IliL Qïtxmt ^riïtsdj* ssv Groeten uit Indië zijn weldra te wachten Oorlogsvrijwilliger op weg naar Indië iDisi 01 EERBIED VOOR DE GRONDWET Ie serie: I April 19Ï0-15 October 1941 rv/a- Postrekening 5 8 9 3 6 Hoofdredacteur. a H diemer Redactie: Christelijk-!^ationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken „filatlitMStirij is a()fbkttrt b van der ros «urn Ijert in teafjensp«t' Zoowel per telegram als per briefkaart Volgens liet nog Japansche radio-Singa pore bevinden zich op Sumatra 3.613 Ned. geïnterneerden. Zoodra er door officieren contact gemaakt is met de krijgsgevangenen, zullen telegrammen aan de familie gezon den worden van den volgenden inhoud: „Ben behouden in Britsche handen, hoop u spoedig te zien". Deze telegrammen zullen gevolgd worden door twee briefkaarten met voor een ieder gelijken tekst, namelijk „Ben thans vrij en behouden in Britsche „han den. hoop u binnenkort terug te zien". Op deze briefkaart is een adres vermeld, waar heen de post .voor de betrokkenen gezonden kan worden. Genoemde telegrammen en briefkaarten zijn gratis en portvrij. Ook zul len de bevrijde gevangenen gratis van lucht postbriefkaarten voorzien worden. De be trokken familieleden kunnen de eerste brie ven van de bevrijde krijgsgevangenen tus schen de tien en veertien dagen na de ont vangst van het eerste telegram verwachten. Zoodra de krijgsgevangenen en geïnterneer den uit de kampen op Java en Sumatra ont- Gevangenen op Java in vrijheid gesteld Volgens een radiobericht uit Batavia, be draagt het totaal aantal geallieerde krijgs gevangene op Java 3297, waaronder 1449 Nederlanders. Het aantal op Java geïnterneerden bedraagt 62.532, waar onder 59.098 Nederlanders. In het bericht, dat op order van het Japan sche keizerlijke hoofdkwartier is omge roepen, werd medegedeeld, dat 7.6 procent der gevangenen ziek is. SABANG BEVRIJD De overgave van Sabang is aan boord van het Britsche oorlogsschip „London" gelee- kend. Een detachement mariniers heeft de haven van de Japanners overgenomen. NED. KRIJGSGEVANGENEN NAAR MANILLA Een groep van ongeveer 4000 bevrijde Neder landsche krijgsgevangenen, afkomstig uit kampen in Japan, Mandsjoerije en China, zullen in den loop van deze week in Ma nilla arriveeren. Door de Amerikaansche autoriteiten is voor hen een speciale ver blijfplaats ter beschikking gesteld. Deze krijgsgevangenen behooren voor het mee- rendeel tot de Marine en het Indische leger. H.K.H. PRINSES JULIANA BEZOCHT DE H.A.R.K. Nadat Maandag de Engelsche gezant van zijn belangstelling had blijk gegeven, bracht gistermorgen H.K.H. Prinses Juliana weer een bezoek aan het centraal bureau van de H.A.R.K. De Prinses arriveerde geheel onverwachts en liet zich door den directeur, den heer J. J. Werner rondleiden langs de diverse afdeelingen. Na dit bezoek begaf zij zich naar een vergadering van het bestuur der H.A.R.K., die te Rotterdam werd gehouden. De Gaulle over Frankrijks ondeugden Ter gelegenheid van den 75en verjaardag der derde Fransche republiek heeft de Gaulle een rede gehouden, waarin hij o.m. een uiteenzetting gaf over de ontwikkeling van Frankrijk sinds de jaren 1870/71. Het won den eersten wereldoorlog, maar is bijna ten gronde gegaan aan een reeks ondeug den. De voornaamste hiervan achtte de Gaulle de instabiliteit, vooral tot uiting ko mend in het ongewoon groote aantal regee- ringswisselingen. De Gaulle ging vervolgens in op de kwestie der constitueerende ver gadering en de beslissing, die het Fransche volk dienaangaande zal hebben te nemen. Hij eindigde met te verklaren, dat het Fransche volk thans de geboorte van de vierde Fransche republiek zou aanschouwen. OPRUIMING VAN ONGESPRONGEN BOMMEN EN PROJECTIELEN Aanvragen voor opruiming van ongespron- gen bommen en projectielen kunnen wor den gericht aan: majoor van Hasselt, mijn- opruimingsdienst. Montfoortlaan 14, 's-Gra- venhage. slagen worden, ontvangen zij, onafhanke lijk van ras, rang of geslacht, elk vijf pond Sterling voorschot. Ten overvloede zij ge meld, dat ook burger geïnterneerden voor deze faciliteiten in aanmerking komen. Volgens hetzelfde radiostation bevinden zich slechts 65 Nederlandsche mannen, 28 Nederlandsche vrouwen en geen kinderen in Malakka. Allen zijn in Singapore onder gebracht. HULDE VAN AMERIKA AAN ONZE KONINGIN Op Koninginnedag hebben 150 Amerikaan sche omroepstations een radioprogram uitge zonden, onder den titel „Hulde der democra tie aan een democratische Koningin". Het program herdacht, na het weergeven van een carillonbespeling van het Koninklijk Paleis te Amsterdam, de jaren der Duitsche bezet ting en den terugkeer van de Koningin naar Nederland. Mevr. Franklin Roosevelt, die haar persoonlijke groeten overbracht, sprak de hoop uit, dat Amerika voor Nederland veel zal kunnen doen, wegens de dappere rol, die het Ned. volk in dezen oorlog heeft gespeeld. DOODELIJKE ONGELUKKEN Op de mijn Julia te Eygelshoven is de 53-jarige rangeerder Middelbosch tusschen 2 buffers geraakt en gedood. Te Lewedorp (Walcheren) is de wielrijdster mevr. de V. door een auto gedood. Bij het te De Rips (nabij Helmond) gevestigde kamp voor oor logsvrijwilligers werd een 21-jarige Haag- sche vrijwilliger, doordat een aantal gra naten ontplofte, gedood. Te Sittard is de soldaat T. Cornelissen van 6 R.I. door een tram gedood. Met Sinterklaas weer Ned. chocolade Diverse fabrieken weer in-bedrijf gesteld De cacao- en chocoladefabrieken zijn al eenigen tijd geleden voldoende bevoorraad met cacaoboonen, maar doordat kolen en suiker nog ontbraken, kon tot rvu toe niets worden geproduceerd. Thans is men zoover gevorderd, dat alle Nederlandsche cacao- en chocoladefabrieken een voorraadje kolen hebben. Negen fabrieken in het Zuiden des lands hebben bovendien suiker ontvangen en zijn weer in bedrijf. De overige fabrieken volgen in de komende weken en men ver wacht over anderhalf of twee maanden de cacao- en chocolade-artikelen in distributie te kunnen brengen. Stateniooze Duitschers In ons land bevinden zich nog een aan tal Duitschers die hier hopen te kunnen blijven, omdat zij meenen geen kwaad op hun geweten te hebben. Maar zoo eenvou dig zal dat niet gaan. Ze zullen uit hun daden moeten N bewijzen volledig met ons volk solidair te zijn en behooren anders naar hun „Heimat" terug te keeren. Be paalde maatregelen zijn te hunnen aanzien in voorbereiding. Personen, die door de Duitsche wetgeving statenloos zijn geworden en voor den oor log reeds hier te lande waren, zullen deug delijk worden onderzocht op betrouwbaar heid. Rijkspostspaarbank. Aan het postkantoor Sassenheim werd gedurende de maand Aug. 1945 ingelegd f69.028.58 en terugbetaald f 15.218.03. Mijn indrukken van Schotland Men schrijft ons: Wat is het alles snel gegaan! Maandag nog thuis en Vrijdag reeds in het kamp Codsall bij Wolverhampton. Dit kamp ligt te midden van een prachtige natuur en bestaat uit een aantal steenen en houten 'barakken over een groote oppervlakte verspreid. Het eerste werk daar bestond uit vier in jecties tegen pokken, tetanus, typhus en paratyphus. Dat viel niet mee. Verschillen den van onze groep gingen tegen het vloer tje tijdens en na de behandeling. Doorlich ting volgde en gebit-onderzoek. Ieder ont vangt een kaart, waarop zijn geheele toe stand wordt aangeteekend. Dien zelfden dag kleeding, wapens en verdere uitrusting ont vangen, alles prima. Niets ontbreekt; ieders „kidbag" bevat zelfs een scheerapparaat, -kwast en -mesjes. De volgende dag was druk met allerlei werk: ieder moest o.a. zijn onderscheidingsteekenen op eigen uniform aanbrengen. Als dat klaar is. moeten we aantreden, goed gekleed, prima gevoed en ruim bevoorraad, naar Glasgow. In den laten middag begon de treinreis, prachtig door het boeiende landschap. Aan een der tusschen- stations wachten girls met thee en lesschen aller dorst. Van slapen in den trein komt niet veel, want de zware uitrusting laat er niet veel ruimte voor. In den vroegen morgen bereiken we Mary- hill. De kazerne ligt vlak naast het station. Opnieuw heeft medisch onderzoek plaats. Den volgenden morgen begint de eerste „dienst"; 6 uur op en 8 uur appèl, 1 uur eten, kwart voor 2 tot 5 uur weer dienst. Even later theedrinken en daarna vrij van dienst. Elk van onze oefeningen duurt drie kwar tier: lichamelijke training, Eng exercitie (drill), oefeningen met geweer en machine geweer. Bij iedere oefening de passende kleeding en uitrusting, zoodat nog al eens en binnen weinig minuten van kleeding ver wisseld moet worden. Je kunt hebben: trai ning (meestal 2 maal per dag), drill, gym nastiek en dan is het iederen keer snel „om kleed en". Het werk is dus wel inspannend, maar de voeding is ook prima, zeer substantieel en meer variatie wat groenten, vleesch en fruit betreft dan in Nederland. En wie 's avonds nog honger heeft, kan dan ook nog wat krijgen als supper. Chocolade ontbreekt geen enkelen avond. Zij is in Engeland gerant soeneerd; m'n sigarettenrantsoen kon ik ech ter in melkchocolade omzetten. Onze divisiecommandant heeft zijn man nen ook al spoedig opgezocht en hen harte lijk toegesproken. Aan den avond van mijn eersten dag in Glasgow ben ik per tram naar de stad ge gaan, ongeveer een kwartier rijden. Huizen en winkels buiten het centrum zijn niet fraai, maar in de binnenstad is dat anders. Zoowel winkels als gebouwen zijn er prach tig in deze groote, drukke stad met zijn reus achtig station, waar de menschen in- en uit- sfroomen. Onze dagen snellen voorbij. De injecties zijn ook nog weer een keer herhaald; voor verscheidenen weer met hoofdpijn en andere onaangename gevolgen. Den eersten Zondag heb ik een bezoek ge bracht aan de prachtige kathedraal met haar mooie gebrandschilderde glazen Het is een tot devotie stemmende omgeving, vooral als op de groote kronen de lichten branden, wat wel noodig is, omdat het anders te duister is. Het was mij er blij te moede. Ik kon God weer danken, in Zijn huis en al stond ik te ver van den preekstoel om de preek te kun nen verstaan, mee-zingen kon ik wel. want vóór den dienst had ik een boekje gekregen met de gezangen. Voor den aanvang van dezen dienst zong een koor met Presbyteri- aansche orgelbegeleiding. Toen ik weer uit de kerk kwam, stond op het voorplein een straatredenaar Hij had het over de conferentie van Potsdam, de behan deling van Duitschland, de werkloosheid en de slechte Engelsche woningtoestanden. Deze stnaatsprekers zijn een typisch Engelsch ver schijnsel. Enkele d-agen later kocht ik in een winkel iets en raakte in gesprek met den man die mij hielp. Vriendelijk noodde hij mij, als ik in de stad kwam, eens met hem te komen praten. Zoo vinden de menschen elkaar en ontstaan vriendschapsbanden. We behoeven echter niet uitsluitend op eigen gelegenheid ons vermaak te zoeken. Wel hoorde ik in de kathedraal nog een prachtig recital van klassieke muziek, maar per autobus heeft onze heele compagnie een tocht gemaakt naar Loch Lomond, een der prachtige Schotsche meren. Je kunt je bijna niet voorstellen hoe mooi Schotland is. Rond om de meren rijzen de bergen op. die tot aan den top begroeid zijn met heide. Straks bloeit deze heide purper, paars en blauw en dan is alles nog veel schilderachtiger. De wegen kronkelen door een werkelijk sprookjesachtig-mooi landschap, dat een on- uitwisc'hbairen indruk achterlaat. Ware ont spanning na inspanning. Uit Holland hoorde ik nog niets, maar de kranten melden vreemde dingen. Stakingen over het heele land, oproer in de groote steden. Ik ben erg benieuwd naar nadere be richten. Maar dit stemt mij rustig: Waar wii ook zijn. God is en blijft dezelfde tot in eeuwigheid. Tot de volgende maal! DAT men te Amsterdam met het weer in bedrijf stellen der 30.000 straatlantaarns half October gereed hoopt te zijn, dóch in de zij straten deze lantaarns slechts om de andere zullen branden, terwijl alle lampen door zwakkere worden vervangen. DAT de N.V. Kon. Delftsche Aardewerk fabriek „De Porceleyne Fles" de productie van het beroemde Delftsche blauw weer heeft hervat. DAT de arbeider L.' uit Dieren, die een collega met benzine besprenkelde en in brand stak. waardoor de man ernstig werd verwond, door den krijgsraad te Arnhem tot 9 maanden is veroordeeld. DAT de voorzitter, vice-voorzitter en se cretaris van het tribunaal te Heerlen reeds ibeëedigd zijn, terwijl de officieele installatie over enkele weken zal kunnen geschieden. DAT het vandaag een jaar geleden de dag' was, die in onze vaderlandsche historie als „dolle Dinsdag" geboekstaafd zal blijven, DA.T tot directeur van het lederinstituut en de Rijksvakschool voor schoen- en lederindu strie benoemd is de heer Jacob Roelofs Heiermans, scheikundig ingenieur aan de Viruly-zeepfabrieken te Gouda. DAT de R.K. H.B.S. voor meisjes te Heer len gisteren 25 jaar bestond. DAT men er in geslaagd is in Engeland 5000 ton stalen damwand te koopen, waar door de grootste hinderpaal voor het her stel der Rotterdamsche kademuren uit den weg is geruimd. DAT de militaire motorwedstrijden op Duinrell te Wassenaar op Zaterdag 15 Sept. zijn afgelast. Filmbeelden van 50 m hoogte Ook met de projectiedoeken gaat het steeds crescendo. Amsterdam zal in een openlucht voorstelling ten bate van „Onze Marine" een doek te zien krijgen, dat een oppervlakte heeft van 108 m2. Het is liefst vier maal zoo groot als het grootste pro jectiedoek, dat ons land bezit. Het wordt een krachtproef, ondernomen door de Nederlandsche Filmactie, de jonge ver- eeniging, die goede films in den ruimsten zin des woords wil bevorderen. De speciale apparatuur, vervaardigd door Philips, heeft een dergelijke licht - reserve, dat beelden van 40 a 50 meter of zelfs grooter geprojecteerd kunnen wor den. Wanneer de weersomstandigheden het toelaten, zal bij wijze van experiment ook het wolkendek als projectiescherm worden gebruikt. DAT de bekende oud-gezant van Z.-Afrika, dr H. D. van Broekhuizen op Koninginne dag te Pretoria het woord heeft gevoerd. DAT de Groningsche kantonrechter ge zegd heeft in de toekomst bij eenzijdige verbreking van het arbeidscontract niet te zullen aarzelen principieele hechtenis als straf op te leggen. DAT steeds meer Joden waaronder ook Nederlandsche naar Palestina vertrekken. DAT ter hoogte van Borkum de VL. 16 uit Vlaardingen, na een aanvaring is gezon ken. doch alle opvarenden zijn gered. DAT de N.V.V.-functionarissen N. J. Et- man (bakkers), A. Duisterhof (werkmees ters) en L. J. Bakker (overheidspersoneel), door den Eereraad als niet te handhaven zijn gekwalificeerd. DAT te Amsterdam een schip met 800 ton zilver en 210 ton koperdaad is binnenge komen. DAT de scheepvaart op den Rijn tusschen Roergebied en Noordzee, die van het groot ste belang is voor den aanvoer van steen kolen, tusschen 10 en 15 Sept. a.s. heropend zal worden. DAT binnenkort dr J. F. Fortanier uit Rotterdam zal worden benoemd tot directeur van het Gem. Arbeidsbureau te A'dam. DAT de B.AHJC. (boekenactie Roode Kruis) in nauwe samenwerking met het Alg. Ned. Verbond overal in den lande, huis aan huis, boeken inzamelt voor zieken in binnen- en buitenland en Nederlandsche militairen, die in opleiding zijn. De a.r. kieskringscentrale te 's-Graven- hage heeft den burgemeester in een bondig gemotiveerden brief medegedeeld, niet te kunnen medewerken aan de uitvoering van het Koninklijk Besluit tot instelling van tijdelijke gemeenteraden, aangezien dit be sluit niet door goedbegrapen staatsnoodrecht is gerechtvaardigd en aan het optreden van wettige gemeenteraden in den weg staat. Wij juichen dit besluit toe. Wij hopen dat niet alleen de anti-revolutionairen, maar ook de anderen dit wettelijke standpunt zullen, innemen. Het is de aangewezen weg om de Regeering terug te brengen tot eerbiediging van de Grondwet. Niet een gewelddadige revolutie tegen de Regeering. maar een wei gering om vrijwillig mede te werken aan on grondwettige besluiten. Minister Beel heeft in een in de Maasbode gepubliceerd vraaggesprek getracht het be sluit te verdedigen, door te verzekeren, dat in het Zuiden de oude gemeenteraden moei lijk nog als de dragers van 't vertrouwen des volks konden gelden. De gemeenteraadsleden hadden z.i. tijdens de bezetting moeten op treden als vertegenwoordigers van het volk. Vele gemeenteraadsleden hadden zioh echter afzijdig gehouden van al wat er gebeurde; en de gemeenteraadsleden, die wel een krachtige houding aannamen, hadden nooit daartoe als bijzonder motief hun lidmaat schap van den gemeenteraad. Deswege kon den de oude gemeenteraden moeilijk terug komen. De beschouwing van den minister is wel heel fout. Toen de bezettende macht de ge meenteraden aan den kant zette en ook reeds voordat dit geschiedde, waren de burgemees ter, de wethouders, de gemeentesecretaris en de overige gemeentelijke ambtenaren de aan gewezen personen, om namens de gemeente bij de bezettende macht op te treden en de belangen der inwoners \e bepleiten, maar niet de individueele of collectieve gemeente raadsleden. Het is zeer onbillijk den ge meenteraadsleden. die als zoodanig zeker door de bezetlende macht niet als pleitbezor ger zouden zijn aanvaard, te verwijten, dat zij niet als zoodanig zijn opgetreden. Evenmin waren op een Limburgsch dorp of waar dan ook de gemeenteraadsleden de aangewezen menschen om het ondergrond- sche werk te organiseeren. Andere qualitei- ten dan het zijn van gemeenteraadslid be paalden tot dit werk de geschiktheid. Dit blijkt wel het meest uit de eigen woor den vaai minister -Beel. dat bij de „sterke figuren" het raadslidmaatschap nooit het bij zonder motief was. Natuurlijk niet. Maar daarom is het verwijt van den minister zoo onbillijk en kan het onmogelijk als reden dienen tot afwijking van de Grondwet, welke ook door minister Beel bezworen is. De minister is zoo vrijmoedig te meenen, dat ieder en zeker degenen, die terecht aan dringen op eerbied voor de wet, aan een eerlijke uitvoering der wettelijke regeling moet medewerken. De regeling van het Koninklijk Besluit is echter in flagranten strijd met grondwet en wet. Zouden dan de vrije burgers, die dit in zien, desniettemin vrijwillig medewerken moeten aan onwettige besluiten? Besluiten, die de rechter bij toetsing aan de grondwet-, buiten toepassing zou moeten laten? Mr Marchant schreef eenige maanden ge leden, dat het volk machteloos was, daar de Regeering weigerde de volksvertegenwoordi ging te erkennen. Wil minister Beel den bur ger nu ook nog de vrijheid ontzeggen om te weigeren vrijwillig deel te nemen aan zijn ongrondwettige daden? Laat de minister zich „eerlijk" aan de Grondwet houden. Dan kun nen de burgers aan wettige besluiten hunne medewerking verleen en. C. P. N blijft aandrngen op een Volksfront Alweer een aanbod aan de S.D.A.P. De partijraad van de Communistische Par tij van Nederland (De Waarheid) heeft aan het partijbestuur en de conferentie van de S.D.A.P. een schrijven gezonden, waarin wordt voorgesteld een blijvende samenwer king tot stand te brengen in de actie voor de naaste taken, die deze tijd voor ons volk stelt. Voorgesteld wordt de vorming van een commissie uit beide partijbesturen, die ook de mogelijkheid van samengaan bij de a.s, verkiezingen onder oogen kan zien. Ten ein de door samensmelting van beide partijen tot een groote sterke arbeiderspartij te geraken, zou aan de commissie mede kunnen worden opgedragen een gemeenschappelijken princi- pieelen en organisatorischen grondslag voor zulk een partij uit te werken en aan de leden voor te leggen Jo van Ammers-Kü'ler lot 1953 uitgesloten De schrijfster Jo van Ammers-Küller 13 door den Eereraad voor Letterkunde tot 1 Januari 1953 uitgesloten van iedere publicatie, voor het aan de markt brengen vam reeds verschenen werk of herdrukken en van elk openbaar optreden. Zij heeft door haar houding op onverant woordelijke. althans zeer bezwarende, wijze steun verleend aan de nat.-soc. propaganda. ZUIVERING VAN DE BEDRIJFS ORGANISATIES. Een ieder, die klachten»heeft over hetgeen functionarissen van de hoofdgroepen Indu strie, Handel en Ambacht met de daar onder ressorteerende bedrijfs-, vak- en on dervakgroepen en van de kamers van koop handel en fabrieken, hebben gedaan in den bezettingstijd, kan deze gedurende een maand indienen bij het secretariaat der Advies commissie voor de zuivering van de be drijfsorganisatie, Kneuterdijk 8, den Haag. De Bilt meldt: Tot morgenavond zwaar bewolkt met tijde lijke opklaringen, plaatselijk enkele buien, hier en daar nog vergezeld van onweer, iets koeler, matige, Noordelijke wind (in Lim burg aanvankelijk vrij awak en veranderlijk). ZON EN MAAN. Morgen Zon op 6.59 en onder 20.17; Maan op 6.25 en onder 20.46.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 1