llicume iJtsdjf (ilmiraiü
Mttum xttti&mt twronuu
Band Oranje en Universiteit bevestigd
IDist <11
Ie serie: 1 April 1920-15 October 1941
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1945
2e serlerle Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 110
Abonnemen tsprijzcL
Hoofdredacteur:
H DIEMEB
Redactie: Christelijk-Nationaal Dagblad onr Leiden en Omstreken $tantuastirtj is a.
B. van' der ros wmun fjprt in t- r
Koningin en Prinses geestdriftig
toeqejuicht
De openingsplechtigheid der Universiteit,
welke gistermiddag in de Pieterskerk plaats
vond, is een historisch feit geworden, waar
van de draagwijdte niet te schatten is en
zal ongetwijfeld met gouden letters in de
geschiedenis der Universiteit blijven ver
meld. Een bij zonderen glans verleende daar
aan de aanwezigheid van H. M. Koningin
Wilhelmina, die daarmede opnieuw bevestig
de den band, in 't verleden tusschen Univer
siteit en haar stichter, Prins Willem I, ge
legd. terwijl H. K. H. Prinses Juliana Haar
Koninklijke Moeder hierin volgde door Haar
te vergezellen.
En de burgerij van Leiden heeft dit be
zoek van Vorstin en Prinses aangegrepen om
Haar op grootsche wijze haar hulde en trouw
te betoonen, hetgeen met temeer geestdrift
geschiedde nu onze Landsvrouwe voor 't
eerst na de bevrijding een officieel bezoek
aan de Sleutelstad bracht. Vroolijk wapper
den de vlaggen en duizenden en nog eens
duizenden hadden zich langs den weg ge
schaard. die de Vorstelijke bezoeksters zouden
volgen 'en toen de auto passeerde, kwam aan
de toejuichingen schier geen einde.
Aan den ingang van de Pieterskerk werden
H.M. de Koningin en HJC.H. Prinses Juliana
ontvangen door een commissie, bestaande uit
dr J. E. Baron de Vos van Steenwijk. voorz.
van het College voor het Herstelfonds, prof.
W. van der Woude, rector-magnificus, prof.
dr B. G. Escher, secr. van den Senaat, den
heer W. J. Geertsema, praeses Collegii. en
mej J. E. Boon. pres. van de V.V.S.L.
Vooraf was de Senaat met de professoren
in het Academiegebouw bijeen geweest, die
daarna, allen gekleed in toga. in een plech-
tigen stoet, welke zelden in Leidens straten
is aanschouwd, via Rapenburg en Heeren-
steeg naar de Pieterskerk schreden.
Nadat de Vorstelijke gasten naar hun plaat
sen waren geleid, nam prof. v. d. Woude het
woord om met een uitvoerige rede het rec
toraat aan zijn opvolger, prof. Escher over
te dragen. Spr. ving aan met darïk te bren
gen aan H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses
Juliana voor de onverflauwde belangstelling
ook thans weer voor de Lerdsche Universiteit
betoond en schetste vervolgens de hoofd
momenten uit den strijd en het verzet der
Universiteit in de afgeloopen jaren, om daar
bij allereerst te herdenken de overleden
hoogleeraren proff. Korff, Huizinga, Krom,
Telders, F. Muller en Hesseling en de oud-
hoogleeraren Jelgersma. Martin. Knappert. J.
W. Muller. Tendeloo en Schreinemakers, als-
DAT het Bredasche tribunaal den vroege-
ren loco-burgemeester van Breda, den heer
J. Meeuws, heeft vrijgesproken.
DAT de veerboot Bergen °o ZoomTholen
van 20 tot 27 Sept., wegens reparaties, uit
de vaart wordt genomen, waardoor het auto-
en wagenverkeer gebruik moet maken van
den weg over Steenbergen naar Oud-Vosse-
meer.
DAT de burgemeester van 's-Hertogen-
bosoh den stadapenning heeft verleend aan
den wnd. regimentscommandant der stoot
troepen. maj. B. v. Kooten.
DAT in Eindhoven een cursus voor de op
leiding van maatschaonp'lijke werkers en
werksters wordt geopebu door het college
van docenten aan de noodopleiding voor
economischstudente*». aldaar.
DAT de korenoogst, ondanks het gebrek
aan arbeiders, vlot is binnengekomen en de
aardappeloogst, door mschakeiine van 10.000
arbeiders uit'de steden, goede vooruitzichten
biedt.
DAT er. in verband met de thans in toe
passing gebrachte zuivering der kunst, is op
gericht een ..Actie rechtsherstel der Ned.
kunstenaars", waarvan het secretariaat is ge
vestigd Binnenkant 42. A'dam.
DAT,, op de 102e jaarlijksche harddraverij
te Mecfemblik eerste-prijswinnaar werd Gon-
nie D.. bereden door J de Vlieger te Nieuw-
Vennep.
DAT de opbrengst der vermakelijkheids
belasting te A "dam met spron gen omhoog
gaat, daar in Mei, Juni, Juli en Aug. deze
belasting respect, f 80.000, f 110.000, f 392.000
en f 572.000 opbracht, waarvan de bioscopen
in Juli alleen reeds f 150.000 opleverden.
DAT binnenkort suiker aan bijenhouders
sal worden toegewezen.
mede de privaat-docenten prof. Warnsinok.
dr van Hünte en dr Cohen en de omgekomen
studenten.
Hierna stond spr. stil bij de diverse maat
regelen door den bezetter inz. de Universiteit
genomen en herinnerde hij aan het ontslag
der Joodsche hoogleeraren en docenten, aan
de bekende rede van prof. Cleveringa op 20
Nov. '40, de spontane sfcudentenstaking, on
gekend in Nederland, de sluiting der Hooge-
schoöl, de arrestatie van diverse hoogleeraren
en het massaal verzoek om ontslag van 53
hoogleeraren en 3 lectoren in Mei 1942, waar
door een soort professorenstakdng ontstond
aan een reeds gesloten academie. Zoo ging
de Universiteit, aldus spr. een stadium van
schijndood in en haar leven was dat van
Nederland, wachten op de bevrijders, in
welke periode de studenten in grooten ge
tale met tallooze andere jonge Nederlanders
met hartstocht werkten voor Nederland.
De herleving van het vaderland zou de
Universiteit niet alleen tot een nieuw, zoo
vervolgde prof. v. d. Woude, maar ook tot
een hooger leven brengen, haar opvoeren tot
een geestelijk leidster van ons volk, tot een
middelpunt onzer beschaving en wil het
leven en streven der Universiteit zijn hoogsten
trap bereiken, dan is daartoe noodig, dat be
stuur. docenten, studenten, wetenschappe
lijke staf en oud-studenten zich aan haar en
elkaar gebonden gevoelen en blijven gevoe
len, dat allen vereenigd zijn in den G?vitas
Academica en de Universiteit, bevrijd van
den druk der banden, welke haar aan den
Staat knoopen. zal een organisme zijn, een
eigen bestaan levend, in staat haar vermo
gens naar binnen en naar buiten veel krach
tiger te ontplooien.
Spr. besloot met een persoonlijk woord het
rectoraat aan zijn opvolger, prof. Escher,
over te dragen. Na afloop van deze samen
komst, welke door tal van vooraanstaande
personen en hoogwaardigheidsbekleders
werd bijgewoond, o.m. de ministers Van
KI effens en Van der Leeuw, jhr mr Beelaerts
van Blokland, vice-president van den Raad
van State., de -ector-magnifici der universi
teiten van Leuven en Basel reso Monser.
v. Waayenbergh en prof. C. Henschen, over
ste Bloemarts, prov. M.G.. enz., begaven H.M.
de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana zich
met den stoet van hoogleeraren en genoo-
digden te voet naar het Academiegebouw,
waar de Senaat een druk bezochte receptie
hield. Onderweg werden onze Landsvrouwe
en de Prinses, alsook de beide ministers door
de duizendkoppige menigte geestdriftig toe
gejuicht, hetgeen ook het geval was bij het
vertrek van H.M. naar de Residentie.
In de morgenuren hadden voor de burgerij
DAT tijdens een avondvoorstelling van het
circus Mikkenie Strassburger te Leiden de
artist v. d. Winkel, bekend onder den naam
Sax, door een beroerte werd getroffen en
kort daarop overleed.
DAT de leden van den Raad voor Econo
mische Samenwerking, waaraan de Belgisch-
Luxemburgsche Unie. Frankrijk en Neder -
land deelnemen, vandaag te Luxemburg,
bijeenkomen.
DAT vanaf morgen te Amsterdam de dienst
op de personenveren over het IJ wordt
hervat.
DAT de KJP.M. in Febr. waarschijnlijk een
dienst tusschen Zuid-Afrika en Zuid-Ame-
rika zal openen.
DAT 250 veteranen van de 1st U. S. Air
borne Army, die 17 Sept. 1944 Nijmegen be
vrijdden, gisteren hun gevallen kameraden
en de bevolking van Nijmegen hebben ge-
eerd en gehuldigd.
DAT in de Rivierahall te Rotterdam gis
teravond de spoorwegstaking is herdacht en
onder de 2200 genoodigden zich ook burg.
Oud bevond.
DAT in de St Martinuskerk te Venlo de
zandsteenen fundamenten van een waar
schijnlijk middeleeuwsch kerkgebouw van
Romeinschen bouwtrant zijn blootgelegd en
door den stadsarch. Ir J. Kayzer in teeke-
ning zullen worden gebracht.
DAT gistermorgen weer de eerste trein
het zwaar gehavende station van Venlo bin-
nenstoomde.
DAT een Rotterdamsche zwarthandelaar,
die verleden week tot een geweldige geld
boete werd veroordeeld, nu weer met 300 kg
Belgische shag is aangehouden.
DAT morgenavond in de Nieuwe Kerk te
Delft een herdenkingsdienst voor gevallen
Delftsche docenten en studenten wordt ge
houden.
DAT het eerste schip van de Victory-
klasse, nl. de ruim 7600 brt. nietende „Mid
dlesex-Victory" geladen met pijnboomhout
Huisbrandkolen f0 70 per H.L.
in prijs verhoogd
Ook gas en electrisch wat duurder, doch
olie goedkooper
Door de sterke stijging der bedrijfskosten,
zal de prijs van een eenheid huisbrand
met f 0.70 stijgen, de gas- en electriciteits-
prijs resp. met 1,5 cent per m3 en een halve
cent per Kwh. Daarentegen zal, dank zij den
regelmatigen aanvoer van overzee, de prijs
voor petroleum op 18 cent per liter en voor
gasolie op 10 cent per liter kunnen worden
gebracht. De benzineprijs blijft voorloopig
30 cent per liter. De nieuwe prijzen voor
steenkool en de tarieven voor gas en elee-
triciteit zijn Maandag 1.1. in werking ge
treden, terwijl de prijzen voor petroleum
en gasolie gelden m.i.v. 1 Oct. a.s.
AMSTERDAMMERS KRIJGEN THEE!
Te IJmuiden is gisteren aangekomen het
Ned. stoomschip „Majoeri" uit Liverpool
met thee en zeep voor Amsterdam.
QUO VADIS
Voor een Amsterdamsche bioscoop was
de belangstelling Zondag zoo groot, dat
de duizenden menschen. die buiten ston
den te wachten, de deuren indrukten
en de ruiten ingooiden. De politie, geas
sisteerd door de hulppolitie, kon de me
nigte pas baas. toen zij de brandspuit
op het publiek zette
V»
ANDRé TARDIEU OVERLEDEN.
De vroegere Fransche premier And.ré Tar-
dieu is gisteren overleden op 69-jarigen
leefftijd.
HIMMLER'S VROUW EN DOCHTER
ALS GETUIGEN.
De echtgenoote en de dochter'van Himm-
ler zullen per vliegtuig naar Neurenberg
worden overgebracht, waar zij als getuigen
verhoord zullen worden in het 'proces van
de oorlogsmisdadigers. Geen enkele beschul
diging werd tegen hen ingebracht.
Nieuwe dienstreoeling der N. S
verschenen
Den HaagLeiden nu ook electrisch.
Er is een nieuwe dienstregeling ver
schenen, waarbij de diensten van de spoor
wegen met 5000 trein-kilometers per dag
worden uitgebreid. Er blijkt voorts uit. dat
de electrische halfuur-dienst RotterdamDen
Haag doorgetrokken is tot Leiden. Een uur-
dienst met den electrischen trein wordt on
derhouden op de lijn LeidschendamVoor
burgLaan van Nieuw Oost-Indië.
Een twee-uur-dienst wordt onderhouden op
de lijn HaarlemBeverwijk.
RADIO-GIDSEN ZULLEN 6 OCTOBER
WEER VERSCHIJNEN.
Volgens ..Het Vrije Volk" zullen de gidsen
van de voormalige omroepvereenigingen
van 6 October af weer verschijnen.
verschillende feestelijkheden .plaats. Aan den
hengelwedstrijd in de Nieuwe Vaart namen
niet minder dan 500 hengelaars deel. De prijs
uitreiking hiervan geschiedde op de Soos,
terwijl de Postharmonie voor muzikale op
luistering zorgde. Er waren vele fraaie prij
zen beschikbaar gesteld. Ook de estafette-
loap van de Zijlpoort af naar de Academie
werd een succes en trok enorme belang
stelling Winnaar werd C. Stol van A.S.C.,
wiens fakkel op het Binnenplein der Univer
siteit als symbool der herrijzenis door Prins
Willem I, éen der hoofdfiguren uit het lus
trumspel ..Repos Ailleurs" werd aangestoken.
Gisteravond waren er muzikale rondwande-
lingen in de stad en was er op het Stad
huisplein een gezellige hos- en danspartij,
terwijl het Leidsch Studenten Tooneel een
galavoorstelling gaf van het lustrumspel
„Repos Ailleurs."
Zoo zal de 17de September 1945 in de
aeschiedenis van Leiden als een unieke
feestdag blijven voortleven.
in de Waalhaven te Rotterdam ligplaats heeft
genomen.
DAT gisteren te Arnhem, ter nagedachte
nis van de 2000 gesneuvelden van de geal
lieerde luchttroepen, op 17 Sept. 1944 en
volgende dagen, in tegenwoordigheid van
een groot détachèment van o.a. de 1st Air
borne division en der 1ste Poolsche brigade
luchtlandingstroepen, op de Rijnbrug een
monument Is onthuld.
DAT burgemeester A. Smit in de eerste
vergadering van den gemeenteraad van
Sprang-Kapelle hulde heeft gebracht aan
het werk der verzetsbeweging in zijn ge
meente.
DAT gisteren het Zwitsersche barakken
kamp, aan 400 pers. plaats biedend, aan de
buitenhaven van Vlissingen is geopend.
DAT ambtenaren van het dep. van Finan
ciën uit Tilburg en omgeving in een open
brief aan den min.-president, hun misnoe
gen over den gang van zaken in den dienst,
sedert de bevrijding, hebben uitgesproken.
DAT de 160 leden van de Ned. Roode
Kruisteams voor Indië vanuit Nederland per
vliegtuig kunnen reizen en 26 Sept. reeds
de eerste 40 personen zullen worden ver
voerd.
DAT veldmaarschalk Smuts bij het South-
African House te Londen heeft aangedron
gen op een spoedige en efficiente hulpver
leening aan Nederland en vanuit Zuid-Afrika
rechtstreeks 6000 paar schoenen naar Ba
tavia gezonden worden.
DAT de uitrusting van de Ned. Roode
Kruisteams voor Indië voor een deel door
het Engelsche ministerie van Oorlog ver
zorgd wordt en de eerste 40 wagonladingen
de volgende week in Nederland verwacht
worden.
DAT een bij Heineken's bierbrouwerij te
R'dam uitgebroken" brand blijkt te zijn ge
sticht door een daar opgesloten Duitschen
arrestant, die reeds een volledige bekentenis
heeft afgelegd.
Toen de treinen «.toptf-r
Op den avond van 17 Sep'.t '"14
deed Radio-Oranje de volgend- e-
deeling: ,.Naar aanleidmg var r uit
Nederland ontvangen vraag en in jv\
met het opperbevel, mede in verb3*- ">"■-* e
operaties, die heden in Nederlava zij-' 3 -1-
gevangen. acht de regeering thans h-- aogen-
blik aangebroken, een instructe te gev - ~ot
een algemeene staking van het spoo weg-
keer. teneinde het vijandelijk ve v-->n
troepenconcentraties zooveel mogelijk tc '-•3-
letten. De regeering geeft zich rek- 1
van de groote verantwoordelijkheid. d:p zij
daardoor aanvaardt, doch zij meent, n ;o
beraad, dat in de gegeven omstandigh en
deze daad van zoo overwegend m litai be
lang is. dat niet langer mag worden gew cht
met uitvoering te geven aan dezen maa es -I.
De regeering. in het volle besef van de m- i-
lijkheden, die daardoor ontstaan. laat 'e
wijze van uitvoering aan uw beleid ove n
wenscht u allen de kracht toe. deze ~ctie
naar beste vermogen uit te voeren."
Dit beteeken-de het begin van de spoor
wegstaking, welke geworden is tot een uiting
van nationale kracht als nauwelijks verwacht
mocht worden. Wie zal het belang aangeven,
dat deze spoorwegstaking als daad heeft ge
had, de moreele en geestelijke stuwing, welke
ervan is uitgegaan? Tevergeefs trachtte de
vijand haar te breken, ook toen de staking
langer moest worden volgehouden, dan stel
lig aanvankelijk in de bedoeling lag.
Er is alle aanleiding. thans in dankbaarheid
dit betoon van nationale eensgezindheid
en volharding te gedenken en in het bijzon
der hen eerbiedig in onze herinnering terug
te roepen, die hier bri het uitoefenen van
hun plicht gevallen zijn.
Hoeveel aeld hebt U noodig
tot 26 September?
Bewaart steeds uw geldkaart
Het is heel eenvoudig om te berekenen,
hoeveel geld uw gezin tot 26 Sept. noodig
heeft. Dat is nl. f 10 per persoon om in te
wisselen tegen nieuw geld, alsmede de nor
male uitgaven van vandaag tot 26 Sept.. even
tueel vermeerderd met de kosten van arti
kelen, die u in de blokkeeringsweek noodig
hebt en die u vooraf kunt inslaan. Legt dit
bedrag vandaag al opzij en brengt het restant
naar bank. spaarbank, commissionair of
giro Op die manier behoeft u op den
officieelen inleveringsdag op zijn hoogst
enkele guldens in te leveren.
Nog beter is het, indien u in de inleve-
ringsweek in het geheel niets behoeft in te
leveren. Dit vergemakkelijkt de zaak enorm.
Iedere minuut, ja zelfs iedere seconde, welke
de ambtenaar achter het loket minder voor
u noodig heeft, is winst voor de wachtenden.
Het ministerie van Financiën wijst er echter
nadrukkelijk op, dat u. ook wanneer u in de
week van 26 Sept. tot en met 2 Oct. niets
meer inlevert, u toch in ieder geval uw
geldkaart moet bewaren.
NAAR EEN VIJF-DAAGSCHE WERKWEEK?
Op een Zaterdagavond te Hilversum door
de S.D.AP. belegde openbare bijeenkomst
heeft minister Drees o.a. meegedeeld dat
zoodra de werkzaamheden aan den weder
opbouw van ons vaderland dit toelaten de
invoering van een 5-daagsche werkweek
wenschelijk en uitvoerbaar moet worden
geacht.
Reguliere rechterlijke macht
Zal ingeschakeld worden voor politieke
processen.
Naar prof. Sohermerhorn op de te Amster
dam gehouden vergadering van de Ned.
Volksbeweging meedeelde, is de regeering
besloten het vraagstuk van de berechting der
politieke gevangenen in handen te leggen
van het reguliere justitieele apparaat Er zal
daartoe een directeur-generaal voor bijzon
dere rechtspleging worden benoemd.
Tot de diverse feestelijkheden behoorde
een estafetteloop, waartoe Prins Willem
in eigen persoon de fakkel ontstak.
„HIROHITO MOET AFTREDEN,"
ALDUS DE ENGELSCHMAN.
Op een aan het Britsohe publiek voorge
legde vraag of de Japansche keizer gehand
haafd moet blijven of moet worden afgezet,
waren 67 pet. der antwoorden voor zijn af
treden. 22 pet. er tegen en 11 pet. blanco.
OOK ENGELAND HEEFT NU EEN
SLAGSCHIP VAN 45.000 TON.
De Britsche vloot bezit een slagschip van
45.000 ton, hetgeen dezer dagen bij aankomst
in Kaapstad door kapitein Mc. Call is onthuld.
Dit slagschip ..De Howe" was het vlagge-
schip van adm. Sir Bruce Fraser in den Stil
len Oceaan, destijds 35.000 ton groot, doch
thans vergroot, waardoor het gelijk is* aan
het grootste slagschip der Ver. Staten „De
Missouri".
Minder zwoel, aldus De Bilt.
Tot morgenavond wordt verwacht: Matige,
tijdelijk krachtige wind tusschen Zuid en
West. Zwaar bewolkt met tijdelijke opkla
ringen. Enkele regenbuien, plaatselijk nog
met kans op onweer. Koeler.
ZON EN MAAN
Morgen: Zon op 6.20 en onder 18.47: Maan
op 18.19 en onder 2.31. Op 21 Sept. Volle
Maan en op 28 Sept. Laatste Kwartier.
De luister der feesten werd nog verhoogd door de aanwezigheid van H.M. de Konin
gin en Prinses Juliana, die tijdens de wandeling van de Pieterskerk naar de Aca
demie resp. werden begeleid door den voorz. van het Herstelfonds der universiteit,
dr J. E. baron de Vos van Steenwijk en den nieuwen rector-magnificus
prof. dr B. G. Escher.