nieuwe £eiïl5iije (ioumnt
Hebben wij dan niets meer te vertellen?
LDlSt
le serie: 1 April 1920—15 October 1941
MAANDAG 24 DECEMBER 1945
2e Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 19f
Abonnementsprijzen
ƒ0.26 per week
1.10 per maand
ƒ3.25 per kwartaal
(bij bet. per kwit.
verh. m. adm.kosten)
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
M«5tanluasüdj is
mx)ti bert in
is abebLwrfl
ietflensptetf
Regeeringsantwoord aan de
U. S. A. suggereert dat althans
gegeven, heeft de Ned. jegeerinig o.m. het
volgende geantwoord. Na waardeer ing en
oprechte erkentelijkheid te hebben uitge
sproken. zegt de Ned. regeeriing dat in de
Amerik. verklaring op duidelijke wij-ze wordt
uiteengezet eenerzijds de taak, die South
East Asia Command in opdracht van de ge
allieerde naties aldaar heeft te vervullen en
anderzijds de noodzaak voor de Ned. auto
riteiten. als vertegenwoordigers van den
territorialen souverei-ri, en de Indische lei
ders om een geaam^lijke oplossing te vinden
voor de thans gerezen problemen.
De Ned. regeering heeft volledig be
grip voor de moeilijkheden, welke
met de uitvoering van de taak van
South East Asia Command gepaard
gaan, doch zij moet blijven aandrin
gen. dat deze taak en met name het
ontwapenen en evacueeren van het
JapenscheTeger, het 2ich in bezit stel
len van Japansche wapenen en het
in veiligheid brengen van de krijgs
gevangenen en geïnterneerden, niet
tegenstaande deze moeilijkheden, ver
vuld zal worden. Het levensgevaar,
waarin velen als gevolg van niet te
verontschuldigen uitspattingen van
extremistische zijde, nog verkeeren,
mag haar in het licht doen stellen,
dat een spoedige bereiking van de
geallieerde doeleinden om redenee
van menschelijkheid haar uiterst wen-
schelijk voorkomt.
Het is de vurige wensch der Ned.
.regeering om harerzijds, met alle mid
delen, hiertoe mede bij te dragen
met name door het vinden in gemeen
schappelijk overleg met de Inheem-
schen van een vreedzame oplossing,
opdat ten spoedigste aan het onnoo-
dig bloedvergieten een einde wordt
gemaakt
Tevens wil de Ned. regeerun-g categorisch
verklaren niets te zullen nalaten om een op
lossing van het Indische vraagstu-k te be
vorderen, overeenkomstig de beginselen van
het handvest der vereenigde naties, dat mede
dank zij het ijveren van de Ned. delegatie
te San Francisco, een liberalen en vooruit-
strevenden geest ademt. In d-i-t verband
merkt de Ned. regeering nog op, dat de
besprekingen, welke met de Indische leiders
worden gevoerd, niet zijn onderbroken, met
name ook niet door de overkomst van d-r.
van Mook naar Nederland. Die besprekingen
zijn var, de zijde der Ned. regeering gericht
door welomlijnde plannen, in overeenstem
ming met de evengenoemde beginselen. Ook
d-e Ned. regeering is bezield door den uit
sluitenden wensch om een voor alle betrok
kenen bevredigende regeling te kunnen be
reiken. welke zoowel de welvaart en het
geluk van Indië als de stabiliteit m dit deel
van de wereld zal bevorderen.
veilig door batavia
In ons interview met dr van Mook deelde
deze mede. dat hij zich vrij en ongewapend
door Batavia kan bewegen. Wellicht geniet
dr van Mook daar meer populariteit dan
Sint Nicolaas. Toen n.l. op 5 Dec. in een
kazerne op het Waterlooplein het Sint Nico-
laasfeest werd gevierd verscheen de Heilige,
naar ons van particuliere zijde werd mede-
Hoeveel Nederlanders houden de
Russen nog vast?
Tweede Kamerlid Le Poole vraagt
opheldering.
Het soc.-dem. Kamerlid Le Poole heeft
den min. van Buitenl. en Soc. Zaken om een
opgave verzocht van het aantal nog in Rus
land of in door Rusland bezet gebied ver
toevende Nederlanders, alsook de vraag ge
steld, wanneer deze landge.nooten mogen
repatrieeren, terwijl hij tevens gevraagd
heeft of zij worden vastgehouden omdat
Rusland allen, die voor den vijand werkten,
zonder meer als collaborateurs beschouwt.
Als dat zoo is, wil de Ned. regeering dan de
aandacht er op vestigen, dat de beoordeeling
van deze vraag een Nederlandsche en geen
Russische aangelegenheid is, aldus genoemd
Kamerlid.
wijl de „zwarte pieten" geweren over den
schouder droegen. De officier van den dag
ontving Sint Nicolaas in battle-dress.
De Ned.-Ind. Voorlichtingsdienst meldt,
dat het incident omtrent Sharir's auto is
terug te brengen tot een aantal vragen voor
de betreffende auto, die gestold werden aan
een vrouw in Sharir's huis. Er werd geen
geweld gebruikt. Van een ontvreemden van
de auto was geen sprake. De betrokken
Europeanen zijn gearresteerd en ondervraagd.
Aan Sharir zijn verontschuldigingen aange
boden, terwijl de leider van de groep Euro
peanen ongetwijfeld bestraft zal worden.
TELEGRAM AAN ATTLEE
Een aantal inwoners van Apeldoorn heeft
aan den minister-president het volgende
telegram gezonden„Save the souls i-n Indo
nesia by powerful! strength". De bedoeling
hiervan is voor de a.s. Londensche bespre
kingen de gedachte, die in.het telegram ver
vat is. bij de Britsche regeering naar voren
te brengen.
extremisten vallen hospitaal aan
De extremisten hebben het Roode Kruis-
hospitaal in het Kramatd/istrict te Batavia
Herv. Synode spreekt zich
uit voor doodstraf
Toe te passen in geval van zeer
zware schuld
Wij vernemen dat in een samenkomst,
welke gisteravond in de Marekerk te Leiden
werd gehouden en waarin prof dr H. Krae-
mer zijn indrukken heeft weergegeven over
de Gen. Synode der Ned. Herv. Kerk, deze
o.m. gesproken heeft over het herderlijk
schrijven, hetwelk door prof. dr K. H. Mis-
kotte wordt opgesteld inzake de doodstraf,
welk schrijven binnenkort aan de gemeenten
zal worden toegezonden.
Prof. Kraemer onthulde, dat dit
schrijven de verklaring bevat, dat de
Synode met 369 stemmen zich heeft
uitgesproken vóór de doodstraf, welke
de Overheid gerechtigd is toe te pas
sen in geval van zeer zware schuld.
Spr. verklaarde nadrukkelijk, dat deze
verklaring niet moet worden opge
vat als een advies aan de regeering,
maar als een antwoord op de vragen
van verschillende classes en gemeen
ten.
Bij het gedenkteekan voor Lenin te
Londen, dat reeds vijfmaal werd beschadigd
zijn thans wachten geplaatst.
aangevallen. Fen patient en twee leden var.
den staf werden gedood, terwijl twee andere
patiënten en vijf stafleden gewond werden,
allen Indo-Europeanen. In de operatiekamer
werd een handgranaat geworpen, die aan
zienlijke schade aanrichtte. Tevens werd
een vrachtauto, die 11 mannen van de R.A.F.
vervoerde, in Batavia onder vuur genomen,
waardoor vier leden van de R.A.F. werden
gedood. Ongeveer 8000 vrouwen en kinderen,
die zich thans in Soerabaja bevinden, heb
ben om familieredenen den wensch te ken
nen gegeven om op Java te blijven.
open brief aan dr. van mook
Het Comité voor actieve democratie, waar
in o.m. zitting hebben mr. G. J. v. Heuven
Goedhart, drs. B. W Schaper, ds K. H.
Kroon en prof. dr. J. F. Niermeyer, heeft
een open brief gezonden aan dr van Mook,
waarin wordt herinnerd, dat het Comité
openlijk verzet heeft aangeteekend tegen de
betiteling van Soekarno als „landverrader",
terwijl tevens het verlangen naar vrijheid
en zelfstandigheid als zeer natuurlijk wordt
beschouwd. De toekenning daarvan achtten
deze heeren slechts de logische consequentie
van het Ned. verzet tegen de Japanners.
Tevens spreekt het Comité zijn oprechte
waardeermg uit. voor de hardnekkigheid van
dr. v. Mook om de spanningen dóór middel
van overleg weg te nemen. Ook als was Soe
karno hierbij tegenwoordig.
schermerhorn en van mook
ontvangen delegaties.
Minister Schermerhorn heeft Zaterdag in
zijn woning een delegatie van enkele ver-
eenigingen ontvangen, die hem een petitie
aanbood, waarin wordt aangedrongen op
het krachtig onderdrukken van anarchisti
sche ondermijners in Indië. Tevens heeft
deze delegatie een telegram aan H.M. de
Koningin gezonden, waarin het vertrouwen
der onderteekenaars in de wapenspreuk „Ik
zal handhaven" iot uiting wordt gebracht.
Na Vrijdag een delegatie uit Ned. arbeiders
kringen te hebben ontvangen, heeft dr. van
Mook Zaterdagmiddag eeh onderhoud gehad
met een achttal vertegenwoordigers van de
voornaamste Indische vereenigingen hier te
lande, waarbij vooral het „kabinet" Sharir.
de repatrieering en de uitzending van dele
gaties van deze vereenigingen naar Indië
werden besproken.
hr. ms. evertsen 20 januari naar
indie.
Hr. Ms. torpedojager „Evertsen", die op 1
December van de Royal Navy werd overge
nomen, is gisteren uit Portmoutih in Amster
dam aangekomen. Na te zijn gereed gemaakt
zal het schip waarschijnlijk 20 Jan. naar
Indië vertrekken.
Doe in Londen niets buiten het
parlement 0111
Telegrammen aan Regeering en
Staten-Generaal.
Een groep Nederlanders heeft zich
met het volgende telegram gewend tot
alle leden van den ministerraad en van
de Staten-Generaal:
„Groote ongerustheid heersöht in het
land, dat de onderhandelingen, welke te
Londen zullen worden gevoerd over
Ned.-Indië, de Staten-Generaal en het
volk van Nederland voor voldongen fei-,
ten zullen stellen, die noodlottig zullen
zijn voor het Koninkrijk en^eijn Inheem-
sohe bevolking. Diep geschokt door de
bedroevende gevblgen vin het tot nu
toe in Ned.-Indië gevoerde beleid waar
schuwen ondergeteekenden, wetende
groote groepen uit de bevolking te ver
tegenwoordigen, met den grootsten na
druk tegen elkè bindende/ afspraak bui
ten de Staten-Generaal om. Verderfelijk
zou alles zijn, wat ook maar den schijn
wekt, dat óp deze wijze jn het Konink
rijk een omwenteling tou stand zou ko
men als resultaat van persoonlijke be
sprekingen tuésdhen dent Nederland vij
andig gezinden volksleider Sharir en
den lt.-gouv.-gen., die tyet vertrouwen
heeft verspeeld van groote gedeelten
van het Nederlandsche en het Ned.-
Indische volk".
Onderteekenaars van het telegram zijn:
Prof. ir C. L. van der Bilt, M. Boerstra,
oud-legercommandant van het K.N.I.L.. J.
T. Furstner, gep. luitenant-admiraal prof.
dr V. J. Koningsberger. diffJ. W. Meyer Ran-
neft, oud-voorz. van den ^Volksraad, mr K.
Onnen, oud-pres. van hét Hooggerechtshof
van Ned.-Indië, ir H. van Swaay en Ch. J.
I. M. Weiter.
Er zijn 3/4 millioen luiers in
aantocht
En 60.000 Kg. breigarens, maar
nog even geduld
Daar van alle babies, die op of na 1 Jan.
1945 werden geboren er minstens 120.000 zijn
welke vóór October j.l. niet konden worden
geholpen en dus nog recht hebben op het
baby-pakket van 500 gr. breigaren en 6
luiers, wordt thans met alle mócht aan 60.000
Kg. breigarens en 720.000 luiers gewerkt.
Een stroom van bijna millioen luiers en
zoo'n groote partij garens kan echter niet
in enkele dagen worden afgewikkeld. De
moeders hebben dus nóg een oo gen blik ge
duld, daar zij in ieder geval zoo spoedig
mogelijk het lang verwachte pakje zullen
ontvangen.
DAT a.s. Zaterdag de gemeente Apeldoorn
officieel afscheid zal nemen van het ver
trekkende hoofdkwartier der hier te lande
gelegerde Canad. troepen.
DAT te A'dam is opgericht een Ned.-
Amerik. Instituut om de goede betrekkingen
tusschen beide landen te bevorderen en
hiertoe alom in den lande afdeelinger. zullen
worden gesticht (Secr. Keizersgracht 210,
A'dam).
DAT de voorman W. Norden uit Oostzaan,
die in Vught en Amersfoort medegevange
nen mishandelde en zich een deel van hun
karige rantsoenen toeëigende, tot 5 jaar ge
vangenisstraf is veroordeeld.
DAT tegen mevrouw M. Bloemers-Turni-
hout te Hilversum wegens verraad aan de
Duitschers van haar man en van een jood-
schen vriend, 20 jaar is geëisoht met ontzet
ting voor het leven van alle daartoe in aan
merking komende rechten.
DAT te Rotterdam op 57-jarigen leeftijd ls
overleden mr. J. S. Loke, proc -fiscaal bij de
Rott. kamer van het Haagsoh Bijz. Ge
rechtshof.
DAT een nieuwe regeling inzake loonen
en arbeidsvoorwaarden voor een vijftal tak
ken van binnenscheepvaart is vastgesteld.
DAT dr. ir. A. H. W. Hacke, direct.-gene
raal van den Arbeid, i.v.m. zijn zilveren
ambtsjubileum op 2 Jan. van 1517 30 uur
in „Seinpost" te Scheveningen zal reci-
pieeren.
DAT ook te Apeldoorn een afdeeling is
opgericht van de Federatie ter bestryding
der economische dictatuur.
DAT vanaf 1 Januari nieuwe, bonnen voor
vlakglas in gebruik moeten worden genomen
en daarmee alle bestaande bonnen hun gel
digheid verliezen, terwijl matglas, gekleurd
glas en nog enkele soorten, waarvan echter
vrijwel niets geïmporteerd zal worden, dan
van den bon gaan.
DAT Engelsche trekkers op zich genomen
hebben de jeugdherberg te Arnhem te her
stellen.
Enschedé kijkt vooruit
Ook in het meer dan 30 maal gebom
bardeerde Enschedé wordt al het moge
lijke gedaan ten beheove van den weder
opbouw. Hiertoe behoort een plan voor
300 nood woningen, die uit twee woonlagen
zullen bestaan. De constructie heeft men
zich aldus gedachtdat wa nneer de
woningnood weer tot het verleden be
hoort men zoo'n dubbele noodwoning door
eenvoudige verbreking in één volwaar
dige arbeiderswoning kan veranderen.
Reeds heeft de hoofdinspectie van de
volkshuisvesting te Den Haag dit plan in
beginsel aanvaard.
DAT de vier esperanto-vereenigingen hier
te lande, w.o. de N.C.E.V., besloten zijn tot
samenwerking op breeden grondslag en
daartoe een centraal comité is opgericht,
terwijl tevens voor de examens een alg.
regeling is getroffen.
DAT de bevelhebber der Canad. strijd
krachten in Nederland, lt.-gen. G. G.
Simonds, een boodschap heeft gericht tot de
Ned. pers met zijn beste wenschen voor de
komende feestdagen, terwijl hij voorts dank
brengt voor hetgeen die pers deed voor de
goede betrekkingen tusschen beide landen.
DAT het Bijz. Gerechtshof te Utrecht den
42-jarigen land wachter, J. de Kuiper uit
Linschoten, die onderduikers had helpen op
sporen, tot 15 jaar gevangenisstraf heeft
veroordeeld, zonder recht van cassatie.
DAT weer verschenen is het maandblad
..Neerlandia" van het Alg. Ned. Verbond
(Surinamestr. 28, Den Haag).
DAT de Alg. Ned. Zuivelbond den minister
zal verzoeken het verbod in zake het oonsu-
meeren van natuurboter door de boeren op
te heffen en ir W. de Jong van Den Haag
tot bestuurslid heeft gekozen.
DAT tot leden der Advies-Cie voor de
oorloges- of vredesgedenkteekens zijn be
noemd de heeren W. Bruin (voorzitter), dir.
ir. J. Th. P. Bijlhouwer, mr. M. Nijiho-fif. jibr.
W. J. H. B. Sam.dibeng en prof. L. O. Wen
ckebach tenv^ijl tot secretaris werd benoemd
de heer K. A. Schuurman.
DAT de 46-jarige C. Leeflang uit Maar
tensdijk op de Lingebrug bij Deil door een
auto-ongeluk werd gedood
DAT den Amsterd. comm. van politie, C.
W. G Hogendijk met 1 Jan. a.s. eervol ont
slag is verleend wegens het bereiken van
den pensioengerechtigden leeftijd.
DAT Zate raag morgen te Gouda het eerste
belangrijke Ned. spoorwegstation, hetwelk
na oorlogsbeschadiging is herbouwd, officieel
in gebruik is genomen
DAT de schoolkinderen dit jaar blijkbaar
al zóó veel hebb.m geleerd, dat ze opnieuw 14
dagen vacantie hebben gekregen.
DAT ook de militaire motorvoertuigen
voorzien moeten zijn van de wettelijk voor
geschreven verlichting.
DAT Zaterdag in Hengelo 48 nood winkels
officieel zijn geopend.
Fratische franc krijgt
minder koopkracht
Vandaag een decreet inzake
devaluatie verwacht.
In eeai buitengewone t^jeer.lcomszijin
die leden van het Fransche kabinet
het eens geworden over de devaluatie
van den franc, aldus verneemt Reuter
uit betrouwbare bron. De nieuwe wis
selkoers zal, naar men vermoedt,
heden bij decreet door den minister
van Financiën. René PI even, worden
bekend gemaakt.
Vervolgens zal een korte wet betref
fende de hersöhatting van den goud
voorraad van de Banque d'e France
aan de nationale vergadering worden
voorgelegd.
Kostbare Nederl. instrumenten
teruggevonden
Maar daarmee hebben we ze nog niet.
In de Britsche bezettingszone is, aldus
Reuter uit Londen, naar officieel wordt ge
meld, een partij onvervangbare Nederland
sche meteorologische instrumenten gevonden;
voorts een groot aantal Belgvwle trams 500
Fransche vliegtuigmotoren en een onmete
lijke hoeveelheid machinerieën uit deze drie
landen. Slechts datgene, dat onomstootelijk
kan worden geïdentificeerd, zal worden terug
gegeven. indien het onmisbaar is voor dein
wederopbouw van het land en het transport
geen buitengewone moeilijkheden met zich
meebrengt. De afwikkeling van deze zaken
kan ook nog op grond van militaire nood
zakelijkheid worden uitgesteld,
j Den betrokken landen is verzocht een ver
bindingsofficier naar het Britsche hoofcfr-
kwartier te zenden.
Voorts zijn eenige honderdduizenden kerk
klokken gevonden, waarvan er al 800 naar
Nederland en België zijn teruggekeerd.
Binnenkort zullen per persoon 500 gram
sinaasappelen beschikbaar worden gesteld.
Daartoe dient men Donderdag a.s. bon F 08
bij den groenteboer in te leveren.
't rundvleesch wordt waar
schijnlijk duurder.
Het is noodzakelijk gebleken, dat de op lfl
Nov. jil. ingegane verhooging van het gemid
delde uurloon der landarbeiders van 50 op 60
ct. In de prijzen der agrarische producten
moet worden verrekend Reeds geschiedde dit
door verhooging van <4e prijzen voor melk
en varkens. Over een eventueele verhoogin^
van de rundvleesohprijzen wordt nog onder
handeld. terwijl voorts nagegaan wordt, hoe
de prijzen voor het oogstjaar 1946 dienen t»
wo rden vastgesteld
Het stoffelijk overschot van den op zoo
tragische wijze omgekomen Amerikaan-
schen generaal Patton zal in Hamm (Dld.)<
worden ter aarde besteld.
parijs Donder kranten.
Wegens een staking van het technisch
personeel verschijnen momenteel in Parij*
geen kranten.
Nu het Hoogerhuis het doodvonnis be
vestigd heeft tegen William Joyce, den
Engelschman, die zich met zijn Duitsche
propaganda in de Engelsche taal voor de
microfoon van radio-Bremen zoo gehaat
maakte („Germany colling!" ..Germany
colling!"), is de terechtstelling bepaald op
3 Januari a.s.
Buiig, zoo meldt de Bilt
Tot morgenavond wordt verwaoht: Wisse
lende bewolking, plaatselijk buien, vrij zaóhi
weer, tijdelijk nog krachtige doch later af
nemende Z. tot "Z.W. wind.
zon en maan.
Dinsdag: Zon op 8.49 en onder 16.88;
Maan op 20.07 en onder 12.49.
Woensdag: Zon op 8.49 en onder 16.88;
Maan op en onder 13.05.
Donderdag: Zon op 8 49 en onder 16.38e
Maan op 1.15 en onder 13.20.
Op 26 December Laatste Kwartier; 3 Jan.
Nieuwe Maan; 10 Jan. Eerste Kwartier en il
Jan. Volte Maan.