Jlieuur* geitedfe (fltoiriuil SE
Dr Soebardjo doet een beroep op Rusland
iDist 01
NAAR GEZOND
GEZINSLEVEN
1b serie: 1 April 1310—15 October 1941
DINSDAG 13 NOVEMBER 1945
3e Serie: le Jaargang vanaf 7 Mel 1945. No. IS*
nne>/a>j»r, Postrekening 5 8 9 3 6
Hoofdredacteur: f.. J
Redactie- Christelijk-Nat ionaal Dagblad voor Leiden en Omstreken „JJtiItlfUflStidj is flhfUfWS
b. van' der ros ntyn bert ia inerts?oet*
Soerabaja weer uit de lucht
gebombardeerd
De strijd in Soerabaja is in hevigheid toe
genomen en heeft zelfs geleid tot het inroe
pen van Russische hulp door „minister Soe
bardjo. Volgens de „Merdeka" heeft Soe
bardjo een telegram aan den Russisch en
volkscommissaris voor Buitenl. zaken, Molo-
tow. gezonden, waarin hij een beroep doet
op Rusland, om ten sterkste te protesteeren
tegen het gebruik van methoden, die tegen
de humaniteit indruischen.
Voor de tweede maal is Soerabaja gebom
bardeerd, waardoor drie gebouwen, die dien
den als hoofdkwartier van de Indonesiër
door Thunderbolts en Mosquito's zijn be
stookt en elk minstens eenmaal getroffen
werd. Het waren dus zeker geen „luk-raak"
bombardementen. Dat de Engelschen hiertoe
moesten overgaan, is een bewijs van het her
nieuwde verzet der Indonesiërs. De Indone
siërs beschikken over een luchtdoelartillerie
stelling, die den Britsehen piloten eenigen
last bezorgt
Onbevestigde berichten zeggen dat zwakke
afdeelingen Japanners met de Indonesiërs
meevechten, terwijl de terugtrekkende Indo
nesiërs winkels plunderen en vernielen en
op de straten meubels en kleedingstoffen
Verspreiden.
Radio Soerabaja heeft een beroep gedaan
op de leiders der godsdiensten, om te helpen
bij het vergiftigen van drinkwater. „Toon
geen genade voor krijgsgevangenen", werd
in de uitzending gezegd. De laatste berichten
geven den indruk, dat het grootste gedeelte
der stad thans is gezuiverd, waarbij de ge
zuiverde gebieden geheel verlaten bleken,
met uitzondering van vrouwen en kinderen.
Een groot deel der bevolking zou, onder
dreigementen der extremisten, de stad heb
ben verlaten. Tevens heeft de radio getracht
Chineezen in den strijd te betrekken.
De Indonesiërs leggen een guerillataktiek
van oorlogvoering aan den dag, welke zij zon
der 3 jaar van Japansohe training onmogelijk
zoo volkomen onder de knie zouden hebben
gekregen. Achter de extremistische beweging
schuilt vermoedelijk een aanzienlijke Japan-
sche activiteit, hetgeen niet te verwonderen
valt, als men in aanmerking neemt, dat de
Japanners van plan zijn om na zekeren tijd
weer in de gebieden van het \ferre Oosten
terug te keeren en daartoe een groot aantal
goed geoefende agenten op Java hebben
achtergelaten. De Javanen, die te Tokio op
de Pan-Aziatisohe propagandaschobl ge
oefend zijn, worden aansprakelijk geacht
voor de gevechten op Java. De school legde
„geestelijke landmijnen".
JEUGD WIL NIET GEKOLONISEERD
WORDEN.
De zittingen van het jeugdcongres te
Djokjakarta zijn aangevangen in een door
de gebeurtenissen te Soerabaja gespannen
atmosfeer. Luid en enthousiast werden Soe-
karno en Hatta. begroet, onder krachtige
„Merdeka"-kreten; terwijl luidsprekersin-
etallaties de uitzendingen van Radio Soera-
DAT dezer dagen een alleenwonende
vrouw te Arnhem door gasvergiftiging om
het leven is gekomen, terwijl twee zusjes
te Hengelo door het ontploffen van een pro
jectiel werden gedood en zes jongens van
het gesticht te Halmen te water raakten,
waarvan er één verdronk.
DAT de N. V. ,,De Landbank" te 's-Gra-
venhage over 1944 een winst heeft gemaakt
van f 34.118, terwijl het dividend is vastge
steld op 2 pCt.
DAT met de uitbetaling van de nieuwe
loonen van loodgieters en fitters moet wor
den gewacht, totdat de nieuwe gemeente
klasse-indeeling in de Staatscourant is ge
publiceerd.
DAT ongeveer 3000 nabestaanden en andere
belangstellenden op 27 Nov. in de Groote
Kerk te Haarlem de gedachtenisplechtigheid
zullen bijwonen van de meer dan 400 slacht
offers, die in de duinen bij Haarlem zijn ge
fusilleerd.
DAT in „Arti et Amicitiae" te A'dam een
expositie wordt gehouden onder den titel
„Bouwen, van woning tot stad", waarop
teekeningen en maquettes, die tijdens de be
zetting zijn vervaardigd, worden tentoonge
steld.
DAT volgende maand het kaasrantsoem
tijdelijk van 100 gr. tot 50 gr. moet worden
verlaagd.
DAT de bibliotheek der United States In
formation Service wegens verhuizing van L.
Vijverberg 12 naar L. Voorhout 48 te 's-Gra-
Venhage, voorloopig gesloten is.
ba ja weergaven, v/aar in werd opgeroepen
tot den strijd. Soekarno heeft den gedele
geerden verzocht om een wijs besluit inzake
de te nemen besluiten, omdat de geheeie
toekomst van het land daarbij betrokken is.
Mohamed Salak, voorzitter van het Nat. Co
mité te Dokjakarta, verklaarde, dat de Ind.
jeugd niet opnieuw gekoloniseerd kan wor
den en aan sterven de voorkeur gaf boven
onderwerping. „Onze strijd weerspiegeld den
geest van Diepo Negoro".
HET NIEUWE „KABINET" EEN
VERRASSING
De samenstelling van het nieuwe repubii-
keinsche „kabinet" van Soetan Sharir zal
zeer waarschijnlijk een groote verrassing
.blijken te zijn. De meest ambitieuze der hui
dige „ministers", Soebardjo, z$l vermoede
lijk niet in het kabinet worden opgenomen,
terwijl men uit zijdelingsche informatiën
kan opmaken, dat Sharir met het verleden
wenscht te breken en geen personen in net
nieuwe „kabinet" wil opnemen, die op eenl-
gerlei wijze met de Japanners in verbinding
hebben gestaan. Sharir zal echter wel een
nieuwe lijst aan Soekarno ter goedkeuring
voorleggen.
PROTEST TEGEN WAPENGEWELD.
Het Ati-Imperialistische Strijdcomité heeft
zoowel aan minister Schermerhorn als aan
de Britsche regeering en de Labour-partij
telegrammen gezonden, waarin ernstig ge
protesteerd wordt tegen het gebruik van wa
pengeweld door de Engelsche troepen in
Indië. Maatregelen tot beëindiging daarvan
worden geëischt.
BRITSCHE ZEELIEDEN MOETEN
TERUGKEEREN.
De Britsche leden van de bemanning van
het schip „Moreton Bay", die Zondag te
Sydney hun schip hebben verlaten toen 1600
Nederlandsche soldaten bij hen aan boord
gingen, moeten op hun schip terugkeeren.
De Nationale Vereeniging van zeelieden te
Londen wees er in twee telegrammen op,
dat de bemanning Britsch is en moet hande
len volgens de Britsche artikelen in het con
tract. Gisteren is het schip uit de haven van
Sydney vertrokken.
ENGELAND WILDE BESPREKING MET
SOEKARNO
In het Britsche Lagerhuis beantwoordde
de minister van Staat, Noel Baker, een vraag
betreffende Nederlandsch-Indië van den heer
Keeling (conservatief).
De minister verklaarde, dat men gehoopt
had, onder voorzitterschap van Christison,
sen bespreking tusschen van Mook en de In
donesische leiders, waaronder Soekarno, te
organiseeren op S November.
Voordat deze bespreking had. kunnen
plaats vinden, bracht Soekarno Chrrstison er
van op de hoogte, dat hij het noodig vond
twee binnenlandsche besprekingen bij te wo
nen en dat hij dus niet voor de vijftiende ter
beschikking was. De heer Tom Driberg (La
bour) drong erop aan, dat als de regeering
contact had met de Ned. regeering, zij zou
trachten te voorkomen, dat dr. V^.n Mook
door het Ned. ministerie van Buitenlandsche
Zaken openlijk berispt, verloochend en ge
desavoueerd wordt.
DAT de bisschop van Haarlem, mgr. J. P.
Huibers, Donderdag a.s. 70 jaar wordt.
DAT drs A. Albrecht te Hilversum be
noemd is tot opvolger van dr L. G. Korten-
horst als secr. der Alg. Kath. Werkgeversver.
DAT het Rijksbureau voor Papier t/m 22
November gesloten is wegens verhuizing
naar P. C. Hooftstraat 173. A'dam-Zuid.
DAT de P.O.D. er in geslaagd is in een
garage te Heilo de Mercedes auto van Prins
Bernbard op te sporen, welke wagen onlangs
door twee B.S.-ers was gestolen met de be
doeling hem in België te verkoopen.
DAT het eervol ontslag aan den Rijswijk-
9dhen gemeente-secretaris D. v. Geest inder
daad om gezondheidsredenen werd verleend,
doch zich om deze zaak dingen hebben af
gespeeld die wij thans maar willen laten
rusten.
DAT de wnd. Commissaris der Koningin in
Groningen, de heer E. H Ebels, met 1 Dec.
tot commissaris is benoemd.
DAT Apeldoorns burgemeester, jhr dr C.
G. C. Quaries van Ufford, genoemd wordt als
opvolger van mr S. baron van Heemstra, den
op 1 Januari a.s. aftredenden Commissaris
der Koningin in Gelderland
DAT te Haarlem wegens het onrechtmatig
uitschrijven van benzinemachtigingen meer
dan 20.000 liter benzine aan de normale dis
tributie zijn onttrokken en in verband hier
mee 9 ambtenaren der Rijksverkeersinspectie
zijn ontslagen, terwijl de hoofdverdachte B.
S. in arrest is gesteld.
DAT het nieuwe passagiers-vrachtschip van
de H.A.L., de „Westerdam", 157,5 meter lang
wordt, 16 mijl per uur zal looen en eind
Maart 194G waarschijnlijk gereed zal zijn.
Mussert schrijft in zijn cel zijn
mémoires
En vindt de N.S.B.'ers beste Nederlanders....
Mussert schrijft in zijn cel z'n mémoires.
Het is niet waarschijnlijk, dat ze ooit gepu
bliceerd zullen worden, en bovendien, ver
langend zal niemand er naar zijn. na al het
geen we in de voorbije jaren hebben moeten
aanhooren en lezen.
Maar schrijven doet Mussert, en hij schijnt
er zwaar werk aan te hebben. Hij heeft er
zelfs hulp bij gekregen, doordat de vroegere
redacteur van het Nat. Dagblad, Lindeman,,
uit zijn cel is gehaald, en schrijft hetgeen
Mussert dicteert. Alléén schijnt Mussert niet
tot „groote dingen" in staat te zijn; want
toen op verlangen van den proc.-fiscaal Dij
het Bijz. Gerechtshof de vroegere leider van
het Nederlandsche volk uit zijn verleden een
en ander op schrift zou stellen, had hij daar
voor ook hulp noodig, waarvoor Lindeman
werd gerequireerd uit zijn cel.
En zoo is ontstaan een exposé van zeven
tig vol geschreven bladzijden onder den titel
„De ondergang der N.S.B.". Hierin verteit
Mussert hetgeen zijn beweging zooal aan
vaderlandslievende daden heeft verricht,
want, nog steeds acht hij de N.S.B.'ers heel
beste, brave Nederlanders, die het zoo héél
goed met ons allen hebben gewild
De appreciatie zullen we op 27 November
van den procureur-fiscaal kunnen verne
men. Na het beëindigen van hetgeen bedoeld
was als een verdediging, is Mussert maar
weer verder aan het schrijven getogen, e'
is thans aan een soort beschouwing bezig
over de toekomst van ons land en de wereld
Of hij dit doet ter vergelijking met die van
de Duitschers, weten we niet
INDIË-VLIEGTUIG PASSEERDE SHEIBA.
Uit een op Schiphol ontvangen telegram
blijkt dat het Indië-vliegtuig de Douglas
DC. 4 „Skymaster" nl-300, gisteren om 3.40
(G.M.T.) te Sheiba is aangekomen. De ver
moedelijke vertrektijd van Sheiba was op
5.00 (G.M.T.) gesteld. Het telegram was on
derteekend door gezagvoerder Parmeritier.
Prinses Juliana naar Drente en
Overijssel
H.K.H. Prinses Juliana zal in haar functie
van presidente van „Volksherstel" Vrijdag
a.s, een bezoek aan Drente en Zaterdag a.s.
een bezoek aan Overijssel brengen. Den eer
sten dag zijn aan de beurt Meppel, Emmen,
Barger-Compascuurn en Zwartemeer. Zater
dag zal de Prinses Zwolle, Enschede, De
venter en Hengelo bezoeken, waar zij de
verwoestingen tengevolge van bombarde
menten op deze steden in oogen-sohouw zal
nemen.
OOK EGYPTE WIL GEEN VREEMDE
TROEPEN MEER.
Koning Faroek van Egypte sprak in zijn
troonrede over den Egyptischen wil de be
lemmeringen van zijn onafhankelijkheid uit
den weg te ruimen, wat o.m. het terug
trekken van vreemde troepen in zich sluit.
Wetensch. geheimen met mili
taire beteekenis
Attlee stelt internationaliseering voor.
In Washington heeft Attlee voorgesteld alle
wetenschappelijke geheimen van militaire
beteekenis te internationaliseeren.
Het plan is thans grondig besproken en de
deskundigen werken de détails uit.
H.M. de Koningin bracht gistermiddag
een bezoek aan de Luchtvaarttem-
toonstelling „Vleugels der Victorie"
te Amsterdam.
DAT de Rotterdamsche Kamer van het
Haagsche Bijz. Gerechtshof heden 10 perso
nen heeft veroordeeld, die tezamen 38 jaar
gevangenisstraf opliepen.
DAT de procureur-fiscaal bij deze Kamer
tegen 8 personen in totaal 58 jaar gevange
nisstraf heeft geëischt.
DAT opgericht is een bond van distributie
ambtenaren in Nederland (secr. v. Haeff-
straat 20, Venlo), om bij een mogelijke ver
dwijning der distributie de ambtenaren naar
andere diensten over te schakelen.
DAT deze bond een telegram heeft gezon
den aan den minister van Handel en Nijver
heid, waarin wordt aangedrongen om de hui
dige salarissen met 25 pet te verhoogen.
DAT de A.N.W.B., K.N.A.C., E.V.O. en
K.N.M.V. zich met een request tot de be
trokken ministers hebben gewend inzake een
spoedige teruggave van de door de Duit
schers als oorlogsbuit beschouwde motor
voertuigen aan de oorspronkelijke eigenaren.
DAT de Alg. Vereen, voor bloembollen
cultuur op 3 Dec. te Haarlem haar algemeene
vergadering zal houden, waar vele voorstel
len inzake het teeltrecht ter tafel komen.
DAT volgens een nieuwe schatting de
schade, in Sept. en Oct. 1944 toegbracht aan
de kerkelijke goederen in het bisdom Den
Bosch, 20 millioen gulden beloopt, mede door
dat 38 kerkgebouwen geheel zijn vernield.
DAT men in Nijmegen den wensch heeft
kenbaar gemaakt, daar een subcommissie
van den regeeringsvoorlichtingsdienst in te
stellen.
DAT volgens minister Mansholt het vol
gend jaar driekwart van de normale Ned.
behoefte aan kunstmest door ons zelf kan
worden ««dekt.
VOOR den oorlog begon tot ontwikkeling
te komen de gedachte om aan bepaalde
figuren of bepaalde maatschappelijke
eischen een dag in het bijzonder te wijden.
We kregen een moederdag, een dierendag,
later kwam daarbij nog een dag voor het
paard, en het leven leverde stof voor voldoen
de onderwerpen, zooals het jaar ons nog van
genoeg dagen voorzag.
Van enkele dezer bijzondere dagen" kon
men de noodzakelijkheid niet altijd inzien.
Bovendien, zooals het gevaarlijk en onjuist
is alleen maar een Zondagchristen te zijn,
zoo kon hier .ook de verleiding aanwezig zijn
om b.v. het paard gedurende één dag speci
aal te „gedenken" om het daarop des te ver
der uit den gezichtskring te verwijderen. Men
had dan immers voorloopig ruimschoots aan
zijn verplichtingen voldaan.
Toch kan het zijn nut hebben, een onder
werp eens bijzonder voor den schijnwerper
der algemeene aandacht te plaatsen, niet om
er zich vervolgens volkomen van af te wen
den, maar om het resultaat van deze aandacht
nog heel lang daarna te doen doorwerken.
Wij denken hier aan het loffelijk initiatief,
dat in Rotterdam door personen uit allerlei
kring genomen werd om gedurende een ge
heeie week de attentie te vragen voor den
nood, waarin veler gezinsleven verkeert.
Er zijn niet vele levensgebieden of dé oor
log en vooral de daarop gevolgde jarenlange
bezetting hebben er hun ontwrichtend en in
vloed op uitgeoefend. Wel zeer geldt dit voor
het gezinsleven. Zeker, er zijn ook eigen
schappen onder ons volk door den druk der
tijden in goede richting ontwikkeld. Er is
meer saamhoorigheidsgevoel. Veler karakter
is gestaald. Niet weinigen hebben getoond,
bereid te zijn tot groote offers.
Maar aan den anderen kant, welk een ver
scheurdheid hebben deze jaren niet gebracht.
Gezinnen werden uiteengerukt. Het huise
lijk leven boette aan sfeer in. De woongele
genheid voorzag dikwijls niet meer in de
meest noodzakelijke behoeften. Van de huis
vrouw moest vaak het onmogelijke worden
gevergd. Er was geen lectuur om bij te dra
gen tot een gezond gezinsleven. En van het
gezinsleven uit moest dit wel doorwerken
in heel het leven. Want in bijzonderen zin
is tóch het gezin de kiem, de cel van het
maatschappelijk leven. Voor een goed, so
ciaal leven is een gezond gezinsleven een
voorwaarde, al zal men omgekeerd in het
sociale weer o.p een kraohtig gezinsleven udt
moeten zijn.
In Rotterdam wil men nu. waar het noodig
is, trachten den wagen van het gezin in het
goede spoor te brengen. Alles wil aan dit
goede doel medewerken. De kerken zullen den
gezinsnood belichten van het Evangelie uit en
daarbij stellig ook een boodschap doen uit
gaan tot de buitenkerkelijken. Op de cateche-
saties zal over dit onderwerp al evenmin
worden gezwegen.
En verder is er geen levensgebied, of het
wordt ingeschakeld. De scholen, de jeugd
beweging, de bedrijven, het terrein van den
socialen arbeid in den ruimsten zin, overal
zal worden getuigd van den eisch eener op
rechte bezinning.
Wat zoo bereikt moge worden is zedelijke
verbetering in een tijd, waarin de demorali
satie van elke na-oorlogsche periode dreigt
door te werken. Voor wie vasthoudt aan den
Bijbel is er de overtuiging, dat een betere
toekomst afhankelijk is van, en voor den ge-
loovige ook gegeven is in de ontferming van
God in Christus, met een verscheurde wereld
en met veler ontwricht gezinsleven
Het komt ons voor, dat het Rotterdamsche
initiatief navolging verdient
Koning Leopold pleegde geen
verraad aldus Spaak
Maar zijn politiek was een vergissing.
In een rede, die minister Spaak in het
parlement hield, zeide hij over koning Leo
pold:
De koning was geen verrader, doch hij
wenschte voor België een terugkeer tot ae
neutraliteit. Dit politieke beleid van den
koning was een ernstige vergissing, omdat
deze oorlog onze oorlog was, dien wij tot het
bittere einde voort moesten zetten. Koning
Leopold beging eveneens ernstige vergis
singen door naar Berchtesgaden te gaan, door
zijn kinderen naar Italië te zenden, door een
telegram aan Hitlar te zenden en zoo voorts.
Wij kunnen 's konings politiek niet verde
digen. De koning handelde in goed vertrou
wen, doch zijn politiek faalde. Hij kan niet
op den troon terugkeeren. Zij, die terugkeer
tot den troon bepleiten, stellen 's konings
belang hooger dan het landsbelang. De regee
ring heeft besloten het witboek, dat alle ge
gevens van 's konings vrienden en tegen
standers bevat, in Januari te publiceeren.
Radio op centimeter-
golflengten
Montgomery, zoo wordt thans bekend,
kon tijdens den veldtocht in Duitschland
regelrecht met Londen télefoneeren over
een nieuw radio-telefoontoestel, dat op
centim eter-golflengten werkt. De golven
waren rechtstreeks gericht. De dichtheid
ervan benadert die van het zoeklicht.
V»J
NOBELPRIJZEN VOOR DEN VREDE
De Nobel-commissie van het Noorsche
parlement heeft gisteren den Nobelprijs 1945
toegekend aan den heer Cordell Huil. De
Nobelprijs voor 1944 wordt uitgereikt aan
het „Comité Internationale de la Croix
Rouge" te Genève, het internationale Rooie
Kruis, dat zulk prachtig werk onder de ge
vangenen gedurende den oorlog verricht
heeft.
Koude duurt voort, aldus De Bilt
Tot morgenavond is de verwachting: Tij
delijk toenemende Noord-Oosbelijke wind.
zwaar bewolkt, met plaatselijk enkele buien.
Vrij koud.
ZON EN MAAN
Morgen. Zon op 7.58 en onder 16 50:
Maan op 15.11 en onder
Op 19 Nov. Volle Maan; 26 Nov. Laatste
.Kwartier: 4 Dec. Nieuwe Maan en 12 Dee.
Eerste Kwartier.
„Tout comme chei nous". Ook In Tokio verdringt men zich voor de cinema's om
van de oorlogsfilms kennis te nemen.