|licuutp Ceittsdji' (Êmtranf
Minister Lieftinck haalt het scherm op
De eerste honderd gulden worden na
2 October vrijgegeven
iDist <11
Ie serie: 1 April 192015 October 1941
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1945
2e serie: le Jaargang: vanaf 7 Mei 1945, No. 123
Abonnementsprijzen
f 0.26 per week
f 1.10 per maand
f 3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H. DIEMER
Redactie:
B. VAN DER ROS
Christelijk-Nationaol Dagblad
Bureaux Redactie en
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
voor Leiden en Omstreken
rw<5t<ititoasUdj te ^ebleuri
myn bert in leg
GISTERAVOND hield de Minister van Financiën, prof. mr P. Lieftinck, zijn tweede
radiorede over de geldsaneering, zidh ditmaal bepalend (bij de deblokkeering der
geblokkeerde tegoeden. Alhoewel we voorloopig van het loopende inkomen
moeten leven, zal er na 2 October f.100.per geidkaart worden beschikbaar gesteld
voor hen. die een overeenkomstig bedrag of meer hebben gestort. Voor hen, die bij
een bankinstelling een creditsaldo hebben uitstaan, zal „giraal verkeer" tot een
maximum van f 10.000 worden mogelijk gemaakt, terwijl ook weldra voor loonen en
pensioenen de benoodigde gelden zullen worden gedeblokkeerd. De saldi van lief
dadigheidsinstellingen en de spaargelden van particulieren, gekweekt voor het doen
van betalingen ineens, zullen zooveel mogelijk worden vrijgegeven. Zij, die van hun
kapitaal leven, zullen redelijke levensomstandigheden krijgen, terwij] het blijvend
geblokkeerde geld zal worden bestemd voor betaling van achterstallige belastingen,
betaling van bijzondere heffingen ineens, inschrijvingen op staatsleeningen en omzet
ting in spaardeposito's bij spaarbanken en banken. Ten slotte deed de Minister een
beroep op allen, om den weg der besparingen op te gaan.
ZWARTE HANDEL EN BELASTING
RECHERCHEURS.
Voor hen, die zich door den zwarten handel
hebben verrijkt of op andere wijze, van een
nationaal oogpunt uit gezien, ontoelaatbare
inkomsten hebben genoten, is dit een slechte
tijd. Het departement heeft goede informaties
en zal niets ongemoeid laten om hen, ais-
mede de hamsteraars van zinken en zilveren
geld, uit hun schuilplaatsen op te jagen. De
fiscus beschikt over goede speurders, terwijl
uit de kringen der loyale burgers een aantal
vertrouwensmannen zullen worden gekozen,
ten einde behulpzaam te zijn bij het aan het
licht brengen van gevallen van belasting
ontduiking en van overtreding der geld-
zuiveringsvoorschriften. Het laatste middel is
in wezen niet sympathiek, maar onder de
huidige omstandigheden noodzakelijk.
DEBLOKKEERING LOON- EN
PENSIOENGELDEN.
Ten einde het geld, dat noodig is voor
loopende inkomensvorming en inkomens
besteding uit arbeid en eerlijk verkregen
vermogens, in het verkeer te brengen, zal er
na afloop van de inleveringsweek een alge-
meene deblokkeering der hiervoor benoodigde
gelden plaats vinden, waardoor er een stroom
van nieuw geld in het verkeer komt. waar
over men vrij zal kunnen beschikken. Als
deze geldstroom eenige weken zal hebben
gevloeid, zal de circulatie geleidelijk een
grooten omvang aannemen, waardoor het be
drag dat tot deblokkeering wordt toegelaten,
van week tot week zal kunnen worden ver
minderd. Het is de bedoeling, dat niet meer
nieuw geld in het verkeer wordt toegelaten
dan de hoeveelheid, waaraan inderdaad be
hoefte bestaat en waardoor tevens een
prachtige controle op inachtneming der vast
gestelde loon- en salarisnormen kan worden
uitgeoefend.
KASRESERVE VAN f 100.—.
Om de huishoudingen en bedrijven weer
zoo spoedig mogelijk de beschikking te geven
over een normale kasreserve, zal terstond,
wanneer met de deblokkeering wordt be
gonnen. op elke geidkaart, die ten minste een
zoodanig bedrag aanwijst, f 100.worden
vrijgegeven, uitbetaald in bank- en munt
biljetten. Voorzoover uw geidkaart dit bedrag
tniet mocht aanwijzen, maar gij wel een saldo
bezit wegens eerdere stortingen, zal het
in lever kan toor uit dit saldo u een overeen
komstig bedrag ter beschikking stellen. Daar
nevens zal voor hen. die bij een bank- of
giroinstelling 'n creditsaldo hadden uitstaan,
een bedrag ter grootte van f 1000.plus
25 pet van het saldo, naar den stand van
12 Sept. '45, tot een gezamenlijk maximum
van f 10.000.in dezen zin worden gedeblok
keerd, dat daarover alleen in „giraal ver
keek". d.w.z. door overschrijving van de
eene bankrekening op de andere zal kunnen
worden beschikt. Hierdoor blijft er steeds
controle open op eventueel besmet geld. Als
een saldo besmet is zal het. voor de volle
100 pet geblokkeerd blijven.
OORLOGSSCHADE EN LIEFDADIGHEID.
Zij. die door de oorlogsomstandigheden
schade hebben geleden in hun goederen,
krijgen de volle mogelijkheid om tot herstel
en aanvulling van het geroofde, beschadigde
of vernietigde over te gaan. Ook de voor dit
herstel werkende bedrijven zullen niet wor
den vergeten. Tevens zullen de uitkeeringen
We krijgen morgen wat jam en....
méér kaas
Aardappelrantsoen tot normaal peil verhoogd
Op de bonnenlijst voor de komende veer
tien dagen zal ook voor het Westen een
bon voor jam voorkomen, zij het nog voor
slechts een kleine hoeveelheid. Het kaas
rantsoen beloopt voor de nieuwe veertien-
daagsche periode 200 gram i.p.v. 100 gram.
Er wordt naar gestreefd, zeker zoolang het
vleeschrantsoen op een zoo laag niveau moet
blijven, het rantsoen kaas zoo hoog mogelijk
te stellen en te houden.
Voorts wordt vanaf volgende week. dus
voor de periode van 30 Sept. tot 6 October,
het aardappelrantsoen weer gebracht op het
oude peil van K.G. per persoon.
HALF OCTOBER DRINKEN WE EEN
KOP CACAO
Naar ons ter oore komt zal in de tweede
helft van Oct. de distributie van cacaopoeder
beginnen. Zij geldt voor alle leeftijdsgren
zen en het rantsoen bedraagt 100 gram per
persoon. Het cacaopoeder is niet met suiker
gemengd, maar wel van vooroorlogsche sa
menstelling.
HERTOG VAN WINDSOR EN ZIJN GADE
IN PARIJS
De Hertog en Hertogin van Windsor zijn
in Parijs aangekomen, waar de Hertog ver
klaarde, volgende maand een bezoek aa i
Engeland te brengen om zijn Moeder en den
Koning te ontmoeten. Na een verblijf te Pa
rijs gaat hij in Z.-O. Frankrijk wonen, doch
hoopt spoedig weer een ambt in Engeland te
bekleeden.
De gang zit er in! Niet alleen in de geldsaneering, maar ook in de leden van het Ka
binet individueel. Hierboven van links naar rechts de ministers Van Kleffens, Van
Roy en, Lieftinck en Mansholt, die onze fotograaf op het Binnenhof knipte.
uit de aanwezige saldi door liefdadige instel
lingen en door de diensten der charitas,
voorzoover deze mede behulpzaam zijn om
het oorlogsleed te verzachten, worden moge
lijk gemaakt.
GELD VOOR GEBOORTE. HUWELIJK, ed.
Spaargelden van particulieren, die zijn ge
kweekt voor het doen van grootere betalin-
Zwart als het graf
Tot welke afschuwelijke praktijken de
zwarte handel leidt heeft gisteravond mi
nister Lieftinck nog eens met een treffend
voorbeeld in het licht gesteld. Tijdens
zijn rede deelde hij namelijk mede, dat
in een onzer groote steden zich het feit
heeft voorgedaan, dat een aantal door
de geldzuivering in het nauw gedreven
lieden met hun zwarte geld zich op een
begraafplaats den eigendom van vele
straks te delven graven hebben verschaft,
om deze t.z.t. wellicht tegen nieuw geld
van de hand te doen.
gen ineens bij gelegenheid van belangrijke
levensgebeurtenissen, zullen zooveel moge
lijk worden vrijgegeven.
ZIJ, DIE VAN HUN KAPITAAL LEVEN
Voor die getfSïlen, waarin personen bij ge
mis aan looninkomen aangewezen zijn voor
levensonderhoud op de hoofdsom van hun
kapitaal, zal, voorzoover het in den geld-
vorm aanwezig was en door de blokkade is
getroffen, dit kapitaal worden vrijgegeven
in een mate, die in verband met de levens
omstandigheden van den betrokkene redelijk
is te achten^Tevens zal er alle aandaent
worden geschonken aan die gevallen, waarin
een strikt handhaven van de grondgedachte
tot ongewenschte individueele hardheden zou
leiden
(Zie voor slot pag. 2).
In Z.-Holland 2300 ambtenaren
de laan uit
Met verlies van wedde en alle voorrechten.
Het zuiveringsproces van het overheids
personeel in Zuid-Holland (provincie en ge
meenten) zal voor Mei 1946 gereed zijn. Fries
land is al gereed.
Tot en met 18 Sept. zijn in Zuid-Holland
geschorst 2303 ambtenaren in overheidsdienst
(d. i. met vêrlies van wedde en alle voor-
deelen) en gestaakt 404 ambtenaren. In 13
gevallen zijn de beperkende bepalingen na
onderzoek weer opgeheven.
Voor politie- en gemeentepersoneel Den
Haag moeten nog een kleine 1000 rappor
ten binnenkomen.
Voor het politie- en gemeentepersoneel in
de districten Den Haag, Leiden en Gouda te
zamen. bestaan 85 zuiveringscommissies en
voor de districten Dordrecht, den Briel en
Rotterdam nog eens 33.
Helaas wordt ook hier de klacht vernomen,
dat het publiek, wiens eigen belang het toch
is, zoo weinig meewerkt om de overheids
dienst ook voor de toekomst, veilig te stellen.
Vanuit Londen waren reeds ontslagen: 27
burgemeesters, direct bij de bevrijding wer
den tijdelijk vervangen: 18 burgemeesters,
geschorst werden verder: 53 burgemeesters
en tenslotte gestaakt 17 burgemeesters.
MINISTER MEYNEN VOOR DE RADIO
EN DAN NAAR BERLIJN.
Morgenavond om 9 uur zal minister
Meynen voor de radio spreken over de ge
volgen van de capitulatie van Japan voor
den opbouw van het Nederl. leger.
Op 9 en 10 October zal hij naar Berlijn
gaan voor het uitreiken van onderscheidin
gen aan de Airborn division, die een jaar
geleden te Nijmegen landde.
Deblokkeering
DAT drs J. F. Posthuma tot commissaris
der Ned. Middenstandsbank is benoemd, ter
wijl aan de heeren E. J. Cool, J. Robbertson
en dr C. W. Zahn, resp. dir. en commissaris
sen der vennootschap, ontslag werd verleend.
DAT de Limburgsche V.V.V. bezwaren
heeft tegen het onderbrengen van buiten-
landsche mijnwerkers in de hotels te Val
kenburg.
DAT de kunstijsbaan in de Apollohal te
Amsterdam op 1 Oct. a.s. weer wordt ge
opend.
DAT de Israëlietische gemeente te Maas
tricht een flink bedrag heeft aangeboden
aan den bisschop van Roermond als dank
voor" hetgeen de R.-K. geestelijkheid en de
Limburgsche katholieken voor hun Joodsche
landgenooten hebben gedaan.
DAT de afd. „Informatie en Registratie
van den dienst der repatrieering" van M.G.
gevestigd is Groenhovenstraat 13, te 's-Gra-
venhage.
DAT te Rotterdam 658 Canadeesche paar
den zijn aangekomen, welke de Ned. Regee
ring heeft gekooht ten behoeve van onzen
landbouw.
DAT de ambtsperiode van den vice-presi
dent en de leden van den Raad van Ned.-
Indië voor onbepaalden tijd wordt verlengd.
DAT voor vertegenwoordiging van Ned.-
Indië in den Raad van Rechtsherstel zijn be
noemd prof. mr J. Eggens te 's-Graven-
hage en mr Karni te Leiden en
DAT prof. mr R. D. Kollewijn te Leiden,
lid van de afd. Rechtspraak van dezen raad
is aangewezen als vertegenwoordiger van Su
riname, terwijl voor Curagao nog een ver
tegenwoordiger zal worden aangewezen.
DAT de Amerikaansche militaire missie in
Nederland in October haar werkzaamheden
zal staken.
DAT in den Haarlemschen noodgemeen te-
raad zitting zullen hebben 13 leden van de
S.D.A.P., R.K. 12, C.H.U. 3, A R. 2, V.D. 5,
Vrijheidsbond 1, Communisten 2 en neutrale
partij 1.
DAT in de zaak tegen de Blocq van Schel-
tinga de procureur fiscaal cassatie heeft
aangeteekend.
DAT het Rijksbureau voor Oorlogsdocu
mentatie Heerengracht 410 te Amsterdam
gaarne toezending verwacht van pamfletten,
manifesten, enz. welke betrekking hebben
op de in Febr. 1941 in de hoofdstad des lands
gehouden staking.
DAT nabestaanden van hen, die voor 't
Vaderland zijn gevallen, formulieren voor
„Het Gedenkboek" aan dit bureau kunnen
aanvragen;
Met voldoening namen wij kennis van
de medeedeeling dat de regeering niet
voornemens is, om de vrije besteding van
niet geblokkeerd geld aan banden te leggeni.
De vrees die in dit verband op grond van
vroegere regeerinigsuitiatingen bij velen was
ontstaan, blijkt dus ongegrond te zijn.
Wel zal de regeering een krachtige leiding
geven bij den overgang van de oorlogs- naar
de vredeseconomie. Moge daarbij het parti
culier initiatief ndet in de verdrukking
komen.
Minister Lieftinck deelde ook mede. welke
bestemming die gelden kunnen krijgen die
aan een permanente blokkade zijn onder
worpen. Men zal er belasting mede kunnen
betalen, de (komende (heffingen ineens, er
zullen al of niet overdraagbare staatsobli
gaties van gekocht kunnen worden, terwijl
rnen deze geblokkeerde gelden ook zal kun
nen omzetten in spaardeposito's bij de
banken. Het blokkade-karakter blijft bij
deze beleggingen waarschijnlijk gehand
haafd (er is nog geen definitief besluit hier
omtrent genomen;), maar men krijgt in ieder
geval rentegevende investeeringen. Zal deze
rente vrij geld zijn?'
Ten slotte is het ongetwijfeld te betreu
ren dat er geen normale vo lks ver tegen-
woorddiging is. die haar critisehe aandacht
over het zeer diep ingrijpend onderwerp
der geldsaneering kan laten gaan. Het par
lementair verleden heeft immers herhaal
delijk aangetoond, dat regeeringsvoorstellen
een verbetering hadden ondergaan wan
neer zij de Kamers gepasseerd waren. De
plannen der regeering inzake de geldsanee
ring en wat er nog verder komt, verleven
digt de begeerte naar een normaal verkeer
tusschen raadslieden der kroon en volks-
vertegenwoordigi n g.
Er blijven nog vele vragen over. die wij
binnen het bestek van deze beschouwing
niet kunnen behandelen. Wij staan allen
eenigszins vreemd tegenover het grootte ex
periment der geldsaneering Moge spoedig
blijken, dat de regeering den juisten weg is
ingeslagen.
Kon'ngin in 't Pale s aan 't
Voorhout
\oor ontvangst van buitenlandsche
ambassadeurs
Naar wij vernemen heeft H.M. de Ko
ningin gistermiddag in het paleis aan het
Lange Voorhout den ambassadeur der Ver.
Staten, dr Stanley K. Hornbeck, alsmede
zijn ambtsvoorganger kolonel Anthony
Drexel Biddle jr in audiëntie ontvangen.
Beide heeren zaten aan een noenmaal in
kleinen kring aan.
In den na-middag ontving de Koningin,
teneinde aan haar te worden voorgesteld,
de ambassadeurs van China, dr Tung Ling,
van Frankrijk, den heer Hubert Guérin. en
dien van de Sowjet-Unie, den heer Valkov.
MILITAIRE COMMISSARISSEN STAKEN
1 DECEMBER HUN ARBEID
Naar wij vernemen, zal met 1 December
a.s. de werkzaamheid der militaire com
missarissen in Nederland beëindigd worden.
Hoofdkwartier der Marine naar
Batavia
Adm. Helfrich inspecteerde manschappen uit
Nederland
Luitenant-admiraal Helfrich, de opperbe
velhebber der Nederlandsche strijdkrachten
in het Verre Oosten, is gister uit Colombo
a. b. van de Plancius vertrokken om zich
naar Java te begeven. Hij zal het hoofd
kwartier van de Koninklijke Nederlandsche
Marine te Batavia vestigen.
Admiraal Helfrich inspecteerde aan boord
een eerewacht van officieren en manschap
pen en zoo juist uit Nederland aangekomen
verpleegsters.
DAT de telefoonnummers van het Ministe
rie van algem. oorlogvoering en van het ka
binet v. d. min.-president gewijzigd zijn in
117542—117546.
DAT de heer P. Weyma, comm. der Rijks
recherche Centrale te Den Haag is benoemd
tot hoofd van den P.O.D. te Haarlem als op
volger van mr B. J. Bezier, die benoemd
werd tot advocaat-fiscaal bij het Bijz. Ge
rechtshof te Amsterdam.
DAT Zaterdagmiddag, 2 uur, voor de wo
ning van wijlen den bekenden illegalen wer
ker Jan Stijssen aan den Vlietweg 16 te Rijs
wijk Z.-H. een herdenkingsplechtigheid zal
plaats vinden, waarbij deze weg in Jan
Thijssenweg zal worden herdoopt.
DAT bij Zijpe (N.-H) een mil. personen
auto in het N.-H. Kanaal is gereden, waar
door mevr. A. Bleeksma-Tuinstra en mevr.
A. E. Egle-Mékel, beiden uit Leeuwarden,
zijn verdronken.
DAT bijdragen voor het comité „Nederland
helpt Indië", hetwelk den nood van alle be
volkingsgroepen in Indië wil lenigen, gestort
kunnen worden op postrekening 500.500 of bij
R. Mees en Zn te Rotterdam en het kantoor
der Ned. Hand. Mij.
DAT de diverse subcommissies van den
Raad van Overleg in zake economische sa
menwerking tusschen Frankrijk, België.
Luxemburg en Nederland dezer dagen te
Brussel bijeen geweest zijn.
Kampcommandant te Voorburg
weer op vrije voeten
Misstanden meer te wijten aan bewakings
personeel
De gearresteerde commandant van het
interneeringskamp te Voorburg is weer vrij
gelaten, daar gebleken is dat de grove mis
standen in het kamp op het conto van het
bewakingspersoneel moet worden geschoven.
Alhoewel de kampcommandant zich wel
beeft schuldig gemaakt aan een zekere na
latigheid, kunnen de misstappen van het
bewakingspersoneel niet onder de verant
woordelijkheid van den commandant'vallen.
Dit personeel, meestal oud B.S.-ers, heeft
zijn eigen commandant, die opdrachten
kan krijgen van den kampcommandant, maar
verder volledig onafhankelijk is.
Amerika neemt steeds scherper stelling
tegen de regeering van Franco.
Onbestendigseint de Bilt
Tot morgenavond wordt verwacht: Aan
vankelijk geheel bewolkt met eenige regen,
later wisselende bewolking. Aan de kust
tijdelijk krachtige wind tusschen West en
Noord, zelfde temperatuur.
ZON EN MAAN.
Morgen zon op 6.35 jen onder 18.26; maan
op 22.43 en onder Ï4.50. 28 Sept. laatste
kwartier: 6 Oct. nieuwe maan; 14 Oct. eer
ste kwartier; 21 Oct. volle maan; 27 Oct.
laatste kwartier.