giimwgnhst\\tdLmtJcm
Sharir verwerpt Ned. politiek toezicht
Nazi-leiders zien nazi-gruwelen per film
iDist
I« gerie: 1 April 1920—15 October 1941
VRIJDAG 30 NOVEMBER 1945
te Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 177
Abonnementsprijzen d ^jÊf 4 Bureaux Redactie en
f 1.10 per maand JU* ^^JIF J|VMJU T e 1 e f o o n 2 2 7 1 0
3.25 per kwartaal J Postrekening 5 8 9 3 6
Hoofdredacteur:
H DIEMER 5R*®
Radactie: Christelijk-lSationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken
b. van' der ros iSöSSasJ
„JtdnlüöStirfj is obrtlftwa
my it be» it> teaijcuipoet*
Britsche versterkingen landden
in Tandjong Priok
De bijzondere correspondent van Reuter te
Batavia heeft een onderhoud gehad met den
nationalistischen .premier" Sharir. In dit on
derhoud gaf Sharir te kennen, dat hij een
geleidelijke staking van de vijandelijkheden
op geheel Java verwachtte en dat hij voor
zag, dat binnen enkele weken de rust zou
weerkeeren. ,,Ik ben in verbinding "geweest
met de plaatselijke leiders, dde mijn standpunt
dieelen en die trachten de mannen te be
wegen tot het neerleggen der wapenen", al
dus Sharir.
„Tusschen Nederland en de republiek Indo.
nesië zou misschien een vergelijk mogelijk
De N.I.C.A. verricht in Indonesië al
prachtig werk. Hier wordt medische hulp
verleend aan een Javaansche jongen,
wiens gezondheidstoestand, ten gevolge
van ondervoeding, tijdens de Japansche
bezetting, zeer heeft geleden.
zijn, gelijk bestaat tusschen Engeland en
Eire. Basis voor het voortzetten van onze on
derhandelingen zou dan moeten zijn, dat
Nederland ons recht op zelfbestuur erkent
maar de term dominion" is bij het volk
uitermate inpopulair. Indien de term „domi
nion" wordt gebruikt, zal 90 pet. van ons
volk die verwerpen".
Sharir toonde zich er van overtuigd, dat
hij het gezag van zijn regeering over geheel
Java zou kunnen doen gelden. Hij billijkte
het Ned. standpunt, voorzoover dit betreft de
Ned. vastbeslotenheid om zijn economische
belangen op Java te verdedigen, maar achtte
de Nederlandsche aanspraak op politiek toe
zicht ongerechtvaardigd.
Hoewel Sharir zijn eigen relaties met de
Britsche autoriteiten uitstekend" noemde,
zag hij zeer zeker de afwijzende houding van
de bevolking tegen de Britten. „Van alles,
wat de Britten doen, neemt de bevolking aan,
dat het 'hulpverleening aan de Nederlanders
is. Wanneer evenwel de rust zal zijn weer
gekeerd, zal het volk in een gunstiger stem
ming komen voor onderhandelingen," voegde
Sharir er aan toe.
BRITSCHE VERSTERKINGEN TE
TANDJONG PRIOK.
Gistermiddag zijn de eerste nieuwe ver
sterkingen. ten getale van ongeveer 1000
Britsen-Indiërs, te Tandjong Priok aangeko
men. In het Kramatdistrict, een van Batavia s
meest beruchte onrustcentra, zijn 's nachts
weer gevechten uitgebroken tusschen een
Britsche patrouille en een troepje nationalis
ten, die enkele Ambonneezen aan hun zijde
hadden. Over het algemeen is het rustiger
in de Javaansche steden, terwijl de lucht-
verbinding Bafcavia-Bandoeng is hervat. Da
nationalistische „gouverneur" van West-
Java, Soetardjo, tracht met de Britten sa
men te werken, maar heeft geen gezag on
der de extremisten.
SOCIOLOGISCHE ADVIESCOMMISSIE
INGESTELD.
In het kader der voorbereidingen tot de
Rijksconferentie heeft de minister van Over-
zeesche Gebiedsdeelen een commissie ge
vormd met de opdracht het sociologisch ma
teriaal te verschaffen, dat aan de Rijkscon
ferentie dienstig kan zijn bij de overweging
van de structuur van het Koninkrijk. Tot
leden dezer commissie zijn gekozen prof.
Tinbergen, dr. Kuin, Fred. Oudschans Dentz
en dr. Soemotro Djojohadi-Koesoemo.
WEER 90 NEDERLANDERS NAAR INDIE.
Morgen zal wederom een groep repatri-
eeringsdeskundigen, doctoren en verpleeg
sters in Roode Kruisverband via Londen naar
Ned.-Indië vertrekken. Het betreft hier ne
gentig personen, waarvan 40 militairen van
den repatrieeringsdienst en 50 leden van het
Nederlandsche Roode Kruis. Het repatriee-
rings „pendel" team maakt de reis naar
Indië vice-versa.
DE EERSTE PROCESSEN OP DE
MOLUKKEN.
Op de Molukken zijn de eerste processen
begonnen tegen Japansche oorlogsmisdadi
gers, die krijgsgevangenen met bajonetten
lieten doodsteken.
POST VOOR HET MARINEPERSONEEL
IN INDIE.
Poststukken, bestemd voor de mariniers
van de mariniersbrigade in Ned.-Indië en
voor marinepersoneel, dat in krijgsgevan
genschap is geweest en wacht op transport,
moeten voortaan voorzien zijn van onder
staande aanduidingen:
a. Eén voornaam (voluit), daarna verdere
voorletters, naam geadresseerde, zoo moge
lijk met stamboeknummer.
b. Mariniersbrigade in Ned.-Indië.
c. Per adres marinepostkantoor te Batavia-
centrum.
Deze post moet dus niet meer gezonden
worden naar het marinecommando te Co
lombo.
In Joego-Slavië is de republiek
uitgeroepen
Maar Koning Peter legt er zich
niet bij neer.
Zooals men reeds verwachtte heeft de Joe
goslavische constitueerende vergadering,
welke gisteren in Belgrado bijeen kwam, naar
Radio Belgrado meldt, besloten tot het uit
roepen van de republiek. Tevens werd be
sloten. dat aan Koning Peter en aan het
vorstelijk huis van Karageorgevitsj alle
.geïnvesteerde rechten" worden ontnomen
„in overeenstemming met den vrij tot uiting
gekomen wil van alle bevolkingsgroepen van
Joegoslavië."
Koning Peter, zoo zegt de proclamatie, die
deze constitutioneele wijziging bekend maakt,
heeft noch het verlangen, noch de bekwaam
heid gehad het verzet tegen de indringers te
organ iseeren.
In een officieel protest tegen zijn afzetting
beschuldigt Koning Peter de regeering Tito
er van al haar verplichtingen vertrapt en een
voudig een totalitairen regeeringsvorm inge
steld te hebben. De verkiezingen, die tot deze
beslissing leidden, zijn, aldus de Koning, te
vroeg gehouden. „Bij een in vrijheid geno
men beslissing zal ik mij neerleggen," zoo
zegt hij, „maar ik zal ook voortaan doen wat
mijn geweten mij beveelt om Joegoslavië te
bevrijden van de tirannie, van welke zijde
deze ook komt."
EVACUEES WILLEN NIET NAAR BATAVIA
Met die „Ecca" is gisteren een groot aantal
evacuées uit Semarang te Batavia gearri
veerd. De zieken zijn met den meesten spoed
naar het ziekenhuis gebracht. De meeste ge-
evacueerden wilden niet van boord en
zeiden„Wij hebben genoeg van kampen,
breng ons naar Singapore."
Telefoongesprekken uit groote
dagen
In de rechtszaal in Neurenberg is gisteren
de eerste film vertoond van de gruwelen in
de Duitsche concentratiekampen. Nauwkeu
rige observatie der beklaagden onder de
voorstelling was mogelijk door afgeschermde
lampjes, die hen beschenen.
Goering heeft de vertooning, die een uur
duurde, kalm aanschouwd, voorover geleund
met de rechterhand onder het hoofd. Doenitz,
die achter Goering zit, hield zijn blauwe
bril, die hij steeds draagt, op en hij wendde
bij gruwelijke beelden voortdurend het
hoofd af. Ook Raeder en Schacht keken
meestal de donkere zaal in. Frank maakte
tijdens de vertooning veel nerveuze gebaren.
De meeste beschuldigden bleven na afloop
der film, die tevens het einde der zitting
was, op de bank zitten, terwijl zij anders
meestal opstaan. Alleen Seyss Inquart was
meteen overeind en dadelijk onbewogen in
druk gesprek. De sadist Streicher liet geen
oog van de film af en Frick, als steeds in
sportpak, stond aan het einde rechtop, on
bewogen naar de perstribune te kijken met
het tijgerachtige in zijn gelaatsuitdrukking,
waarvan men zich bij langere observatie be
wust wordt. Over 't geheel maakte het ge
zelschap den indruk immuum voor het ver
toonde geweest te zijn.
Voor deze filmvoorstelling gaf de open
bare aanklager een nauwkeurige weergave
van een telefoongesprek tusschen Goering
en Von Ribbentrop:
„Het weer is hier wonderlijk. Er is een
blauwe lucht. Ik zit hier toegedekt met witte
dekens in de frissche lucht op mijn balkon
en drink mijn koffie. De vogels zingen en
door de radio kan ik de geestdrift hooren,
die wel het wonderlijkst van al is....!"
Uit een gesprek van Goering met Seyss
De Koningin in Groningen
Zij voerde tal van besprekingen en maakte
een rijtoer door de stad.
H.M. de Koningin is na haar tweedaagsch
bezoek aan Groningen weer per auto naar
Den Haag teruggekeerd. Voor het vertrek
vertoefde de Vorstin eenige oogenblikken op
het Esiserveld bij de graven der gefusilleer-
den en op de Canadeesche begraafplaats aan
den Heereweg, waar zij kransen neerlegden.
Bij Haar rijtoer door de stad werd de Vorstin
luide toegejuicht. Tijdens Haar verblijf heeft
de Koningin tal van besprekingen gevoerd
met vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven,
landbouw, vakorganisaties, middenstand,
universitaire kringen en illegaliteit.
MR. T. A. VAN DIJKEN.
Naar wij vernemen is mr. T. A. van Dijken,
lid van de Tweede Kamer der Staten-Gene
raal, benoemd tot griffier bij de Staten van
Utrecht.
Inquart kwam vast te staan, dat het tele
gram, waarin Seyss indertijd Hitier om rr!-
litairen bijstand vroeg, een vervalsching was
en in opdracht van Goering was verzonden.
Hess is aan zijn vijftienden roman begin
nen te lezen. Zelfs Goering is niet meer in
staat interesse voor het proces bij hem op te
wekken.
STALIN VERLENGT ZIJN VACANTIE.
Stalin heeft besloten, naar A'.P. uit zeer
betrouwbare bron meldt, zijn vacantie te
verlengen. Hij wil eens lang en goed uit
rusten. Volgens deze bronnen zou de maar
schalk een goede gezondheid genieten, doch
hij zal vermoedelijk niet voor Nieuwjaar
naar de hoofdstad terugkeeren.
MEVROUW ROOSEVELT NAAR RUSLAND?
Mrs. Eleanor Roosevelt, de weduwe van
den President, heeft een uitnoodiging ont
vangen van de Vereeniging van Russische
Vrouwen, om een bezoek te brengen aan de
Sowjet-Uni#. r#i8*l
Rotterdam, doorvoerhaven bij uitnemend
heid, herneemt zijn rechten: het eerste
schip met graan uit Amerika S
bestemd voor Zwitserland.
DAT Prins Bernhard thans het voorzitter
schap van de Stichting „Het Nationaal Insti
tuut" heeft aanvaard.
DAT de ministér Avoor O., K. en W. weer
een Centrale Commissie voor filmkeuring
heeft ingesteld, welke commissie op 4 Dec.'
te 's-Gravenhage zal worden geïnstalleerd.
DAT het Rijksbureau voor Aardolieproduc
ten te 's-Gravenhage telefonisch is te berei
ken onder no. 116344.
DAT het Bureau van den dir.-gen. van den
Rijkswaterstaat is gevestigd op Van Hogen -
houcklsan 60, 's-Gravenhage, tel. 776890.
DAT de „American Library of Congres" te
Washington heeft toegezegd voor ons land
een grooten voorraad wetenschappelijke en
literaire werken beschikbaar te zullen stel
len.
DAT „Artis" te A'dam in het bezit is ge
steld van een groot aantal wilde dieren, aan
getroffen te Paderborn (Did.)
DAT de artist Wim Kan gedurende 3V2
jaar krijgsgevangenschap in Indië ongeveer
60 liedjes en 3 tooneelstukken heeft geschre
ven en nog steeds met Corry Vonk te Bang
kok vertoeft.
DAT tot regeeringsgedelegeerden voor let
terkunde, muziek en tooneel zijn benoemd
resp. mr. M. Nijhoff, dr. E. Reeser en dr. B.
Hunningher.
DAT alle officieren, o- derofficieren en
manschappen van het korpr Rijkspolitie
m.i.v. 9 Nov. zijn benoemc' esp tot onbezol
digd commissaris van Rijkspolitie, tot onbe
zoldigd Rijksreohercheu en to onbezoldigd
Rijksveldwachter.
DAT vanwege de schaa.scliti. brandspiritus
allereerst aan het ambachtsbedrijf moet wor
den verstrekt.
DAT gisteren op een der slaapzalen van
het onderwijsinstituut Rolduc te Kerkrade
brand is uitgebroken, waardoor ook de uit
kijktoren in vlammen opging.
DAT de boekhandel zich ter verkrijging
van de noodige invoer- en betalingsvergun
ningen moet wenden tot het „Boeken Import
Bureau", Heerengracht 124128, A'dam.
SABOTAGE?
Een demonstratie met de eerste auto,
welke door atoomenergie wordt voort
bewogen, welke heden in Londen moest
plaats vinden, kon niet doorgaan, daar
volgens de verklaring van den uitvinder
enkele onderdeelen van den motor door
sabotage zijn beschadigd.
DAT m.i.v. 1 Jan. a.s. 80 pet. van de Am-
sterdamsche hotelruimte beschikbaar komt,
terwijl 20 pet. gereserveerd blijft voor de
Amerikaansche soldaten.
DAT per week 300 van deze militairen uit
het bezettingsleger in Duitschland in A'dam
hun verlof komen doorbrengen.
DAT het aantal auto's in ons land, dat in
1938 ruim 200.000 bedroeg, thans wordt ge
raamd op een kleine 100.000.
DAT het aantal verkeersongevallen in ons
land, tengevolge waarvan personen zijn
overleden, vergeleken met 1938 is gestegen
met 51 pet. en in Aug. jl. 98 bedroeg.
DAT aanvragen tot vrijgave van giraal of
gc>v>i tvgoed voor d°n aankooo van
vee slechts mogen geschieden wanneer deze
door den plaatselijken voeöselcommissaris
zijn gewaarmerkt.
DAT het tweede bataljon van het 4e Reg.
Inf. der Kon. Ned. Landmacht vanmiddag
via Ostende en Engeland naar Indië is ver
trokken.
DAT zoowel de betaling der loten van de
Staatsloterij als de latere uitbetaling van
prijzen en premiën in „vrij geld" zal plaats
hebben.
DAT door den minister van Financiën is
ingesteld een commissie, die een nieuw ont
werp voor de Staatsloterij zal maken, waar
op de goedkeuring van de Volksvertegen
woordiging zal worden gevraagd.
DAT de vroegere directeur der Dr Abra
ham Kuyperstichting te 's-Gravenhage en
thans militair commissaris te Oss, dr J. W.
Noteboom, is benoemd tot directeur van het
Centraal orgaan voor de zuivering.
DAT pluimveehouders, die meenen voor
een grootere kuikentoewijzing in aanmer
king te komen zich voor 15 Dec. a.s. per
soonlijk tot den plaatselijken bureauhouder
dienen te wenden.
DAT de Engelsche ongekroonde diamant-
koning, Sir Ernest Oppenheimer, morgen
avond in Amsterdam zal aankomen als gast
van de A'damsche Bank.
DAT de „Help Holland Council" te Londen
voor 12.200 pond sterling attributen voor
Ned. universiteiten en hoogescholen heeft
aangekocht, w.o. 5000 p. schoenen, 2000 dok-
tersjassen, 500 regencapes. 20.000 potlooden
en 1000 cahiers.
DAT de tijdelijke verlaging van Indische
pensioenen m.i.v, 1 Jan. 1946 vervalt.
DAT om onze duivensport weer op gang
te brengen, volgende week 2000 postduiven
aan Nederland zullen worden geschonken
door hot Britsche ministerie van Luchtvaart.
ONZE politieke processen mogen lang op
zich laten wachten, zijn zij eenmaal
aanhangig gemaakt, dan verloopen zij^
in vlot tempo.
Verschillende factoren werken daaraan
mede. Aanklagers en reohters geven blijk de
materie te beheerschen. Afgezien van het ge
val, dat zich onlangs afspeelde over de vra3g
naar het karakter van de Landwacht, om
schrijft de dagvaarding het ten laste gelegde
op de juiste wettelijke wijze ('hetgeen bij
deze stof uiterst moeilijk kan zijm); het voor
onderzoek is kennelijk ^genoegzaam degelijk
geweest en wij hebben zelfs den indruk, dat
ook de verdachten niet ontevreden mogen
zijn over de behandeling, welke hun tot
heden ten deel viel. Inderdaad, Nederland is
weer op weg een rechtsstaat te worden.
De vlotheid en degelijkheid dezer proces
sen vallen vooral op, wanneer men ze ver
gelijkt met bepaalde processen in het bui
tenland, zooals het proces.Laval dat
noch vlot, noch degelijk was, en dat van
Bergen-Belsen. Het proces te Neurenberg
schijnt van een enorme lengte» te zullen
worden, hetgeen misschien niet evenredig
de beteekenis van deze 'procedure zal ver-
grooten.
Voldoening over vlotheid en degelijkheid
dezer groote processen ten onzent mag ech
ter de schaamte niet wegnemen over het feit,
dat ook bij ons vervolgingen wegens land
verraad noodzakelijk bleken te zijn.
Toch staat het niet aan ons. over den man
Mussert het vonnis te vellen. Slechts een
korte algemeene nabetrachting kan ons doel
zijn. En dan moet de voornaamste indruk
wel deze zijn. dat Mussert zich in al deze
jaren van druk en nationale vernedering
heeft laten gebruiken, als een instrument in
de handen van onzen vijand en bezetter. Wij
willen nog wel aannemen, dat het ook voor
hem moeilijke jaren zijn geweest, maar hij
heeft zich. nadat hij zich ongevraagd eii
zonder recht had opgeworpen als woord
voerder. concessie na concessie veroorloofd,
opdat hij misschien ook voor zijn vader
land iets mocht bereiken.
Mussert pleitte bij Hitier voor een staten
bond, opdat ons land zijn zelfstandigheid niet
geheel zou verliezen. Hij wilde zich regent
laten maken, opdat geen Duitsoher over ons
zou heerschen. En hij zwoer trouw aan Hitier,
opdat deze ons land goed gezind zou zijn.
Hij deed voor dit alles ook de concessie, dat
hij duizenden van zijn mannen aan het Oost
front opofferde.
Wij nemen aan, dat hij heeft geworsteld.
Maar de Duitscher heeft, terwijl Mussert stap
voor stap verder den verderfelijken weg
werd opgelokt, om hem gelachen. Daarom
dreigden wij in Mussert onze nationale eer
te verliezen, nadat hij reeds zoovele andere
nationale waarden bewust had overboord ge
worpen.
Bij velen staat de mensch Mussert mindep
laag aangeschreven dan iemand als Blokzijl*
wien uitsluitend verachting en nog eens ver
achting ten deel moet vallen. Maar Mussert
moge door hoogere gedachten bezield zijn
geweest, hij heeft de grens van wat nationaal
toelaatbaar is, nochtans zeer verre over
schreden. En daarover moet thans worden,
recht gedaan.
DE K.L.M.-GEZAGVOERDER BLAAK
OVERLEDEN.
De bekende K.L.M.-gezagvoerder Cornelis
Blaak is op Sumatra om het leven gekomen.
Aanvulling op de bonnen-
lijst der vorige week
Van 25 Nov. t/m 8 December geeft elk
der volgende bonnen reoht oip de er ach
ter vermelde artikelen.
BONKAARTEN KA, KB, KC 51*
318 125 gram biscuits
319 250 gram bloem
320 200 gram zout
321 250 gram jam. stroop, enz.
322 250 gram peulvruchten
323 100 gram choc, of suikerw.
324 150 gram vleesch
325, 326
2 kg aardappelen
327 225 gram huishoudzeep
A 25
B 25
A 26
B 26, C 26.
2 doosjes lucifers
lieg aardappelen
2 liter melk
3y2 liter melk
BONKAARTEN KD, KE 513:
413 125 gram biscuits
414 250 gram bloem
415 200 gram zout
416 250 gram jam
417 100 gram choc, of eui'kerw.
418 150 gram vleesch
419 1 kg, aardappelen
420 6 liter melk
421 225 gram huishoudzeep
TABAKSKAARLEN ENZ.
T 02 2 rants, tabaksartikelen
(geen importsigaretten)
V 02 100 gram Choc, of suikerw.
X 02 100 gram choc, of suikerw.
Bij deelneming aan de maaltijden van
de Centr. keuken moeten aldaar d'e bon
nen 324 of 418 voor vleé&oh en 325 voor
aardappelen worden ingeleverd.
WAT DE BOTERLETTERS MOGEN KOSTEN
Letterbanket, waarvan de korst bestaat uit
bloem en boter, en de vulling is gemaakt van.
surrogaat-banketspijs en suiker mag niet
duurder zijn dan f 1.75 per pond.
Bij inlevering van ingrediënten moet de
kostprijs daarvan afgetrokken worden van
het te betalen bedrag. I
OP 7 DECEMBER WORDT EEN BON
VOOR THEE AANGEWEZEN
Voor alle personen boven 4 jaar zal 7 Deo.
a.s. een bon worden aangewezen voor 50 gr.
thee. Vier weken daarna wordt een bon be
kend gemaakt voor dezelfde 'hoeveelheid. De
thee is gemengd1 uit goede Engelsdhe soorten
en zal in één kwaliteit worden geleverd.
't Wordt 1veer wat kouder,
aldus de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Neve
lig of mistig weer, zwakke wind, geleidelijk
eenige daling van temperatuur.
ZON EN MAAN
Morgen: Zon op 8.26 en onder 16.31?
Maan op 4 36 en onder 15.02. Op 4 Dec.
Nieuwe Maan*, 12 Dec. Eerste Kwartier; 19
Dec. Volle Maan en 26 Dec. Laatste Kwartier.
