$ïieuwt ^Tnïtsrijr (Jouralt
Wil van Mook nog eens z'n hoofd stooten?
mm
Frankrijk eensgezind achter de Gauiie
iDist <u
Ie serie: 1 April 1920—15 October 1941
ZATERDAG 24 NOVEMIJER 1945
2e Serie: le Jaaffangr vanaf 1 Mei 1945, No. 17*
Abonnementsprijzen
ƒ0.26 per week
ƒ1.10 per maand
3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
„Utanfurtstirfj Is obebLeom
man oert in te^enspttl*
Duistere verklaring van Bevin
in het Lagerhuis
„Wat er ook moge gebeuren, ik ben voor
nemens de deur voor onderhandelingen, met
de nationalisten open te houden, maar het
initiatief moet van de andere partij komen,"
aldus dr Van Mook in een gisteren gehouden
persconferentie in Batavia. Volgens den luit.-
gouverneur-generaal is de republikeinsche
weigering te wijten aan den aandrang, die
van meer extremistische zijde is uitgeoefend,
o m. door dreigbrieven. Dit draagt echter niet
tot een vermindering van de spanning bij.
De Ned. plannen zijn aan de nationalisten en
aan de geheele wereld bekend gemaakt. Dr
van Mook kon niet zeggen, dat er tot nog toe
iets dat op vruchtdragende bespreking lijkt,
van de andere zijde is bekend gemaakt. Ver
volgens wees dr v. Mook op de onjuistheid
der nationalistische beschuldigingen, dat de
voornaamste functies van departementshoof
den aan Nederlanders zouden worden ge
geven en zeide, dat stilzwijgend alle functies
in de Ned.-Ind. regeering gedurende de jaren
der bezetting als tijdelijk beschouwd werden,
,,daar in het bezette Indië Inheemschen en
Indo-Chlneezen verbleven, die meer aan
spraak konden maken op permanente func
ties". Wegens de onzekerheid waarin ieder
verkeert, die niet aan extremistische zijde
staat, zijn vrije en open besprekingen onmo
gelijk. Dr van Mook wees er op, dat de
Nederlanders en ook de Ambon neezen een
zelfbeheersching aan den dag leggen, die
onder de tegenwoordige vreeselijke spanning
ibijna bovenmenschelijk te noemen is. ,.De
ihuidige ontzettende gebeurtenissen in Soera-
baja en Semarang kunnen op geenerlei wijze
in verband gebracht worden met de tegen
woordigheid van Ambonneesche soldaten in
hef Ned.-Ind. leger.
Ondanks het feit. dat zij onder bescherming
Stonden van het Britsche leger, werden de
kampen der Europeesche vrouwen in. Mid den-
Java in brand gestoken.
AANVAL OP AMBARAWA-KAMPEN.
Het bovenstaande wordt geïllustreerd door
het feit. dat extremisten een interneerings-
karnp bij Ambarawa hebben overvallen en
daarbij vrouwen en kinderen niet hebben ge
spaard. Negen vrouwen of kinderen zijn ge
dood. ten minste drie zijn stervende en er
zijn 20 zwaar gewonden. Het personeel van
de Nederlandsche Rapwi, dat ongewapend
was, is niet aangevallen. Inmiddels is een
Britsche versterking aangekomen.
Ned. vrouwen van het Tjidengkamp hebben
een verzoekschrift gericht tot generaal
Christison om de Ambonneesche soldaten niet
weg te zenden, aangezien zij onmisbaar zijn
voor de bescherming der Europeanen en
•bijzonder trouw ten opzichte van de Neder
landsche zaak.
Een duplicaat van het verzoekschrift is aan
Koningin Wilhelmina gezonden. Soortgelijke
verzoekschriften worden in andere kampen
voorbereid.
Ongeveer 15.0O§ vrouwen moeten uit de
kampen van Midden-Java worden ge-
evacueerd. Vijfhonderd vrouwen en kinderen,
die gisteren met de „Van Heutsz" uit Sema
rang te Batavia arriveerden, worden vandaag
per vliegtuig naar Bandoeng gebracht, terwijl
de 2500 geïnterneerden uit het kamp te
Soekaboemi overgebracht zijn naar Buiten
zorg.
TOESTAND OP JAVA WORDT KALMER.
De situatie te Batavia, Semarang en Soe-
rabaja is iets verbeterd. In Batavia hebben
zich geen nieuwe incidenten voorgedaan,
terwijl in Soerabaja, waar de Britsoh-Ind.
troepen verschillendh deel en hebben gezui
verd. en de nationalisten een „oorlogsraad"
hebben gevormd, neemt de weerstand der
extremisten af. Ook in Semarang is het kal
mer geworden. In Buitenzorg hebben Gur
kha's een Duitsch marine-officier gearres
teerd, die op straat in burger kleeding met
Roode Kruis-armabnd rondliep.
MERKWAARDIGE VERKLARING
VAN BEVIN.
Ten aanzien van den toestand op Java heeft
de Engelsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Bevin, in het Lagerhuis verklaard,
dat de Engelschen slechts geïnterneerden en
krijgsgevangenen helpen en zich niet mengen
in meeningsverschillen tusschen de Nederl.
regeering en de bevolking van Ned.-Indië.
Als de militaire doelen zullen zijn bereikt en
het burgerlijk bewind hersteld is, zullen de
Britsche troepen onmiddellijk worden terug
getrokken. Door de oorlogsverklaring van
Nederland aan Japan op 'het moment, dat dit
land Groot-Britannië aanviel, bestaan er zeker
verplichtingen tegenover Nederland.
In verband met het feit, dat de Ned. regeering
iniet wil onderhandelen met Soekarno, deed
Bevin de voor ons duistere mededeeling, dat
enkele der belangrijkste gebeurtenissen in de
geschiedenis van het Britsche Keizerrijk zijn
voortgevloeid uit de omstandigheid, dat de
Britsche regeering zoo verstandig was met
zoogenaamde rebellen tot een vergelijk te
komen. Wat de bekwaamheid om te onder
handelen en orde te 'houden betreft, hadden
FAMILIEBERICHTEN NAAR INDIË.
De radio-telegraafdienst met Indië is zoo
overbelast, dat de stroom van familieberich
ten gedeeltelijk met het vliegtuig, dat 28 No
vember vertrekt, wordt meegezonden. Afzen
ders wordt met nadruk aangeraden hun ant
woorden op de ontvangen F.b. telegrammen
uit Indië zoo spoedig mogelijk aan de P.T.T.-
kantoren, resp. telegraafkantoren aan te bie
den, opdat deze berichten nog met het vlieg
tuig kunnen worden verzonden.
GENERAAL DEMPSEY VERTROKKEN.
Hedenmorgen is generaal Dempsey volgens
zijn reisplan uit Batavia vertrokken.
De nog aanwezige restanten van oude voor
raden regeeringskoffiesurrogaat mogen thans
zonder bon verkocht worden.
Drie getuigen in het proces
tegen Mussert
De vrederechter Carp komt tegenover den
„Leider" te staan.
Naaf we vernemen zullen voor het proces
tegen Mussert van de zijde der verdediging
geen getuigen worden aangevoerd.
Door den proc.-fiscaal zijn als getuigen ge
dagvaard mr J. J. Carp, destijds president
van het Vredegereohtshof, de militair P. v.
d. Houten en T. J. van Dien.
COMPLEET KRANTENBEDRIJF
VERBEURD VERKLAARD
De drukkers van „De Zeeuwsche Stroom",
de 53-jarige A. Siepman en zijn broer, de
63-jarige W. Siepman, zijn door het tribu
naal te Goes veroordeeld. Het tribunaal leg
de geen verdere interneering op, doch legde
verbeurdverklaring op van al hun bezittin
gen, aan gebouwen, persen en vermogen,
verdiend tijdens het beheer der zaak. Bei
den werd voor het leven de bevoegdheid
ontnomen om het drukkersvak uit te oefe
nen.
VROUWEN IN DEN MAALSTROOM VAN DEN DANS
Ik spoedde mij door d'avondstille straten
Slechts nauw' verlicht door schaarschen lampengloed
De weg naar huis lag eenzaam en verlaten;
Daar klonken plots' de rhythmischvolle maten
Van dansmuziek mij deinend tegemoet.
Een winkelde® r 'k. kierend open wippen
Een deur waarboven 't opschrift „Dancing" stond]
Nieuwsgierigheid deed snel mij binnenglippen,
't Gordijn, dat voorhing, licht terzijde nippen,
En vol verwachting blikte ik in 't rond.
In warrelig geschuif zag ik de paren,
In d'enge ruimte als aanéén geklit.
Door nevelzware rook kon ik ontwaren
Bezweete hoofden met verwarde haren,
Ontdaan, verwilderd, door den dans verhit.
Hoe deernisvol beklaag ik d'arme zielen,
Wier levensvreugd zich slechts deez' uitweg zocht.
Zij dansen, als in rouw de menschen knielen;
Zij dansten óók, toen talloos velen vielen;
Z\j dansen tot hun laatsten ademtocht.
GRé KEMPEN—STERRENBURG.
Motie van vertrouwen bij
acclamatie aanvaard
Gezeten naast den communist Maurice
Thorez, legde De Gaulle gisterenmiddag in
een vergadering van de Constituante, die een
„waarlijk symbolische eensgezindheid demon
streerde, zooals een der correspondenten zegt,
een regeeringsverklaring af.
De Gaulle noemde zijn bewind het symbool
van verzoening, die herhaaldelijk in het ver
leden Frankrijk's eenheid verzekerde. Naast
de, gisteren reeds aangekondigde nationali
saties van banken en electriciteitsbedrijven,
kondigde hij die van het assurantiebedrijf
aan en bepleitte hij de noodzakelijkheid van
bestuurs- en rechtspraakhervormingen, nieu
we grondslagen voor de verdediging, een
krachtige economische ontplooiing mede door
moderniseering der arbeidsmethoden.
Internationaal wil Frankrijk in alle belang
rijke aangelegenheden gekend worden, streeft
het naar goede verhoudingen met zijn buren,
waaronder hij Nederland noemde, zonder dat
het ophoudt de handen uitgestrekt te houden
naar midden Europa, den Balkan en Scan
dinavië.
Bij acclamatie nam de vergadering hierop
een motie van vertrouwen, door alle partij
leiders geteekend, aan.
ZAL FRANKRIJK SPAANS CHE REPUBL.
REGEERING ERKENNEN?
De Parijsche correspondent van de „News
Chronicle" verneemt uit goede bron, dat
„Frankrijk de Spaansche republikeinsche re
geering in Mexico City binnen enkele dagen
erkennen, zal".
DAT de Duitschers in Nienburg bier drin
ken uit gestolen Ned. glazen, afkomstig u't
de buffetten van den Rotterdamschen Lloyd.
DAT m.i.v. 1 Jan. a.s. de Zomerpostzegels
en weldadigheidszegels, uitgifte 1940, buiten
gebruik worden gesteld.
DAT het peil van de Wieringermeer giste-
•ren tot 3.25 M. beneden N.A.P. was gedaald,
waardoor in totaal reeds 7000 H.A. zijn droog
gevallen.
DAT echter gisteren de arbeiders van den
D.M.W., werkzaam bij het in cultuur bren
gen van de drooggevallen Wieringermeer-
gronden, in staking zijn gegaan, waarna een
aantal timmerlieden een sympathiestaking
begon.
DAT de tuchtrechter voor de Prijzen te
R'dam den fabrikant van koelinstallaties F.
K. en den importeur van houtbewerkings
machines E. L., beiden te R'dam, resp. een
boete van f 120.000 en f 35.000 heeft opge
legd, i.v.m. het stijgen van de bruto winst
marge boven de voor den oorlog genomen
bruto winst.
DAT in de buurt van München deelen van
den particulieren trein van H M. de Konin
gin zijn teruggevonden.
DAT twee groote vrachtschepen in Frank
fort hydro-electrische en andere machines,
die door de Duitschers uit Nederland wer
den gestolen, aan het laden zijn om ze naar
Nederland terug te brengen.
DAT gerepatrieerde a beiders, die bij nun
terugkeer in ons land door een in Duitsch-
land opgeloopen ziekte oi ongeval niet tot
DAT werkgevers verplicht zijn om arbei
ders, wier arbeidsverhouding na 9 Mei 1940
door toedoen van den bezetter is geëindigd,
weer in dienst te nemen, als die arbeiders in
hun vroegere dienstverhouding tenminste 90
dagen zonder wezenlijke onderbreking zijn
werkzaam geweest.
DAT het woord „ministerie" feitelijk een
afwijking is van de Grondwet en alleen
minister Meynen zich houdt aan de grond
wettelijke betiteling „departement'1.
DAT de schoonzuster van Mussert en echt-
genoote van wijlen overste Mussert met twee
dochters, die allen lid van de N.S.B. waren,
bij het passeeren van de grens zijn gearres
teerd.
DAT men hedenmorgen is begonnen met
het overeindtrekken van het 9000 ton groote
blokschip, dat door de Duitschers nabij de
Hembrug tot zinken is gebracht.
DAT bij correspondentie met 'het departe
ment van Financiën over de geldsaneerings-
maatregelen zoo mogelijk geen bescheiden
moeten worden ingesloten, terwijl het depar
tement evenmin alle brieven kan beant
woorden.
DAT de termijn, binnen welken bij de
politie aangifte van oorlogsmisdrijven kan
worden gedaan, verlengd is tot 31 Dec. 1945.
DAT volgens B. en W. van Enschede de
financieele basis voor een laboratorium voor
pathologische anatomie en bacteriologie vol
doende is om tot oprichting van zoo'n insti
tuut over te gaan.
DAT voor de inwoners van Apeldoorn ver
moedelijk begin December een bon voor
brandhout wordt aangewezen, terwijl binnen
afzienbaren tijd een autobusverbinding tus
schen Loenen en Apeldoorn wordt ingesteld.
DAT Joris Ivens, de Ned. filmproducer,
heeft geweigerd een film te maken van de
bevrijding van Ned.-Indië, omdat de houding
der Ned.-Ind. regeering, volgens hem. slechts
dienstig is aan de belangen van een kleine
groep in Nederland.
DAT, naar een onzer lezeressen ons, n.a.v.
het bericht „Waarom wel olie, maar nog geen
pitten in den handel", mededeelt er van oude
vilthoeden prachtige pitten voor kook toestel
len of petroleumkachels te knippen zijn.
DAT tot 15 Dec. te R'dam aangifte kan
worden gedaan van de aldaar uitgevoerde
verrichtingen ten dienste van of leveringen
aan de voorm. Duitsche weermacht bij het
Bureau Vorderingen, kamer 23. ten Stad huize
te Rotterdam.
DAT de heer H. E. Kies is benoemd tot
adviseur van de Caribische commissie voor
de Touristenconferentie te Washington.
DAT Ged. Staten van Gelderland bezwaar
hebben gemaakt tegen de benoeming van een
vijfden wethouder te Apeldoorn.
DAT de in Februari door den minister van
Soc. Zaken benoemde Contactcommissie met
het bedrijfsleven thans heeft opgehouden te
bestaan
DAT het Bijz. Gerechtshof te Amsterdam
den landwachter J. H. van Markwijk en den
SS-landstormer J. C. de Groot beiden tot
20 jaar gevangenisstraf heeft veroordeeld.
DAT er voorloopig geen automobiel-ten
toonstelling in Nederland zal worden gehou
den terwijl er wel plannen bestaan in 1916
een soortgelijke tentoonstelling te houden
La Londen en Paarss.
HET ligt ons wel bijzonder om van alle3
en nog wat een vraagstuk te maken.
Dingen, die tot nog toe volkomen zeker
heid bij ons hadden, worden nu betwijfeld.
Erg is dat niet, wanneer ons uitgangspunt
maar gelijk blijft.
Ook het dansen is een vraagstuk gewor
den. zelfs in Christelijken kring. De alge
meen heerschende danswoede laat ook in
dezen kring zijn sporen achter. Dit feit werpt
al direct het vraagstuk op. Moeten wij dien
invloed zonder meer verwerpen of kunnen
vij met dezen vorm van vermakelijkheid tot
>p zekere hoogte meegaan?
Allereerst dienen we hierbij te beseffen,
dat wij de .vragen van zedelijken aard niet
aplossen met puriteinsch conservatisme of
met een Christendom, dat alles reglementeert
en dit verbiedt en dat verbetert. Zulk een
aouding maakt zich met recht ongenietbaar
sn verwekt de buitenstaanders zeker niet tot
jaloerschheid. Nog teveel wordt conservatis
me aangezien voor beginselvastheid en waar
heidsliefde.
Als wij de moderne danswoede willen be-
«trijden en een ieder moeten afraden aan dit
soort amusement mee te doen, dan zullen
hiervoor andere gronden moeten worden aan
gevoerd. In de houding tegenover de proble
men van dezen tijd worden de geesten open-
aaar. Zoo komt veler afkeer tegen het dan-
en voort uit ressentiment. Omdat men het
self niet geleerd heeft, er genoeg van gekre
gen heeft of instinctmatig aanvoelt niet bij
zonder in tel te zullen zijn. wanneer men
verschijnt aan den rand van den dansvloer.
Ook deze houding is zeer negatief en kan
derhalve onmogelijk een positief bezwaar
worden genoemd, terwijl evenmin het afwij
zen van het dansen gegrond kan worden op
bepaalde vaststaande, eeuwigdurende regels.
Want hoe verandert en wijzigt de Christelijke
zede niet. In alles wat leeft zit groei. Gods
heilige wet is geen statische grootheid.
Juist vanuit de ons gegeven Christelijke
vrijheid moeten we stelling nemen tegenover
de moderne danswoede. Die vrijheid mogen
we ons nooit laten ontrooven, ook niet door
puritanisme.
Zonder te wijzen op de excessen op dans-
?ebied en op de enorme afmetingen, die dit
amusement heeft aangenomen, zouden we het
lansen van heden hierbij denken we niet
aan den kunstdans alleen reeds hierom
kunnen afraden, dat men het eigenlijke doel
van zijn leven niet meer ziet in het gezin of
in het werk, maar in het amusement. Het
Romeinsche adagium „Panem et circenses",
brood en spelen, hoe begrijpelijk ook in den
Romeinschen staat, mag in onzen tijd niet
meer gelden.
Wie de geschiedenis van den dans overziet
n al de hooge ontplooiingen van schoonheid
sn stijl, die deze heeft opgeleverd, tot de op
merkelijke moderne ontaarding van den
Darendans toe, zal zeker aanleiding hebben
van een crisisverschijnsel te spreken, dat
misschien nog gevaarlijker is dan een intel-
iectueele verzwakking. Door dit verschijnsel
feraakt, om met wijlen Prof. Huizinga te
spreken. ..een groot en in zekeren zin arge
loos publiek gewend, verbazingwekkende
uitersten van licentie en moraalloosheid te
verdragen, doordat het heeft geleerd, daar
aan de présumtie van kunst te verbinden,"
kunst welke dan als amusement genoten kan
worden. Eerbied en zuiverheid, twee wezen
lijke eigenschappen van de kunst, worden
hier ten eenen male gemist. Wie niet ziende
blind is. zal toch wel de fatale gevolgen,
welke de bij velen door den parendans op
gewekte hartstocht heeft, opmerken.
Dit kwijtraken van het normbesef kan een
gevolg worden genoemd van het feit. dat
voor allen, die zich niet aan een geopen
baard geloof gebonden weten, de overtui
gingsgrondslag van hun principieele zede
lijke verplichting uiterst wankel is geworden.
Dit normbesef zullen wij als Christenen
echter nimmer mogen kwijtraken, maar ons
ook in het zedelijke leven laten leiden
door het geloof. Geen ascese, geen vlieden
van kunst en cultuur, van natuur en
leven, van spel en genot, van evolutie en
eruditie, maar levend in de Christelijke vrij
heid. Terwille nu van de verplichtingen,
welke die Christelijke vrijheid ons oplegt,
zullen wij ons van een amusement, dat zulke
fatale gevolgen heeft voor de reinheid van
zeden en huwelijkstrouw als de parendans,
onthouden. Dat is het doorslaggevende argu
ment. Wij zullen dat in de omstandigheden
waarin wij leven, hebben te laten Voor den
ander, die zwak is in deze dingen. Die et
door ten val wordt gebracht in zijn gelooi
en zedelijk leven. Daarom zullen wij het
laten. Omdat wij niet huldigen de leus: Ieder
voor zich en God voor allen.
Onze vrijheid raken wij daarmede niet
kwijt.
WAAR BLEEF DIE MAN?
Waar een man blijft, die op zee overboord
slaat is als regel geen vraag. Maar de
matroos van den IJmuidenschen trawler
„Rijnstroom", die bij een aanvaring op de
mistige Noordzee over de railing schoot
en op het aanvarende schip terechtkwam,
heeft wel degelijk die vraag doen rijzen.
Het was een tanker, weet de' schipper
van den trawler, doch het waar, vanwaar
en waarheen, zijn vragen, die misschien
een briefkaartje uit een of andere verre
haven van den man, die op zee verdwaal
de, oplossen. De aangevaren trawler
kwam inmiddels op eigen kracht thuis.
ER KOMEN NOG STEEDS NEDERLANDERS
UIT DUITSCHLAND
In de laatste 3V2 maand zijn er 1882 Ne
derlanders via Berlijn naar ons land ge
komen.
In Berlijn zijn in den oorlog 1000 Neder
landers vermoord, omgekomen en gestorven.
Men zoekt in massagraven ook nog naar
landgenooten.
MOTORVOERTUIGEN OP 'T SPORTVELD
CONTRABANDE.
Aangezien de benzinepositie zulks niet toe
laat, is het gebruik van motors en auto's
voor bezoek aan sportwedstrijden niet toe
gestaan. Er zal een strenge controle worden
ingesteld op de wegen en de wedstrijd-ter
reinen. I
Zelfde temperatuur, seint de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Meest
zwaar bewolkt, geen neerslag van beteekenis,
matige oostelijke wind, zelfde temperatuur.
ZON EN MAAN.
Zondag. Zon op 8.17 ©n onder 16.37; Maan
op 22.49 en onder 13.43.
Maandag. Zon op 8.18 en onder 16.36; Maan
op 00.02 en onder 14 07.
Maandag Laatste Kwartier; 4 Dec. Nieuw#
Maan en 12 Dec. Laatste Kwartier.