Jlicuiue geitect)tGumnutf Dr. H. J. van Mook gaat besprekingen openen IDist <U Ie serie: 1 April 1920—IS October 1941 MAANDAG 29 OCTOBER 1945 ïe Serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 149 Abonnementsprijzen ƒ0.26 per week 1.10 per maand ƒ3.25 per kwartaal Hoofdredacteur: H. DIEMER Redactie: B. VAN DER ROS Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken Bureaux Redactie e> Administratie: HOOIGRACHT 35. Telefoon 22 710 Postrekening 5 8 9 3 6 IStanfuasUdj it aljtUrtfi» my n bert ia Mjettspati* Soekarno krijgt concurrentie in Bantam Als gevolg van de toenaderingspogingen van de Indische nationalisten, heelt de re geering ~lt.-gouv.-gen. Dr v. Mook opdracht gegeven, onverwijld met de nationalisten te gaan onderhandelen. Volgens de Ned.-Jnd. regeeringsvoorlichtingsdienst was deze op dracht niet noodig, daar er steeds volkomen overeenstemming heeft bestaan tusschen den minister van Overzeesche Gebiedsdeelen en Dr v. Mook aangaande de mogelijkheid en de vrijheid tot besprekingen met de natio-. nalisten. Den nationalisten is meegedeeld, waar en wanneer Dr v. Mook hen wil om vangen. in ieder geval niet buiten Batavia. Aan de besprekingen zullen waarschijnlijk vijf Indonesiërs deelnemen. Dr H. J. v. Mook, die het langs een zacht lijntje wil probeeren en als zoodanig ge roepen werd de plaats van den afgetreden G.-G. voorloopig te blijven innemen. De republikeinen probeeren echter thans weer de besprekingen op de lange baan te schuiven. Officieel is meegedeeld, dat de Amerikanen niet als bemiddelaars in het In dische conflict wenschen op te treden, ter wijl ook Mountbatten de besprekingen niet zal bijwonen. Overigens is de toestand op Java vrij rustig, behoudens enkele nog ver spreide onlusten. Zoo zijn er in Soerabaja weer enkele gevechtshandelingen voorge komen tusschen nationalisten en Britsch- Indische troepen. In deze stad zijn thans pamfletten uitgeworpen, die vermeldden, dat de doodstraf werd gesteld op het onbe voegd dragen van wapenen. Tevens heeft geall. commandant van de landstrijdkrach ten op Java, gen. Hawthorn bevolen, onmid dellijk alle Europeanen en Indo-Europeanen, die als gijzelaars gevangen zitten, los te laten. Naar de laatste berichten melden, zijn gen. Hawthorn en Soekarno van. Batavia naar Soerabaja gevlogen om orde en rust te handhaven. EEN TWEEDE SOEKARNO In het beruchte Bantam-district, ten Westen van Batavia, verwacht men nog moeilijkheden, daar hier een anti-Soekar- nistische leider, Hadji Selan, den oorlog heeft verklaard aan alle Europeanen, Indo- Europeanen, Menadoneezen en Amboneezen. Zijn organisatie laat alleen menschen toe, die „onkwetsbaar" zijn geworden door een ri- tueelen doop. Hadji Selan stelt zich voor president van Bantam te worden, daarom is hij tegen Soekarno. Zijn aanhang neemt da gelijks met 100 Bantammers toe. TOESTAND OP SUMATRA Al is de nationalistische beweging op Su matra nogal gematigd, toch hebben zich ook hier wel enkele gevallen van extremisme voorgedaan. Zoo zijn er te Siantar een Ne derlander en twee Zwitsers vermoord. Het centrum der nationalistische activiteit is Fort de Koek, waar de leider Mohammed Sjafei woont. De gevangenen en geïnter neerden hebben vrijwel allen van de Britten nieuwe kleeren gekregen, terwijl ook schoe nen zijn verstrekt. STEUN UIT BRITSCH-INDIE EN JAPAN Nehroe, de leider van het Britsch-Ind. nationale congres heeft verklaard, ver langend te zijn naar Java te gaan en alle hulp aan Soekarno te zullen geven. Giste ren zijn er te Moradabad demonstraties voor de Ind. onafhankelijkheid gehouden. Ook de Vereeniging van Indonesiërs te Tokio heeft besloten om de onafhankelijk heidsbeweging op Java te steunen en be schuldigt de Nederlanders, dat zij te weinig geven en te veel vragen". Geen godsdienstonderwijs meer in Berlijn Bisschop van Berlijn protesteert. De Duitsche radio heeft, aldus Reuter uit Berlijn, een gedeelte doen hooren uit een herderlijken brief vain mgr. v. Prey sing, den bisschop van Berlijn. Deze zegt o.m.: ..op voeding zonder godsdienstonderwijs is niet neutraal maar anti-godsdienstig. De onder wijs autoriteiten van Berlijn zijn bezig de resten der godsdienstige vorming in de scholen te vernietigen, iets, waarin, de nazi s nooit geslaagd zijn'". De brief roept alle R. K. ouders op om een petitie te teekenen, strekkende tot de inrichting van bijzondere scholen (met godsdienstonderwijs dus) resp. het wederinstellen van uren, waarop gods dienstonderwijs wordt verstrekt, in de ge wone scholen. Mgr. von Preysing richtte den herder lijken brief tot zijn gemeente naar aanlei ding van het voorstel van de onderwijs- autoriteitten van Berlijn om het godsdienst onderwijs van het lesrooster te schrappen. Politieke verdachten hoogstens 24 uur in arrest Tenzij door of namens het M.G. anders wordt beslist. Volgens art. 1 van het in „het Staatsblad (f244) verschenen K.B., houdende vaststel ling van het Besluit Politieke Delinquen ten 1945 mag een persoon, die met toepas sing van art. 16 van het Besluit op den bij zonderen staat van beleg wordt aange houden, niet langer dan 24 u. worden vast gehouden, tenzij voor verloop van dezen ter mijn te zijnen aanzien een individueel be vel tot bewaring, als bedoeld in dat artikel, wordt gegeven. Tot het geven van een der gelijk bevel tot bewaring zijn bevoegd het M.G. en ieder door het M.G. daartoe aan gewezen persoon. Bevelen tot bewaring zijn 14 dagen van kracht. Verlenging is dan mo gelijk door den procureur-fiscaal. Het besluit bevat voorts regelen omtrent de invrijheidstelling en de buiter. vervolging stelling. H. M. de Koningin deze week naar Engeland H.M. de Koningin is voornemens in den loop van deze week voor eenige dagen naar Engeland te vertrekken om afscheid te ne men van den Koning, de Koningin en de Kon. Familie. Zij .zal dan tevens eenoge per soonlijke zaken afwikkelen. Nieutve vlag voor Amerik. staatshoofd De nieuwe vlag van den President der Ver. Staten, waaraan men reeds onder President Roosevelt was begonnen te werken, is door President Truman ont plooid. Zij vertoont een wapen met den Ameri- kaanschen adelaar, omgeven door 48 ster ren op een blauwen achtergrond. De adelaar kijkt thans niet alleen naar den- kant van rechts, „den kant der eer", maar ook naar een olijftak, welke den vrede symboliseert. Dezen tak houdt hij in zijn rechterklauw. Vroeger keek de adelaar naar beneden, naar pijlen, die het zinnebeeld van den .oorlog waren, welke hij met zijn linkerpoot omklemde. Belg. Koningskwestie en het Vrouwenkiesrecht Regeering wil de zaak weer uitstellen tot 1947 In België bestaat nog geen vrouwenkies recht. De soc. dem. waren er sterk tegen; de vrouwen waren er niet rijp voor en daar door bleef haar kiesrecht alleen maar een theoretisch recht. Er is thans een voorstel aanhangig om de vrouwen te laten mee- kiezen, maar nu zegt de regeering, dat zij invoering wel wil, maar eerst vanaf1947. De socialisten voelen daar weer alles voor. Men vermoedt bij hen angst over de Ko ningskwestie. Ook de Belgische vrouwen beginnen zieh te roeren tegen het voorne men der regeering en gaven haar wenschen te kennen bij regeering, Kamer en Senaat. Naar radio Luxemburg meldt heeft ds Niemöller in de eerste* bijeenkomst van den pasopgerichten raad van de Duitsche Evan- geliscne Kerk in Stuttgart verklaard: „de Duitschers zijn zelf verantwoordelijk voor het lijden dat zij thans moeten doorstaan en voor de verschrikkingen van de laatste twaalf jaar". Niemöller zeide voorts, dat hij die christenen veroordeelde, die trachten aan hun verantwoordelijkheid te ontvluchten door de schuld aan de Duitsche nazi's en militaristen alleen toe te schrijven. Geen enkel Duitsch christen heeft een zuiver ge weten tegenover deze groote schuld en nie mand kan zieh aan de algemeene verant woordelijkheid onttrekken. Zal Van Mook datgene bereiken wat de Ned. Regeering er zich van voorstelt? Het is een vraag, die velen met zorg vervult en een andere vraag doet rijzen: Zullen onze jongens, die thans opgeleid worden in Australië, toch helaas straks moeten worden ingezet DAT alhoewel zijn verdediger Mr. Rolan- dus Hagedoorn is overleden, het proces tegen Mussert niet zal worden uitgesteld en derhalve op 13 Nov. a.s. aanvangt. DAT een Russische militaire delegatie, welke een reis maakt langs de West-Euro pe es che havensteden. Zaterdag een bezoek aan Rotterdam heeft gebracht; DAT het station te Rdill and-Bath Vrijdag nacht door brand is vernield. Dat getracht wordt de „Kortenaer" in een record-tijd van twee en een halve week naar Soerabaja te brengen. DAT 's-Hertogenbosch garnizoenstad wordt Van het regiment stoottroepen. DAT bij een brand aan boord van het s.s. „Salando" van den Rott. Lloyd. liggende in een Amsterdamsehe haven, de kapitein P. R. Palm om het leven is gekomen. DAT ook van girale en geblokkeerde reke ningen, die voor 7 Juli 1945 waren geopend, een bedrag van ten hoogste f 100 per week in betaalmiddelen kan worden opgenomen. DAT allen, die klachten hebben over de houding van de Ned. broederschap van Ac countants zich vóór 10 Nov. a.s. kunnen wenden tot den secretaris van de ingestelde zuiveringscommissie, Janskerkhof 1, Utrecht. DAT de minister van O., K. en W. voor nemens is een Commissie van supervisie op de Eereraden voor de kunstenaarsberoepen in te stellen, welke commissie de oordeelen der Eererad en zal toetsen DAT het Ministerie van Buitenl. Zaken te Washington heeft verklaard, geen plannen te hebben de opleiding van Ned. mariniers in Amerika af te breken. DAT het lichtschip „Maas" niet meer voor den Nieuwen Waterweg, doch eenigszins Zui delijker zal worden gestationneerd. DAT voor den wederopbouw voor Middel-, burg een plan is ontworpen volgens hetwelk Zeelands hoofdstad in 15 jaar kan worden herbouwd. DAT de Timtur-schoenfabrieken te Waal wijk 6 November 50 jaar bestaan. DAT een d»er lijken der bemanning van de ter 'hoogte van Noordwijk op een mijn ge- loopen Sch. 161 tusschen Zandvoort uu IJmui- den is aangespoeld. DAT door de stakingen in de Amerik. petroleumindustrie hier te lande de toewij zingen voor benzine, gasolie, stookolie en petroleum aanzienlijk zullen worden verlaagd. DAT 7 November de laatste groep Neder landers. bestaande uit 500 mannen, vrouwen en kinderen, uit Zwitserland zal terugkeeren, in welk land gedurende den oorlog 1500 land- genooten een uitstekend onderdak vonden. DAT Zwolle 150 meubelwagens vol goede ren voor Nijmegen heeft verzameld, die deze week per schip zullen worden tnuisbezorgd. DAT met ingang van heden in Nijmegen, waar nog 1000 inwoners in kelders huizen, een begin wordt gemaakt met den (voor- loopigen) wederopbouw en daartoe iedere aannemer een bepaalde wijk heeft toege wezen gekregen. DAT burg. H. Loeff van Vught 3 November afscheid zal nemen van deze gemeente om haar met Den Bosch te verwisselen. DAT de gemeente Heusden iedere plaats boven de rivieren, die hulp bood, een ge denksteen wil aanbieden. DAT de regeering een Zuiveringsraad voor de zeescheepvaart heeft ingesteld en klach ten over zeelieden gaarne worden ingewacht bij mr J. Swart, Eendrachtsweg 71 te R'dam, DAT van 7 t/m 11 Januari a.s. te Amster dam het partijcongres der Comm. Partij Nederland wordt gehouden. DAT het zeer riskant is zonder Ned. pas poort en Belgisch visum naar België te reizen, daar men, ten gevolge van de alge meene vreemdelingenvrees, soms maanden in België wordt vastgehouden. DAT een prijs van f 1000 is uitgeloofd voor het beste ontwerp van een in de Rotterdam- sche beurs op te richten gedenkteeken voor de in den oorlogstijd omgekomen beursbe zoekers en inzendingen vóór 1 Februari wor den ingewacht bij de K. v. K. aldaar. DAT de Bailey-brug te Apeldoorn enkele honderden meters naar het Zuiden zal wor den overgebracht om de versperring van de haven op te heffen. DAT gisteren vóór 5 jaar de Ital. legers Griekenland binnenrukten, welke gebeurte nis Zaterdag door mevr. prof. Antoniades voor de Grieksche kolonie te Amsterdam is herdacht. DAT aan het toezicht houden op ontslagen politieke gevangenen geen bezoldiging ver bonden is. DAT de geruchten, als zou er als gevolg van de zuiveringsmaatregelen onder het P.T.T.-personeel onrust zijn ontstaan, slechts geruchten zijn, die door „gewipte" ambte naren worden verspreid. DAT deze week het s.s. Marsdiep wordt ingelegd voor de veerver binding Middelharnis Hellevoetsluis. DAT op 1 Nov. de spoorbrug over den IJsel bij Deventer zal worden geopend en daarmee de verbinding met het Oosten van ons land zal zijn hersteld. Woensdag jl., bijna vier maanden nadat het handvest der Vereenigde Volken te San Francisco openbaar werd gemaakt, is het door de ratificaties van 29 landen van kracht gewordt en dus wordt 24 October 1945 een even historische datum als 10 Januari 1920, de stichtingsdatum van den Volkenbond. Over de voornaamste beginselen en organen, waarop de door dit handvest in het leven geroepen wereldorganisatie der Ver eenigde Volken steunt, kunnen de verschil lende artikelen en hoofdstukken ons nader inlichten. Allereerst noemt artikel 2 de souvereine gelijkheid van al haar leden als haar uitdrukkelijke basis. Dit is een beginsel van het allei-grootste belang. De naleving hiervan heeft echter de grootste bezorgdheid gewekt door de exclusieve methoden van de conferentie van Ministers van buitenlandsche zaken te Londen, zoodat van het begin af vooral de kleine naties niet sterk genoeg op dit grondbeginsel den nadruk kunnen leggen. In de hoofdstukken 3 en 4 wordt ge sproken over de organen, waarover de Ver eenigde Volken de beschikking zullen heb ben. Het eerst wordt genoemd de algemeene vergadering, die uit alle leden zal bestaan, en waarin ieder land maximaal vijf leden zal mogen hebben. Naast de algemeene vergade ring staat de veiligheidsraad, die uit 11 leden zal bestaan, waarvan de leden China. Frank rijk, Sowjet-Rusland, Groot-Britannië en de Vereenigde Staten van Amerika permanent zullen zijn. De zes niet-permanente leden worden in de algemeene vergadering ge kozen, waarbij speciaal zal worden gelet op de bijdrage der landen tot het behoud van den internationalen vrede en veiligheid. De veilig heidsraad heeft primaire verantwoordelijk heid en zal met toestemming van de leden der Vereenigde Volken uit eigen naam op treden, opdat iedere bedreiging tegen de internationale rechtsorde snel tegemoet ge treden kan worden. Wanneer wij de bevoegdheden van den veiligheidsraad met die van de algemeene vergadering vergelijken, blijkt, dat laatstge noemde aan groote beperkingen onderhevig ds. Zij komt slechts eenmaal per jaar bijeen, en kan dan weliswaar binnen het raam van het handvest alle onderwerpen bespreken, die met den internationalen vrede en veiligheid of het behoud daarvan in verband staan, maar daartegenover staat, dat de veiligheids raad permanent bijeen is, zoodat zij op ieder willekeurig oogenblik de internationale situatie kan beoordeelen en krachtens haar primair verantwoordelijkh-eidsrecht meteen kan ingrijpen. Deze verhouding tusschen de beide voornaamste organen der Vereenigde Volken heeft er dan ook toe geleid, dat de Ned er 1 a n d sch e delegatie op de vergadering van het uitvoerend comité van de voorbe reidende commissie der bovengenoemde organisatie te Londen een voorstel ter sprake heeft gebraoht, dat beoogt, aan de algemeene vergadering een grooteren invloed te ver schaffen op den veiligheidsnaad. Het Neder- landsche voorstel wil de tijdsruimte tusschen de jaarlijksche bijeenkomsten van de alge meene vergadering overbruggen door een permanente „Commissie voor vrede en veilig heid" van 18 leden. Deze commissie zou als onderdeel van de algemeene vergadering natuurlijk geen grootere bevoegdheden heb ben dan dit orgaan zelf, maar het groote voordeel zou zijn, dat daardoor ook de alge meene vergadering in voortdurend contact met de verschillende problemen van vrede en veiligheid zou komen. Het is niet te verwonderen, dat het Neder- landsche voorstel geen algemeene instem ming heeft gevonden. Van Russische zijde is het zelfs een aantasting van den principieelen grondslag van de nieuwe wereldorganisatie genoemd. Dat neemt echter niet weg, dat het op een alleszins redelijke wijze opkomt voor de rechten der-kleine volkeren tegenover den voornamelijk door de groote mogendheden beheersehten veiligheidsraad, en daarom achten wij het een nadere overweging ten volle waard. Prachtige haringvangsten te Scheveningen Maken veel goed voor zwaar gehavende vloot De Soheveningsche visschersvloot bestaat thans uit 30 loggers (voorheen circa 100), die zieh met de haringvisscherij bezig hou den en 120 kustvaarders, die op platvisch, tong, enz. visschen. Deze loggers zijn op eenige na, in het ge- heele land en zelfs in Duitschland terugge vonden en naar Scheveningen teruggebracht. Het groote voordeel in dezen tijd is, dat slechts één week gevisch behoeft te wor den, tegen vóór den oorlog drie, tot vier, om het ruim met zeebanket te vullen. De visschers gunnen zich geen tijd, de haring op zee te kaken, zoodat men op de bonnen al leen ongekaakte haring kan krijgen. De ge middelde vangst per logger is 33 last, ter wijl het record 57 last was. Steurharing wordt het meest gevangen Dit is een groot soort haring, dat zich bij zonder goed voor het rooken leent, zoodat we een behoorlijk rantsoen bokking tege moet kunnen zien. MEDEDEELING VOOR GEZINNEN VAN. NAAR INDIE VERTROKKEN MILITAIREN De staf van den bevelhebber der Ned. Strijdkrachten sectie 3. Koning Willem III- kazerne te Apeldoorn heeft een „Bureau In- dië-vaarders" opgericht, dat tot opdracht heeft, inlichtingen te verstrekken aan de achtergelaten betrekkingen van militairen, die deel uitmaken van de naar N. O. I. ver trokken bataljons der Kon. Landmacht. Ver zoeken om inlichtingen dienen schriftelijk (duidelijk schrijven) bij bovengenoemd adres te worden ingediend. Betreft het bijv. dele gaties, dan naam en voorletters van den be trokken militair vermelden, alsmede rang, onderdeel, legernummer, bedrag van de de legatie en naam en adres van de(n) be gunstigde. Zwaar bewolkt, aldus De Bilt, Tot morgenavond wordt verwacht: Meest zwaar bewolkt, plaatselijk eenige regen, in den nacht zwakke, overdag matige wind tusschen Zuidwest en Zuidoost, iets koeler. ZON EN MAAN MORGEN: Zon op 17.31 en onder 17.16; Maan op 1.04 en onder 16.00. Op 5 Nov. Nieuwe Maan; 13 Nov. Eerste Kwartier; 19 Nov. Volle Maan en 26 No* Laatste Kwartier,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1