Militair en politiek hebben we een taak
Fa W. v. d. Wijngaard
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
4
MAANDAG 31 DECEMBER 1945
Schermerhorn over de
conferentie te Londen
„Ai de ontstellende berichten en brieven,
die wij uit Indië ontvangen, hebben in hoofd-
èaak slechts eén resultaat, namelijk de
vraag, die wij ons allen van hoog tot laag
stellenwanneer komt er aan deze gruwel
een einde, wanneer keeren er in dit land
rust en vrede weer, wanneer zullen de hon
derdduizenden en millioenen, voor wie de
zorg om het dagelijksch bestaan al nijpen
der gaat worden, van de angst voor de toe
komst bevrijd worden?"
Deze vraag stelde eveneens minister
Schermerhorn zich Zaterdagavond voor de
radio, toen hij sprak over de gehouden be
sprekingen in Londen. Ook de minister-pre
sident kon op deze vraag geen direct ant
woord geven, doch stelde vast, dat er alleen
dan zekerheid over het lot van Indië zal
zijn, als wordt voldaan aan de voorwaar
den, die H.M. de Koqingin in haar rede van
2 Dec. 1042 onder woorden bracht. Tevens
constateerde de minister een zekere schei
ding der geesten in Nederland inzake de
keuze der wegen, waarlangs men gelooft,
bestaat bij de Ned. reigeering even wedndg
twijfel als over de noodzakelijkheid of aan
genecbtvaarddgde eischen van een ontwa
kende Indische wereld tegemoet moet wor
den gekomen.
De huidige Ned. politieke constellatie maakt
het, in tegenstelling met Engeland, waar de
regeering steunt op de absolute meerderheid
vain een partij, onmogelijk voor de Ned. re
geering om door een uitvoerige politieke ver
klaring hiet wereldgeweten t.a.v. het ook
door Engeland nood tg geachte militaire op
treden in Indië gerust te stellen. De regee
ring zal echter den weg weten te vinden om
aan dit nadeel zoo goed mogelijk tegemoet
te komen. Van welk ras of welke huidskleur
zij ook zijn, in Indië zullen allen de volle
ontplooiingsmogelijkheden voor hun capaci
teiten en gaven vinden. Om het Ind. vraag
stuk op te lossen, moeten we, aldus minister
Schermerhorn, naast over daadkracht en
moed ook over een staatkunde beschikken,
die gericht is door verbeeldingskracht. „Of
wij de verbeeldingskracht op de ervaring
zuilen weten te enten zal bepalend zijn voor
de plaats, die Nederland in de geschiedenis
van de 20ste eeuw zal innemen", aldus be
sloot dis minister-president.
Ook konden wij in Leiden weer ons tradi tioneele 3-October-feest vieren en de op
tocht was ditmaal luisterrijker dan ooit te voien. Onze kranige spoorwegmannen
waren de favorie ten in den stoet.
eenig resultaat te kunnen bereiken. Tegen
over hen, die beweren, dat de regeering
Blechts het oor te luisteren heeft te leggen
bij diegenen die de Ind. problemen door en
door kennen, verklaarde spr., dat de Ind.
ervaring alleen dan van doorslaggevende be-
teekenis bij de behandeling van dit vraag
stuk kan zijn, indien de dragers ervan be
reid zijn hetgeen gaande is, te zien tegen
den achtergrond van een wereldontwikke
ling. Ta.v. de conferentie op Chequers
merkte minister Schermerhorn op, dat deze
de gelegenheid heeft gegeven om met groote
openhartigheid de wederzijdsche doeleinden
en perspectieven van Nederland en Engeland
te bespreken.
Op de basis van wederzijdsch vertrouwen
kon men een aantal practische maatregelen
bespreken, die het perspectief bieden, dat
men langs alle daartoe geëigende en gepaste
wegen zal komen tot geordende toestanden
niet alleen voor het oogenblik, maar ook
voor een verdere toekomst, toestanden, die
in overeenstemming zijn met het Handvest
van de Vereenigde Naties. Het resultaat
hiervan is neergelegd in het reeds in ons
blad gepubliceerde communiqué, dat in ge
zamenlijk overleg is opgesteld.
Voor het vertrek van dir. van Mook naar
Indië op 5 Januari zal er' nog allerlei overleg
plaats vinden, dat tot de vaststelling van de
finitieve richtlijnen voor het te voeren be
leid kan leiden.
De Ned. regeering staat onveranderd op
het standpunt, dat zij bij herstel van
vrede en veiligheid, zoowel langs den
weg van militaire maatregelen als door
overleg met hen, die de Indische wereld
vertegenwoordigen, een onmisbare taak
heeft te vervullen.
Dit ontleent zijniet alleen aan de souvereine
rechten van Nederland, maar vooral aan de
mogelijkheden, die het Koninkrijk kan bie
den om tot in dat gebiedsdeel ge-
wensdhte' toestanden te geraken. Om dat
fund amenteele punt draait alles, daarover
ACHTER DE LICHTE
VENSTERS"
Door Phé Wijnbeek
(Vervolg van pagina 3)
Maar Neeltje, nerveus rillend mist het rug-
vel, maakt het zich gemakkelijk op zijn
knieën en denkt niet aan weggaan. Groote
rookwolken uitblazend leunt Jan de Ooy
in zijn stoel, onwillekeurig streelt zijn eelt-
hand het hondekopje. Daar zit-ie dan nou....
Ouwejaar te vieren. Vijftig is-ie.... met
Gods hulp en met hard werken heeft ie
zich een eigen schuit veroverd. O, gewerkt
heeft-ie! Achtentwintig jaar lang gezwor
ven.... eerst op ds groote vaart en nou,
dertien jaar al, steeds maar heen en weer
van Drenthe op Rotterdam met de ouwe
soliuit vol kalksteen'n vracht turf soms,
'n lading aardappelsmaar dan weer,
maanden, jaren achtereen, kalksteen. Twee-
en-twintig was-ie, toen Guiurtje hem zei,
dat ze Arie gekozen had. Arde, een hooi-
knechten hij, de jonge boer, erfgenaam
van de welvarende Groningsche boerderij,
had het veld kunnen ruimen.-...
't Had 'm verbitterd. Hij kon 't niet aan
zien, dat stralende geluk van Arie, de glun
dere tevredenheid van Guurtje, z ij n Guurtje,
zoo as-ie haar voor zichzelf noemde.... Hij
was 'r vandoor gegaan. Had de boerderij op
gegeven voor z'n jongeren broer, 't Had thuis
heel wat voeten in de aarde gehad, 'r waren
harde woorden gevallenhij was in zes
jaar niet teruggekeerd. En tóén hij kwam,
was 't, om z'n vader te begraven. Zoo lang
moeder nog leefde, was hij regelmatig naai
huis gekomen na dien tijd, maar daarna, de
neerbuigendheid van zijn broer, gevestigd
landbouwer, ouderling en dijkgraaf, maar al
te goed voelend, was hij, ruw-geworden zee
man, weggebleven, 'n Enkelen keer hoorde
hij nog wel eens iets van het talrijke, wél-
varende gezin op die ouderlijke boerderij
maar de laatste zeS, zeven jaren is ook dat
contact verloren geraakt. En hij zit maar op
z'n ouwe schuit met z'n hondjeeerst
Polly en toen Neeltje, de moeder van deze
Neeltje. Nooit heb je verdriet van die bees
ten"je kan van ze opaan, meer dan van
'n mensch misschien
Vijftig is-ie nouen Ou we jaar moet-ie
alleen vieren. Hij peinst weer over z'n erva
ringen in het dorpdenkt opnieuw aan
de warme gezelligheid, die huizen moet
achter de verlichte ramen van de kleine
boerderij aan de overzijde. Wat zit-ie nou
hierstraks heeft de kerkklok geluid
hij had toch naar de kerk moeten gaan! Wat
heeft-ie toch, vanavond?
Wat.
Plotseling maakt Neeltje een onverwachte
beweging, heft de harige oortjes, springt
driftig op den grond en rent keffend het
kajuitstrapje op.
„Hèwat mot dat noud'r is ommers
geen menschgromt hij.
Maar er wordt op de deur geklopt.
„Wie is daar?"
In de deuropening staat een schraal
vrouwtje, weggedoken in een grauwen om
slagdoek.
„Schipperneem me niet kwalijk, dat
'k je stoor.... ken je mijn helpe? Me zoon....
it was een ongeluk.ik mot naar den dok
ter
Hij begrijpt het zoo gauw niet, schrikt al
leen van het feit: een ongeluk! Dan vertelt
ze duidelijker. Ze is Willemijntje Kreukniet,
ja, van den overkant. Haar zoon, Jochem, is
een half uur geleden van den hooizolder ge
vallen, de trapleer brak. Ze heeft geprobeerd
hem in de bedstee te sjouwen, maar zijn rug
't lijkt wel of die gebroken is! Ze
schreit en ziet heel bleek in den grauwen
doek. Of de schipper komen wil en oppas
sen, totdat zij den dokter heeft gehaald? Nee,
ze moet beslist zelf gaan, want 't is Ouwe-
jaar en de dokter komt niet als 't niet noo-
dig is! Maar haar kent-ieze heeft bij 'm
gediend vroeger.
Jan van Ooy vraagt niet verder. Geen tien
minuten later buigt hij zich over den kreu-
nenden jongen boer, die ongemakkelijk in
een leunstoel hangt. Verder heeft zijn oude
moeder hem niet kunnen krijgen....
Het vrouwtje is weggesneld, naar het dorp.
Stuntelig, onhandig, staat Jan van Ooy neer
te zien op het sterke jonge lichaam, dat wie
weet hoe erg is verminkt
„Me rug...." kreunt de jonge boer,..
„me rug.... me beene....".
„Za'k je in de bedstee helpe?" vraagt Jan
van Ooy zacht.
„Me rug.... het kistje.... waar is 't nou?
Nee moeder.... 't is niks... je mot niet
zoo kijken.... 't kistje
Angstig grijpen de handen rond, hij wil
zich opheffen, maar kreunt en kermt van
pijn. Dan opent hij ineens zijn oogen.
„Wie.wie ben jij? Wat moet je.
„Ik zou effe opletteik leg met met
schuit an de overzijje moeder is na de
de dokter...." legt Jan van Ooy uit
„Is ze na 't dorp? En 't kistje?"
„Wat is er toch met dat kistje?"
Wild en wanhopig kijken de oogen van
den zieke hem aan.
„Ken 'k je vertrouwe?" hijgt de jonge
boer.
„As jezelf!" betuigt Jan van Ooy.
„As mezelfda's een bedroefd beetje!
Maar kom hier.... luisterje mot de leer
opklimme.en op de hooizolder, links
achteraneen kistje.... 't is van me
moeder'r spaarcentjes.... ik had 't ge
nomen.... je mot me niet verraje.... haal
't weerzet 't weerop z'n plaats..
ik
Jan van Ooy heeft het begrepen. In een
oogenblik is hij terug met het kistje, zet het
weg, cp de plaats, die de boer aanwijst.
Dan buigt hij zich weer over den zieke
heen. hoort hem weer kermen. „Da's me
straf ik wou me moeder bestelenda's
me straf.... nou zal 't eeuwig verloren
zijn.
„Wat?" Geschrokken staart Jan van Ooy
den jongen boer aan. „Waarom eeuwig ver
loren? Je ken toch beterenje ken be
rouw hebben
„Niet meer...." kreunt de zieke, „ik heb
geen tijd meer. schipper! 't Is gedaan met
mijn me rug is gebroke.... ik staan
straks voor den rechterstoel van God en
dan.
„Maar dan is het nog niet te laat, me jon
ge...." Jan van Ooy de ruwe oude zeeman,
voelt een wonderlijke ontroering naar zijn
keel stijgen. Hij grijpt de hand van den jon
gen boer, die zijn zoon zou kunnen zijn en*
plotseling weet hij woorden te spreken, die
vertroosting en kracht schenken.
en jonge, al zijn je zonde rood als
scharlaken. Hijzal ze make witter dan
sneeuw! En tijd.... die is 'r altijd. Denk an
den moordenaar an 't kruis: Op 't laatste
moment! En wat zegt Christus ons in Mat-
theus? ,,Ik ben niet gekomen, om te roepen
rechtvaardigen, maar zondaars tot bekeering!.
Zondaars, dat ben jij en ik, jongeen
we kenne same bidde om vergeving...."
Zoo praat Jan van Ooy en hij vouwt zijn
handen en bidt. Hij bidt om vergeving voor
den jongen boer, maar zijn ziel smeekt mee
om vergeving van eigen zonden
Als de dokter komt, knielt Jan van Ooy
nog bij het lichaam van den jongen boer,
wiens ziel al is opgestegen naar den hemel.
Twee uur later slaat ver weg de toren
klok den laatsten uurslag van het oude jaar
Voor Jan van Ooy is een nieuw tijdperk
aangebroken.
Stadsnieuws
Commandant Ch. Durman komt
naar Leiden
Zondag leidt hij de samenkomsten
van het Leger des Heils
Naar de Nieuwe Leidsche Courant ver
neemt, is de ndeuwe commandant van het
Leger des Heils Charles Durman voornemens
op Zondag 6 Januari een bezoek te brengen
aan de afd. Leiden. Hij zal 's morgens 10 uur
en 's avonds 7.30 u. de samenkomsten leiden.
CONTROLE BEVOLKINGSREGISTER.
Woensdag worden zij, wier familienaam
begint met de letters Vo-Vij en Wa opgeroe
pen ter controleering en verbetering van het
bevolkingsregister. Medebrengen trouwboek
je, persoon sbewijs en 2e dastributiestamik aart
van alle gezinsleden; alleenstaande personen
persoonsbewijs en 2de distrlbutiestavnka&rt.
AFSCHEID P. VERRA.
Na een ambtsvervulling van 23 jaar heeft
de heer P. Verra in verband met het be
reiken van den pensioengerechtigden leef
tijd Zaterdag afscheid genomen als chef van
den Armenraad.
De heer Verra, die van zijn echtgenoote
vergezeld was, werd toegesproken door den
secretaris van den Armenraad, mr P. A. v.
Toorenburg. Spr schetste den heer Verra
als een zeer evenwichtig mensch. *Nadat de
voorzitter van den Armenraad, ir J. J. G.
Hoek. woorden van waardeering had ge
sproken, dankte de heer A. Hollebeek na
mens de collega's voor de prettige samen
werking, welke steeds weid ondervonden.
Ten slotte voerde mej. mr B. C- Bouman
namens de vele aanwezige oud-volontairs
het woord. Vele sprekers deden hun woor
den met een geschenk gepaard gaan. Aan
mevr. Verra werd een prachtige bloemen
mand aangeboden. De heer Verra sprak een
dankwoord, hetgeen hij deed in den vorm
van een gedicht.
OÜUDEJ AARSDAG.
Chr. Geref. Kerk, 7 u. Ds Jansen.
Geref. Gemeenten, 7 u. Ds Rijksen.
Evang. Luth. Kerk. (Hoogl. Kerkgr.), 7 u.
ds Makkink.
Eglise Wallone, 7 u. Ds. Blommaert.
Doopsgez. Gem., 7 u. Ds Snaayer.
Vrijz Herv. (Leidsche Volkshuis), 7.30 u.
Dr v. Iterson: W de Zwijgerkerk 7.30 u.
Dr Boersema.
WELKE APOTHEEK?
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 31 Dec., 18
uur, tot Zaterdag 5 Jan., 8 uur, waargenoo-
men door: Apotheek Boekwijt, Breestraat
74, Tel. 20552. Te Oegstgeest door de Oegst-
geester Apotheek, Raadhuispark 8. Telef.
36274.
De Zondagsdienst der Huisartsen wordt
morgen waargenomen door dr De Bruyne,
Langezaal, tel. 24855, Meyboom en Nieuw-
zwaag.
Op 2 Jan. 1946 is het 25 jaar geleden, dat
de heer C. de Wilde, 3 Octoberstraat 18A, bij
den heer W. C. Ligthelm, Heerenstraat 130,
te Voorburg, in dienst trad.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Nieuwjaarsdag wordt in de Ned. Herv
Kerk aan de Julianastraat een jeugdappèl
gehouden. Spreker is ds Kalf uit Rotterdam,
organist Stoffel van Viegen uit Utrecht, or
ganist van de Domkerk en zang Guus Hoek
man, bas.
LISSE
Ned. Herv. Kerk. Hedenavond 7 u. en
Nieuwjaarsdag, 10 u. ds Alma.
Chr. Geref. Kerk: Hedenavond 7 u. en
Nieuwjaarsdag 10 u. ds Ponstein.
Geref. Gemeente: Hedenavond 7 u. en
Nieuwjaarsdag, 10 u., ds Verhagen.
Ned. Prot. Bond: Hedenavond 6.30 u. mej.
Klink te Leiden.
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
morgen waargenomen door dr Duymaer van
Twist.
NOORDWIJK
/De Chr. Gem. Zangvereen. „Zingt den
Heer", geeft op Nieuwjaarsdag een uitvoe
ring in de Ned. Herv. Kerk te Noord wijk
aan Zee. Medewerking wordt verleend door
mevr. de Graaf, sopraan; Belia Keijzer. alt;
Peter Dogger, tenor, en Henri Welboren bas.
VOORHOUT
De huisartsendienst wordt morgen
waargenomen door dr K. A. van Praag, Hee-
renweg.
VOORSCHOTEN.
De practijk van de doktoren Kerkhof en
v. d. Stoel wordt Zondag en Nieuwsjaarsdag
waargenomen door dr Kuypers.
DE RADIO-LUISTERWEDSTRIJD:
HALLO MET WIE?
De karakters, die Koos Koen in de Radio-
luisterwedstrijd van het Roode Kruis, op
Nieuwjaarsavond om 8.15 uur, zal uitbeel
den zijn als volgt: 1. De ingebeelde zieke. 2.
De kwaadspreekster. 3. De nieuwsgierige. 4.
De verliefde. 5. De pantoffelheld. 6. De fan
tast. 7. De gemakzuchtige. 8. De gewichtige
9. De nerveuze. 10. De tevredene.
De mededingers dienen deze personen -n
dé volgorde van uitzending te plaatsen.
Aan alle cliënteele en vrien
den bij den aanvang van het
Vredesjaar 1946 Gods beste
zegen.
Banket-, Chocolade
en Suikerwerkfabriek
LEIDEN
Vanaf morgen vele artikelen
zonder bon
Doch nog niet alle onbeperkt verkrijgbaar
Zooals onlangs door dien minister van
Landbouw, Visscherij en Voedselvoorziening
in de Tweede Kamer werd aangekondigd,
komen een groot aantal artikelen thans in
aanmerking om zonder bon in vrijen ver
koop te worden gebracht. Zeker zullen alle
producten niet in onbeperkte mate verkrijg
baar zijn, want de industrie blijft voor een
aantal artikelen aan toewijzingen en grond
stoffen gebonden
Op 1 Januari a.s. zullen vrij komen:
grutterswaren: gort en gortproducten, ge
mengd meel (z.g. pannekoekenmeel), haver
mout, aardappeltapioca, tarwegriesmeel. ver-
micelli-puddingpoedervermicelli, macaroni,
spaghetti, puddingpoeder, vlapoeder, maizena,
aardappelmeel, aardappelsago; peulvruch
ten, zout, biscuits, wafels, crackers, be
schuit toast (tot dusver op den bloem-
bon); paaschbrood: (matzes, tot dusver op
den bloembon); paneermeel: (tot dusver op
den bloembon), koekjes, banket, gebak, ont
bijtkoek. taai-taai
Poffertjes, oliebollen, Parijsche- en Hol-
landsche wafels zullen voortaan zonder in
levering van bloembon, maar nog wel op
wisselbon voor boter, verkrijgbaar zijn,
Cacao-poeder blitft echter voorloopig nog
distributiegoed
NIEUWE VLEESCHBONNEN
PAS 'S MAANDAGS GELDIG
Gelijk dit met melk en aardappelen al het
geval is zullen voortaan de nieuwe vleesch-
bonnen pas 's Maandags geldig zijn.
ZAKLANTAARNBATTERIJEN
Zaklantaarnbatterijen waarop nog geen
prijs is vermeld en die nog in voorraad zijn,
mogen tegen den ouden prijs worden uit
verkocht. Voor alle merken nieuwe batterijen
is één zelfde nriis vastgesteld.
Herinnert CJ net zien nog, üe aubade
der schooljeugd op het Stadhuisplein
Aandachtig luistert de burgemeester naar
het zingen van ons volkslied. Links van
hem maj. mr F. E. M. Bloemaerts, die
militair commissaris in de Sleutelstad
was en geheel rechts de heer W. de Gast,
die als commandant der Leidsche B.S.
prachtig werk heeft verricht.
De Radio op Nieuwjaarsdag
Het programma van Hilversum I (301 m.)
8.30 Geref. Studiodienst. 9.00 Gram. 10.00
R.-K. kerkdienst. 11.30 Gram. 12.30 Orgel.
13.00 Nieuws. 13.20 Gram. 14.00 Wereldprogr
15.00 Toespraak 15.15 Orkest. 15.45 Nieuwe
tijd 'n nieuwe taak. 16.15 Kindercabaret
17.00 Kamermuziek. 17.30 „Nederland helpt
Indië". 18.00 Gram. 19.00 Nieuws. 19.30 Bach-
cantate. 20.00 Nederland herrijst. 20.15 Roode
Kruis luisterwedstrijd 21.00 Radio-fantasie
op het motief v, d. Bruiloft van Kloris en
Roosje. 22.15 Mensch en Maatschappij. 22.30
De componist van de week. 23.00 Nieuws
23.15 Avondwijding 23.30 Sluiting.
Het programma van Hilversum II (415 m).
8.00 Nieuws. 8.20 Gram. 9.45 Voordracht.
10.45 Ziekenbezoek. 11.45 Gram. 12.30 Bood
schap voor Ned. jeugd. 13.00 Gram. 13.45
Folklore rondom oud en nieuw 14.00 Gram.
14.30 Nieuwjaarsgroeten uit geteisterd Ne
derland. 15.15 Fragmenten uit „Gijsbrecht van
Aemsteï". 15 45 Kamermuziek. 16.30 Orkest.
17.00 „Nieuw jaar". 17.30 Gram. 18.00 Nieuws
18.20 Solisten. 18.50 Voor je slapen gaat
19.00 Jetty Cantor. 19.30 Voor de Ned. strijd
krachten 20.00 Concertgebouw. 20.45 „Nooit
te laat voor geluk". 21.00 Gram. 21.45 Avond
wijding. 22.00 Nieuws 22.15 Novelty Sere-
naders 23.00 Sluiting
Wat de Radio Woensdag brengt
Het programma van Hilversum I (301 m.)
6.45 Gymn. 7.00 en 8.00 Nieuws. 12.00 Spaan-
sche muziek (gr.). 12.30 Nederland aan den
slag. 12.35 Dansorkest. 13.00 Nieuws. 13.20
Gram. 14.00 Wereldprogr. 15.00 Voor de
vrouw 15.30 Kalender der toonkunst. 16.00
Bijbellezing. 16.45 Na schooltijd. 17.00 Kin
derkoor. 18.00 Orgel. 18.15 Cabaret. 18.30 Het
rijk overzee 18.45 Sonate voor twee piano's.
19.00 Nieuws. 19.30 Kamermuziek. 20.00 Ne
derland herrijst. 20.15 Brief uit Londen. 20.30
Eddy Walis. 21.00 Hoorspel. 22.15 Mensch en
Maatschappij. 22.30 De oomponist van de
week. 23.00 Nieuws2315 Avondwijding.
23.30 Sluiting.
Het programma van Hilversum II (415 m).
18.00 Nieuws. 18.30 Sylvester trio. 19.00
Gram. 19.30 Voor de Ned. strijdkrachten. 20.00
Gram.. 21.00 De patriot. 21.14 Nina Dolce.
21.45 Avondwijding. 22.00 Nieuws. 22.20 Ted
powder. 23.00 Sluiting.
