IHcttttrc geihsdft (funrmtt
Ook de Engelschen dienen te verdwijnen
Gesprek met Jan Moedwil in den Haag
lOist °ll
I« gerie: 1 April 1930—15 October 1911
MAANDAG 20 NOVEMBER 1915
2e Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1915, No. 173
Abonnementsprijzen
ƒ0.26 per week
ƒ1.10 per taaand
ƒ3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
(Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
„Jtenluötitb is sb
kjngn bert ia tesbtnsp#
Aldus Sharir op de nationale
conventie
De nationalisten zijn gisterein te Batavia
in nationale conventie bijeen geweest, waar
op de „premier" Sharir de volgende verkla
ring heeft afgelegd:
,,De tegenwoordige omstandigheden zijn
uitermate moeilijk en ik bemerk dikwijls,
dat vele menschen de wanhoop zeer nabij
zijn. Ons volk is in een positie gekomen,
waarin het het leven of den dood van een
Een Hollandsche moeder met haar kind,
dat in een Jap. interneeringskamp bij Ba
tavia geboren werd. Beiden konden in
een Britsch hospitaal op krachten komen
en wachten op reisgelegenheid naar
Nederland.
natie onder 't oog ziet. Ik weet dat er oorlog
is in Soerabaja, Semarang en op andere
plaatsen, maar wij moeten door de omstan
digheden onze houding niet laten beïnvloe
den. Terwijl ik eerbied heb voor hen die hun
leven hebben opgeofferd, moet ik verklaren
dat de leiding van het land in handen van
de regeering" moet berusten. De „regee
ring" zal het programma leiden, dat wij
moeten volgen. Onze positie is sterk, on
danks de omstandigheden en wij zijn van
meening, dat wij ons niet door andere groe
pen in een richting kunnen laten dringen,
die we niet in willen".
Tevens is op de conventie een resolutie
voorgesteld om te protesteeren tegen de aan
wezigheid van het Britsche leger op Java en
om voor te stellen, dat dit leger door een ge
meenschappelijke Australische en Ameri-
kaansche macht vervangen wordt.
Uit een en ander blijkt duidelijk het stre
ven naar volkomen zelfstandigheid van
Sharirs „kabinet", dat aan eiken invloed
van Nederlandsche of Britsche zijde wil ont
komen. Vandaag zou de nationale conventie
o.a. de uitdrukking van sympathie, die uit
Ceylon is ontvangen, in behandeling nemen.
Tenslotte heeft de nationalistische „regee
ring" de volle verantwoordelijkheid van het
blad de „Merdeka" op zich genomen.
RADIOSTATIONS MET RAKETBOMMEE
AANGEVALLEN.
Vier „Racket-firing" mosquito's hebben
gisteren het radiostation van Djokjakarta
aangevallen en zoo een eind êemaakt aan de
oorlogsophitsing, die dit station de laatste
weken heeft uitgezonden.
Op het radiostation werden 13 raketbom-
men geplaatst. Ook Soerabaja is door mos
quito's bestookt, die raketten op de gebou
wen afschoten en ook het radiostation aldaar,
dat na 9 uur niet meer heeft uitgezonden,
is onder vuur genomen.
RADIO SOERAKARTA EN DJOKJAKARTA
TOCH WEER IN DEN AETHER!
De radiostations ven Soerakarta en
Djokjakarta waren vannacht weer in den
aether op de gewone golflengten. Zij zonden
muzikale programma's uit en zeer korte toe
spraken. Zoo werd bijvoorbeeld medege
deeld: hier is de eiland-radio Soerakarta
(resp. Djokjakarta) van de Indonesische
republiek. Merdeka."
Men heeft nog niet kunnen nagaan of de
uitzendingen geschieden vanuit de door
raketbommen getroffen zendstations of dat
de Indonesiërs een mobiele zender gebruik
ten.
Wat de verdere actie der nationalisten be
treft, wordt nog gemeld, dat zij gisteren heb
ben getracht met 200 kleine vaartuigen een
Noodkreet van Nederlanders
te Batavia.
Zestig prominente vertegenwoordigers van
de bevolking van Batavia hebben besloten
heden een petitie te zenden aan de Ned.-
Indisehe regeering, waarin onder andere
wordt gewezen op het feit dat „wegens de
groote onzekerheid en de ondraaglijke toe
standen het absoluut noodzakelijk is dat alle
Europeesche en andere bedreigde vrouwen
en kinderen ten spoedigste van Java geëva
cueerd moeten worden". In de petitie wor
den een aantal evacuatiecentra genoemd,
waaronder Nederland. Ned. West-Indië. Ca
nada, Australië, Kandy en de Molukken.
landing uit te voeren aan den oever ran het
meer bij Ambarawa, waar geall. troepen de
evacués uit het platgebrande kamp bescherm
den. Te Semarang werd een aanval afgesla
gen van duizenden nationalisten, w.o. 400
geüniformeerde en goed gewapende leden
van het „vredesleger". Ongeveer 25 leden van
de bemanning van een Britsch transport-
toesnel, dat dezer dagen bij Batavia is ver
ongelukt, zijn door de nationalisten ontvoerd,
terwijl men op verschillende plaatsen afge
sneden armen en beenen of onthoofde licha
men vond. De Engelsche brigade-generaal gaf
terstond opdracht om alle kampongs in de
onmiddellijke omgeving in brand te steken.
De besprekingen over de Ambonneesche
troepen op Java duren nog voort.
NEDERL. PATROUILLE DOOR
EXTREMISTEN AANGEVALLEN.
Een Nederlandsche patrouille werd ten
Oosten van Tj ililitan door extremisten aan
gevallen, waarvan er twee werden gedood en
twee gewond. Een machinegeweer werd buit
gemaakt. Aan Nederlandsche zijde waren
geen verliezen.
463 DUITSCHES TE BATAVIA
GEARRESTEERD.
Volgens een Britsche hoofdofficier vermin
dert het aantal gevallen van ontvoering te
Batavia eenigszins. Dezelfde officier ver
klaarde ook dat 463 Duitschers te Batavia
door de Britsche militaire politie zijn ge
arresteerd.
Vischaanvoer te Scheveningen
blijft formidabel
O, wat lekker,
zoo'n harinkje. En
wat een geluk dus.
dat de aanvoer nog
maar steeds zeer
groot blijft. Zoo zijn
na een paar nachten
visschen alleen al te
Scheveningen van
ochtend weer een
twintigtal loggers
volgeladen binnen
gekomen. De vangst
bestaat behalve uit
gezouten haring ook
nog uit enkele dui
zenden kisten
versche haring, die
zooveel mogelijk
„gesteurd" en in
tonnen gedaan
wordt om er bokking
van te rooken. Ge-
vischt wordt hal
verzee, d.i. circa 40
45 mijl Noordwest
van Scheveningen.
Ook van uit IJmui-
den bereiken ons
niets dan goede be
richten over de vang
sten, afgezien dan
van het feit, dat
soms een schip met
één of meer netten
minder thuis komt.
Dat is natuurlijk heel erg, doch hierdoor
laten de visschers zich allerminst ontmoedi
gen. Moge ook het mijnengevaar zoo min
mogelijk een schaduw op hun arbeid werpen!
H.M. DE KONINGIN SCHENKT f 250.000
AAN COMITÉ „NEDERLAND
HELPT INDIË.
H.M. de Koningin, die tijdens haar verblijf
m Engeland haar nationaal inkomen, voor
zoover het niet strikt noodig was óm in haar
dagelij ksch bestaan te voorzien, bestemd
heeft om te helpen de nooden te lenigen van
de zoo zwaar geteisterde bevolking van Ne
derland en Ned. Indië heeft een bedrag van
f 250.000 beschikbaar gesteld voor het comité
„Nederland helpt Indië".
„De Nederlanders vind ik een
flink volk"
(Van onzen verslaggever)
Een naam met een gullen, hartelijken
Een strijdbare ook. Met den man in leven
den lijve is het niet anders.
Zaterdag was hij in Den Haag met het ge
zelschap Belgische journalisten, dat vorige
week ons land bereisde. De eenige in uni
form van geallieerd oorlogscorrespondent.
Boven het battledress-groen een rond blo
zend gezicht, dat wat de onderste helft aan
gaat, bedekt wordt door een groote bruine
snor en een grijzen vooruitspringenden, of
fensieven baard.
Daar ergens in die warreling van haar
moet de mond zitten met de prettige stem,
die vertelt, dat de reis „reusachtig" is ge
weest. „En de Nederlanderreen flink volk.
Ik sta beschaamd. Overal waar ik kom mee-
nen de menschen me te moeben bedanken,
lik weet niet hoe vaak ze dat al tegen me
gezegd hebben: Dank U vriendelijk voor uw
steun in den oorlog. Maar ik moet U veel
dankbaarder zijn. want U hier had het veel
moeilijker dan wij ginds. U zat in het gevaar
en U waart onze voorpost. Als U er niet
geweest waart, hadden wij onzen mond wel
kunnen houden."
Enkele ervaringen gaan over en weer. Wij
over onze schuilplaatsen in kasten met zui
nig bewaarde radio's en zes of tien man
gnuivend bij elkaar en Jan Moedwil over z'h
microfoon, daar in Londen, waar hij steeds
zoo heet van de naald over sprak. Ik ben
geen tooneelspeler: ik kan niet uren van te
vr*fnn fn-'n toespraak op een gram of oon plaat
voorbereiden. Het is wel eens een enkele
maal gebeurd, maar het was geen regel. Zoo
iets moet leven."
Hebt U er eenig idee van voor hoeveel
menschen U gesproken hebt in die jaren?
„Geen enkel. M'n grootste gehoor vond ik
natuurlijk onder de verraders, die nieuws
gierig waren of zij er doorgehaald zouden
worden."
Hij gaat weerfover Nederland vertellen.
Zoo goed gedisciplineerd als hij ons volk
vindt. Een Nederlandsch hart zou er van gaan
zwellen. „Ik heb geprobeerd, zegt hij, in
winkels verschillende goederen zonder bon te
koopen: sigaren, sigaretten, borrelglazen,
kaas. enfin van alles, 't Was in Hengelo in
Overijsel. Ik dacht: hier, dicht bij de Duit-
sche grens zal wel wat voor goed geld te be
machtigen zijn. In twaalf verschillende
winkels ben ik geweest en ik bood werkelijk
geen kleine prijzen. Geef me toch wat. zei ik
Als de dijk bij Rammekens klaar is, za! ook Souburg droog komen. Tot heden wordt
met bootjes en kano's het verkeer in het dorp onderhouden.
DAT het kantoor van den vertegenwoor
diger van den Ned. Ind. belastingdienst in
Nederland bij het departement van Overzee-
sche gebiqdsdeelen is verplaatst naar Schief-
baanstraat 22, 's-Gravenhage, tel. 115525.
DAT dezer dagen te Arnhem het 25-jarig
bestaan van den Schoolbioscoop is herdacht.
DAT te Hengelo (Gld.) de landbouwer
Kelholt door een militaire auto op slag werd
gedood en te Den Bosch de motorrijder
Heinen, opperwachtmeester der Kon. Maré-
chaussée eveneens door een mil. auto, sneu
velde.
DAT Zaterdag 1 Dec. met eenig officieel
vertoon de eerste kolentrein over de nieuwe
spoorbrug bij Buggenum over de Maas zal
rijden en van Maandag 3 Dec. af de trein
verbindingen tussohen Limburg en het Noor
den des lands worden hersteld.
DAT bij een grooten brand te Venlo het
hoofdmagazijn van de N.V. IJzer- en Staal-
handel G. Coehorst totaal werd verwoest.
DAT de mobiele brigade van die Cie. Nood
voorzieningen te Venlo reeds 355 lichtbescha-
digde woningen heeft hersteld.
DAT de burgemeester van Amsterdam Za
terdag het huwelijk heeft voltrokken van
Capt. C. van Heukelom. verbonden aan de
Am. ambassade met mej Virginia Wynne te
Londen.
DAT Zaterdagmiddag te Amsterdam door
den burgemeester nar^^t - --fdbestuur
van de E.H.B.O. een ac'~" 'ailles uit
het de W. Tilanus-fonds zi,uii^ereikt aan
personen, diie zich in de afgeloopen jaren
bijzonder verdienstelijk gemaakt hebben bij
eerste hulpverleening, w.o. zich ook de heer
M. J. Verwey uit Voorburg bevond.
DAT op „Crooswijk" te Rotterdam Zater
dag de stoffelijke resten zijn bijgezet van
14 ondergrondsche strijders, bij welke plech
tigheid o.m. burgemeester Oud het woord
heeft gevoerd
DAT op 24 en 25 Dec. geen boot van Har
wich naar Hoek van Holland, of omgekeerd,
zal varen.
DAT B. en W. van Rotterdam een onder
zoek zullen instellen naar de mogelijke be
langen van Rotterdam bij annexatie van
Duitsch gebied.
DAT de betimmering rond den zwaar ge-
havenden pijler van de Moerdijkspoorbrug
aan den Brabantséhen kant thans geheel ge
reed is, zoodat met het storten van beton
kan worden begonnen.
DAT de Raad der illegaliteit te Velsen in
het openbaar een zeer scherp protest heeft
doen hooren tegen de rr^nier. waarop de
rechtspraak den laatsten tijd wordt geleid.
DAT vandaag een DC 4 mot 28 passagiers,
w.o. de heer Plesman, en ongeveer 2 ton
lading naar Kopenhagen is vertrokken, welke
vlucht wordt uitgevoerd in het kader van
den regeeringsvliegdienst.
DAT Zaterdag een transport van 570 kin
deren uit Enschede, Hengelo, Almelo, Olden-
zaai, Doetinchem, Zutphen, Arnhem en Gro
ningen uit Denemarken is teruggekeerd,
DAT bij de Tweede Kamer is ingekomen
een antwoord van den Min. van Overzeesche
Gebiedsdeelen op een adres, hetwelk op 28
Oct. 1939 om inlichtingen werd gezonden.
„De Führer Adolf Hitler is nog eenzamer
komen te staan: zijn figuur is daardoor nog
grooter geworden. Geheel alleen als top, doch
omringd door millioenen die gelooven, dat hij
door God gezonden is om Europa te redden
van den ondergang en te voeren naar een
gelukkige toekomst. Tot die geloovigen be-
hooren wij. Nederlandsche nationaal-socialis-
ten
Het was in Juli 1943 na den val van Musso
lini, dat Mussert deze woorden schreef in zijn
blad „Volk en Vaderland" en hiermede
demonstreerde hij, dat zijn blinde aanhanke
lijkheid het had gewonnen van zijn koele
berekening. Immers drie jaar te voren, toen
de ster van Hitier pijlsnel was gerezen, zei
Mussert die zich almeer Hitler's satelliet
begon te betoonen dat een geloovig volk
als het onze wel moest inzien, dat Hitier een
hoogere dan een menschelijke macht ver
tegenwoordigde. Het was weer' de oude be
toogtrant: Het gelijk is aan den man, die
succes heeft.
Maar toen Hitler's ster ging dalen, toen hij
vereenzaamde, bleef zijn satelliet Mussert
zich halsstarrig aan hem vastklampen. Eeri
weinig later, in September 1943, schreef hij-!
..Wij staan onwrikbaar en fanatiek aan de
zijde van Duitschlana". En Hitier mocht dan
eenzamer worden, geen nood. Mussert riep
in Juli 1944 uit: „Wij gaan vastberaden voor
waarts als een onverbreekbare phalanx achter
den Führer. door dik en door dun". In
Augustus 1944 liet hij deze belijdenis van
den mensch hooren: „Wij hebben een onver
woestbaar vertrouwen in Adolf Hitler" en in
December 1944 mocht de duisternis dan wel
bijzonder diep over Duitschland gevallen zijn,
nochtans zei Mussert ook toen: „Nog altijd
geloof ik even stellig als twee jaren geleden,
dat God aan Europa het nationaal-socialisme
gegeven heeft en den Führer gezonden heeft
om Europa te redden van den dreigenden
ondergang".
Hitler, wiens vereenzaming sindsdien nog
aanmerkelijk grooter en pijnlijker is gewor
den dan Mussert reeds in Juli 1943 moest
constateeren. is toen naar wij thans wel
mogen aannemen den weg gegaan, waarop
een aeder ten slotte alleen is: den weg van
den dood. En morgen staat, nu ook als een
zame, Mussert voor zijn rechters. Over zijn
koele berekening en over zijn starre aanhan
kelijkheid zal het oordeel geveld worden. Hij,
de „would-bê-leider", heeft een rol willen
spelen in het staatkundig leven van zijn volk.
Misschien heeft 'hij zelfs op zijn manier het
beste voor zijn volk op het oog gehad. Maar
hij heeft verraad gepleegd, omdat hij het
volk trachtte te vervreemden van Koningin
en overheid en het almeer in de handen van
den vijand speelde, die het eerst overvallen
had als eeri dief in den nacht. Hoezeer werd
de positie van den overweldiger niet ver
sterkt doordat hier en elders lieden werden
aangetroffen, die bereid bleken als zijn hand
langers op te treden te die als een vijfde
colonne het rechtvaardig verzet trachtten te
ondermijnen. De mededeeling van Mussert op
10 Juni 1944. dat hij dien dag de uniform had
gekiogen van vrijwillig soldaat bij de Duit-
sche weermacht, was van die houding een
brutaal symptoom.
Als leider van zijn beweging staat Mussert
morgen voor het gerecht als de exponent van
het verraad. En vol van afkeer herinneren,
wij ons. hoe deze man eens met 's vijands
hulp zich heeft opgeworpen als de leider van
ons volk. Thans, wordt ten overstaan van dat
uit den diepsten nood herrezen volk over
dezen man de vierschaar gespannen. Hij had
zijn hart verpand aan Hitier en het nationaal-
socialisme. Hij ga met beiden onder.
tegen de menschen. ik heb geen punten, maar
ik wil het wel betalen. Het was een heerlijke
ervaring voor me en ik ben er reusachtig
dankbaar voor. dat m'n booze aanslagen
nergens succes hadden. Ze wilden het beslist
niet. Dan zei ik: ik ben Jan Moedwil van de
Belgische radio. Die zult U toch niet zonder
meer laten gaan? Dan had U die gezichten
moeten zien. Bent U Jan Moedwil? Daar
ze niet betalen! Het was kostelijk." En hij
lacht gewéldig, zooals alleen Jan Moedwil
lacht.
En nu?
„Nu ga ik eens naar Neurenberg om het
tuig te zien zitten. Vanmiddag sprak ik voor
den zender Hilversum. Voor 't zelfde micro
foontje waarover m'n tegenstander Max
Blokzijl zoo vaak gespogen heeft."
U veegde de microfoon toch zeker af?
„Niet noodig meneer, die was al gezuiverd."*
Zoo sprak Jan Moedwil, of wel: professor
Nan Geersens. hoogleeraar aan de Nationale
hoogesehool voor architectuur en sierkunst te
Brussel, waar hij de ontwikkeling van het
boek door de eeuwen doceert.
DAT de betrokkene J. H. Heuser vanaf
6 Mei 1938 om billijkheidsredenen alsnog
een verhooging zal ontvangen van zijn pen
sioen als brigadier-ziekenverpleger tot dat
van sergeant ten bedrage van f 840.- per jaar.
DAT de aannemersfirma Gebr. v. Eek te
Den Haag in verband mt haar 50-jarig be
staan op 28 Dec. a.s. een receptie zal houden.
DAT de ontvangst der Belg. journalisten
in „Carlton" te Den Haag o-p ons een zeer
armzaligen indruk heeft gemaakt en we varn
harte hopen, dat de R.V.D. elders in het land
tegenover hen wat royaler voor den dag is
gekomen.
DAT het Centrale Betalingskantoor voor
delegaties Militaire Bezoldigingen verhuisd is
naar Gevers Deynootweg 59 te Scheveningen.
DAT generaal J. H. Winkelman in het
Ned. Herv. Diaconessenhuis te Amsterdam
is geopereerd en zijn toestand thans bevre
digend is.
DAT gisteren te Hilversum het 20-jarig
bestaan van de K.R.O. is herdacht.
DAT mr. A. W. Haan met ingang van 1
Dec. a.s. eervol is ontheven uit het ambt van
wnd. Comm. der Koningin in Friesland.
DAT minister Beel Zaterdag de tentoon
stelling van het verzet te Eindhoven heeft
geopend.
DAT volgens een mededeeling van het
C.D.K. alléén zomer japonstof op de „ge
wone" textielpunten (1 t/m. 15) geleverd
mag worden en wel voor elke drie punten
één m2.
DAT de Rijn tusschen Karlsruhe en
Straatsburg weer bevaarbaar is voor schepen
tot 2000 ton, waarmede de verbinding met
Zwitserland weer provisorisch is hersteld.
Gemeentepersoneel dat niet
in dienst hoeft
Blijkens een mededeeling van den minister
van Oorlog worden de volgende categorieën
/an personen, ressorteerende onder het minis
terie van Binnenl. Zaken vrijgesteld van op
komst in werkelijken dienst:
1. Burgemeesters en wethouders: 2. Ge
meente-secretarissen, 3. Gemeente-ontvan
gers, 4. een of, in gemeenten met meer dan
50.000 zielen, twee door den burgemeester
aan te wijzen personen, die ter gemeente
secretarie belast zijn met de behandeling van
militaire zaken, 5. de hoofdambtenaren, amb
tenaren en bezoldigde beambten bij de ge
meentelijke politie, wier werkkring uitslui
tend toi het politie-wezen beperkt is.
Groot succes der socialisten
in Oostenrijk
Gisberen zijn in Oostenrijk verkiezingen
gehouden, die kalm verliepen. Onoffioieele
cijfers boon en aan, zoo meldt Reuter, dat te
Weenen de socialisten een overweldigende^
meerderheid behaald hebben. Zij verwier
ven hier 85 pot van de stemmen. Naar ver
luidt, hebben de verkiezingen te Graz een
zelfde succe9 gebracht.
Bevestigen de feiten deze eerste berichten,
dan blijkt daaruit de nederlaag van de com
munisten in dat voor een groot deel door
Russèn bezette land.
Tijdelijk buiig, aldus De Bilt-.
Tot morgenavond wordt verwacht: Aan»
vankelijk buiig weer, met kraehtigen Noor
delijken wind, later afnemende en naar
Zuid-West terugloopend-p wind. matige tem
peratuur.
ZON EN MAAN
Morgen: 2!on op 8.20 en onder 16.35;
Maan op en onder 14.26.
Op 4 Dec. Nigiiwe Maan; 12 Dec. Eerste
Kwartier: 19 Dec. Volle Maan en 26 Dec.
Laatste Kwartier.
