En thans eens een vrouw aan het woord
Nieuwe gemeenteraden voor slechts 3 'aar
BOLLIE
BOF
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
MAANDAG 24 DECEMBER IMS
Particuliere brieven uit Indië
Afschuwelijke ervaringen in
een kamp
Mevrouw v. KnijffDermoüt te Scheve-
n in gen. dochter van den bekenden Haagschen
predikant as Dermoüt. die de Nieuwe Bad-
kapel stichtte, zendt ons den volgenden brief,
dien zij ontving van haar zuster, mevrouw I.
BouriciusDermoüt, die op Java in een in-
terneeringskamp vertoeft. De brief handelt
over de schrijfster zelf en over haar en
mevrouw Knijff's moeder, die tot den oor
log. toen zij al 65 jaar was, nog onderwijze
res in Gouvernementsdienst was en haar
klemkinderen op school les gaf.
""■-vrouw Bouricius schrijft:
Moeder was 66 jaar toen wij uit Soekaboemi
waarheen we bij de komst van de Japan
ners uitgeweken waren, naar een kamp bij
Bandoeng moesten. Daar was 't nog niet
zoo slecht. Moeder kreeg een eigen kamertje,
had haar eigen spulletjes, sleepte eiken dag
twee emmers water van achter uit den put
naar haar kamer, kookte voor zich zelf en
tracteerde ons nog als wij dagelijks bij haar
kwamen. Maar toen kwam als een donder
slag 't bericht dat we op transport moesten
en niet meer- dan 20 kg bagage per man
mochten meenemen. Alles moesten we ach
terlaten. Twee dagen en twee nachten zaten
we toen in den trein. Op 't laatst waren er
heel wat flauwvallers maar Moeder zat steeds
keurig recht op. overdag wat, lezend en des
nachts wat dommelend. We gingen naar Am-
barawa. waar we in een gedeelte van een
klooster ingekwartierd werden.
Hier moesten we op planken slapen, kre
gen 60 cm breedte per persoon en lagen
als sardientjes naast elkaar. Den eersten tijd
was Moeder hier ook nog fit. hoewel de
overgang van eigen kamertje naar 't slapen
op de planken al groot was. Toen begon ze
aan de ingewanden te sukkelen en dat werd
steeds erger. De voeding was slecht en op
't. laatst leefde ze van niets. Om bij de W.C.
te komen moest je een kilometer afleggen
langs tochtige gangen en twee steile trap
pen en op 't laatst kroop Moeder op handen
en voeten de trappen op en af. Ik deed alle
moeite om haar in 't ziekenhuis te krijgen,,
maar we hadden een zeer onsympathieke
doktores. die niets voor oude menschen
voelde. Óp 't laatst, nadat ik een scène had
gemaakt bij 't hoofd Van 't kamp, lukte 't
toch. maar na 3 weken moest ze er weer
uit, hoewel ze nog lang niet genezen was.
Toen ging 't hard achteruit. Ze werd ten
gevolge van den honger ook heelemaal apa-
tisch en ik kon haar haast niet overeind
krijgen. Pas een dag voor haar dood werd
te weer in 't ziekenhuis opgenomen en stierf
geheel alleen. Kort voor haar overlijden
waren wij beiden aangenomen en gedoopt
en een zeer sympathieke dame, die ook de
kerkdiensten Zondags leidde, hield een korte
lijkrede. Daarop werd ze door 20 zusters
naar 't kerkhof, tegenover 't kamp, gedra
gen en zoo maar zonder kist in een kuil
gestopt. Ik had met de kinderen verlof om
uit 't kamp mee te gaan. We brachten wat
bloemen en er was een Nipponkrans. Toen
ik enkele dagen geleden nog eens naar 't
graf ging kijken stond er een ijzeren paaltje
bij met een totaal verdraaiden naam.
Dienzelfden nacht van de begrafenis werd
Frvtse ('t jongste dochtertje van toen 3 jaar)
ziek. 41 gr. koorts bacilaire dysenterie. Ze
heeft op den dood gelegen, kreeg de laatste
leverinjecties die in 't kamp aanwezig waren
en kwam er weer boven op. om met ons
den vreeselijksten tijd van ons leven mee te
maken. Wij kwamen met 1300 vrouwen en
kinderen in een afgekeurde gevangenis te
Banjoe-Bivoe met een beest van een Japan
ner aan 't hoofd. Wij moesten allerlei mannen
werk doen: boomen kappen, treinen laden en
lossen, beerputten schoonmaken enz. En dat
op een voeding van twee keer per dag een
klein bordje tapiocapap in water gekookt,
zonder suiker of iets natuurlijk, en een
handjevol rijst met wat groentenat. Wij aten
met een theelepeltje om 't langer te laten
duren. O, kind, die honger was om gek te
worden. Wat je al niet deed, om aan voedsel
te komen, gouden ringen tegen een bol
goela djawa e.d. Slapen op planken, 45 cm
breedte per persoon. Ik werd zoo zwak, dat
de toestand in azerbeidzjan.
Ardabil, een sleutelpositie in Iraansch
Azerbeidzjan, heeft zich overgegeven aar
de opstandelingen, terwijl ook de val van
Rezaieh verwacht wordt.
Het blad van de Tudeh (Arbeiderspartij)
heeft een lijst gepubliceerd van door de
Azerbeidzj arische autonomisten benoemde
ministers. Aangezien zij, aldus het blad,
niet de bedoeling hebben zich van Iran af
te scheiden, is er geen minister van Buiten-
landsche Zaken benoemd, aangezien de
Iraansche minister van Buitenlandsche Za
ken deze functie waarneemt.
De
ook in spanje verdeeling van
HET GROOT-GRONDBEZIT.
Spaansche regeering heeft een wel
uitgevaardigd, waarbij landerijen van groot
grondbezitters in Estremadura onder de
boeren verdeeld worden. De eigenaars zul
len schadeloos gesteld worden. Dit werd
bekend gemaakt na een kabinetsvergade
ring, welke onder voorzitterschap van
Franco na diens terugkeer uit Estremadura
werd gehouden.
griekenland niet tevreden met
de herstelbetalingen.
De Grieksche gedelegeerden op de her
stelconferentie te Parijs hebben opdracht
van hun regeering gekregen de herstel-
overeenkomst niet te teekenen, daar men
de toegedachte vergoedingen onvoldoende
en onrechtvaardig acht.
een
manlrt statie te amsterdam
tegen franco.
Te Amsterdam zal op 5 Januari
groote manifestatie gehouden worden
de Nederl. j-egeering aan te sporen tot ver
breking der diplomatieke betrekkingen met
het Spanje van Franco. Zoowel de Comm.
Partij als de S.D.A.P. hebben hun mede
werking toegezegd, alsook een aantal an
dere links georiënteerde organisaties.
saar-kolenmijneN onder fransch
toezicht.
De steenkolenmijnen van het Saargebied
zijn onder Fransch toezicht geplaatst.
De bekende 60-jarige Amerikaansche
dichter Ezra Pound, die tijdens den oorlog
voor radio-Rome fascistische propaganda
voerde en deswege naar de U.S.A. werd
getransporteerd om zich wegens collabora
tie te verantwoorden, is krankzinnig ver
klaard en zal thans niet terecht staan.
engeland en de u.s.a. erkennen
de joegoslavische republiek.
De Britsche regeering heeft het afzetten
der monarchie en de instelling der federa
tieve volksrepubliek van Joego-Slavië er
kend. Ook de U.S.U. erkennen deze repu
bliek, mits deze de bestaande overeenkom
sten met de U.S.A. erkent.
ik een zg. slakkenkuur kreeg (alleen voor
de heel erge gevallen). Veertien dagen lang
3 a 4 slakken in een beetje slakken bouillon.
Wij wisten niets van de buitenwereld en de
bevrijding kwam als iets overweldigends.
Kort daarop kwam ons kamp in handen van
de extremisten. Die hadden de licht- en
drinkwaterleidingen doorgesneden en be
waakten ons met pieken. We hadden alleen
nog maar een paar vuile putten in 't kamp.
Maar de mannen, die in 't kamp waren ge
komen na de bevrijding, om 't zware werk
te doen, maakten de putten schoon en seinden
S.O.S. naar 't vliegtuig, dat eiken dag kwam
kijken hoe we 't maakten. Toen kwamen de
Ghurka's en verjoegen de extremisten en
plotseling op een Zondagmorgen konden we
hals over kop (wie dat wilden) met auto
bussen naar Semarang en van daar over zee
met de Van Heutsz naar Batavia. Toen met den
trein naar Bandoeng en nu zit ik bij Frank
(haar man) in een gezinskamp te Tjimahi.
De ahsteocwrtscue gif peels
Deze teekening. waarvan de bedoeling
duidelijk genoeg is, ontleenden we aan
h^t orgaan „De Koerier"
Wij hebben 't, wat eten betreft, natuurlijk
veel beter en je weet niet wat 't is om na al
die jaren weer met je gezin in een kamer
te zitten. Maar we zijn nog altijd gevan
genen. Mogen niet met de Indonesiërs in
contact komen, 't Is levensgevaarlijk om uit
't kamp te gaan en we kunnen geen vruchten
of snoep of zooiets koopen, omdat de Inlan
ders niet aan Europeanen mogen verkoopen.
Wij zijn alles kwijt en hebben niets meer
dan een valiesje met wat lompen, maar toch
zijn we zoo blij weer gezond bij elkaar te zijn.
R.K. Staatspartij heet voortaan
Kath. Volkspartij
Ook niet-Katholieken kunnen er lid
van worden.
Op de Zaterdag gehouden vergadering
van den partijraad der R.-K. Staatspartij, is
met 78 tegen 26 stemmen een resolutie aan
genomen die bepaalt:
1. Dat het lidmaatschap van de partij ook
voor niet-katholieken behoort te worden
opengesteld.
2. Dat de candidaten der partij voor de
Staten-Generaal haar program moeten on
derschrijven en de doorvoering daarvan
voorwerp van overleg moet zijn tusschen
partij en fracties.
3. Dat reeds vóór de verkiezingen dient te
worden gestreefd naar een gemeenschappe
lijk urgentie-program tusschen de daarvoor
in aanmerking komende partijen.
4. Dat de naam der partij gewijzigd worde
in katholieke volkspartij.
wat doet nederland t.a.v.
roergebied en rijnland?
Nu van Amerik. zijde geadviseerd "wordt
tot afscheiding van het Roergebied en Rijn
land van Duitschland. heeft het Kamerlid
Koolvink den minister-president gevraagd
het standpunt der regeering bekend te ma
ken t.a.v. de plannen der Fransche regee
ring, daar hierbij z. i. groote Nederl belan
gen betrokken zijn
pakjes voor indifc worden
aangeteekend
De pakjes' voor den luchtdienst Amster
damBatavia zullen als aangeteekende stuk
ken worden behandeld. Het aanteekenrecht
is begrepen in het tarief van f 5 t/m 500
gram en f 10 t/m. 1 kg. Onder de tegen
woordige omstandigheden zijn pakjes slechts
ter verzending toegelaten naar Java en Su
matra, indien zij bestemd zijn voor Batavia,
Bandoeng, Semarang. Soerabaja. Padang,
Palembang en Medan.
Brieven en briefkaarten zullen voorloopig
nog niet kunnen worden aangeteekend.
Verder dient er rekening mede gehouden
te worden dat correspondentie voor andere
bestemmingen dan de hierboven genoemde
aan groote vertraging onderhevig is.
„de vergeten groep" verandert
van naam.
De landelijke vereeniging „De vergeten
groep" heet voortaan ..Bond van oud-militai
ren", wiens doeleinden zullen zijn:
le. de nagelaten betrekkingen van hen. die
in Mei 1940 voor het vaderland zijn gevallen,
met raad en daad bij te staan en een betere
verzorging te bevorderen.
2e. den band tusschen oud-militairen te
herstellen en voor allen, die in 1940 voor het
vaderland hebben gevochten en zich niet
in Duitsehe gevangenschap hebben begeven,
ontwikkelings- en ontspanningsavonden te
organise ^ren.
Het secretariaat is gevestigd op Justus van
Schoonhovenstraat 2 te Delft.
Wetsontwerp tot wijziging
Kieswet ingediend
Bij de Tweede Kamer is thans ingediend
het door de regeering toegezegde wetsont
werp tot aanvulling en wijziging van de
Kieswet, de Provinciale Wet en de Gemeen
tewet, alsmede bijzondere voorzieningen met
het oog op de in 1946 te houden verkiezingen.
Behalve vereenvoudigingen in de gemeen
telijke administratie worden verschillende
practische bijzondere voorzieningen t.a.v. de
verkiezingen in 1946 voorgesteld.
De leeftijd voor het actief kiesrecht
wordt tot 23 jaar verlaagd. Wie niet
in het Bevolkingsregister is opgeno
men en dus niet op de kiezerslijst
voorkomt, ka-n toch kiezen, mits hij
aantoont zijn werkelijke woonplaats
in de gemeente te hebben.
Het stemmen bij volmacht door een met
een kiezer gehuwde vrouw, zal voortaan ook
mogelijk zijn als de man niet-kiezer is.
De stemplicht vervalt. Het politiek verant
woordelijkheidsbesef is zoo gegroeid, dat
dwang niet meer noodig is.
Verschillende wettelijke termijnen wor
den bekort.
Militairen en zeelieden, die buiten
het Rijk hun vaderlandschen plicht
vervullen zullen in de gelegenheid
worden gesteld aan de Kamerverkie
zingen deel te nemen, mits zij 10 Mei
1940 binnen het Rijk woonden.
Geëvacueerden kunnen in 1946 aan de
raadsverkiezingen in hun oude woonplaats
deelnemen, indien ze den wensch daartoe te
kennen geyen..Hun is ook het passief kies
recht toegekend in die gemeente.
Met betrekking tot de verkiezing voor de
Provinciale Staten wordt een analoge rege
ling voorgesteld.
Ten einde de verkiezing voor de Gemeen
teraden zooveel mogelijk tot haar recht te
dóen komen, verdient het aanbeveling haar
niet tegelijk met die voor de Tweede Kamer
en de Prov. Staten te houden. In verband
hiermede wordt voorgesteld als dag ter can-
didaatstelling voor de verkiezing van de
leden van de Gemeenteraden aan te wijzen
den tweeden Dinsdag* van Juni 1946.
extra schoen-reparatiebon voor
bijz. gevallen.
De met i-n gang Van 15 Dep. jl. geldig ver
klaarde rantsoenbon met opdruk AAI rant
soen" voor het doen repareeren van schoe
nen is uitsluitend voor personeel van groote
bedrijven, die veelvuldiger reparatie nood
zakelijk maken. Zulke bedrijven kunnen zich
daartoe met het Rijksbureau voor leer te Am
sterdam in verbinding stellen.
filmproductie zonder winst
oogmerken.
In de U.S.A. is opgericht de International
Film Foudation (I.F.F.), die documentaire
films wil laten vervaardigen en uitwisselen
zonder winstoogmerken. Er zijn reeds 10 van
zulke films in ppoductii;. Volgend jaar wil de
I-F.F. twee film-expedities uitzenden, één
naar Europa en één naar het Verre Oosten.
in 't avontuur me»
DE ZILVEREN
OLIFANTJES
Tekst en tekeningen:
flip
De regeering wil bevorderen, dat de stem
ming voor de verkiezingen van de Tweede
Kamer en de Provinciale Staten, indien
eenigszins mogelijk, op één dag plaats
vindt.
Teneinde inmiddels te voorkomen,
dat over vier jaar opnieuw de ver
schillende verkiezingen in hetzelfde
jaar zullen plaats vinden, wordt vast
gesteld voor de thans te verkiezen
gemeenteraden den zittingsduur tot
drie jaar te verkorten.
Een overeenkomstige voorziening zal ge
troffen moeten worden voor de thans te ver
kiezen Provinciale Staten, zoodra bij de in
uitzicht gestelde Grondwetsherziening het
beletsel, dat artikel 130 der Grondwet thans
tegen het treffen van zulk een voorziening
vormt, zal zijn weggenomen.
vito mussolini tot 20 jaar
veroordeeld.
Vito Mussolini, een neef van Benito, en
een voormalig redacteur van het blad Po-
polo dTtalia" is veroordeeld tot 20 jaar ge
vangenisstraf voor „handelingen met het doel
het fascistische regime te handhaven." Hij
werd vrijgesproken van de beschuldiging
van collaboratie, aldus Rome.
Truman heeft bepaald, dat de immigra
tie in de V.S. van Europeesche vluchtelingen
binnen de vastgestelde quota van ongeveer
30.000 per aar jzal zal worden gehouden. De
meeste immigranten zullen uit Centraal en
Oost-Europa komen.
Griekenland heeft voor 2 jaar alle aan
buitenlandsche in Griekenland werkende
maatschappijen verleende voorrechten afge
schaft
In Oost-Anatolië (Turkije) lijden dui
zenden personen ellende,- doordat aardbe
vingen hen dakloos maakten en het thans
zeer koud is.
Honkong's oude glorie als vlootbasis en
bolwerk der Britten in het Verre Oosten zal
worden hersteld.
De zetel van de U.N.O. zal in het Oos
ten van de U.S.A. worden gevestigd. N e-
d e r 1 a n d behoorde tot het 2/3 gedeelte
der landen, die het Oosten boven het Wes
ten prefereerden.
De ex-premier van Roemenië, Radescoe,
zal wegens financieele sabotage terecht
staan, meldt Tass.
Te Milaan is de kostbare maarschalks
staf van Mussolini gevonden, alsook een
aantal andere kostbaarheden van den Duce.
Een delegatie van de Fransche vakver-
eenigihgen is in Moskou aangekomen.
De Unrra zal in 1946 ook hulp aan de
Sowjetunie verschaffen, in het bijzonder
aan Wit-Rusland en de Oekraine.
De bekende „Bayrische Motoren Werke"
(B.M.W.) zijn bij besluit van den geallieer
den bestuursraad in Duitschland opgeheven.
23.000 Polen zullen in de komende we
ken uit Engeland gerepatrieerd worden.
Het Fransche leger zal in vredestijd een
half millioen man sterk zijn, onder wie
25 000 officieren.
Kerk en School
Ned. Herv. Kerk.
Drietal: te RotterdamKralingeti (vac.
G. vain Veldhuizendr. W. H. Beekeeiikamp
te Middelburg, G. C. H. Blok te Amersfoort
en H. O. Groene woud te Wageningen
Beroepen: te Nieuwpoort, cand. J. van
Malestein te Amersfoort: te Rijssen, J. T.
Doornebal te Kestereei..
Aangenomen: naar Spijk (Gr.), L. M.
Brouwer te NijegaElahuizen.
Geref. Kerken.
Tweetal: te Sappe meer (evang. pred.),
T. Loopers te Bellingwolde en D. J. Mod
deraar te Twijzelerheide.
Beroepen: te Den Haag-West (7e pred.
pl.), H. van An-del te Arnhem: te Berda
Tilburg (evang. pred.), cand. S. de Roos,
hulp pred. te Oss; te Óudewater, J. L. Wie-
linga te Laren.
Aangenomen: naar Den HaagOost
(vac. F/de Vries), B. Timmer te Wassenaar-
Zuid.
Bedankt: voor Almelo (2e pred. pl.).
en voor Den Haag—Loosduinen (3e pred.
pl.), K. J. Kraan te Grijpskerke.
Geref. Kerken (art. 31 k.o.)
Bedankt: voor Amsterdam C. A. Veld
man te Leiden; voor Baarn, E. T. v. d. Born,
te Amersfoort: voor Den Haag-West, J.
Waagmeester te Murmerwoude.1
Chr. Geref. Kerk.
Beroepen: te Leerdam, P. de Snuit
te Utrecht.
Doopsgezinde Broederschap.
Zestal: te Rotterdam (vac. Gorter), B.
Dufour te Wageningen. O. T. Hylkema te
Den Haag, L. D. G. Knipsoheer te Gronin
gen., P. J. Smidts te Hengelo (O), A. J.
Snaaijer te Leiden en N. v. d. Zijpe te
Almelo.
Mgr J. de Jong van Utrecht tot
kardinaal benoemd
Het college van Kardinalen weer voltallig.
Gisteren heeft de Paus 32 nieuwe kardina
len benoemd, w.o. ook mgr Joh. de Jong,
aartsbisschop van Utrecht. De benoemingen
zijn over 16 landen verdeeld en wel: V.S.
(vier), Frankrijk (drie), Duitschland (drie),
Spanje (drie). Brazilië (twee), Italië (vier)
en voorts één kardinaal uit Canada, Honga
rije, Argentinië, China, Polen, Australië,
Chili. Portugal, Cuba. Peru, Engeland en de
patriarch van Armenië.
Het is voor de eerste maal, dat hef col
lege van kardinalen voltallig zal zijn, ter
wijl het tevens de eerste keer is, dat een
kleurling, de Chineesche prelaat, mgr Tho
mas Tien in het college is opgenomen. Ook
is het nog niet voorgekomen in de annalen
der R.-K. Kerk, dat slechts 4 Ital. kardina
len werden benoemd, waardoor zij thans in
het college in de minderheid zijn. Dé Ned.
kardinaal, mgr de Jong, is 60 jaar oud en
werd in 1936 "tot "bisschop gewijd.
geestelijke verzorging politieke
gevangenen
De kerkeraad der Ned. Herv. gem, te
's-Gravenhage besloot aan de Synode te
verzoeken een geestelijk verzorger te willen
benoemen voor de politieke gevangenen in
het kamp Duindorp te Scheveningen
personalia
Op medisch advies zal dr. W. J. de Wilde,
Ned. Herv. pred. te 's-Gravenhage begin
Jan. eenigen tijd met verlof gaan. Hij zal de
gast zijn van de Schweizerisohe Evang. Kir-
ohenbund.
Naar wij vernemen heeft ds. K. v. d.
Braak, Ev. Luth. predikant te Tdel ontslag
genomen uit zijn ambt. Ds. v. d. Braak is
werkzaam als directeur van Volksherstel in
zijn woonplaats.
Tot directeur der Ch. H.B.S. te Gronin
gen is benoemd dr. T. J. Poppema, sinds 1932
leeraar aan deze school.
ver. voor calvinistische
wijsbegeerte.
De Vereeniging voor Calvinistische Wijs
begeerte hoopt-2 Jan. 1946 haar tiende jaar
vergadering te houden in het American-hotel,,
te Amsterdam. Als referenten zullen optre
den de voorzitter, prof. dr. H. Dooyeweerd
over: Het Wetsbegrip in de Oecono<mie, d'r.
G. K. Schoep te Dsn Haag over „De genees
kunde als probleem var. wetenschap vOor
het Chr. denken" en Ds. S. J. Popma te
Amersfoort, over „Enkele grondlijnen bij
Max. Scheler".
herv. raden voor inwendige zen
ding en „kerk en school"
De Herjf. Raden voor Inwendige Zending
en .Kerk en School" zijn sedert kort geves
tigd, Koninginnegracht 81, ^s-Gravenhage.
tel. 557347. Het gironummer van den Raad
voor Inw. Zending is 470887 en van den
Raad voor „Kerk en School" 353982.
amsterdam helpt arnhem.
De actie „Hervormd Amsterdam helpt Her
vormd Arnhem," ten doel hebbend steun te
bieden bij den herbouw van kerken der
Ned. Herv. Gemeente te Arnhem, heeft
f92.975.91 opgebracht.
promoties
GRONINGEN, 24 Dec. Mr. dr ir. W. van
Konijnenburg, geb. te 's-Hertogenbosch, pro
moveerde aan de R.U. op het proefschrift:
„Thomas hobbes ltviatha.n" tot doctor in de
rechtsgeleerdheid. Dr. van Konijnenburg was
reeds aan de T. H. te Delft gepromoveerd.
acad. examens.
GRONINGEN. 21 Dec. Geslaagd oand.
ex. rechten M. P. van Buytene; cand. ex.
geneeskunde B. J. Westermann.
GRONINGEN, 21 Dec. Geslaagd doct.-ex.
geneeskunde A. C. Harting, W. J. Brouwer
en J. Ris: artsex. le gedeelte J. de Vries en
C. T. B. Wakkerman; bevorderd tot arts G.
de Maar, A. J. Tjeenk Willink, P. C. R.®van
der Weyden en H. Oostinga.
UTRECHT. 22 Dec. De promotie van mar.
A. R. de Bruyn tot doctor in de rechtswe
tenschap geschiedde cum laude.
UTRECHT, 21 Dec. Geslaagd taalk. cand.
ex. indologie: G. Tellegen; cand. ex. Indi
sche rechten: C. D. Donk, A. ten Oever;
doet. ex. rechten J. W. G. Floor; cand. ex
Ned letterenC. M Geerars, mej J. van
Severijn.
