*n&
We krijgen geen tweede gemsaueeHng
Logemanns rede bracht weinia nieuws
Toestand in iran wordt steeds dreigender
BOT LIE
BOF
NIEUWE LEED8CHE COURANT
ZATERDAG 22 DECEMBER 1945
Want de operatie is
uitstekend geslaagd
Minister Lieftinck heeft gisteravond
voor de vijfde maal voor de radio
gesproken over wat genoemd werd
de „slotacte van de geldsaneering".
Met ingang van 1946 zal het girale
geld worden vrijgegeven, alsmede het
geld, dat nog op de geldkaart staat.
Alleen h t geblokkeerde deel komt
niet ter beschikking.
De instelling van e girale rekening ten
bedrage van 1000 plus 25 pet van het saldo
op 12 Sept. was indertijd noodig wegens ge
brek aan nieuw geld. Met slechts een paar
honderd millioen aan nieuw geld is de uit
gifte begonnen: basis was de 90 millioen van
de bekende „tientjes". De Engelsche haven
staking bedreigde nog even het groote werk,
maar de race tusschen geldbehoefte en den
binnenvloeienden geldstroom werd gewonnen
Het geld op girale rekening had een deel
van de geldbehoeften opgevangen en daar
mee een uiterst nuttigen dienst gedaan.
Bii Postchèque- en girodienst. Rijkspost
spaarbank en banken zijn de in verband met
de girale overschrijvingen ontstane moeilijk
heden door de heldhaftige inspanning van
het bankpersoneel overwonnen. Ook de
wénsch naar een overwaardeering van vrij
geld bij levei anciers leverde bezwaren op.
Dit verschijnsel had gedeeltelijk een zake
lijke reden, gedeeltelijk wa? het een onge
zond verschijnsel. Men kon soms niet wach
ten op het langzame giroverkeer.
Dat thans d° dijk tusscben giraal en vrh
geld kon worden doorgestoken is mogelijk
ir, verband met het wek on de banken en
het terugdringen van den zwarten handel,
maar .ook omdat nieuwe bestemmingsmoge
lijkheden voor het vrije geld zijn gevonden.
Tot dit laatste doel zal de effecten
handel in de eerste dagen van Januari
1946 worden hervat. Deze moet echter
voorloopig nog beperkt blijven tot
overdracht van binnenlandsche obli
gaties en pandbrieven tegen betaling
van geblokkeerde rekening op ge
blokkeerde rekening. Vrij geld kan
tot den handel in oud-effectenbezit
nog niet worden toegelaten omdat
juist, op het vrije geld een beroep zal
moeten worden gedaan voor nieuwe
kapitaalvorming ten behoeve van den
wederopbou w
EEN NIEUWE BELEGGINGS
MOGELIJKHEID
voor vrij geld wordt geschapen door
begin Januari een aanvang te maken
met de uitgifte 'van 'verhandelbare
spaarcertificaten ter waarde van 100,
die een rente zullen dragenvan2^
De regeering streeft voor de langloopende
staatsleeningen naar een rentevoet van 3 pet.
Het ligt echter niet in het voornemen een
algemeene renteconversie van bestaande lee-«.
ningen op korten termijn ter hand te ne
men. Dit proces kan slechts geleidelijk gaan.
De spaarcertificaten zullen een looptijd heb
ben van ten hoogste vijf jaren: 2% pet.
rente is daarvoor voldoende.
RENTEVERLAGING RIJKSPOST
SPAARBANK.
Bij het begin van het nieuiWe jaar
zal de rente op tegoeden bij de Rijks
postspaarbank van 2.64 op 2.16 pet.
worden verlaagd, waarmede een aan
sluiting zal worden bereikt aan de
rente die tegenwoordig door de
meeste spaannstelflingen wordt ver
goed.
Om de belegging in spaarcertificaten aan
trekkelijk te maken, is bepaald, dat deze
zullen kunnen dienen tot bet.aling van de te
verwachten bijzondere heffingen en van de
successiebelasting. Bovendien zal op deze
spaarcerxïficaten kunnen worden ingeschre
ven tot een bedrag van f 300 uit geblokkeerd
tegoed, waardoor althans een gedeelte van
dat tegoed vlottend en verhandelbaar wordt
gemaakt. Verder kan men voor den aankoop
van deze certificaten voor een onbeperkt
bedrag gebruik maken van het tegoed op
voormalige girale rekening en van andere
vrije gelden.
GROOTBOEK 1946 GECREËERD.
Voor het overige zal het tegoed op geblok
keerde rekening kunnen worden gebruikt
voor inschrijvingen op het Grootboek 1946,
welke inschrijvingen 3 pet. rente zullen
dragen. Het Grootboekbezit zal niet terstond
overdraagbaar zijn, doch deze toestand zal
ten hoogste drie jaren duren. Daarna wordt
ook dit verhandelbaar. Vanaf het moment
der verhandelbaarstelling zal de aflossing
beginnen, die in 47 jaren zal worden vol
trokken. Ook met de inschrijvingen in het
Grootboek zal men zijn aanslag in de bij
zondere heffingen kunnen voldoen.
Tenslotte betoogde de minister, dat het
economisch herstel zich in ons land bijzonder
snel voltrekt, gezien den enormen achter
stand De perspectieven voor 1°46 werden
hoopvol genoemd.
GESLAAGD EN GEEN HERHALING
De slotacte van de geldsaneering is in
geluid, aldus vervolgde de minister. Een
operatie als thans heeft plaats gevonden,
voert men, als zii slaagt, slechts eenmaal
uit. Ik durf te zeggen, dat zij geslaagd
is en voor een herhaling behoeft U dus
niet beduch* te zijn.
BESTEMMINGSMOGELIJKHEDEN
GEBLOKKEERDE REKENING
Voor tegocc'. op geblokkeerde rekening
staan verschillende bestemmingsmogelijkhe
den open Behalve de bijzondere heffingen
en successierecht, kunnen vele andere be
lastingen er mee worden betaald, b.v. de
inkomstenbelasting over het jaar 1945 en
voorafgaande jaren, zekerheidstellingen en
navorderingen Bovendien biedt de staat een
bel^gingsmogelijkheid in de grootbockin-
schrijving en kan men er straks gebruik
van rnaken voor aankoop van oud effecten
bezit Op verdere deblokkeering mag ik
echter geen hoop geven, behoudens in in-
dividueele gevallen.
Het geld no uw girale rekening en op uw
geldkaart wordt, aldus de minister, per 1 Jan. I
a.s. vrij. In het vervolg zal uw vrije bank
rekening ongemoeid worden gelaten.
De gegevens voor de fiscale recherche zijr
verzameld, resp. vastgelegd. Wij kunnen
thans het nieuwe jaar met c< n schoóne geld-
lei beginnen De bankbiljettencirculatie zal
gedurende de eerste weken waarschijnlijk
belangrijk toenemen. Dit behoeft U in het
minst niet te verontrusten. Voor de totale
geldcirculatie maakt het immers geen we
zenlijk verschil, in welken vorm het geld
im. omloop is, in dien van giraal of gereed
geld. De gewenschte verdeeling over deze
beide vormen kan aan het verkeer worden
overgelaten.
INFLATIEGEVAAR AFGEWEND
Het gevaar voor inflatie is afge
wend, hetgeen van de allergrootste
beteekenis is, vooral van hien, die
MINISTER L1EFTINCK IN
TIEN PUNTEN
In de radiorede van minister Lieftinck
komen de volgende punten sterk naar
voren
1. Met ingang van 1 Jan. 1946 wordt het
girale geld en het geld op de geldkaart
vrijgegeven.
2. Begin Januari 1946 wordt de effecten
handel hervat.
3. Vrij geld kan belegd worden in Spaar
certificaten van f 100, rentende 2V2 pet.
4. De Regeering streeft naar een alge
meen en rentevoet van 3 pet voor de
langloopende staatsleeningen.
5. Rijkspostspaarbankrente wordt van
2.64 op 2.16 verlaagd.
6. Instelling Grootboek 1946 voor tegoed
op geblokkeerde rekening.
.7. Het economisch herstel maakt goeden
voortgang.
8. De geldsaneering is geslaagd.
Bestemmingsmogelijkheden voor ge
blokkeerde gelden.
9. Het inflatiegevaar is afgewend.
10. Vertrouwen kan in den gulden worden
gesteld.
van een vast inkomen moeten leven.
Mocht dit gevaar onverhoopt op
nieuw den kop opsteken, dan zullen
tijdig andere middelen worden ge
bezigd om het optreden daarvan te
voorkomen.
VERTROUWEN VOOR DEN GULDEN.
Schenkt dus weer uw volle vertrouwen
aan onzen gulden en aan de banken, die in
het proces der geldcirculatie en bij de geld-
bewaring zulk een belangrijke rol vervullen.
Ook daarmede draagt gij bij tot het herstel
en helpt gij den vrede winnen.
Met den wenseh voor een gezegend
Kerstfeest besloot de minister zijn rede.
Ver/f en School
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Wijngaarden, cand.
J. v.
Malestein te Putten
Aangenomen: naar Steen wijk 3de
pred.pl.) A. M. v. d. Vlugt te Kolderveen.
Bedankt: voor Rotterdam-Delfshaven
(vac. Brunt), J. A. Peters te Beverwijk:
voor Vorden (2e pred.pl.) J. J. van Zorge
te Nederhorst Den Berg.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Lollum, J. L. van Apel
doorn te J-utijp-Hommerts; te Woubrugge,
cand. E. J. Njjhuis, hulppred. te Overschle.
GEREF. KERKEN (ART. 31 K. O)
Tweetal: te Enumatil, H. Bouma te
Niezijl en J. v. d. Zwaag te Ambt-Vollen-
hove.
Be dankt: voor Amsterdam-Zuid en
Bunschoten-Spakenburg, J. A. Vink te Ber-
kel en Rodenrijs.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: te Harderwijk, M. Baan te
Bussum en I. de Bruvne te Deventer: xe
Zaandam, P. de Smit te Utrecht en A. Zwiep
te IJmuiden.
Beroepen: te Aalsmeer, J. C. Maris te
Oud-Berjerland; te Baam, S. v. d. Molen te
Arnhem.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Kampen, J. Fraanje
Bameveld.
OUD-GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Scheveningen, G.
Zwoverink te Kampen.
Bedankt: voor Kralingscheveer, J
d Poel te Giessendam.
PERSONALIA.
Bij beschikking van den minister van O.,
K. en W. is dr J. H. Jongkees toegelaten als
privaat-docent bij de faculteit der letteren
en wijsbegeerte aan de R. U. te Utrecht, om
onderwijs te geven in de antieke numisma
tiek.
PROMOTIES.
LEIDEN. 21 Dec. Bevorderd tot doctor in
de geneeskunde op proefschrift, getiteld ..De
klinische beteekenis van de sternumpunc-
tie" J. F. L. Fontein te Leiden; tot doctor
in de rechtsgeleerdheid op proefschrift, ge
titeld „Testamentair bewind", P. W. van
der Ploeg te Amsterdam (cum laude).
EXAMENS VOORBEREIDEND
ONDERWIJS.
LEIDEN. 20 Dec Geslaagd: S. W. Dekker,
Hazerswoude en N. W. L. A. Weyman, Wae-
.senaar.
En dus gaan we op den
ouden weg voort
(Van onzen PailjgmentsredaeteuT
Bracfh-t de onverwachte rede van mind ster
Logemann gistermiddag veel nieuws? Velen
in de Kamer meenden van niet. Want oude
toezeggingen werden geaccentueerd, de weg
tot overleg w^rd zeer zorgvuldig openge
houden. al kwam ook weer de aankondiging
van optreden tegenover de terreur.
Wat is er sinds de eerste verklaring van
den minister veranderd? De resultaten van
alle overleg zijn bedroevend, zeide de heer
BAJETTO (R.K.) en anderen zeiden het met
hem. De ellende, moord en doodslag zijn
toegenomen en al ons betoon van goede
bedoelingen heeft de verwarring en misdaad
gestaag doen toenemen. Niets van beteeke
nis zetten we tegenover de terreurdaden.
Wat doen onze bondgenooten voor ons?
Met den heer Bajetto, waren het de "nee-
ren MEYER ENK A.R.) TILANUS (C.H.) en
v. POLL (R.K.) en v. KEMPEN (LIB.) die
ernstig bezorgd en diep teleurgesteld waren
Rusland doet precies wat
het wil
Steeds moeilijker wordt de positie van de
Iraansche regeering, die vooral van Russi
sche zijde gehinderd, nu ook moeilijkheden
in eigen boezem gaat ondervinden. In het
parlement is den minister van binnenland
sche zaken Fahimi verweten, dat hij onder
handelingen zou hebben aangeknoopt met
een buitenlandsche mogendheid over de olie_
concessies waardoor in Azerbeidsjan de na
righeid ontstond. De minister werd deswege
benoemd tot gouverneur van de provincie
Karmansjah, maar weigerde, omdat hij zich
eerst wensehte te verdedigen tegen de hier
boven vermelde beschuldiging. Inmiddels is
zijn opvolger Remy begonnen met het ver
bieden van één rechtsch blad en vier link-
sche bladen
Nieuwe moeilijkheden dreigen in Men-
zendera-n. Uit die provincie ontving men in
Teheran een telegram, waarin het bewind
daar nieuwe verkiezingen eischt. Het tele
gram zou verzonden zijn onder druk van
de pro Sowjetpartij Dat er intusschen ook
andere machten aan het werk zijn, blijkt uit
het bericht, dat Turken er wapens uitdeel
den.
In dit verband is het debat belangrijk, dat
gisteren in de Turksche kamer werd gehou
den. waar generaal Karabekir de zee-engten
de keel en het Karaplateau in den Kauka-
Edda Ciano, dochter van Mussolipi, is
veroordeeld tot 2 jaar verbanning naar de
Liparisehe eilanden.
sus de ruggegraat van het land noemde. De
minister van Buitenlandsche Zaken Sak a
zeide, dat Turkije ieder moment bereid is,
het door Rusland opgezegde vriendschaps
verdrag te hernieuwen.
K.L.M. heeft straks 300 vliegers
noodig
Opleidingskosten worden zoo noodig
voorgeschoten
Om in de groote behoefte aan vliegtuig-
personeel te voorzien de K.L.M. heeft in
1948 driehonderd vliegers noodig zal een
burgerluchtvaartschool worden opgericht,
welke zoowel verkeers- als militaire vliegers
zal opleiden. Daarnaast zal een militaire
vliegschool worden opgericht, waarop alle
adsp. verkeers- en militaire vlieger? na de
elementaire opleiding op de burger lucht-
vaartschool opgeleid worden tot en met het
militair brevet.
De school neemt niet meer menschen aan
dan geplaatst kunnen worden.
De opleiding, die in den overgangstijd op
Gilze Rijen geschiedt, heeft uiteindelijk
plaats op Deelen (burger-) en Gilze Rijen
(militair gedeelte). In Februari en Augus
tus a,s. starten twee groepen van 60 leerlin
gen. Gegadigden moeten 17 jaar en niet
ouder dan 25 zijn. Zij moeten de 5-jarige
H.B.S. of MULO B hebben In het eerste
geval duurt de opleiding twee, in het laatste
drie jaar. Aanmelding: Rijksluchtvaartdienst
Binnenhof 4, Den Haag, afdeeling opleiding
en luchtvaren den. De kosten bedragen 1000
per jaar, maar het Rijk schiet dit bedrag
zoo noodig voor.
door de resultaten van het beleid der Regee
ring. Uit den hoek der vrije.-dem. en «eoc.
dem. kwamen bij monde van de heer en
JOEKES, PALAR en v d. GOES v. NATERS
steuoklaniken voor het gevoerde beleidWan.t
o-p de verklaring volgde een vrij uitvoerige
gedachten/wisseling, welke eahter voor de
regeering geen vriendelijken ondertoon had,
maar te onvoorbereid was om diep te gaan.
Duidelijk werd i.n ieder geval toch wel de
toenemende bezorgdheid welke zich van
steeds meerderen in de Kamer ten aanzien
van Indië meester maakt. Ondanks alle ver
nederingen a-lsmaar blijven praten. doch
krachtig optieden blijft bij woorden. Som
mige socialistische Kamerleden praten ons
het Engelsche geduld aan in zulke moeilijke
omstandigheden. 'Maar in Indië zelf onder
mijnen we zelf ons gezag en vertrouwen
door het tekort a5"1 wa a r dh' zlh *>*-' d ou activi
teit.
Nadat den minister een kwartier gelegen
heid gegeven was om zich o,p zijn antwoord
te bezinnen volgde een bescheid in den reeds
bekenden stijl, met de conslusie: er is geen
andere weg dan de onze en. in veel zijn we
afhankelijk van de geallieerden. Over Singa
pore mocht de minister niet meer meedee-
len, dan het weinige dat er over losgelaten
was. Hij is wel bereid, indien daartoe aan
leiding is. de Kamer in comité-generaal in
te lichten. Maar overleg en gezagshersitei
moeten blijven samengaan, want meer dan
relletjes zijn de ongeregeldheden; de terreur
was zorgvuldig voorbereid door deze goed
gewapende lieden en beroert diep en breed
het volksleven. De geallieerden moeten
daartegenover hun gezagsapparaat stellen.
Deze discussie duurde tot bijna vijf uur,
maar was gedoemd op niets uit te loopen.
Een Kamer, die zich slecht ingelicht en
voorgelicht voelt en een Regeering, dié een
overleg wil handhaven schier tot eiken prijs.
Men heeft den man met bijzondere capaci
teiten laten gaan en overigens 'beschikken
we ook niet meer over een man van groote
internationale allure, die ons volk en Indië
misschien van nut had kunnen zijn in deze
allermiserabelste omstandigheden.
We moeten met het oog o<p onze zeer in
beslag genomen plaatsruimte vandaag van
Indië afscheid nemen, hoewel er nog wel
wat over te zeggen zou zijn.
Tegen 5 uur werd overgeschakeld op de
politieke delinquenten. De minister van
Justitie vervolgde zijn den vorigen dag af
gebroken rede. Hij stond uitvoerig stil bij
de kampen, liet weten, dat de P.O.D., voor
zoover ze geschikt is, zal overgaan bij de
gewone politie maar dat zijn al grooten-
deels oude politiemannen en dat 150.000
dossiers moeten worden afgehandeld. Van de
20.000 kinderen van gedetineerden zijn er
12.000 ondergebracht in gezinnen, terwijl
8.000 over 100 tehuizen moeten worden ver
deeld. Een kleurig verhaal van „Trouw**
over het lot van kostkinderen ergens in Gel
derland werd volstrekt weersproken op af
doende gronden, de fabrikant er van was
het daarmee eens. De rechtspositie dezer
soort kinderen zal wettelijk worden gere
geld. Ook inzake de ongrondwettige ver
beurdverklaringen werden wettelijke maat
regelen toegezegd.
Het no'odrecht-besluit inzake de doodstraf
acht de Regeering volkomen rechtsgeldig,
zoodat zij geen behoefte heeft in dit stadium
aan bekrachtiging bij de wet en een derge
lijk voorstel ook onaanvaardbaar zou achten.
Toen volgden langdurige replieken, die
echter als een nachtkaars uitgingen. Er
schenen ettelijke moties in de lucht te zit
ten, maar hoewel de Kamer door het ant
woord van den minister „lang niet bevre
digd was, kwam er slechts één „air-drop
ping". Het was een door bijna de geheele
rest van de Kamer bestreden motie van den
heer Joekes om het parlement te raadple
gen omtrent de doodstraf. Erg hoopvol zag
het er voor deze motie niet uit, hoezeer
men ook weinig respect had bij verschillen
de leden voor de rechtsbesluiten.
Het resultaat was, dat de heer Joekes de
motie introk om vermoedelijk op de zaak
terug te komen volgend jaar als de kwestie
der rechtsbesluiten afzonderlijk een punt
van de bespreking zal uitmaken. Dat was
helaas wat late wijsheid van een bijna ver
loren middag, die eerst om kwart over
zevenen een eind nam.
Van gratie-besluit is geen sprake
Het Haagsch Dagblad (voorheen Parool)
dat zich den laatsten tijd nog al te buiten
gaat aan zonderlinge berichten, wist gis
teren te vertellen, dat er een gratiebesluit op
komst was, dat degenen, die lichte vrij
heidsstraffen ondergaan, op vrije voeten zou
brengen. Op deze wijze zou plaats gemaakt
worden voor N.S.B.-ers.
Naar ons bij informatie gebleken is, is
men op de meest bevoegde plaats van een
dergelijk voornemen volslagen onkundig.
De vruchtbare bekende duim moet hier
een rol hebben gespeeld.
in 'f avontuur met
DE ZILVEREN
OLIFANTJE'
Tekst en tekeniu
FLlk
