreep zien Het botst, zonder nood
zaak, ook al gaat men niet uit van be
paalde principieele beschouwingen op
liturgisch gebied, tegen een traditie op
kerkelijk-godsdienstig terrein. We heb
ben ons verwonderd, dat hier over het
geen voor velen een diepe en groote eer
biedwaardige beteekenis heeft, wat al te
luchtig wordt heengeloopen. De herden
king van den Goeden Vrijdag geschiedt
in den kring der kerken niet overal ge
lijk, maar voor velen, met name onder
hen, die behooren tot de Ned.-Herv. kerk,
is deze dag de dag van de openbare be
lijdenis des geloofs en voor den eersten
gang naar het Heilig Avondmaal. Ook als
kerkdag wordt hij in dezen kring in
sterke mate met den Zondag gelijk ge
steld.
Een grondige informatie op de juiste
plaats had de Regeering tot het inzicht
kunnen brengen, dat zij met uitvoering
van haar voornemens zou mistasten. Velen
worden nu voor een conflict in hun ge
weten geplaatst én de beslissing daarin
zal niet kunnen vallen in den zin van
het regeeringsbesluit.
We vernamen, dat de Regeering zich
heeft doen voorlichten door mr Baron v.
Tuyll van Serooskerken. Uat kan zijn.
Maar dan is dit advies allerminst volledig
geweest, te weinig rekening als het hield
met de bezwaren, welke inmiddels wel ter
kennis van de Regeering zijn gekomen in
verband met het schepden van een histo
risch diep gewortelde traditie inzake de
viering van den Vrijdag voor Paschen.
De Regeering moge haar vergissing in
zien en neme maatregelen om aan de be
zwaren tegemoet te komen. Fraai zal de
figuur dan wel niet worden. Maar dat
moet dan desnoods dit keer. Het is min
der erg dan de ergernis bestendigen,
welke nu in breeden kring is ontstaan.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk
Drietal te Leiden (vac. dr G. J. S tree-
der)R. Glashouwer te Nijverdal, C M.
Krijger te Rotterdam-Vreewijk en G. W.
Spruijt te Arnhem.
Beroepen: te Axel, H. J. Plaggemars
te Spaarndam; te Den Boer, cand. G. Ta
verne te 's-Gravenhage; te Em mei oord, J.
C. Euverman te Zunderdorp; te Hoogmade,
W. C. B. Beerekamp te Nunspeet; te Jisp
(N.-H.) R. Stratingh te Warfhuizen; te Kou-
dum, H. Roest te Ransdorp; te Steenwijk
(3e pred. pl.), G. de Noest te Sebaldeburen-
Lutjegast; te Vianen, E. van Wieringen te
Werkendam; te Workum. A. de Jonge te
Westernieland; te IJmuiden. J. v d. Berg
te Vlijmen.
Aangenomen: naar Ermelo, Th. G.
Vollebregt te Oude Tonge; naar Nijkerk (3e
pred. pl.), A. Klein Kranenburg te Hage-
stein; naar Scherpenzeel (Fr.), G. J. ten
Broek te Wehe; naar Uithuizen, G. Postma
*"V Heeg; naar Zwolle (vac. mr P. H. Th.
tevens), G. J. Gerritsen te Hees.
Bedankt: voor Beesd, J. B. Weener te
Ommeren; voor Chaam, H. van Doorn te
Maasbommel; voor Klaaswaal, A. J. de Jong
te Eederveen; voor Oppenhuizen, R. Bijl te
Haren; voor Schingen-Slappeterp, B. Peij-
sel te IJhorst-de Wijk; voor Woerden, J W.
Beerekamp te Berkel en Rodenrijs.
Geref. Kerken.
Tweetal: te Arnhem (vac. H. v. Andel)
J. F. H. v. d. Bom te Ylst en D. W. v. d.
Laan te 's-Gravenzande. te Nieuw-Amster
dam K. Talsma te Oosterbierum (Fr.) en
E. Verburg te Pernis.
Beroepen: te Zuilen (2e pred.pl.) A.
J. Stolte te Wierden; te Zandvoort H. Veld
kamp, geestelijk verzorger van „Sonne-
vanck" te Harderwijk.
Aangenomen: naar Spijkendsse Joh.
A. Tiemens te Aarden-burg
Bedankt: voor Puttershoek D. v. d.
Wielen te Boombergum; voor Wommels L.
Moesker te- Rhenen.
Geref. Kerken (art. 31 K.O.)
Tweetal: te Gorinchem, R. Brands te
Gameren en J. B. Welmers te Papendrecht.
Beroepen: te Meppel (in comb, met
Diever) J. A. v. d. Hoeven te Dever, te
Zuidwolde (Gron.) cand. D. Nieuwenhuis,
hulppred. aldaar, die dit beroep heeft aan
genomen.
Bedankt: voor Hilversum O. W. Bouws-
ma te Breukelen.
Chr. Geref. Kerk.
Tweetal: te Zaandam W. Heerma te
Rotterdam-C. en S. v. d. Molen te Arnhem.
Beroepen: te Groningen (2e pred. pi.)
W. Heerma te Rotterdam-C.,
Geref. Gemeenten.
Tweetal: te Werkendam A. Verhagen
te Lisse en T. Dorresteijn te Opheusden.
Evang. Luth. Kerk.
Beroepen: te Schiedam. J. van Leeu
wen te Oude-Pekela.
SPOEDCURSUS MARINE-OFFICIER
BEGINT IN MEI.
Naar de Nieuwe Leidsche Courant
verneemt, zal de spoedcursus voor de opleiding
tot beroepsofficiei bij de marine in Mei van
dit jaar te Willemsoord aanvangen. De oplei
ding zal 18 maanden in beslag nemen. Het
aantal beschikbare plaatsen is op 125 gesteld,
van welk aantal 6080 candidaten zullen wor
den gekozen uit militairen, die op 1 April jl.
reeds in werkelijken dienst bij de zeemacht
waren, terwijl voor de overige plaatsen in aan-
merkine zullen komen jongelieden tot 24 jaar;
die om één of andere reden niet eerder in de
gelegenheid waren zich voor de opleiding ta
melden. Zij zullen echter wat betreft school
opleiding e.d., aan de gestelde voorwaarden
moeten voldoen.
De vergelijkende examens zijn thans in
vollen gang; wekelijks worden ongeveer 80
candidaten geëxamineerd. Aan het eind van
deze maand zal de uitslag worden bekend
gemaakt.
HITLER'S DUBBELGANGER
VOOR DE FILM.
Een Russische filmmaatschappij contrac
teerde Hitler's dubbelganger, den Tsjech
Adolf Holub, voor een historische film „Da
Eed". Om zijn sprekende gelijkenis met
Hitier sloot de Gestapo Holub in een con^
centratiekamp op. j
