lUftutt* geïtectft(Courant
Drukt Sharir de voetstappen van Soekarno?
iDist <11
la serie: 1 April 1920—15 October 1941
DONDERDAG 22 NOVEMBER 1945
Ze Serie: le Jaagang vanaf 7 Mei 1945, No. 17#
Abonnementsprijzen
ƒ0.26 per week
1.10 per maand
ƒ3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOGEWOERD 103
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 8
voor Leiden en Omstreken
5tn8hMSticb Isr
myn bert ia tzgJjenspi
Zou ook niets met Nederland
te maken willen hebben
De laatste berichten over de gebeurtenis
sen op Java werken niet bepaald verhelde
rend.
Het nieuwe „kabinet" van Sharir zou vol
gens een bericht uit Batavia aan het Fran-
sohe persbureau A.F.P. hebben verklaard
«iet aan besprekingen te willen deelnemen
ceerd. zoodat zij op wraak belust waren.
Mogelijk is het in brand steken van de
Ped jambonkampong zulk een daad van
wraakneming.
NOG STEEDS GEVECHTEN IN SOERABAJA
EN BATAVIA.
Soerabaja, waarin de extremisten nog
steeds hardnekkig tegenstand bieden, wordt
bij vlagen door kanonnen bestookt, terwijl
tevens het gebied, waarin zich de werkplaat-
Op 30 Oct. j.I. kwam de geallieerde advies-commissie voor het Verre Oosten voor het
eerst bijeen. V. 1. n. r.: T. A. Stone (Canada), C. A. Berendsen (Nw. Zeeland), P. E.
Naggair (Frankr.), Wei Tao Ming (China), Lord Halifax (Eng.), James Byrnes (V S.),
Dr Loudon (Ned.), Dr H. V. Evall (Austr.), Frank M. Coy (V.S.) en
Sir Gilja S. Bagpai (Britsch Indie).
waaraan ook door Nederlanders wordt deel
genomen. Het kabinet" zou wel bereid zijn
om alle vraagstukken met de Britten te be
spreken. Aan den anderen kant worden ech
ter volgens A.N.P.-Aneta juist weer bezwa
ren geuit tegen het bijwonen door de Brit
ten van de besprekingen. Sjarifoedin heeft
in dit verband verklaard, dat de bezwaren,
om in deze atmosfeer te Batavia te wer
ken. voor de nationalisten steeds grooter
worden. De nationale conventie van a.s.
Zondag zal hun standpunt nader bepalen.
AANSLAG OP NATIONALIST.
Het gisteren gemelde besluit van het ge
allieerde opperbevel om Inheemsohe solda
ten, behoorend tot het Ned. Ind. leger uit
Batavia terug te trekken, wordt hoofdza
kelijk verklaard door de slechte discipline
onder de Ned. Ind. troepen. Vooral de hou
ding der Amboneezen, Timoreezen en Me-
nadoneezen laat te wenschen over, hetgeen
blijkt uit een te Batavia gepleegden aan
slag van Amboneezen op dr Mohammed
Roem, een vrij vooraanstaand nationalist
en voorzitter van het Indische nationale
comité in Batavia, waarbij hij ernstig werd
gewond. Roem had juist met brigade-gen.
King een bespreking gevoerd over het hand
haven van wet en orde. Het standpunt van
het Britsche opperbevel is dan ook gerecht
vaardigd. De Inheemsohe soldaten, die mee-
rendeels door de Japanners gevangen geno
men waren en eerst onlangs naar Java zijn
teruggekeerd, hebben in Batavia zeer onaan
gename ervaringen opgedaan. Steeds stieten
zij op verzet der republikeinen, terwijl de
familieleden, die hen verwelkomden, de
grootste moeilijkheden van de extremisten
ondervonden. Dientengevolge werden de sol
daten steeds meer verbitterd en geprovo-
AMERIKA PRODUCEERT NOG STEEDS
ATOOMBOMMEN.
Blijkens mededeeling van president Truman
worden in de Ver. Staten nog steeds atoom
bommen gemaakt, doch uitsluitend ten dien
ste van proefnemingen. Noch Rusland, noch
Frankrijk, noch China hebben tot dusver een
officieel commentaar gegeven op het com
muniqué van Truman, Attlee en Mackenzie
King over de atoom-conferentie.
ftOOSEVELT'S POSTZEGELVERZAMELING.
De postzegelverzameling van wijlen presi-
lent Roosevelt, die circa honderdduizend dol
lar waard is, zal begin 1946 worden geveild.
sen der electrische centrale en het omroep-
station bevinden, door gealil. troepen is bezet.
In Batavia spelen de gevechten zich voor
namelijk af op het Koningsplein en in het
Tanah Abanggebied. Niettemin zijn de
geall. strijdkrachten, die onder commando
staan van gen. Christison, voldoende om
iedere situatie het hoofd te bieden. In ver
band met het versperren der wegen zijn
er Britsche versterkingen naar Semarang
gebracht. Uit Magelang, waar het thans
rustig is, zijn de Britsche troepen terugge
trokken. Tusschen hen en de extremisten
was een overeenkomst gesloten, dat de Brit
sche commandant geen bestuursdaden van
het Ned. gezag zou toelaten.
Op 7 Januari begint de keuring
voor de lichting 1945
Elk onderzoek zal 2 dagen vorderen.
Het plan bestaat om Maandag 7 Januari
1946 te beginnen met d'e keuring voor den
dienstplicht voor de lichting 1945. Daarvoor
zullen 45 in d eel in gs raden worden ingesteld.
Bij deze raden zullen werkzaam zijn, een
keuringscommissie, bestaande uit artsen en
een selectiecommissie, bestaande uit perso
neel van den Psychologischen dienst. Voor
eiken keuringsplichtige zal het uitgebreide
onderzoek twee volle dagen in beslag nemen,
behalve natuurlijk, wanneer iemand reeds
den eersten dag ongeschikt wordt bevonden.
Als zittingsplaatsen van deze indeelingsraden
zullen uitsluitend aangewezen kunnen worden
plaatsen, waar zich een Röntgenin richting
bevindt. Voor vervoermiddelen en nachtver
blijf zal worden gezorgd.
Nieuwtjes uit het rijk van de
distributie
Binnenkort dierlijk vet op den bon.
Het dir.-gen. van de Prijzen deelt mede:
Het binnenkort in distributie te brengen
diierlijk vet, verpakt in eenheden van 200 of
400 gram, mag ten hoogste aan den consu
ment woorden verkocht tegen f 1.65 per kg
(f 0.33 per 200 gram).
Naar minister Schermerhoorn vanochtend
na zijn inleiding van de campagne tegen den
zwarten handel meedeelde, zal er volgend
jaar, bij het begin van den zomer, voldoende
vet in Nederland beschikbaar zijn.
't Proces-Mussert zal drie dagen
in beslag nemen
Voor de politieke verdediging zal hij zelf
zorg dragen
Het Bijz. Gerechtshof heeft 3 dagen ge
reserveerd, 27, 28 en 29 Nov. voor de behan
deling der zaak-Mussert.
De eerste dag zal wel met het verhoor van
de 3 getuigen en den verdachte gemoeid zijn,
de tweede dag met het requisitoir van den
procureur-fiscaal mr. Zaaijer en de derde
dag met de verdediging, het pleidooi van
nr. Wyckerheld Bisdom en de te verwachten
langdurige verdediging door Mussert zelf,
die het politieke gedeelte zal behandelen. Er
is zoo'n groote belangstelling voor deze zaak.
die sommige het belangrijkste proces noemen
na dat tegenvan Oldenbarneveld, dat men
vele aanvragen van advocaten voor een plaats
heeft moeten afwijzen.
De belangstelling der binnen- en buiten-
landsche pers is eveneens weer zeer groot.
Het proces wordt gevoerd in de gewone
rechtszaal van het Bijz. Gerechtshof aan den
Kneuterdijk.
Oorlogsverklaring aan den
zwarten handel
Een campagne der Overheid die sympathie
en steun verdient.
De Ned. regeering wendt zich tot de be
volking met een oproep, die neerkomt op een
oorlogsverklaring aanboten zwarten handel.
Onder dit laatste dient te worden verstaan
iedere 'handeling, waardoor goederen aan de
distributie worden onttrokken en voorts het
coopen of verkoopen van goederen, respect,
diensten, tegen hoogere dan de vastgestelde
prijzen. Derhalve zal niet alleen de verkoo-
oer, doch ook de kooper worden aangepakt.
B^de categorieën kunnen thans, dank zij een
aanvulling van het K.B. „Berechting econo-
nische delicten", naar de Rijkswerkinrichting
Veenhuizen worden^gediiriigeerd. De straffen
varieerden van 3 maanden tot 3 jaar. Naast
politie en justitie zullen de controle-organen
der rijksbuireaux, de Prijsbeheersching, de
C.CD. en de fiscale recherche zich zoo
krachtig mogelijk doen gelden.
Minister-president Schermerhorn heeft van
ochtend de campagne ingeleid door een op
roep uit te spreken, die vastgelegd is op een
film, welke in alle theaters wordt vertoond.
'Ofschoon ondanks de meest drastische
maatregelen het kwaad van den zwarten
mandei o.i. niet zal verdwijnen alvorens de
goederenmarkt weer voldoende aanbod te
zien geeft, gelooven we toch, dat deze actie
maar uitwerking niet zal missen. En derhalve
juichen we haar toe, daar de kanker van den
zwarten handel in de eerste plaats de minst
Iraagkrachtigen treft. Red.)
Luitenant-Generaal Patch
in Texas overleden
Was de chef van het 7e Amerik. leger
in Europa.
Luitenant-generaal Alexander Patch, de
voormalige commandant van het zevende
Amerikaansche leger in Europa, is na een
kortstondige ziekte in het hospitaal te San
Antonio in den staat Texas overleden. Patch
voerde het bevel over de operaties, welke
de landing van geallieerde strijdkrachten op
de Fransche Middellandsche Zeekust in Aug.
1944 tot resultaat hadden.
DAT een Ned. Roode Kruis-team te Obern-
d-orf a.d. Neckar een graf bezocht heeft van
66 Nederlanders, vermoedelijk arbeiders uit de
Mauserfabrieken aldaar, op welk graf van
gemeentewege een gedenksteen wordt ge
plaatst.
DAT tusschen 29 Oct. en 4 Nov. in vele
reeds geruimde velden van Zeeland, Brabant
en Limburg nog bijna 2500 mijnen zijn op
gespoord.
DAT wel familieberichten, doch nog geen
commercieele correspondentie in Italië wordt
toegelaten.
DAT de Braziliaansche gezant Sylvio Rangel
de Castho uit Rio de Janeiro is vertrokken op
weg naar Nederland.
DAT de ongefrankeerde brieven, die het
Indië-vliegtuig meebrengt, vanwege den ver
warden toestand op Java, zonder portbereke-
ming worden besteld.
DAT de luchtpostcorrespondentie voor
Australië en Philippijnen, alsmede voor de
naburige eilanden, voortaan over den ge-
h eel en afstand per vliegtuig wordt vervoerd
en dientengevolge boven het luchtposttarief
nog f 1.10 per 5 gram extra moet worden be
taald, terwijl de stukken hoogstens 40 gram
mogen wegen.
DAT de haring-, schelvisch- en tong
vangsten van de vloot te IJmuiden beter zijn
dan de oudste zeelui zich kunnen herinneren
en dezer dagen de treiler „Vikingbank" reeds
ma 10 dagen huiswaarts keerde met 100.000 kg
visch.
DAT ofschoon voor het vermogen van Seyss
Inquart, Fisohböck, Rauter etc. door het Ned.
Beheersinstituut beheerders zijn benoemd, er
voorloopig nog bitter weinig van waarde is
aangetroffen.
DAT ons noodkreten be etken uit den
lezerskring, om naast de pet o urn toch ook
pitten, in den handel te brengen.
DAT schoorsteenvegers per rookkanaal
hoogstens 25 et meer mogen rekenen dan
vóór den oorlog.
DAT de afd. A'dam der Landel. ver. van
ex-politieke gevangenen met klem heeft ge
protesteerd tegen de principieele uitspraak
van den Bijz. Raad van Cassatie, waarbij de
landwachter D. van Wijk uit Pijnacker werd
ontslagen van rechtsvervolging.
DAT de H.A.R.K. uit Engeland weer 70.000
kg goederen plus 159 kisten relief-goederen
heeft ontvangen om gratis onder het Ned.
volk te verdoelen.
DAT in Den Haag voortaan scherp zal
worden opgetreden tegen hen, die onrecht
matig een woning of een gedeelte ervan
betrekken.
DAT omtrent de leiding der z.g.n. Emsland-
concentratiekampen, nabij Papenburg (N.W.
Duitschland), gaarne inlichtingen worden in
gewacht bij It.-kol. mr R. Prins, C. van
Bylandtlaan 8 te Den Haag, zulks met het
oog op het op handen zijnde proces.
DAT het Ned. s.s. Sinkep gisteren bij het
binnenkomen te IJmuiden aan den achter
steven ernstig is beschadigd
DAT 25 Belgische journalisten Arnhem
hebben bezocht, w.o. de van de Eng. radio
zoo bekende Jan Moedwil.
DAT in Den Haag is opgericht de ver.
„Voormalig Verzet 's Gravenhage". met het
doel steun te bieden aan oud-illegale werkers
of hun nagelaten betrekkingen en 'het secre
tariaat is gevestigd op Van Alkemadeiaan 6.
DAT de A'damsohe politie een complot
zwa.rte-handelaren van 1622 jaar heeft ge
arresteerd, hetwelk zich had gespecialiseerd
in het leegschudden en afpersen van provin
cialen, vaak met zware mishandeling.
DAT het diesel-electrische treinstel op de
trajecten GoudaDen Haag en GoudaR'dam
na de noodige reparaties thans weer is
ingezet.
DAT Zaterdagmiddag te Hoogeveen de her
begrafenis plaats had van de heeren A. Baas,
Jhr. M. W. C. de Jonge en J. Mulder, die op
1 Aug. 1943 door de Duitschers werden ver
moord.
DAT de Ned. Kath. Arbeidersbeweging zich
in haar eerste Verbondsvergadering te Dra
kenburg heeft uitgesproken vóór annexatie
van Duitsch grondgebied, waarbij alleen ge
vaarlijke Duitsche elemènten uit dat gebied
moeten worden verwijderd.
DAT bij een inwoner van Leidschendam
een raambiljet prijkt met den inhoud: „Te
koop gevraagd 2 paar werkschoenen, maat
45. Noodgedwongen tegen zwarte prijzen."
DAT de nood-gemeenteraad van Groningen
besloot in Mei a.s. de voorjaarskermis niet 11,
doch 8 dagen te doen duren.
DAT de afd. Visa van de Britsche ambas
sade is overgebracht naar Koninginnegracht
12, 's-Gravenhage.
DAT a.s. Zaterdag door minister Beel een
„Tentoonstelling van het Verzet" zal worden
geopend in het van Abbe-museum te Eind
hoven.
DAT de op 15 Aug. j.I. gepleegde moord op
de Brabantsche burgemeesters W. Wijnen en
P. Smulders is gepleegd door vier Ned. SS-ers
op last van het hoofd van den S.D. te 's-Her-
togenbosch. Harders.
DAT in October op Schiphol 475 tostelien
zijn geland en 460 toestellen vandaar zijai ver
trokken.
DAT de A'damsche schuldenlast f 530.000.000
bedraagt, buiten de oorlogs- en bezettings-
schade.
DAT op 28 Nov. in den Stadsschouwburg te
Utrecht een Congres van den Arbeid wordt
gehouden voor vertegenwoordigers van in de
Stichting van den Arbeid georganiseerde
werkgevers en arbeiders, op welk Congres
zullen spreken Prof. M. M. Levenbach en
Prof. Mr. C. P. M. Romme
„Trouw" klaagt over de vaagheid in het
algemeen van de Tronrede, behalve dan ten
aanzien van het materieel herstel des lands-.
Overigens is de rede sterk bespiegelend of
vermeldt reeds bekende zaken.
„De passage over den opstand op Java
is ons te algemeen gesteld. De regeering
richt daarbij het oog te zeer naar de toe
komst. Zij schept daarvan een beeld waar
van de weinige lijnen die er zichtbaar van
worden onze instemming hebben kunnen.
Maar het eigenlijke werk van deze regee
ring ten aanzien van de concrete situatie,
namelijk het overwinnen van de gezags
crisis, het herstel van orde en wettig gezag
wordt niet eens genoemd. Daar is in Ne
derland meeninigsversoh.il over. Daarover
zwijgt de Regeering. Dat betreuren wij.
Want hier moet klaarheid geschapen wor
den."
Te eenvoudig acht het blad de finatv-
cieele paragraaf. „Het groote woord komt
er te gemakkelijk uit." Besloten wordt -met
de volgende opmerking
„Tenslotte de bespiegelingen. Daarin wordt
veel gezegd dat onze instemming hebben
kan. Zien wij goed. dan heeft de regeer in g
hier het partij karakter dat haar bewind in
het afgeloopen halfjaar kenmerkte, wat Wil
len retoucheeren. Daar wordt het geheel
wel vriendelijker, maar niet duidelijker
van. Wij zullen daar nu niet op ingaan. Wij
zijn nu gelukkig zoo ver, dat niet het acade
misch debat maar de discussie over de za
kelijke onderwerpen de eenheid en de ver
scheidenheid in ons volk duidelijk open
baart.
Ons land verkeert in een moeilijke situatie.
Het verblijdt ons dat onze overheid ook
beseft dat aan Gods zegen alles gelegen is.
Daarbij gaat het niet slechts om de een
dracht. dat ongetwijfeld ook. Maar in het
„De Waarheid" is ontrust, dat over
het noodkarakter van het parlement gezwe
gen is.
Het programma der regeering klinkt niet
kwaad: het wekt in ieder geval den schijn
van vooruitstrevendheid.
„De vraag is alleen: „Hoe zal het worden
uitgevoerd?" Dat dient te worden afgewacht.
Wij hebben op dit punt met deze regeering
eenige ervaringen achter den rug, die niet
tot optimisme stemmen. Haar woorden dek
ken al te vaak haar daden niet. Daar komt
nog bij„Hoe stelt de regeering zich voor,
een vooruitstrevend programma uit te voeren
met een in meerderheid rechtsche Kamer?"
Zij zal haar plan voor zulk een Kamer „aan
vaardbaar" maken en wij voorzien een pro
longatie van de dubbelhartigheid, die de
politiek van dit kabinet tot dusver heeft ge
kenmerkt, van een dubbelhartigheid die bij
alle woorden over „vernieuwing" tenslotte
uitloopt op „herstel" van het oude".
De R.K. Volkskrant meent, dat de
rede stijl mist en rommelig is samengesteld.
Velen wijzen op vraagstukken, die zij in de
troonrede missen, zooals annexatie, 'sociali
satie, en de „Volkskrant'' heeft vergeefs ge
zocht naar een positieve mededeeling over de
straatbegrooting.
„Op het sociale terrein missen wij noode
de gelukkige uitdrukking van „de rechtsorde
van den arbeid". Over ondernemingsraden
wordt niet meer gesproken. Bij het noemen
van de economische bedrijfsorganisatie ont
breekt elke zinspeling op publiekrechtelijke
bevoegdheden, op de verkrijging van alge
meen bindende regelingen door de organen
van het bedrijfsleven, zoowel op het econo
mische als op het sociale terrein. Wij hopen
van harte, dat dit alles tot de noodzaak van
in acht te nemen beknoptheid is terug te
brengen, maar zouden één regel meer hier
toch gaarne er bij hebben geslikt."
Verschillende stemmen verheugen zich
erover, dat nu de parlementaire machine
weer behoorlijk kan gaan werken Dit kabi
net. heeft gelijk zijn oorlogsvoorganger lang
autocratisch bij KB. geregeerd en mist parle
mentaire ervaring.
„Het Parool" maakt zich evenwel be
zorgd over de qualiteit van het parlement,
an vreest dat dit conservatiever zal zijn dan
de regeering. en niet vlot zal medewerken.
Inderdaad zal pas het gekozen parlement de
juiste tegenspeler voor de regeering kunnen
vormen.
Maar de vraag is of de regeering de ver
kiezingen za-1 overleven. En tevens, hoeveel
zij in het korte tijdsbestek van ongeveer een
half jaar, dat. vóór zulke verkiezingen nog
zal verloopen, kan verwezenlijken van het
enorme program, dat zij in de troonrede in
groote lijnen aangeeft",
Om te besluiten ,,D e T ij d".
Het blad ls van oordeel, dat de algemeen^
wederopbouwgedachte het streven van par
tijen en stroomingen te boven gaat. De aan
val op normloosheid en ontwrichting vindt
instemming.
„Van deze aandacht voor de zedelijke fac
toren getuigt ook, dat bij het in zijn alge
meenheid toch duidelijk naar voren treden
de ordenings- en planstreven de verzekering
gegeven wordt, dat de overheid zich de be
perktheid van haar taak op velerlei gebied
bewust is en weet, dat „haar arbeid alleen
dan vruchtbaar is. wanneer zij de activiteit
der burgers in kerk en gezin, zoowel als in
andere levensverbanden, positief waardeert".
Broeder van Prins Hendrik
overleden
In den leeftijd van 64 jaar is in een hospi
taal te Flensburg overleden aartshertog Frie-
dricli Franz von Mecklenburg Söhwerin, eem
broeder van wijlen Prins Hendrik der Neder
landen.
Temperatuur om 't vriespunt,
meldt De Bilt.
Tot morgenavond wordt verwacht: Meest
zwaar bewolkt of nevelig. Oostelijke wind,
in het Noorden lichte vorst des nachts, overi
gens temperatuur om het vriespunt.
ZON EN MAAN.
I Morgen: Zon op 8.14 en onder 16.39. Maan
op 20.22 en onder 12.30.
Op 26 Nov. Laatste kwartier; 4 Dec,
Nieuwe Maan en 12 Dec. Eerste Kwartier.