Tegen 2 Ned.S.S.-lieden doodstraf geëischt Een nieuwe verschijning, de noodwoning BERICHT N1W0WE LEUDSCHE COURANT DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1945 Wegens treden in vreemden krijgsdienst De tweede zitting van het Bijzonder Ge rechtshof gaf een nieuwen president, mr Onnen, en een nieuwen procureur-fiscaal, mr Dyserinck, te zien. De publieke belang stelling was niet zoo groot als op de eerste zitting. De eerste verdachte die terechtstond was de 36-j. E. de Kerf uit Axel, die met een zwaar Zeeuwsch accent vertelde hoe hij er toe gekomen was om in Duitschen krijgs dienst te treden. In 1943 had hij een adver tentie gelezen waarin een oproep stond om Zich op te geven voor politiediensten. Verd. wist niet, zoo beweerde hij, dat hij later tegenover den vijand zou komen te staan. Eerst werd hij land wachter, later vrij willig S.S.-man van het Ned. legioen, waar voor hij de uniform van de Waffen-S.S. droeg. Hij had den eed op Hitier afgelegd. Verd. gaf toe aan razzia's te Apeldoorn te hebben deelgenomen, waarbij 8000 Nederlan ders waren opgepakt en 2 landgenooten wa ren doodgeschoten. In de dagen van de be vrijding was hij te Veenendaal gedeserteerd en later te Katwijk gearresteerd. In zijn be zit waren wapens, f 8727 aan geld, waarvan i 6000 aan zijn bataljon zou hebben toebe hoord en de rest privé-eigendom was. Voorts vond men nog op hem een gouden horloge ketting, een gouden broche met diamanten en een zilveren horloge waarvan hij de her komst niet kon opgeven. De procureur-fiscaal mr Dyserinck achtte het ten laste gelegd, in vreemden krijgs dienst treden, bewezen. Hij heeft zich vrij willig aangemeld en kwam als lid van de Waffen-S.S. onder generaal Rauter. Hij was sympathiseerend lid der N.S.Br„ heeft zjch in gezet tegen zijn vaderland, en was bereid tegen de geallieerden te vechten. Wegens het treden in vreemden krijgs dienst eischte de Proc.-fisc. de doodstraf. De verdediger, mr v. d. Plas, achtte deze straf veel te hoog. Verd. had gemeend in politiedi^ist te-treden en niet in vreemden krijgsdienst. PI. meende, gezien de zich wijzigende, meer gematigde opvattingen, dat ook het oordeel omtrent landverraders gematigder zal vallen. Hier heeft men z. i. met een licht S.S.-geval te doen. In een laatste woord verklaarde verdachte, die zeer onder den indruk was van den eisch, dat hij nooit iemand kwaad gedaan had. De uitspraak werd bepaald op heden over 14 dagen, 's morgens om 10 uur. Een zelfde geval bleek de volgende zaak tegen den 30-j. A. Ros uit Katwijk, die even eens terecht stond wegens het treden in vreemden krijgsdienst. Tezamen met de Kerf was hij op 9 Mei 1945 opgepakt. In 1943 was hij lid geworden van de N.S.B. Mr Onnen: Waarom? Verdachte: Men had gezegd dat het zoo goed was. Later was hij tot de Landstorm toegetreden had een volledige uitrusting SS- uniform met wapenen gekregen. Zijn oplei ding kreeg hij in Vught. In April 1945 kwam hij tegenover de geallieerden te staan. Zij vielen aan met pantsers. Mr Onnen': Wat deed u? Verd.: Ik heb op een pantser gescho ten, maar niet geraakt. (Gelach.) Mr Onnen: En verder? Verd.: Wij werden door de geallieerde tank omsingeld en lieten toen allesv in den steek. Bij Venlo was verd. met anderen ge vlucht. Zij meenden dat zij wel met de ge allieerden tegen de Russen zouden gaan Vechten. Ook deze verd. had den eed aan den Fiihrer afgelegd. Verd. erkende meege daan te hebben aan onrechtmatige inbeslag nemingen te Katwjjk van groote partijen levensmiddelen bij bewoners, doch niet te hebben meegedeeld. De procureur-fiscaal mr Dyserinck achtte het ten laste gelegde bewezen. Ook deze verd. heeft zich tegen het vaderland ingezet. Door zijn dienstneming bij de Ne- derlandsche S S. is hij schuldig waarvoor hij veroordeeling tot de doodstraf requireerde. De verdediger, mr v. d. Plas, betoogde dat ook deze verd. gemeend had in politie dienst te komen en vroeg verandering van de doodstraf in een tijdelijke straf. Uitspraak over 14 dagen. De 30-j. verdachte G. Vis, opperman uit Alphen aan den Rijn, had zich te verant woorden wegens overtreding van art. 26, Be sluit Buitengewoon Strafrecht. Hij had de Duitschers in Maart 1945 gewaarschuwd dat op een boerderij munitie verborgen was. Verd. verklaarde, dat deze munitie per parachute was neergelaten en daarna op de boerderij verborgen. De ondergro^dsche zou deze munitie weggehaald hebben. Verd. had dit verteld tegen een kennis en die zou de Duitschers hebben gejvaarschuwd. Daarop was verd. verplicht geworden onder bedrei ging met den dood de'boerderij aan een Feldwebel aan te wijzen. De Pres. mr Onnen: Je hebt eerst anders verklaard: Je zou de boerderij voorbijfietsen en dan aanwijzen. Verd.: Dat heb ik niet verklaard. Mr OnnenEn je hebt de verklaring zelf onderteekend. Verd -Ik mocht het niet lezen. Ze hebben me geslagen. Mr Onnen:: Je bent toch naar de boerderij toe gefietst met de Duitschers. Verd.: Ja. Er zijn 7 personen uit dé- boerderij gehaald. De President wijst op tegenstrijdige ver klaringen van verd. Hij had verklaard een kaas van 7 kg voor verraad van de boerderij te hebben gekregen. Je vond het maar een schrale belooning. (Gelach). Verd.: Het is niet waar, president. De procureur-fiscaal wees er op, dat door het verraad van verd. 7 bewoners zijh ge arresteerd en mishandeld. Later zijn er 4 gefusilleerd en de ouders naar Duitschland vervoerd. Verd. had den boer Doelman moe ten waarschuwen. Hij was bevriend met de Duitschers: zij liepen bij hem in en uit. Hij heeft niet geschroomd de boerderij aan te wijzen. Hierdoor is hij schuldig. Ten slotte eischte de proc.-fisc. de doodstraf. De verdediger, mr Hammerstein, betoogde, dat verd. weinig had kunnen doen om den boer en zijn huisgenooten te helpen. Hij was een willoos werktuig, bang en ka rakterloos. Hij heeft niet opzettelijk de men- sehen aan de terreur overgeleverd. PI. vroeg vrijspraak subs, gevangenisstraf. Het Hof trok zich hierna in Raadkamer terug. De Pres. deelde na terugkomst mede, dat de zaak zal worden geschorst tot nader onderzoek of verd. onder bedreiging heeft gehandeld. Beschuldigd van zijn overbuurman te heb ben verraden wegens het luisteren naar de Engelsche radio, kwam vervolgens voor de 39-j. H. W. G. Holland, incasseerder, wonen de te Delft. Verd. erkende in 1940 lid der N.S.B, te zijn geweest. Omdat hij de waarheid ,.aan de heeren der N.S.B." had gezegd, is hij ge royeerd. De firma, waar hij werkte, is door de Todtorganisatie overgenomen. Zoo kwam hij bij de Todt. Doch hij weigerde de uniform te dragen en werd hiervoor gestraft. De President las vervolgens een door verd. onderteefcend proces-verbaal voor van 8/4 '41, waarin hij verklaart aan den inlichtings dienst der N.S.B. mededeeling te hebben ge daan over het luisteren naar de Engelsche radio in de woning van zijn buurman. Verd. zeide thans hiervan niets meer te weten De Procureur-fiscaal wenschte zich te«.hou- den aan de verklaring van verd. op 8 April 1941 voor de politie afgelegd. Wat hij gedaan heeft is buitengewoon laakbaar, omdat hij zijn buren blootstelde aan vervolging. Dat dit niet gebeurd is, was onafhankelijk van zijn wil. Hij was lid van de N.S.B. Een ern- stge straf is hier op zijn plaats. De Proc.- fiscaal vroeg veroordeeling tot 5 jaar gevan genisstraf. De verdediger, mr van Hellemond, meende, dat het bewijs niet geleverd is en vroeg vrij spraak. Uitspraak over 14 dagen. Hierna werd tot 2\\ uur gepauzeerd. OPROEP TOT FAMILIE EN BEKENDEN VAN 98 GEFUSILLEERDEN. Bij de Centrale recherche, Laan Copes van Cattenburch 59 te Den Haag, bevinden zich de signalementen en kleedingresten van 98 in de jaren 1941, 1942 en begin 1943 door de Duitsche weermacht gefusilleerde personen, waarvan de stoffelijke resten in de Waals- dorpervlakte werden opgegraven. Familie leden of hun. die inlichtingen kunnen ver schaffen, tot de identificatie van de slacht offers. wordt verzocht zich op werkdagen tussohen 9 en 16 uur te vervoegen aan bo venvermeld bureau. Tsjang Kai Sjek en zijn communisti sche Chineesche tegenspeler hebben samen gedineerd. Vliegtuigen werpen bioemen in 't Olympisch Stadion Nederland herdenkt 19401945 op Koninginnedag. Op 31 Augustus, op den 65sten verjaardag van onze Koningin, zal in het stadion te Amsterdam een groote herdenkingsplechtig heid gehouden worden. Tegen het horizon tale décor van de grasmat, waarop de kaart van Nederland gekalkt wordt, zal A. den Doolaard's ..Drama der bezetting" gespec I worden. Onder de 4000 medewerkenden be vinden zich leden van de Marine. brigade- Irene. Stoottroepen uit het Zuiden en een aantal Canadeezen. Voorts zullen vendel- zwaaiers uit Brabant, kaasdragers uit Alk maar en meer folkloristische vertegenwoor digers, benevens een groot aantal koren, hun medewerking verleenen. Het hoogtepunt breekt aan. als op den Grebbeberg een kruis geplant wordt en vliegtuigen bloemen over Nederland-in-het- stadion zullen uitwerpen, waarbij eenige oogenblikken stilte zal worden betracht in het geheel e land. De uit te voeren muziek werd geselecteerd door Alex de Jong: de koren staan onder leiding van Louis Schwiertz, terwijl de bal letten worden verzorgd door mevr. Corrie Hartong. De baten zullen gestort worden in de fond sen van de „Stichting 19401945". waaraan H.M. de Koningin destijds een half millioen sohonik. Er komt weer ijs! Een veelbegeerde lekkernij is weerge keerd doordat 2000 consumptie-ijsfabrie ken 300.000 kg ijspoëder met 72 pet sui kergehalte hebben ontvangen. Ieder krijgt een derde van zijn toewijzing van ver leden jaar. De „ijsjes" hebben een sui kergehalte van 12 pet. Prijsverhooging is niet toegestaan. Voor dit jaar zijn er 6000 uitbesteed Bij den herbouw van de in ons land door den oorlog zwaar getroffen gebieden is nood- woningbouw tenslotte onvermijdelijk geble ken. De oplossingen zijn niet ideaal, maar er wordt ten minste in den hoogsten nood ge holpen in streken, waar woongelegenheid zoo goed als geheel ontbreekt, ook nadat het z.g. noodherstel is uitgevoerd. Na onderzoek was men tot het resultaat gekomen, dat de bouw van ruim 10.000 nood woningen een minimum zou zijn. Maar de materialenpositie liet slechts den bouw van niet meec dan 4000 toe, welk getal later is verhoogd tot 6000, zooals tir Zweers van de afdeeling Wederopbouw van het Ministerie van Openbare Werken in een persbijeenkomst uiteenzette. Met dien bouw. voornamelijk voor de zwaarst getroffen gebieden in Zee land. Brabant en Gelderland, is men begon nen. De moeilijkheden zijn daarbij nog groot. We noemen materiaal, transport, arbeiders die voor een deel uit de groote steden moe ten komen, en hun huisvesting. Op materialen wordt zoo veel mogelijk be spaard, Doordat geen balklaag noodig is voor fundeering en kapverdieping, de houtbetim mering tot het allernoodzakelijkste is ge reduceerd. kon per woning met 2Vz m3 hout worden volstaan, d.i. een vierde van de nor male hoeveelheid. Met het glas is het niet anders. Veel sloopmateriaal wa^ er voorts niet, daar puin en dergelijke door de geal lieerden bij de oorlogvoering is benut. Om die reden moest wel nieuw materiaal worden gebruikt voor de noodwoningen. Slechts daar worden noodwoningen ge bouwd, waar meer dan 20 pet der woningen voor bewoning verdwenen of practisch on bruikbaar was geworden. Voor het overige wordt noodherstel toegepast, waarbij zoovee! mogelijk de door de Duitschers achtergelaten weinige materialen worden gebruikt. De noodwoning, die niet bestemd is voo permanent gebruik, bestaat uit een woonkeu ken met zooveel slaapvertrekken als beant woorden aan de behoefte van kleine, groote en zeer groote gezinnen (ledikanten twee hoog) en verder eenige accomodatie. De uitvoering van de 6000 woningen is practisch "geheel opgedragen en met den bouw er van is begonnen waarbij vooral het transport ernstige hind^-oalen schept. Toch hoopt men van 't jaar neg de 6000 woningen grootendeels gereed te hebben. Bij onzen grooten woningnood is zeer wel kom geweest het geschenk 'der Zwitsersche regeering van vier barakkenkampen, terwijl er ncg.eenige meer zijn toegezegd. Uit Enge land beloofde barakken zijn echter nog niet gekomen. De bouw van vleeht-noodwoningen in de Langstraat gaat nog steeds door. Na afloop van deze uiteenzetting zijn we te Oegstgeest enkele typen van deze proef- noodwoningen gaan zien. Ze zijn uiterst so ber. maar een bescheiden, verstandige stof feering kan er nog wel wat van maken. In ieder geval zijn ze ver te verkiezen boven en kippenhok, inwoning in reeds overvuldé woningen in het zuiden of andere primitieve huisvesting. Het is ook te hopen, dat de ar beiders bereid zijn mede te werken aan een zoo snel mogelijk tot stand komen van deze woningen en dat geleidelijk de positie van materialen en vervoer zoo verbetert, dat we in steeds sneller tempo ons woningbouwpro gramma van honderdduizenden woningen kunnen gaan afwerken. Kerk en School - Ned. Herv. Kerk. Beroepen: te Breda (vac. A. P. Mijn- arens) C. E. v. Voorthuysen te Kattendijke; te Langerham-Schelten J. A. Gelderman, cand. en hulppred. te Lijnden (N.H.); te Mid- delstum J. Scholten te Meedhuizen. Aangenomen: naar St. Johannesga- Delfstrahuizen G. Pettinga, cand. en hulp pred. aldaar. Geref. Kerken. Beroepen: te Goes D. A. Zijlstra te Uithuizen: te Valkenburg cand. R. D. Beu- kema, hulppred. te Den Haag-Loosduinen te Ommen (2e pred.pl.) R. J. Schaafsma te Ruinerwold-Koekange. Aan g en omen: naar Thesinge C. Lug- tigheid te Nijemirdum. Bedankt: voor Drachten C. Verspuy te Ruinerwold-Koekange; voor Middelstum D. de Boer te Munnekerzijl. Vrijgem. Geref. Kerken. Beroepen: te Warffum J. v. d. Wielen te Wierum. Bedankt: voor Veendam F. Rouwenho- ven te Zonnemaire. Vrije Evang. Gemeenten. Beroepen: te Franeker J. v. d. Werf horst te Cadzand. U zult toegeven, dat zooiets er niet onaardig uitziet, doch een steenen huis is niet te vervangen! Indische Kerk. Bedankt: voor het beroep naar de In dische kerk M. L. W. Schoch, Ned. Herv. pred. te Vlissingen. Doopsgez. Broederschap. Aangenomen: naar Boven-Knijpe G. v. d. Veen, em. pred. te Amsterdam. AFSCHEID EN INTREDE. Wegens vertrek naar Driebergen nam ds C. Smits afscheid van de Chr. Geref. Gem. van Dordrecht, sprekende over 1 Petr. 5 10 en 11. DS W. BAAIJ. De classis Dordrecht der Chr. Geref. kerk heeft met algemeene stemmen toegelaten tot het predikambt en mitsdien beroepbaar ver klaard ds W. Baaij, tot voor kort predikant bij de Vrije Geref. gemeente van Tholen. Ds Baaij had toelating tot de Chr. Geref. kerk verzocht. We zitten met de gearresteerden N.S.B.-ers en aanverwante lieden 'n beetje erg gescho ren. Er is eenvoudig geen plaats om ze, in afwachting van hun berechtitng, voorloopig allen veilig op te bergen. Openbare gebou wen, scholen e.d. kunnen niet worden gemist, voldoende groote kampen staan ons niet ten dienste, éèn Duindorp is reeds meer dan genoeg en materiaal voor nieuwe kampen is er niet. En nu hebben we nog lang niet al het gespuis opgepakt, dat er voor in de termen zou vallen. Waar moeten we er mee blijven? Deze vraag is reeds vele malen gesteld, maar een afdoend antwoord heeft nog nie mand gegeven. We hebben voor alle gearresteerde en nog te arresteeren lieden eenvoudig geen ber ging. Het onderzoek van hun zaken kost willen we niet geheel in Duitsche rechts- methoden vervallen tijd en misschien veel tijd, daar het vaak geschieden moet door misschien" goed willend, maar niet zeer er varen personeel. De rechtsgang kan ook niet op dreef komen. Een aantal Tribunalen ont breken nog en van de vijf Bijzondere Ge rechtshoven nog drie, al is te verwachten, dat daarin spoedig flinke schot zal komen. Het is hiermee van meet af aan sukkelen geweest. Londen heeft indertijd naar goe den raad. ook vanuit Nederland, niet willen luisteren en had er zelfs een kabinetscrisis vóór over. In het Zuiden bleek alras, dat men evenals bij de zuivering een ver keerden weg was ingeslagen. Het M. G. is niettemin niet of te laat van directie veranderd en de ellende duurt nog voort. Men kan de Tribunalen moeilijk bezet krij gen.. Maanden zijn er door verloren gegaan en geen zware en slechts weinig lichte land-- verraadgevallen zijn in behandeling geko men. Gevolg is, dat men blijft zitten met alle verdachten, schuldig of niet. Er komt dus ook geen plaats voor de zwaardere ge vallen, die er zekér nog losloopen in ons kleine landje. Dit alles geeft een gevoel van onbevre digdheid. ook al wenscht men aan het recht zijn vollen loop te laten. Hier werkt een complex van oorzaken, welke het tegenwoor dig bewind niet geheeel in de hand heeft en die het ook niet opeens kan veranderen. Noodig wordt het daarom geacht dat ge dwongen ruimte- moet worden gemaakt en zoogenaamde lichte gevallen voorloopig. op vrije voeten zullen worden gesteld. Zulk een maatregel is op zich zelf niets nieuws. We hebben ook eerder den toestand beleefd dat gevangenissen en huizen van bewaring zoo vol zaten, dat verdachten en gevonnis- ten door de bevoegde rechterlijke instanties op vrije voeten moesten worden gesteld. Die i toestand schijnt weer aangebroken. Helaas kan men dergelijke lieden thans niet op de een of andere wijze kenbaar maken, i Men make bekwamen spoed met het on derzoek van „zwaren" en „lichten". Men straffe den zware zwaar: de doodstraf heb ben niet weinigen van hen zich waardig ge maakt. Langdurige vrijheidsstraffen zouden misschien in een deportatieoord kunnen I worden doorgebracht. Mussert sprak inder tijd van de „vereenigde Staten van Guyana" i voor de Joden. Wij beschikken maar over één Guyana, maar de gekwalificeerde ernstige mis dadigers: S.S.. Landwacht en W.A., zou men onzentwege snel daarheen kunnen verban nen Ze in .een ander land opbergen, zooals geopperd is. zou toch pas dan kunnen als hun zaak was afgedaan enals men ze in dat andere land, zelfs al staat het onder geallieerd toezicht, zou willen toelaten. An deren zou men kunnen gebruiken bij het sloopen van bunkers en „asperges", bij het ruimen van puin en landmijnen, bij graaf werk enz. Ontneming van burgerrechten aan allen, die aan het misdadig Mussertbedrijf hebben meegedaan, zou niet achterwege moeten blij ven. terwijl ze naar vermogen voor herstel betalingen in aanmerking zouden kunnen komen. Vooral degenen, die aan het Duit sche regime verdiend hebben, niet alleen de grooten. maar ook zij, die al te gemakkelijk den Duitschers diensten hebben bewezen om de hooge loonen en het meerdere voedsel. Bezwaar ontmoet de oplossing om in een soort doodsti'aforgie, die over sommigen schijnt vaardig geworden, de methode van korte metten zonder meer toe te passen. Wil men uit de irepasse komen, dan zullen wraakgevoelens tot zwijgen moeten worden gebracht en zal men moeten beginnen met kalm over de dingen na te denken, daarbij rekening houdend met alle elementen, welke in deze gecompliceerde zaak een rol spelen. Een van de vele vraagstukken waarmee men van doen heeft is ook dat van de bewaking. Afdoende ljan deze reeds nu niet zijn. Laat staan als er nog meer bewakingobjecten zou den komen. Die over de grenzen te gaan zoeken schijnt ons de paarden achter den wagen spannen. Bij eenig rustig nadenken zal men tot het inzicht kunnen komen, dat deze zaak door gebrek aan zakelijk en politiek inzicht en zelfbeheersching die sterker maakt dan de man die een stad inneemt van het Kabinet Gerbrandy en vermoedelijk ook wel van M.G. de kwestie van de berechting der oorlogsmisdadigers bijna hopeloos in de knoei is gekomen. Daarom gaat het niet aan nu op de groote trom te slaan, de bijltjes- stemming aan te wakkeren en zware verwij ten te richten tot hen, die zeker niet de meest schuldigen in deze aangelegenheid zijn, maar toch zullen hebben te zorgen voor een min of meer bevredigende oplos sing en zich tevens ook wel eens de vraag, zouden kunnen stellen of onder bepaalde omstandigheden het goud van het zwijgen niet te verkiezen valt boven het zilver van het spreken. HET CONFLICT IN DE GEREF. KERKEN. In kort geding heeft de Leeuwarder recht bank het bedehuis alsmede het rusthuis van de Geref. kerk van Harlingen toegewezen aan den kerkeraad der vrijgemaakte Geref. kerk ter plaatse. De kerkeraad der Geref. kerk zal van deze beslissing in beroep gaan. Academische Examens LEIDEN, 29 Aug. Geslaagd voor: arts examen eerste deel: mej. C. C. de Jong, Leiden; de heeren C. L. Plasman, Den Haag; L. de Boer, Wassenaar A. Pols, den Haag; C. A. Winkel, Leiden; A. van Hattem, Leiden. Bevorderd tot arts de heeren: J. Woens- dregt, Wassenaar; F. Drucker, Rotterdam; F. P. Flu, Leiden; A. B. Bijnen te Rotter dam; Th. W. van Wijk te Leidschendam; A. Ie Poole, Leiden. Geslaagd doctoraal examen geneeskunde de dames: J. M. Versluys, Lei den; E. H. W. Wijnmalen, Driebergen; de heeren: J. K. Schoenfeld, Leiden; J. A. Noordijk, Leiden; H. J. van Maanen, Den Haag en C. D. Duyvendak te Haarlem. LEIDEN. Geslaagd doet. ex. geneeskunde: mej. J. M. Versluys, Leiden en mej. E. H. W. Wijnmalen, Driebergen; J. K. Schönfeld» Leiden, J. A. Nooi'dwijk, Leiden. H. J. van Maanen, Den Haag en C. D. Duijvendak, Haarlem. AMSTERDAM, 29 Aug. (Gem. Universi teit). Bevordert} tót arts mej. M. A. F. den Hengst, De Rijp, mej. E. J. Zeelt, Amsterdam en de heeren H. P. H. Buyen, S. v. d. Rijn, M. J. de Bruin, allen Amsterdam. J. Bas- tiaans, Rotterdam, J. Wieberdink, Weltevre den en F. J. van Dam, Groningen. Geslaagd voor het artsexamen le gedeelte mej. E. C. J. Meerman, mej. P. E. Les, mevr. H. A. Fermin-Kuiper en de heeren T. Pilon, G E. Euwe, P Quaak. R. A. Crone en A. Sikkel. Morgen, 31 Augustus, zal ons blad niet verschijnen. DE DIRECTIE.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1945 | | pagina 2