§|§r g&itedtp dLmmnt ggg Ind. volksleger verklaart ons den oorlog Thans ook Van Mook met Soekarno in zee? IDist 01 te serie! 1 April 1920— IB October 1941 MAANDAG 15 OCTOBER 1945 2e Serie: le Jaargang- vanaf 7 Mei 1945, No. 137 H°ofdredHCtDmMER Redactie- Christelyk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken „Stfltüuaslidj is aljettmft b. van' der ros tn^iffrrf ntyn ijfrl ia tesfenspwP Geen overeenstemming met Mountbatten w^tiseen te verwachten was, is geschied. Met Indonesische- Volksleger -heeft Zaterdag den oorlog verklaard aan de Nederlanders, Indo-Europeanen en Ambon-n-eezen op Java. Niet Soekarno dus, maar het volksleger zelf heeft deze vermetele daad verricht en daar mee een toestand geschapen, welke voor de «eïivtern eerden en krijgsgevangenen, die zich nog in de kampen bevinden, zeer zorgwek kend is. De proclamatie beveelt de Indo- I nesiërs den guerrilla-oorlog te beginnen en zegt: Wanneer de zon ondergaat zijn wij, het Indonesische volk, in oorlog met de Neder landers. Bij deze verklaring bevelen wij alle Indonesiërs hun eigen vijand te vinden een Nederlander, Indo-Europeaan of Ambon- rees. Oorlogswapens zijn alle soorten vuur wapenen, ook vergif, vergiftigde pijlen, brandstichting en alle soorten wilde dieren b.v. slangen. De guerillaoorlog zal gelijken tred houden met de economische oorlog voering, aan geen enkelen vijand mag voedsel verkocht worden." Tevens heeft het volks leger in Batavia pamfletten verspreid, waarin de staat van beleg werd afgekondigd. Onder de nationalisten heersch-t echter nog steeds verdeeldheid. Zoo is het te Soer-abaja voor gekomen, dat extremistische'elementen onder de nationalisten zoowel tegen de Japanners els tegen de gematigde nationalisten opston den. Alle Japansohe -troepen in deze stad zijn dopr de nationalisten gevangen genomen, terwijl Japansche tanks, bestuurd door ge wapende Indonesische chauffeurs, door de straten rijden. Batavia is inmiddels onder geallieerd militair bestuur geplaatst, waar bij de commandant van de geall. strijdkrach ten op a va, gen.-maj. W. C. Hawthorn, in een proclamatie heeft verklaard, dat -hij de controle op rust en orde, openbare bedrijven, gezondheidsdiensten en voedselvoorziening overneemt en -het dragen van wapenen door anderen dan de geallieerde strijdkrachten verbiedt, terwijl hij ook nog een o-mderihoud had met Hatta en Soebardj-o. De Ned. officier, die, zooals gemeld-, in Batavia werd dood geschoten, is luit. B. de Koning. „EEN HEILIGEN OORLOG TEGEN DE ONGELOOVIGE NEDERLANDERS" Na de nieuwe oorlogsverklaring van de Nationalisten aan de Nederlanders, welke was onderteekend met „Cemat Islam" (Mo- hammedaansche Volk) en de Mohammedanen in Batavia opriep om te bidden voor de ge- loofsgënooten die in Batavia zijn gedood en voor den „heiligen oorlog tegen de ongeloo- vige Nederlanders", heeft Soekarno vandaag een groot protest aan gen. Christison gezon den, waarin hij opmerkt, dat de Britten „on voldoende neutraal waren". Hij beklaagt zich er over, dat, wanneer dé Ned. troepen begin nen te schieten de Britsche en Britsch-Indi- sche soldaten hen niet wegjagen, maar zich bij hen aansluiten. Hét Indonesische volk zij gereed om zich tegen de Nederlanders te ver zetten en hen te vernietigen als de Britten en Britsch-Indiers neutraal blijven". Acht mijnenvegers naar Indië vertrokken Gistermorgen om 12 uur zijn acht Neder landsche mijnenvegers uit de haven van IJmu-iden naar Indië vertrokken, nadat de bemanningen door den commandant der Zeemacht, vice-ad-miraal G. W. Stoeve, waren geïnspecteerd. De mijnenvegers werden voorafgegaan door den mijnenlegger „Jan van Brakel", d-ie op deze reis, welke onge veer 2\'i maand zal duren, als moederschip zal fungeer en. NED. TROEPEN NAAR INDIE. Vier bataljons der Kon. Landmacht, die enkele weken geleden naar Engeland zijn vertrokken, zijn einde vorige week inge scheept en thans op weg naar Indië. Dezer dagen vertrekken vier nieuwe bataljons uit Nederland naar Engeland en wel: het le bat. Jagers, het le bat. van het 11e het 2e bat. van het 6e en het le bat. van het 8e Reg. Infanterie. De troepen zullen onmiddellijk naar Indië worden gezonden op schepen, die de Ned. overheid zoó juist ter beschikking heeft gekregen. Brieven aan deze bataljons kunnen worden geadresseerd met vermel ding van onderdeel en van de toevoeging: Royal Neth. Army en S.E.A.C. (South East Asia Command). Tevens zijn Britsche en Britsch-Indische troepen op de Westkust van Sumatra geland, terwijl nog 4000 man onder weg zijn. Dr. r. HOOGSTRATEN TE BATAVIA. Dr. v. Hoogstraten is Zaterdagmiddag uit Brisbane op het vliegveld van Batavia ge arriveerd om deel te nemen aan bespreking met den luit.-gouverneur-generaal Dr. van Mook. GEEN P.I.-DELEGATIE NAAR INDIE. Na een vertrouwelijk onderhoud tusschen minister Logemanu en de „Per-himpoena-n Indonesia", heeft de minister aan de P. I. medegedeeld, dat hij geen termen aanwezig acht om een delegatie van de P.I. in de gelegenheid te stellen naar Indië te gaan. De P.I. heeft in een telegram nog aange drongen op overleg met regeering-Soekarno en acht de regeeringsverklaring van Dins dag a.s. bepalend voor de houding der P.I. GENERAAL SLIM IN BATAVIA De beroemde commandant van het 14e leger in Birma, luit.-gen. Slim is in Batavia aangekomen, hetgeen de hoop op een spoe dige beëindiging van de moeilijkheden op Java doet stijgen. Men verwacht dat een van zijn eerste orders zal zijn den Jap. comman dant, lf.-gen. L. Nag-amo Youshuichi te dwin gen de capitulatievoorwaarden na te komen. NEDERLANDERS BESCHULDIGD. De Nederlanders worden door de Nationa listen ervan beschuldigd dorpen met mitrail- Jhr. Tjarda vraagt ontslag als G.G. Kan regeeringsstandpunt in zake nationa listische stroomingen niet deelen Naar wij vernemen -is bij besprekingen gebleken, dat er -over het i-n Neder - landsch-Indië te voeren beleid verschil van inzicht bestaat tusschen de Regeering en den Gouverneur-Generaal met be trekking tot het standpunt, dat tegenover nationalistische stroomingen in het kader van dit beleid valt in te nemen. De G.G. meent ten aanzien van dit gewichtige punt niet de drager van de politiek der Regeering te -kunnen zijn en heeft om eervol ontslag uit zijn ambt verzocht. leu-rs te hebben beschoten en tal van Indone siërs te hebben gearresteerd en gedood, het geen als een informeele oorlogsverklaring der Ned. Strijdkrachten wordt beschouwd. De ,,regeering"-Soekarno heeft daarnaast nog beweerd, dat de Nederlanders Roode-Kruis vliegtuigen bezigen, om voormalige krijgs gevangenen en geïnterneerden van wapens te voorzien, terwijl de rechtbanken opdracht ge kregen zouden hebben allen te straffen, die zich tegen de bevelen van het Ned'-Ind. be stuur verzetten. Soekarno heeft dan ook per radio een verzoek gericht tot de Vej\ Staten, om te worden toegelaten tot vertegenwoor diging bij de advies-commissie van het Verre Oosten, terwijl ©ok aan Fenner Brock way, politiek secretaris van de „Independent Labour Party" een protest is gezonden. RUST IN BANDOENG. In Bandoeng, waar dit weekend ongeveer 50 Japanners en Indonesiërs bij gevechten werden gedood, is het nu weer iets rustiger geworden. Alle gewapende jongens en alle barricades zijn van de straat verdwenen, ter wijl de Japanners het vliegveld in handen hebben. Zoodra er van een zekere vei'igheid sprake is De Nederlandsche regeering heeft plannen u-itgewerkt voor den toekomstigen status van Indonesië, die gebaseerd zijn op de verklaring van H.M. Koningin Wilhelmina in 1942 verklaarde luitenant-gouverneur-generaal dr. van Mook tegenover een aantal journalisten. Hij zei dat deze plannen echter niet verder in discussie konden worden genomen, terwijl het geheele land in een staat van opwinding verkeert Als er maar eerst een zekere veilig heid en vrijheid van gedachte en uitdrukking bereikt was, zou hij bereid zijn om te onder handelen met Indonesische leiders van alle schakeeringen, inbegrepen dr. Soekarno. De Nederlandsche regeer in, g was er zich al lang van bewust, dat de loop van den oorlog en de uitwerking van de Japansohe overheer- sching, de Indonesische en nationalistische beweging versterkt -hebben en zij was in gee- niendeele van pl-an dezen geest tegen, te gaan. Van Mook ging verder: „Wij Nederlanders hebben geleerd, dat wat er van het oude kolo niale systeem is overgebleven, moet verdwij nen". Van Mook verklaarde, dat de toestand op Java zeer verward is. Er zijn bijna 100.000 Nederlandsche krijgs gevangenen en gein terneerden op Java en hij kon de gedaohte niet verdragen, dat het leven van deze menschen nog steeds in ge vaar was na alles wat zij de laatste drie jaar hebben doorstaan. De Japanners hebben een rassenhaat tusschen blank en bruin veroor zaakt om hun eigen plannen te steunen. Maar, voegde hij er aan toe. de rassenhaat is even vreemd aan de Nederlanders als zij het was aan de Indonesiërs. Hij was er van over tuigd, dat een vrijwillige samenwerking tus schen Indonesiërs, Nederlanders en anderen, a-ls de Chineezen, die op het eiland wonen, Indonesië haar volledigen status van zelf standige natie zou verzekeren. IN SINGAPORE GEEN OVEREENSTEMMING De besprekingen tusschen Mountbatten, Ohristison en dr v. Mook hebben, naar de Indische red-acteur van het A.N.P. meldt, een veel minder gunstig resultaat gehad, dan verwacht werd. De Britten willen eenerzijd-s wel ver-der -gaan dan tot dusver op het gebied van steunverleenin-g aan het Kon. der Neder landen, doch anderzijds daaraan zekere voor waarden verbinden op het stuk onzer toe komstige staa-tregeling. Wat dit betreft, schijnt men dus, aldus genoemde redacteur, Van de -andere zij-de voort te blijven gaan in de richting, ingeslagen door het precedent- Christ i-so-n. Al maakt het noodzakelijke optre den. der geall. strijdmacht in Indië dit eener zij ds verklaarbaar, toch wekt het in Neder land in breed-e lagen groote ontstemming, dat een, al zij het bevriende, toch vreemde mogendheid zich op deze wijze door het uit oefenen van druk mengt in staatsrechtelijke, inwendige aangelegen-heden van een anderen staat. De afgeloopen weken hebben nu niet bepaald het vertrouwen van het Ned. publiek in de Engêlschen, die steeds een houding van .laisser faire" aannamen, versterkt en men is van meening dat door de Britten meer ge daan kan worden dan er gedaan is. IETS GUNSTIGER BERICHTEN'UIT INDIË. Uit regeer-ingskri'hgen wordt vernomen, dat de jongste berichten, die binnengekomen zijn van dr van Mook over de situatie i-n Indië gunstiger luiden, in het bijzonder w-at be treft de veiligheid van de in Bandoeng en Buitenzorg zich bevindende krijgsgevangenen en geïnterneerden. Het valt voorts op, dat in de offioieele berichtgeving geen melding wordt gemaakt van de zoogenaamde oorlogs verklaring van het hoofdkwartier van het z.g. Indonesische Volksleger. LANDINGEN TE PADANG EN MEDAN. Uit regeeringskringen wordt vernomen, dat Zaterdag j.l. geallieerde strijdkrachten zijn geland te Pa-dang (Sumatra's Westkust) en bij Medan Sumatra"s Oostkust). Ook de de finitieve bezetting van Buitenzorg en Ban doeng kan ieder oogenblik worden Verwacht. Ook ondervoorz. der V.B.N.A gearresteerd Naar ons ter oore komt is men er thans toe overgegaan, ook den ondervoorzitter van de V.B.N.A.. den heer E. de Boer. te arrestee ren. Deze arrestatie is Zaterdag geschied door den P.O.D. CHURCHILL ONGESTELD Churchill heeft keelpijn en moet binnens huis blijven, zoodat hij morgen en overmor gen de zittingen van het Lagerhuis vermoe delijk niet zal kunnen bijwonen. DAT de bekende Wandelsportver. „Kalo- rama" te Nijmegen volgend jaar ter gelegen heid van het 60-jarig bestaan op 14 plaatsen in ons land wandeltochten zal organiseeren ter ondersteuning van het verplegingsfonds van het T.B.C.-Instituut „Kalorama" te Beek bij Nijmegen. DAT langs den weg Rolde-Eext een nieuwe begraafplaats voor Canad. soldaten, wier stof felijk overschot nu nog altijd ver van huis en haard in vijandelijken bodem rust, wordt aangelegd. DAT de P.O.D. te Eibergen H. H. Mensink van Amersfoort heeft gearresteerd, wegens een op 20 April 1944 gepleegden politieken moord op G. W. G. Kuiling. DAT wegens ontstemming over werkwijze en toekomstplannen van de vakgroep de contact-commissie van de kruideniers te Nijmegen een eigen kruideniersvereeniging heeft opgericht. DAT na Westkapel,le, Vrouwenpolder en Rammekens de vierde „Walcheren moet droog"-cantine ten behoeve van de werkers aan de dijken op Walcheren te Vlissingen is geopend. DAT Beverwijk het zonder noodgemeente- raad zal moeten doen, aangezien de 11 can- didaten voor de 19 raadszetels nu ook ver klaard hebben geen zitting te zullen nemen. DAT door den Gouverneur Dr P. Kasteel is ingesteld een commissie ter bestudeering van de wenschen van Curagao ter voorbe reiding van de Rondetafelconferentie v. h. Koninkrijk, welke commissie een pendant is Van de commissie voor Ned. Oost-Indië, on der leiding van Mr van Helsdingen* DAT de Bank van Ned. Indië een crediet- overeenkomst met de Can. regeering heeft voor een bedrag van 15 mill. Can. dollars ten behoeve van goederen en materialen, die van Canada naar Ned. Indië zullen worden verscheept. DAT prof. d-r P. Scholten Donderdag 25 Oct. te 3 uur zijn afscheidscollege zal geven in de groote aula van de Gemeente-Universiteit te Amsterdam. DAT te 's Graveland het huwelijk is vol trokken tusschen den adj. van H.M. de Koningin, kapt. J. C. H. R. Bührman-n, en mej. L. G. Verwey. DAT ter bevordering van het intellectueel contact tusschen België en Nederland vorige week de heeren Toussaint va-n Boelaere, voorz. van de Pen-club en ondet-voorz. van het „Comité voor steun aan Ned. kunste naars", en Julien Kuypers, secr.-generaal van het Belg. min. van Openb. Onderwijs te Den Haag persoonlijk contact hebben gezocht met Ned. schrijvers en uitgevers. DAT gistermorgen te IJmuiden is binnen gekomen het s.s. „Odysseus", komende uit Liverpool, met 220 balen tabak. DAT te Utrecht de ontgroening der studen ten weer op voor-oorlogsche wijze heeft plaatsgehad, waarbij ook de traditioneele fakkeloptocht niet ontbrak. DAT het Bedrijfschap voor Sierteeltpro ducten een verbod tot -het verhandelen en afleveren van vruchtboom-en heeft uitge vaardigd. DAT de termijn van pensioen-inkoop voor ambtenaren is verlengd tot 1 Jan. 1946. DAT de minister van Openb. Werken en Wederopbouw, d-r ir J. A. Ringers, vergezeld vaai den secr.-generaal, ir H. W. Moutin, en de dir.-generaal van den Rijkswaterstaat, ir W. J. H. Harmsen, vorige week weder een bezoek aan Walcheren gebracht hebben- Zorg en bitterheid over Java Ons -hart gaat uit na-ar onze landge- nooten op Java, d'och ook naar de in» -heemsche bevolking. Het valt ons zwaar alles te verwerken wat aan berichten binnenkomt. Wij weten, dat zij n-iet volkomen betrouwbaar zijn en dit juist maakt, dat onze fantasie vrij spel krijgt. Het ééne oogenblik gelooven we dat tot het kwaad ten volle besloten is en niets meer in staat is dit af te wenden van be volking, verwanten en vrienden, na alles wat zij reeds meemaakten in gevangenis en kamp. Het andere oogenblik zien wij het lichter in. De Javanen zijn toch niet door ons geterroriseerd. De Zending zocht toch het beste voor de bevolking en onze bond genoot en zijn er toch ook, zij het in veel te klein aantal, terwijl reeds schepen van onze marine -op de reede liggen. Doch juist dat onoverzichtelijke dat half weten, benauwt. Intusschen is komen vast te staan, dat het .Indonesisch Volksleger" den oorlog heeft verklaard aan Nederland. Behooren er wel licht door Japan vrijgelaten Indische deelen toe van onze vroegere weermacht? Of be staat het uit ongeordende troepen vrijwilli gers, min of meer gewapend? Niets hiervan is bekend. Zal dit leger vechten volgens algemeen aanvaarde gewoonten? Volgens de proclamatie zal het een totale oorlog zijn tegen alles wat Nederlander, Indo-Europeaan en Ambonnees is, een totale oorlog, waarbij als middelen vergiftige slangen en honger - zwaard worden genoemd. Ofschoon wij niet gelooven dat de in den grond zachtaardige Javaan, i-n het algemeen tot het gebruik dezer middelen zal overgaan, is de toestand wel - zeer ernstig geworden. De geheele gang van zaken en hier herhalen wij wat wij pas schreven is een gevolg van het feit, dat de bevrijding van ons Indië achteraan op het program van de bevrijding stond. Japan onverwacht snel ineenstortte en de hulp voor onzen Archipel veel te zwak was, terwijl bij onze bond-genooten een onbegrijpelijke aarze ling den toon aangeeft. Groote bitterheid over dat laatste maakt zich thans meester van onze publieke meening. En de vraag dringt zich op: hebben wij dat verdiend aan onze bondgenooten? Heeft een kleinere bondgenoot, die al de slagen -n onbarmhartigen vijand in en buiten heeft geïncasseerd, en toch moreel bleef, dit verdiend? Onze regeering, die niet ophoudt, vooral in Londen op den kameraadschappelijken plicht te wijzen, kan er zeker van zijn, dat het over,groote deel van het Nederlandsche volk eensgezind achter haar staat en er thans van een .controverse geen sprake is. Inmiddels doet Nederland, berooid en leeg geplunderd door den gemeenschappelijken vijand, zijn plicht. Onze mannen en vrouwen, die al op weg zijn naar Indië, of -.te gereed staan om te gaan, worden vergezeld van onze beste wenschen en door onze gebeden tot den Almachtige, dat Hij ons rijk ook nè nog weer genadig wil zijn. DAT een Rotterdamsche delegatie, met burgemeester Oud aan het hoofd, deze week Bazel heeft bezocht, voor het voeren van besprekingen over de handelsbetrekkingen tusschen Zwitserland en Nederland. DAT in de Burgerzaal van het Stadhuis, te Rotterdam de pl. afd. van de Ned. Jeugd gemeenschap haar oprichtingsvergadering heeft gehouden, waarbij ook de burgemees ter Mr P. J. Oud het woord heeft gevoerd. DAT de bij Horeca aangesloten bedrijven, welke door oorlogshandelingen zijn verwoest of beschadigd, doch thans weder in bedrijf kunnen worden gesteld, bij de Horeca een vergunning voor serviesgoed kunnen aan vragen. DAT te Za a inslag twee kinderen van de fam. v. d. V. door een auto zijn aangereden en op slag gedood. DAT met ingang van heden de W.S.M. op de verbinding 's-GravenzandeNaaldwijk een uurdienst en op andere lijnen een ander- halfuurdienst heeft ingesteld. DAT op voorstel van den Bond „West- land" het Centraal bureau voor Tuinbouw veilingen aan het Zweedsche Roode Kruis 500 kg druiven heeft aangeboden als dank voor de geboden hulp. DAT te Baarn onverwacht is overleden Jhr Ir H. Strick van Linschoten, oud-secr. v. h. curatorium der Techn. Hoogeschool te Delft, die tevens een bekende figuur was in de nat. en internationale schaakwereld. DAT onder leiding van den heer D. S. Spierenburg een delegatie naar Tsjecho- Slowakije is vertrokken om de handelsbe trekkingen met dit land weder aan te knoo- pen. DAT te Gouda, dat Venlo heeft geadopteerd, een groote actie op touw is gezet voor het inzamelen van allerlei artikelen t.b.v, dez$ «waar geteisterde Limburgschc plaats. Laval is vanmiddag terecht gesteld Wilde met vergif zelfmoord plegen. Pierre Laval is vanmiddag te twaalf uur een-en-dertig geëxecutee-rd. In zijn cel in de gevangen-is te Fre-snes heeft Laval, wiens executie oorspronkelijk was vastgesteld op hedenmorgen negen uur, gepoogd hieraan te ontkomen door vergif in te nemen. Een half uur lang zweefde hij tusschen leven en dood, waarbij de doktoren alles in het werk stelden om alsnog zijn leven te redden. Toen Laval in zijn cel de med-edeeling over zijn executie kreeg, was zijn eenige commen taar, dat deze historische misdaad doorge voerd wordt tot het bittere einde, terwijl hij de hoop uitsprak, dat de geschiedenis recht zal doen wedervaren. Na het schrijven van zijn afscheidsbrieven, vroeg hij aa-n zijn be wakers om een revolver. „Dit zou het veel eenvoudiger maken," zeide hij. PROF. DORGELO en PROF. STEGER BERISPT. De Minister van O., K. en W. heeft een berisping gegeven aan prof. d-r. H. B. Dor- gelo en prof. d-r. A. M. A. A. Steger, te Delft, in verband met de door hen tijdens de bezet ting aangenomen houding. Hierdoor is hun „staking" door M. G. opgeheven. Invloedssfeer inplaats van annexatie In afwachting van definitieve voorstellen der regeering. Naar ons ter oore komt is het bericht dat- de annexatiekwestie van de baan zou zijn on juist. Na de voorloopige voorstellen welke door de Ned. Regeering aan de geallieerden zijn gedaan, is het nu de bedoeling dat de Staatscommissie voor het annexatievraagstuk rustig haar werk zal voortzetten. Nadat het eindrapport aan het Kabinet zal zijn uitge bracht. kan verwacht worden dat de Sta- ten-Generaal gelegenheid krijgen in open bare behandeling zich over het annexatie plan uit te spieken. Het schijnt dat momenteel veel gevoeld wordt voor het verkrijgen van invloedssferen in aan Nederland grenzende Duitsche ge bieden die economische voordeelen voor ons land zouden kunnen opleveren en die dan door Nederlandsche troepen zouden worden bezet in afwachting van definiteve annexa- tievoorstellen. Plaatselijk eenige regen, aldus De Bildt Tot morgenavond wordt verwacht: Meest zwaar bewolkt met plaatselijk eenige lichte reigen. In het 2. des lands zwakke wind, in de overige deelen des lands matige, aan de kust tijdelijk krachtige wind uit N.W. rich ting, matige temperatuur. ZON EN MAAN. Maandag. Zon op 7.04 en onder 17.47; Maan op 15.46 en onder 00.05. Dinsdag. Zon op 7.06 en onder 17.45: Maan op 16.18 en onder 21 Oct. Volle Maan en 27 Oct. Laatste kwartier.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1