JHcuuif gWfc stiftCTouwtif
Lapt Van Mook de regeering aan z'n laars?
CHINEESCHE
LDist <11
la serie: I April 1920—15 October 1941
ZATERDAG S NOVEMBER 1945
•e Serie- le Tsorgwiff rrnf 1 Met IMS. No. 154
Abonnementsprijzen
ƒ0.26 per week
1.10 per maand
ƒ3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMEB
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
ff&anftHlStidi U
^myu tjert ia ttgijenspa
Schermerhorn en Logemann
vioqen naar Londen
Twijfelden we gisteren nog of het
Reuterbericht over geopende besprekin
gen tusschen Van Mook en Soekamo wel
juist zou zijn, thans moeten we helaas
langzamerhand wel gaan aannemen, dat
er inderdaad zoo'n conferentie te Batavia
is begonnen en wel ten huize van gene
raal Christison. Naast v. Mook waren bij
deze besprekingen aan Ned. zijde nog
aanwezig de heer v. d. Plas en een niet
nader aangeduide heer Idenburg, ter
wijl de nationalistische vertegenwoordi
ging behalve uit Soekamo, bestond uit
Hatta. Sjarifoedin en Soebardjo. Volgens
een mededeeling van dezen laatste werd
geen overeenstemming bereikt, hoewel
de houding niet vijandig was. Aangeno
men wordt, dat er een speciale regeling
getroffen is om niets te publiceeren, al
vorens een formeele verklaring is afge
legd. Door deze besprekingen is er dus
een breu-k ontstaan tusschen v. Mook en
de regeering. ook al schrijft de „Times
dat het slechts een informeele uitwisse
ling van gezichtspunten was. „Republi-
keinsche" kringen verklaarden, dat van
Mook den nationalistischen leiders ter
bestudeering een verklaring inzake de
regeeringspolitiek heeft overhandigd.
In tegenstelling met wat aanvankelijk
gemeld werd over de besprekingen te
Batavia zou men uit latere telegrammen
moeten ooncludeeren, dat ook Christison
er bij tegenwoordig is geweest
SCHERMERHORN EN LOGEMANN
BIJ DE KONINGIN.
De benauwende toestand, waarin ons
land thans is gebracht, demonstreert zich
ook uit het plotselinge bezoek van de
ministers Schermerhorn en Logemann
aan de Koningin in Londen.
Donderdagavond vlogen ze er heen
teneinde aan H. M. rapport uit te bren
gen. waarna zij hedenochtend weer te
rug keerden, ditmaal met den duikboot-
jager „Queen Wilhelmina".
Wat betreft de recente ontwikkelingen
in Indië wacht men in regeeringskriixgen
op het oogenblik nadere inlichtingen uit
Batavia af. Deze worden in den loop van
morgen verwacht, doch het zal wel
Maandag worden alvorens definitief
nieuws over de jongste gebeurtenissen
kan worden tegemoetgezien.
PROF. VAN ASBECK NAAR INDIE.
Naar de N.R.C. ter oore komt, vertrekt
I>ro£. mr. F. M. baron van Asbeok in den
oop van de volgende week naar Ned.-Indië
met opdracht van de regeering Het doel de
zer reis hangt samen met de voorbereiding
van de te houden rijksconferentie. Vermoe
delijk zal prof. van Asbeck, die den tocht
per vliegtuig onderneemt, slechts korten tijd
wegblijven.
NOG STEEDS ONLUSTEN OP JAVA.
Gistermorgen vroeg is een strijd uitgebro
ken in een kampong achter Hotel des Indes
in Batavia, waarbij de Indonesiërs zich van
mitrailleurs bedienden. Eerst na een uur
konden de Seaforth Highlanders de orde
herstellen. Tevens zijn door piloten groote
branden waargenomen in Soerabaja, waar
nog steeds incidenteele gevechten voorko
men, terwijl op den weg ten Westen van
Magelang vluchtelingen zijn gezien. In Soe
rabaja heeft kolonel Pugh vergeefsche po
gingen gedaan om de voormalige geïnter
neerden en het geallieerd personeel naar
veiliger oorden te brengen, terwijl kolonel
B. G. van Os van Delden, die in Batavia is
aangekomen, heeft verklaard, dat allen die
nu in Indië verblijven en een lange herstel-
kuur moeten doormaken, zoo mogelijk ten
spoedigste naar Nederland zullen repatriee-
ren. De repatrieerenden zullen als familie
eenheid worden vervoerd en ondergebracht.
Reeds 1500 voorheen geïnterneerde vrouwen
en kinderen zijn aan boord van Britsche
schepen gegaan. Men verwachtgdat er heden
in Magelang een wapenstilstand zal intreden.
Tien Dakota-vliegtuigen hebben 25.000 kg
medische en andere voorraden te Soerabaja
Uitgeworpen.
SOEKARNO SCHRIJFT VERKIEZINGEN
UIT.
De ..republikeinsche regeering" van Soe
kamo heeft in een verklaring, doe gisteren
te Batavia is uitgegeven, medegedeeld, dat
zij van plan is binnen eenige dagen alge-
meene verkiezingen uit te schrijven, als ge
volg waarvan de regeering zal worden sa
mengesteld volgens de wenschen van de be
volking. In deze verklaring wordt tevens
gezegd, dat de Soekarno-regeering zeer goed
weet en begrijpt, dat zoowel land als volk
nog vele jaren den steun van vreemdelingen
noodig hebben, speciaal die van technici en
intellectueel en, terwijl hier ook buiten-
landsch kapitaal onontbeerlijk is.
Een tweede crediet van vijftig
miilioen dollar aan Nederland
Een tweede leeningsovereen komst tus
schen Nederland en de in- en uitvoerbank
der Ver. Staten is gesloten betreffende een
crediet van 50 mill, dollar ter financiering
van den aankoop en uitvoer van een reeks
nader omschreven Amerikaansche producten.
Het crediet loopt tot 31 Dec. 1948, draagt
pet rente gedurende de eerste 5 jaar,
daarna 5 jaar 3 pet en vervolgens 3^ pet.
Nederland protesteert krachtig
tegen Australië
Tienduizenden landgenooten verhongeren
in Indië t
Naar ANP-Aneta verneemt, heeft Hr. Ms.
gezant te Canberra namens de Ned. regee
ring met den meesten nadruk bezwaar ge
maakt tegen het gebrek aan medewerking
en hulp, dat ondanks verkregen toezeggin
gen werd ondervonden van de zijde der
Australische autoriteiten bij ons streven om
de moeilijkheden te overwinnen, ontstaan
door den boycot onzer schepen en de staking
van Indische bemanningen.
Deze houding heeft o.m. ten gevolge ge
had. dat Nederlandsche schepen, ge
laden met rel i efg oede renniet kun
nen uitvaren, waardoor tienduizenden
uitgehongerde geïnterneerden en krijgs
gevangenen in Ned.-Indië daarvan blijven
verstoken. Anderzijds werd door het uitblij
ven van politiebescherming aan stakende
zeelieden volop gelegenheid gegeven werk
willigen te in timideeren en zich te nestelen
in bij de Ned.-Indische regeering in gebruik
zijnde gebouwen en kampen.
Hr. Ms. gezant heeft niet nagelaten er op
te wijzen, dat deze gang van zaken, welke
de Ned. regeering met leedwezen en be
zorgdheid gadeslaat, het tegendeel van be
vorderlijk is voor de goede verstandhouding
tusschen beide landen.
EEN LAATSTE GROET AA DELFTSCHE HELDEN
De herfstzon, zij kleurde in gouden gloed
De vallende blaren op d'aloude grachten,
Als wilde zij hen, die den winter verwachten.
Nog eventjes brengen een zomergroet
Te Delft, in de kerk, door d'eeuwen gewijd,
Waar vorsten en helden een rustplaats eens vonden,
Gedekt door een mantel van bloemen, daar stonden
Vyf sobere kisten tezaam gerjjd.
Maar ziet, toen de kerkdeur zich stil ontsloot
Voor d'uittocht van hen, die voor 't Vaderland vielen.
En waar w' in gedachten, als dankend, voor knielen,
Was 't plots' of God's glimlach hen warm omsloot.
De herfstzon, zij bracht aan den droeven stoet,
Zich stapvoets daar buigend langs d'aloude grachten.
Als om hun verwanten het leed te verzachten,
Van God, uit den Hemel, een liefdegroet.
G. KEMPEN—STERRENBURG
Met 11 November komt de
snoep los
Diverse bonnen worden aangewezen.
De distributie van chocolade en suikerwer
ken gaat op 11 Nov. a.s. beginnen. Voor de
periode van 11 t/m. 25 November zal voor
alle leeftijdsgroepen een bon worden aan
gewezen welke recht geeft op het koopen
van 100 gram versnaperingen. In aansluiting
daarop zal voor de periode van 25 Novem
ber t/m. 7 December van de versnaperingen
en van de gecombineerde tabaks/versnape
ringen kaart een bon worden aangewezen
voor het koopen van 200 resp. 100 gram ver
snaperingen. Bovendien zal voor de week
van 17 December, met het oog op het Sint
Nicolaasfeest, nogmaals een algemeene bon
v orden aangewezen, recht gevende op aan
koop van 100 gram versnaperingen. Daarna
zal naar het zioh laat aanzien, per 14 dagen
regelmatig een bon van de versnaperingen-
kaart en van de gecombineerde kaart kun
nen worden bekend gemaakt met rantsoenen
van resp. 200 en 100 gram.
OP 11 NOVEMBER WEER EEN DOOSJE
LUCIFERS.
Op 11 November a.s. en niet op 4 Nov.,
zooals hier en daar bekend is gemaakt
zal bon 123 ge'dig zijn voor één doosje
lucifers.
DAT het proces tegen Mussert nu toch 14
Hagen is opgeschort en eerst 27 Nov. zal
aanvangen.
DAT de arbeiders van Wilton-Feijenoord
een deel van hun vrijen tijd opofferen voor
liet vervaardigen van stoelen, ledikanten,
fluitketels, etc ten behoeve van de geteis
terde gebieden en de directie daartoe haar
machines en partijen oud materiaal ter be
schikking stelt.
DAT de resultaten van deze loffelijke sa
menwerking via VolksherstelH.A.R.K. kos
teloos worden gedistribueerd en laatstge
noemde instanties gaarne zoo'n actie door
andere bedrijven zouden zien nagevolgd.
DAT Eisenhower per brief den Amster-
damschen burgemeester hartelijk bedankt
heeft voor de spontane ontvangst in de
hoofdstad.
DAT de Ned. sergeant Lamberti, die in
den vorigen winter met groot gevaar voor
eigen leven Roosendaal voor een groote mu
nitie-ontploffing wist te sparen, is onder
scheiden met het bronzen kruis voor oor
logsverdiensten.
DAT de Groningsche kappers hebben ge
protesteerd tegen de onlangs gemelde von
nissen van den tuchtrechter i.v.m. het zon
der vergunning -verhoogen der tarieven voor
permanenten.
DAT mr. Warmold Lussingh Tonckens.
wegens het bereiken van de wettelijke
leeftijdsgrens, eervol ontslag is verleend aJs
vice-president van het Haagsche Gerechts
hof.
DAT alle correspondentie voor het College
van Rijksbemiddelaars uitsluitend moet wor
den gezonden aan Bezuidenhoutscheweg 121,
*s-Gravenhage.
DAT te Arnhem twee jongens van 12 jaar
en te Enschedé twee jongens van resp. 10
en 15 jaar zijn gedood by het spelen met
gevonden munitie, terwijl te Reuver de 60-
jarige telefoonmonteur J. Berends door een
auto werd gedood.
DAT de S.D.A.P.-delegatie uit Londen is
teruggekeerd, waarvan de leider, de heer
W. v. d. Goes van Naters, in een verklaring
den steun der partij aan deRegeeringspolitiek
inzake de Indische moeilijkheden heeft be
vestigd.
DAT de Amsterdamsche kinderen reeds
50.000 stuks speelgoed en een even groot
aantal kinderboeken voor de Arnhemsche
jeugd hebben bijeengebracht.
DAT de Amsterdamsche noodgemeente-
raad op 21 Nov. bijeen komt.
DAT Prof. Goudriaan in een lezing te En
schedé, annexatie van Duitsch grondgebied
afwees.
DAT aan boord van het s.s. „Delfzijl", dat
gisteren uit New York naar Rotterdam is
vertrokken, zich o.a. bevindt de president
der Philipsfabrieken, dr Anton F. Philips.
DAT het niet-verschijnen van bepaalde
tijdschriften geen gevolg is van de zuivering,
maar van papiergebrek.
DAT gisteren het veerpont je over de Maas
bij Roermond is gekapseisd, tengevolge van
onvoorzichtigheid van den chauffeur van
een vrachtauto, beladen met 5 ton boter,
welke in de diepte verdween.
DAT het Ned. Verbond van gerepatrieer-
den in een adres aan den minister van Fi
nanciën, zijn ernstige ongerustheid heeft uit
gesproken over de terugbetaling der uit
Duitschland meegebrachte en aan de grens
ingenomen gelden.
DAT de gemeente-secretaris van Rijswijk,
D. v. Geest, om gezondheidsredenen eervol
ontslag heeft verkregen en met pensioen is
gegaan.
DAT binnenkort bij „Contact" te A'dam
een gedenkboek NederlandCanada ver
schijnt onder den titel „Holland and the
Canadians", waarvan 50.000 exemplaren aan
de Canadeesche militairen ten geschenke zul
len worden aangeboden.
DAT 120 kinderen uit Twente naar
Utrecht vertrokken zijn, vanwaar zij naar
Zwitserland zullen reizen.
DAT de stadsarchivaris van Nijmegen, Dr
J. de Jong, een oproep tot de inwoners heeft
gericht, om alles wat voor de geschiedschrij
ving van belang kan zijn aan het archief af
te staan.
DAT de N.V. Philips thans de beschikking
heeft gekregen over de volledige film van
het bombardement der Philips fabrieken op
6 December 1942.
DAT alle zeevaartuigen voor 1 Dec. a.s.
gedemagnetiseerd moeten zijn, waardoor zij
iramuum zijn voor magnetische mijnen.
DAT minister Ringers gisteren een bezoek
bracht aan de geteisterde dorpen in het
land van Heusden en Altena om den weder
opbouw in oogenschouw te nemen.
DAT mr O. van Ouken te Zwolle benoemd
is tot secretaris van het tribunaal aldaar,
terwijl mr J. C. Donker is benoemd tot ad
vocaat-fiscaal bij het Bijz. Gerechtshof te
's-Gravenhage.
DAT benoemd is tot Commissaris van
Rijkspolitie le klas ter standplaats Soestdijk,
de heer C. Sesink.
DAT nu de triptieken en carnets ongeldig
zijn men zich voor het medenemen van zijn
auto naar Engeland ook kan wenden tot de
KNAC te Den Haag.
DAT gisteren een groep van 525 Ned. kin
deren in Bazel is aangekomen.
DAT de voormalige dir.-generaal van den
Landbouw, de NSB-er G. J. de Ruiter, zon
der aanspraak op al zijn rechten is ont
slagen.
HET dreigt in China mis te loopen. Wij
constateeren dit met leedwezen, temeer
daar er duidelijke teekenen aanwezig
waren, dat dit groote rijk na de verschrik
kingen van acht jaar oorlog en bezetting,
tot een hechte innerlijke eenheid zou komen.
De ontwikkeling van de 'laatste weken, spe
ciaal in de noordelijke provincies, wijst ech
ter meer en meer in de richting van een
burgeroorlog. En. daarom is het van belang,
deze ontwikkeling wat nader in het licht te
stellen.
Omstreeks eind September was de Centrale
Regeering te Tsjoenking ernstig bezig voor
de belangrijke problemen van China's herstel
geschikte oplossingen te vinden. Zij behan
delde fundamenteele vraagstukken als geld-
saneering, politieke eenheid, rechtvaardige
vertegenwoordiging der partijen en land
bouwhervorming en stond daarbij in voort
durend contact met de partijleiders, zoodat
de situatie er inderdaad hoopvol uitzag.
Sedert de tweede helft van October is de
toestand echter aanmerkelijk slechter gewor
den door de houding der communisten. De
tegenstelling tusschen hen en de Centrale
Regeering, die reeds zoo'n lange reeks van
jaren China's volkomen eenheid heeft be
lemmerd, was weer op den voorgrond getre
den en daardoor wederom de uiteindelijke
totstandkoming van die eenheid zeer twijfel
achtig geworden.
Een oogenblik scheen de situatie zich in
gunstigen zin te zullen wijzigen. Temidden
van het rumoer van een naderenden strijd
waren de berichten omtrent overeenstemming
over de zetelverdeeling in den raadgevenden
politieken raad en de pogingen van Tsjang-
Kai-Sjek het geschil met de communisten bij
te leggen. - hoopvolle geluiden. Deze onder
handelingen liepen echter weldra vast. In-
plaats van bezwering van den dreigenden
strijd waren spoedig niet alleen de provincie
Sjantoeng. maar ook de aangrenzende pro
vincies Hopei, Honan en Sjansi het tooneel
van de operaties tusschen de regeeringstroe-
pen en die der communisten. Dezen hadden
als rechtvaardiging van hun strijd een aantal
beschuldigingen tegen de Centrale Regeering
geuit, die voornamelijk hier op neer kwamen,
dat zij in het Noorden gebruik maakte van
nog niet-ont wapende Japansche en niet-
nationale Chineesche strijdkrachten tot hand
having van de orde en als anti-communis
tische vrijwilligers.
De berichten van de laatste dagen wijzen
er steeds duidelijker op, dat de regeering
van Tsjoenking het Communistisch regime
ten Noorden van de Jangtse definitief wil
liquideeren, in verband waarmee de houding
van de groote mogendheden, speciaal van de
Vereenigde Staten en Rusland, zeer belang
rijk is. Ten aanzien van de Amerikaansche
houding is de spanning niet weinig toege
nomen door het feit dat in de Noord-Chinee-
sche haven Tsjingwangtao-troepen der Cen
trale Regeering aan land zijn gezet door
Amerikaansche schepen. Genoemde haven
ligt in het door de communisten bestuurde
gebied. Weliswaar luidde de officieele ver
klaring, dat deze troepen bestemd wareR
voor Mandsjoerije, om de uit dit land we^
trekkende Sowjet-strijdkrachten te vervart»
gen, maar het verschijnen der regeeringN*
troepen in het Noorden, met Amerikaansche
hulp, dat in niet-communistische kringen
levendige critiek ontmoette, zal door de
communisten zeker niet gunstig beoordeeld
worden.
Tenslotte wordt de vraag naar Rusland's
houding, vooral in verband met de voor
genomen liquidatie van het communistisch
regime, zeer belangrijk. In zijn onderhoud
met den Chineeschen premier dr. Soeng, in
den afgeloopen zomer, heeft Stalin zich vol
komen ten gunste van de Centrale Regeering
uitgesproken. Of deze vriendelijke houding
echter zal voortduren als de bovengenoemde
liquidatie werkelijkheid wordt, valt zeer te
betwijfelen.
Aardig geschenk der Koningin
aan Churchill
Bezoek aan Koningin Mary gebracht.
Koningin Wilhelmina heeft gisteren op de
Nederlandsche ambassade te Londen Winston
Churchill en zijn echtgenoote ontvangen en
daarbij den oud-(minister een geschenk van
het Nederlandsche volk overhandigd. Dit
geschenk bestaat uit een verzameling van 630
brieven in oorspronkelijk manuscript, door
den voorvader van Churchill, den eersten
hertog van Marlborough, Sir John Churchill,
aan den Nederlandschen raadspensionaris
An tonde Heinsius geschreven in het kader
van het bondgenootschap tijdens den Spaan-
sche Successie-oorlog. De Nederüandische
ambassadeur, jhr mr E. F. M. J. Miohiels van
Verduynen., was bij de plechtigheid aan
wezig
H.M. de Koningin heeft gistermiddag
Koningin Mary in Marlborough House be
zocht om afscheid van Engeland te nemen.
In den namiddag heeft minister-president
Attlee in de Nederlandsche ambassade zijn
opwachting bij Koningin Wilhelmina ge
maakt.
Naar in Londen verluidt, zal de Koningin
in den loop der volgende week naar Neder
land terugkeeren.
Rake slag van den P.Q.D. in de
hoofdstad
De P.O.D. heeft een raken slag geslagen
met de aanhouding van vijf ondergedoken
Nederlandsche S.S.-Heden, die zich schuil
hielden in een complex volkstuinen in de
omgeving van Amsterdam. De hoeveelheid
levensmiddelen, waarover de heeren de be
schikten, was voldoende voor den komenden
winter.
Een zesde S.S.-man, die wist te .ontkomen,
heeft zich later bij den P.O.D. gemeld.
Weinig verandering, aldus de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: In het
Noorden en Westen van het land plaatselijk
nog eenige regen; in de overige deelen geen
regen van beteekenis; meest zwaar bewolkt
en nevelig; weinig wind.
ZON EN MAAN.
Morgen: Zon op 7.40 en onder 17.07; Maan
op 6.46 en onder 17.21.
Maandag: Zon op 7.42 en onder 17.03; Maan
op 7.54 en onder 17.39.
Op 5 Nov. Niéuwe Maan; IS Nov. Eerste
Kwartier; 10 Nov. Volle Maan en 26 Nov,
Laatste Kwartier.