JUcuurc grills rijf (Coumul
De toestand in Indië blijft aangrijpend
lOist 01
Ie serie: 1 April 192015 October 1941
DINSDAG 11 DECEMBER 1945
2e Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 18$
Abonnementsprijzen
ƒ0.26 per week
1.10 per maand
3.25 per kwartaal
(bij bet. per kwit.
verh. m. adm.kosten)
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk'Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en'
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 0
voor Leiden en Omstreken
l&anluaslicb is sbri
tnyn bert ip te^ljensp»
Hoe lang nog een caricatuur.
gezag
Ofschoon er vandaag weinig nieuws
binnen kwam, kan men ook uit de schaar
sere berichten duidelijk concludeer en, dat
de bevolking van Indië nog steeds in
groot gevaar verkeert. Niet alleen' doür
den steeds meer dreigenden hongers
nood, welke geheel op rekening van de
extreme elementen onder de nationalisten
moet worden geschreven, maar ook door
de talrijke aanvallen, gevechten en ontvoe
ringen door deze lieden. Wordt er thans
vergadering nam de volgende motie aan, die
telegrafisch werd overgebracht aan Soekar-
no, Sharir en het Centrale Nationale Co
mité:
,,Het bestuur van het Nationale Comité
van Djokjakarta dringt aan op onmiddellijke
verplaatsing der centrale regeering en van
het bestuur van het Centrale Nationale Co
mité naar een plaats in Midden-Java, ten
einde rustiger te kunnen werken."
LORD WAVELL OVER DE BR.-INDISCHE
TROEPEN IN INDIË
Lord Wavell, onderkoning van Britsch-In-
dië. heeft, sprekende over het gebruik van
Britsch-Indische troepen o.a. het volgende
gezegd:
„Onze soldaten zijn er niet om de Indo-
K.L.M. drie maal per week
naar Indië
Met ingang van 18 December
Het Inddë-vliegtuig naar Batavia 2al op
Woensdag 12 December en op Zaterdag
15 December van Amsterdam-Schiphol ver
trekken. Van 18 December af vertrekken de
Indië-vlieglMigen drie maal per week van
Schiphol err wel op Dinsdag, Donderdag en
Zaterdag.
Van Batavia uit vertrekt het vliegtuig op
Woensdag 12 Dec., Zaterdag 15, Woensdag 19
en Zaterdag 22 December. Van Dinsdag 25
Dec. af wordt ook van Batavia uit een dienst
onderhouden, waarbij drie maal per week
een vliegtuig vertrekt en wel op Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag.
Kinderen van Nederlandsche en Inheemse he geïnterneerden, die meer dan 3>4 jaar
onder de Japansche bezetting geleden hebben, in het Jahore Bharu Ziekenhuis
(Maleische Staten), waar zij herstellende zijn van de doorstane ontberingen.
Christiansen zal in Nederland
terecht staan
v Evenals de ex-commissaris Wimmer.
Het is thans zeker, volgens het A.N.P., dat
gen. Christiansen, de Duitsche militaire be
velhebber in het bezette Nederland, in Ne
derland zal terecht staan. Op de lijst van
Duitsche oorlogsmisdadigers is ook geplaatst
de ex-commissaris voor Bestuur en Justitie,
dr Wimmer, die gedetineerd is in de straf
gevangenis te Scheveningen.
Gesprekken met de West
voor de feestdagen
P.T.T. Is coulant en halveert den prijs.
I Van 24 December a.s. t/m 4 Januari 1946
bestaat de gelegenheid Kerst- en Nieuwjaars-
gesprekken met Paramaribo (Suriname) te
voeren, tegen een tot op de helft verlaagd
tarief van f 10.50 voor de eerste drie minuten
en f 3.50 voor iedere volgende minuut.
De gesprekken kunnen, met uitzondering
van Zondag 30 December, dagelijks plaats
vinden, tusschen 19 en 21 uur. Het verdient
aanbeveling de aanvragen eenigen tijd van
te voren in te dienen. Zakengesprekken
kunnen tegen dit gereduceerde tarief niet
toegelaten worden.
De voedselpositie in Japan is zeer zorg
wekkend, doch de rantsoenen kunnen niet
verhoogd worden.
Gisteren is in de Westminster Abbey in
Londen de uitvaartdienst gehouden voor
Lord Lang, aartsbisschop van Canterbury.
door de Engelsohen alles gedaan om de
geïnterneerden te evacueer en, de In heem-
sche 'bevolking zal, indien deze toestand
nog lang voortduurt, een nog zwaarder lot
ondergaan dan velen der geïnterneerden.
Als we in een bericht lezen, dat de ont
voeringen nog steeds aanhouden, dan ligt
daar een zee van leed achter verscholen,
terwijl de concentratie van nationalistische
troepen bij Batavia wel zeer duistere
perspectieven opent voor de bevolking,
blank en bruin.
Er ontstaat op Java steeds grooter on
rust en de extremisten, die met gewapen
de benden oprukken om verschillende
steden te bezetten, te plunderen of uit
te moorden, dienen dan ook met den
grootst mogelijken spoed te worden op
geruimd. Alle hulp moet worden inge
zet om de zieken, de zwakken en de
weerbaren te verlossen uit deze hel.
Ook de Britten zien dit in en zijn bij
Bandoeng tot een vernieuwd offensief
overgegaan, bijgestaan door luchtaanval
len van de R.A.F. Dat er ook onder de
nationalisten zelf geen eensgezindheid
heerscht, wordt weer duidelijk geïl
lustreerd door een aanval bij Bekasi van
de extremisten op een compagnie van de
T.K.R (het Ind. volksleger), die in Ba
tavia een Rapwi-trein moest bewaken.
De extremisten worden hoe langer hoe
agressiever en hebben in Batavia al
R.A.F.-barakken op Kramat aangevallen
en getracht deze in brand te steken. Willen
we straks weer een gezond en bloeiend
Indië aan den evenaar zien, dan moet
thans het gefcag. waarvan Sharir een
caricatuur maakte, radicaal en snel zege-
vieren. De toestand van onze Rijksgenoo-
ten in het Verre Oosten dwingt daartoe!
VERLAAT REPUBLIKEINSCHE
„REGEERING" BATAVIA?
De afdeeling Djokjakarta van het Centra
le Nationale Comité heeft op 8 December
vergaderd en de kwestie besproken of de
centrale republikeinsche „regeering" en het
hoofdbestuur van het Centrale Nationale
Comité uit Batavia dienen te vertrekken. De
nesiërs te onderwerpen. Zij zijn daarheen
gegaan, gehoorgevend aan den roep van de
plicht en de barmhartigheid, teneinde de Ja
panners te ontwapenen en de geallieerde
krijgsgevangenen en geïnterneerden te be
vrijden. Het volvoeren van deze taken wordt
bemoeilijkt door groepen extremisten en on
verantwoordelijke elementen, die door onze
Japansche vijanden zijn opgehitst. Tegen
deze extremisten vechten nu onze troepan.
Orde is van de allerhoogste waarde".
Generaal Patton is geheel
verlamd
Z'n echtgenoote per vliegtuig uit
Amerika vertrokken.
Hoewel het officieel communiqué over den
toestand van den bij Mannheim met zijn auto
verongelukten generaal Patton zegt. dat hij
een rustigen nacht had, is men in het zieken
huis van meening. dat Patton's toestand zeer
ernstig is. De vroegere ruiter-generaal is van
den hals. af geheel verlamd. Mevrouw Patton
komt per vliegtuig uit Amerika naar
Mannheim.
ELKF. VERDEDIGER MAG MAAR
EEN KEER SPREKEN.
President Lawrence heeft heden bij de
hervatting van het proces te Neurenberg
medegedeeld, dat aan elk der verdedigers
na het beëindigen van de bewijsvoering
slechts één spreekbeurt zal worden toege
staan.
Ook dat nog2 dieseltreinen
op elkaar
De Dieseltrein, die gisteren om 9.30 te
Utrecht moest aankomen uit Den Haag
Rotterdam, is op een stilstaanden goederen
trein geloopen. De beide treinen zijn zwaar
beschadigd en moesten uit den dienst wor
den genomen. Tussohen Rotterdam en Gouda
zal thans een pendeldienst worden gereden
met stoomtractie daar de reparatie min
stens een week' zal duren. Persoonlijke
ongelukken kwamen niet voor.
SNEEUW EUROPA
In Belgrado viel een meter sneeuw, die
alle verbindingen van en naar de stad
verbrak.
In Zwitserland is 30 cm sneeuw geval
len. Er wordt druk aan wintersport ge
daan.
Moeten we jaloersch zijn?
SZALASI TER DOOD VEROORDEELD.
DUITSCHERS MOGEN NIET MEER REIZEN.
Van 10 December af mogen burgers in de
Britsche zóne van Duitschland niet meer
reizen, daar het materieel noodig is voor
gedemobiliseerde Duitsche soldaten.
Kijkt, landgenooten van de zachtjes-aan-
politiek, zóó treft men uw kinderen aan,
als ze uit de Indische hel nog ter nauwer-
nood worden verlost....
DAT het Nationaal Instituut samenwerking
bewerkstelligt tussohen de verschillende
filmkringen ter bevordering van de goede
films.
DAT niet de heer L. J. W. Stappers is toe
gevoegd als inspecteur aan den hoofdambte
naar van den Opsporingsdienst der Prijsbe-
heersching ter inspectie 's Gravenhage, maar
de heer P. Gorneman, terwijl eerstgenoemd-
de is benoemd tot inspecteur in algemeenen
dienst.
DAT Dr. van Vliet, 88, Berkendaelstraat te
Vorst, (tel. 447495) is aangesteld tot garni
zoensarts voor de Nederlandsche militairen
te Brussel.
DAT vele vooraanstaande Nederlanders
tiiet de alg. ledenvergadering der Ned. K.
v. K. te Brussel konden bijwonen wegens
het niet verstrekken van grenspapieren.
DAT minister Mansholt a.s. Vrijdag te
Amersfoort 17 Duitsche fokhengsten uit
Oldenburg v^n de geallieerden in ontvangst
zal nemen tot herstel van den Nederlandschen
paardenstapel.
DAT de Amsterdamsche afdeelingen der
Ned patroonsvereenigingen in het woning-
inrichtingbedrijf besloten zijn te komen tot
één v r ij e landelijke organisatie naast de
thans bestaande, van regeeringswegé voor
geschreven en bij de wet geregelde vakorga
nisatie.
DAT het ter bestrijding van de t.b.c. niet
gewenscht is zonder zakdoek voor den mond
te hoesten, kinderen te ku- en ifi z'n bed
te laten spelen of slap°n of mee te laten
eten van z'n bord.
Dat het agentschap van de Ned. Handel
maatschappij te Shanghai is heropend.
Zoon te A'dam 125 jaar bestaat, ter gele
genheid waarvan een stichting is gevormd,
waarbij het personeel in de economische or
ganisatie en in de winst van het bedrijf zal
worden ingeschakeld.
DAT de gemeenteraad van Waspik, in
strijd met Art. 76 van de Gemeentewet, een
gemeente-secretaris heeft benoemd zonder
voordracht van B. en W.
DAT de gemeentebegrootlng van Nijmegen
een tekort vertoont van f4.759.939, voor welk
tekort men een bijdrage van het Rijk ver
wacht.
DAT de gemeenteraad van Hooge en Lage
Mierden bij den terugkeer van den burge
meester is heengegaan, omdat de burge
meester niet het vertrouwen van de bevol
king zou genieten.
DAT binnenkort bij de uitgeverij „Con
tact" te A'dam een boekwerk verschijnt, ge
titeld „Holland and the Canadians", waar
van een oplage van 50.000 exemplaren aan
de Canadeesche officieren en soldaten ten
geschenke zal worden aangeboden.
DAT de A.N.W.B. weggebruikers wijst op
het herkenningsteeken van blinde voetgan
gers. welk teeken bestaat uit een witge-
schilderden wandelstok met twee roode
ringen.
DAT de C.C.D. in Den Haag een schuit
met IOV2 ton winterpeen en bij een boer in
Rijnswetering 180 kg Jcaas in beslag heeft
genomen.
DAT- tot vrijgestelde bestuurders van den
Chr. Metaalbewerkersbond in Nederland zijn
benoemd de heeren J. v. d. Burg te A'dam
en H. H. Hordijk te R'dam.
DAT op 77-jarigen leeftijd is overleden
A. W. F. baron van Voorst van Lyr.den,
oud-gemeentesecretaris van Beek (Nijme
gen) en bekend philatelist en heraldicus
DAT het Rijksbureau voor Hout te Eind
hoven op 1 Jan. a.s, zal worden geliquideerd
DAT volgens het voor het najaar 1944 ge
troffen distributie-systeem van hout en
brandhout zou worden gekapt 5100 M3, aan
populieren 6400 M3, terwijl voor de "mijn
industrie 42.000 M3 waren uitgetrokken.
DAT de Geldersch-Overijselsche Mij. van
Landbouw een eeuw bestaat, welk feit
Zaterdag a.s. in „Musis Sacrum" te Renkem
zal worden herdacht met een feestrede van
minister Mansholt.
DAT de naam van den Hollandschen
Schouwburg te A'dam zal worden gewijzigd
in „Piccadilly-gebouw" teneinde de onaan
gename herinneringen aan den bezettings
tijd. toen het gebouw voor de Joden-depor
tatie werd gebruikt, uit te wisschen.
DAT B. en W. van A'dam hebben besloten
beurskaarten voor 1946 te doen aanvragen
op formulieren, kosteloos verkrijgbaar onder
beurstijd in het Beursgebouw bij den eersten
beursopzichter.
DAT Zaterdagavond de geheele drukkerij
en boekhandel van de Fa. Jos de Swart
te Beverwijk is uitgebrand.
DAT het Friesch sanatorium te Appelscha
binnenkort met 200 bedden wordt uitgebreid,
terwijl tot directeur is benoemd dr Kraan,
als opvolger van den heer B. R. Geerts, die
na 35 dienstjaren afscheid heeft genomen.
DAT de algemeene ziekenfondsen nog eens
nadrukkelijk de'aandacht vestigen op de ver
plichting van den verzekerden de aan hen
uitgereikte coupons voor ziekenfondspremie
regelmatig aan den ziekenfondsbode af te
dragen.
DAT van de door de HARK aan de boeren
in Zuid-Holland'gezonden 30.000 formulieren
teneinde de getroffen boeren in het Zuiden
te helpen, slechts 1200 formulieren werden
b<^v,twoor(j alhoewel er vrij veel textiel
goederen, o.a 4 èt 500 dekens, werden be
schikbaar gesteld.
Kentering ten goede
De jongste ontwikkeling in de Indf-
sche kwestie-toont thans zonder twij
fel een kentering ten goede. Zij het ook
laat, toch zal dan nu krachtiger door de
Britten worden opgetreden. Deze gang van
zaken is ten aanzien van de Britten bijna
de natuurlijke. Dit volk van wereldbeheer-
schende diplomaten strekt de besprekingen
zoo lang mogelijk uit, soms tot over de
grens van het voor ons besef toelaatbare. Zij
sluiten, als het hun juist voorkomt, Gandhi
op, maar onderhouden intusschen het con
tact van het gesprek met hem. En zoo heb
ben zij ook ten overstaan van Indië gehan
deld. Altijd maar weer drongen zij op be
sprekingen aan, hoe onvruchtbaar deze ons"
ook mochten blijken en hoezeer deze zelfs
de nationale eer te na zouden komen. In
feite was voor deze besprekingen geen basis
aanwezig. Onze regeering mocht het dan
niet doen ontbreken aan goede bedoelin® jn,
zij had een korten arm, moest goeddeels
drijven op hetgeen afzonderlijke gezanten
tot stand konden brengen en wat de zaak
voor haar moeilijker maakte, zij was geheel
afhankelijk van de wijze, waarop elder3
(met name te Londen) de verhouding werd
beoordeeld. Want de Britten mochten dan
scheiding maken tusschen wat zij noemden
hun militaire verplichtingen, als gevolg van
de Japansche overgave eenerzijds en de po
litieke moeilijkheden met de nationalisitsche
beweginig anderzijds, dit beteekende in de
practijk reeds een zekere positiekeuze. Im
mers Nederland, dat in den volkerenkrijg
zijn kracht voor de goede zaak had verteerd,
was niet in staat, in Azië zijn hand tot een
vuist te ballen en was overgeleverd aan de
grillen van wie zich daar de macht toe
eigenden.
Het recht moest onder deze ontwikkelin
gen gaan lijden. De verwarring daarentegen
moest hand over hand toenemen. De zorg
om wie in die uitgestrekte gebieden vrijwel
onbeschermd moesten vertoeven, moest ber-
genhoog rijzen. En inmiddels naderde al
sneller de dreiging van den hongersnood,
waardoor ontwrichtende werking van den
toestand op de geheele, ook op de goedwil-
Een verlossend woord
In deze benarde situatie is nu ten
langen leste door een verlossend
woord van Bevin een keer gekomen. Het is
met Bevin ietwat vreemd gesteld. Toen in
Engeland Labour aan bet bewind kwam,
werd daarvan veel verwacht voor een goede
verstandhouding met Rusland. Doch sinds
lang zijn er niet zooveel conflicten met Rus
land geweest als onder Bevin. Zooals alle
Engelschen hun politiek op de realiteit trach
ten te baseeren, zoo heeft Bevin zich op
het eenvoudige, maar duidelijke standpunt
gesteld. dat de souvereiniteit in Indië de
Nederlandsche was. en dat op deze basis de
gesprekken moesten worden gevoerd.
Dit woord is te Singapore als leiddraad ge
nomen en als gevolg daarvan zal een begin
met het rechtsherstel worden gemaakt. Dit
komt ook hierin uit, dat de Nederlandsche
troepen, die nu nog in de vreemde positie
moesten verkeeren. dat zij van de verten
der Indische afstanden uit naar Java mocn-
ten turen, om in den geest te zien hoe de
opstand voortvrat. ten deele in eere worden
hersteld. Duidelijker komt nog de kentering
uit in de ruimere volmachten, aan generaal
Christison toegekend.
Doel van Christison's optreden is nu, naar
de omschrijving, welke gegeven werd. het
mogelijk te maken, dat een constitutioneele
hervorming en een zekere mate van zelfbe
stuur der Indonesiërs in het kader van het
koninkrijk der Nederlanden tot stand komen,
en besprekingen daarover gehouden worden
op een geregelde en wettige wijze zonder
vrees of geweld.
Besprekingen blijven dus het doel. doch
eerst nadat op basis van Bevin's uitspraak*
de orde is hersteld. Het moest zoo loopen,
al zullen de besprekingen, ook die der rijks
conferentie, wel de terugslag dezer droeve
voorgeschiedenis ondervinden. Het weder
zij dsch vertrouwen moet weer worden opge
kweekt. Dr van Mook is te dezen aanzien
optimistischer dan de nationalistische lei
ders. Voor het fundament wordt nu de eer
ste steen gelegd, al is de grond onder het
fundament drassiger geworden; hetgeen de
stevigheid van het contact niet zal bevor
deren.
't Prinselijk Paar Lij het Nat.
Instituut
Prinses Juliana en Prins Bernhard hebben
gisteren in het landelijk bureau van Volks
herstel in de Paleisstraat te Den Haag een
vergadering bijgewoond van het Nationaal
Instituut, waarvan, zooals bekend, de Prins
voorzitter is.
HOEVEEL VISCH
MEN OP EEN BON KRIJGT.
Het C.D.K. deelt mede. dat in (Jen vetw
volge het rantsoen zeevisch, d. i. de hoeveel
heid zeevisch, welke per aangewezen bon
verkrijgbaar is, de volgende hoeveelheden
bedraagt: 500 gram versche zeevisch of 250
gram zeevisch in mooten of 200 gram ge
fileerde versche zeevisch, 250 gram gerookte
of gestoomde zeevisch of 150 gram gefileerde
gerookte of gestoomde zeevisch.
In het Nobel-instituut te Oslo zijn de
Nobel-prijzen voor den vrede uitgereikt aan
het Internationale Roode Kruis en Cordell
Huil.
Veranderlijk weer, aldus de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht:
Aanvankelijk krachtige Noordelijke wind
met plaatselijk enkele regen-, hagel- of
sneeuwbuien, en eenige daling van tempera
tuur. Daarna een tijdelijke opklaring met
afnemenden en naar het Westen teruglo"»-
penden wind. Later weer toenemende wind
en bewolking, met kans op wat regen.
ZON EN MAAN.
Morgen Zon op 8.39 en onder 16.27{
Maan op 16.36 en onder
Morgen Eerste Kwartier; 19 Dec. Volle
Maan: 26 Dec. Laatste Kwartier?v2 Jan. 1946
Nieuwe Maan.
Hoe hard hél al gevroren heeft.
Naar het K.N.M.I. te De Bilt mededeelt,
waren de nachtelijke temperaturen tijdens
de korte vorstperiode:
Donderd.- Vrijd.- Zaterd- Zond.-
Vriid. Zaterd. Zondag Maand.
Den Helder., -f 1 —2 —5 —5
Vlissingen +2 5 6 4
De Bilt 3 7 9 —10
Groningen -J-2 7 8 9
Maastricht 0 8 10 10
