JHmtue tift(tfouraitf
Vijandelijkheden in beide kampen gestaakt
UDlSt
DERDE CHR.
SOC CONGRES
Ie serie: 1 April 1920-15 October 1941
KATERDAG 11 AUGUSTUS 1945
2e serfe: le Jaargang: vanaf 7 OTef 1945. No.
Abonnementsprijzen
f0.26 per week
f 1.10 per maand
f3.25 per kwartaaJ
Hoofdredacteur:
H DIEMER
Redactie:
B VAN DER ROS
Christelijk-N ationaal Dagblad
voor Leiden en Omstreken
Bureaux Redactie eo
Administratie:
HOOIGRACHT 35.
Telefoon 22710
Postrekening 5 8 9 3 6
M$tauhmstitb Is 9btbk**S
my ti bert in tegbenspa^
De Capitulatie 'van Japan
Nauw contact tusschen de
geallieerden
Radtio Tokio heeft aangekondigd, da.
alle operaties zijn opgeschort. Zoo meld
de vanochtend A.F.P. u'iit Brussel, waar
op uit Washington de (mededeeling kwam
dat er heden geen operaties plaats zou
den vinden tegen de Japansche eilanden.
Dit laatste bericht steunde op een tele
gram van Go earn, hetwelk door de Ame
rikaanse he ministers van Oorlog en Ma
rine wend1 bevestigd.
Twee Amerikaansche luchthelden die het
hunne tot Japan's capitulatie bijdroegen.
President Truman deelde gisteravond
mede. dat die regeering van de Vereenig-
de Statten in mauw contact staat met die
regeeringen van Engeland, Rusland en
China, aangaande het Japansche aanbod
toit overgave. Hij voegde er aam toe, dat
dit aiïïes was, wat er op het oogenblik
van te zeggen viel.
Zijn verklaring wordt opgevat als be
vestiging, dat alle vier groobe mogend
heden thans het Japansche aanbod heb
ben ontvangen. Klaarblijkelijk zijn (thans
onderhandelingen gaande met het oog op
de fonmoileerintg van een gezamenlijk
antwoord.
Irutussehen is de dag van heden in Argen
tinië tot vacantiedag verklaard.
In de Japansche uitzending waarin bereid
heid tot capitulatie werd megedeeld, in het
belang van den algemeenen vrede en om
een eind te maken aan het nameloos leed,
dat een gevolg van den oorlog is, werd
nog gezegd: De Japansche regeering is be
reid de voorwaarden te aanvaarden, opge
somd in de gemeenschappelijke verklaring,
die op 26 Juli te Potsdam is uitgevaardigd,
met dien verstande, dat deze verklaring
geen eisch bevat, welke de rechten van den
keizer als souverein heerscher zou aan
tasten.
Op dit oogenblik werd de uitzending on
derbroken, weer even hervat, zweeg weer
en keerde niet terug.
Londen ontving de tijding met vreugde:
de bevolking maakte geen verschil tusschen
voorwaardelijke en onvoorwaardelijke capi
tulatie. Het kabinet kwam direct na ont
vangst van het bericht bijeen.
Om half 3 gisteren wist Bern nog van
niets, om half 4 Truman nog niet. Stock
holm. dat met Bern intermediair was, be
vestigde het bericht. Volgens Domei heeft
de Japansche regeering verklaard, te hopen
dat de voorwaarde, door haar gesteld voor
haar capitulatie, door de Geallieerden aan
vaard zal worden. Zij wacht op een ant
woord.
Die voorwaarden zijn: Prijsgeven van alle
veroveringen. Voorts zijn de geallieerden
niet voornemens de Japanners te vernieti
gen of onder slavernij te brengen. De Japan
sche strijdkrachten zullen ontwapend en
naar huis gestuurd worden. De regeering
moet alle hindernissen uit den weg ruimen,
die aan een herleving van de democratie in
den weg staan en de vrijheid van het woord,
van godsdienst en gedachte en eerbied voor
de rechten van den mensch invoeren. De
Japansdhe oorlogsindustrieën zullen ver
nietigd en herstelbetalingen in natura ver
richt moeten worden. De geallieerde bezet
tingstroepen zullen uit Japan worden weg
genomen, wanneer de doelstellingen zijn be
reikt en een vredelievende, verantwoordelijke
regeering is gevormd overeenkomstig den wil
van het Japansche volk.
Op het Witte Huis te Washington is ook
zwaar geconfereerd.
Het onder Sowjet invloed staande Buiten-
Mongolië heeft Japan ook nog den oorlog
verklaard. In Londensche officieele kringen
sprak men van een ietwat weifelende stap
in de richting van capitulatie. Anderen ver
moedden, dat Rusland nu zal pogen Port Ar
thur terug te krijgen.
ONAANTASTBAARHEID VAN DEN
MIKADO.
Reuters diplomatiek correspondent schreef:
Het is bekend, dat in China, en in mindere
mate in de Westersche democratieën en de
Sowjet-Unie, een sterke neiging bestaat te
gen het aan de macht laten van het Japan
sche keizershuis, hetgeen door de Japan
ners als voorwaarde wordt gesteld voor hun
aanneming van het ultimatum van Potsdam.
Vooral in Tsjoengking is men er diep van
overtuigd, dat het keizershuis de directe bron
is van het Japansche fascisme. Het blijft mo
gelijk, aldus zegt de correspondent, dat een
eisch tot abdicatie van den huidigen keizer
een uitkomst uit de moeilijkheid zal geven.
Over de houding der geallieerden tegen
over den Mikado valt nog niets met zeker
heid te zeggen. Of de Japansche vorst zal
kunnen aanblijven en zoo ja onder welke
voorwaarden, daarover loopen dé meeningen
sterk uiteen, zoodat we het verstandig oor-
Twee mud kolen om te
beginnen
Bonnen moeten spoedig worden ingeleverd.
Deze maand zal de kaart vaste brandstof
fen verwarming T 509" worden uitgereikt.
Het zijn de bonnen 43 en 44, die voor de
periode 13 Aug.1 September zijn geldig
verklaard. Zoo spoedig mogelijk zal er een
eenheid vaste brandstoffen op afgeleverd
worden.
De aangewezen bonnen moeten, zoo spoe
dig mogelijk, doch uiterlijk op 1 Sept. a.s.,
worden ingeleverd tegen ontvangstbewijs
bij den brandstoffenleverancier, bij wien
men als klant staat ingeschreven. Indien
men als gevolg van verhuizing naar een an
dere gemeente zijn bonnen niet meer bij
den vroegeren leverancier kan inleveren, of
indien men dit jaar voor het eerst in het
bezit van een brandstoffen kaart is of wordt
gesteld en dus nog niet bij een brandstof
fenleverancier staat ingeschreven, of indien
de brandstoffenzaak, bij wien men als klant
stond ingeschreven inmiddels is opgeheven,
is men vrij in de keuze van een leverancier.
Voor turf geldt hetzelfde.
Aan geëvacueerde gezinnen zullen de
brandstoffenkaarten op een later tijdstip
worden uitgereikt.
Voor kamerverhuurders en pensionbewo
ners zal, zoo eenigszins mogelijk, nog een
regeling worden getroffen. Evenals t.a.v.
niet-particuliere huisbrand verbrui kers, zoo
als ziekenhuizen, etc. zal hierover nog een
nadere publicatie volgen.
deelen de officieele standpunten af te
wachten.
TSJANG KAI SJEK BERAADSLAAGT.
Generalissimus Tsjang Kai Tsjek heeft de
voornaamste leden van zijn regeering bijeen
geroepen ter bespreking van het Japansche
capitulatie-aanbod.
LITER KARNEMELK BESCHIKBAAR.
Op Bon 5(21 wordt mede een V2 karnemelk
beschikbaar gesteld. Dit geldt voor de ge
meenten Leiden, Oegstgeest, Noordwijk. Kat
wijk. Hildegom, Voorhout, Noord wijkerhout.
Rijnsburg. Valkenburg. Leiderdorp, Hazers-
woude, Zoeterwoude, Warmond.
ZON EN MAAN
Hedenavond gaat de zon onder om 21.13 u.
en de maan om 22.58 uur. Morgen komt de
zon op om 6.18 uur, om onder te gaan om
21.11 uur, terwijl de maan dan om 10.57 uur
opkomt en om 23.14 uur ondergaat. Maandag
komt de zon op om 6.20 uur en gaat ze onder
om 21.09 uur. Voor de maan luiden deze tij
den dien dag 12.05 en 23.30 uur.
*pr .'|l
Zoo snorden de machtige superforten met hun dood en verderf zaaiende last naar het
Rijk wiens zon plotseling roemloos onderging.
DAT Prinses Juliana, die gistermiddag in
de Residentie een huishoudelijke vergadering
van den raad van beheer van „Volksherstel"
bijwoonde, op het nieuws van Japan's capi
tulatie reageerde met den uitroep: „Geluk
kig!"
DAT een militaire auto van de pont bij
de Moerdijkbrug te water is gereden en 2
der 7 inzittende militairen verdronken.
I>AT Prins Bemhard gistermiddag per vlieg
tuig Amsterdam heeft bezocht om in ae
Bijenkorf een tentoonstelling van het werk
der B.S. vóór de bevrijding te bezichtigen.
DAT te Eindhoven is opgericht een „Ver
een iging tot bevordering van de goede film
in den ruimsten zin".
DAT de Ned. Volksbeweging den minister
president telegrafisch verzocht heeft met
alle beschikbare middelen den strijd tegen
den zwarten handel aan te binden.
DAT dr J. Ridder is benoemd tot thesau
rier-generaal van het dep. van Financiën.
DAT oud-minister prof. mr C. P. M.
Romme tijdens de Duitsche bezetting een
heel merkwaardig boekje geschreven heeft
onder den titel „Nieuwe Grondwetsartikelen.
Een bijdrage tot herstel en vernieuwing."
DAT in dit boekje, hetwelk is uitgegeven,
bij Urbi et Orbi te A'dam, o.m. gepleit wordt
voor het reserveeren van openbare ambten
voor de belijders der verschillende gods
diensten, terwijl het één-Kamer-stelsel en
een slechts gedeeltelijke rechtstreeksche
verkiezing vian parlement, prov. staten en
gemeenteraad worden aanbevolen.
DAT als gedelegeerde der Zwitsersche
Prot. Kerk ds Heinrieh Hollstern uit Zürich
een rondreis door geteisterd Nederland heeft
gemaakt en daarbij ook de transporten van
kinderen tusschen 6 en 1B jaar ter sprake
zijn gekomen.
DAT Zaterdag 18 Augustus om 3 uur te
Aerdenhout het herstellingsoord voor oud-
illegale werkers „Kareol' zal worden ge
opend..
DAT te Laren met bijzondere eer ter aarde
besteld het stoffelijk overschot van den
heer J. D. Janssen (heer Jan), die als hoofd
der N.S.F. in het Gooi door de Duitschers
in Zaandam was gefusilleerd.
DAT tegen een Amsterdamsche vrouw,
die in Februari j.l. haar tweejarig -hongerend
en huilend kind in haar opwinding een klap
gaf met doodelijk gevolg, een gevangenis
straf van 8 mnd. is geëisoht.
DAT in Groningen 400 padvinders dapper
meehelpen aan 't binnenhalen van den oogst.
DAT de heer J. H. Sprocked is afgetreden
als voorz. en als lid van de Curagaosche Sta
ten en nog diverse andere mutaties worden
verwacht.
DAT ter zuivering van het P.T.T.-personeel
van het telephoondistrict Arnhem gaarne
onderteekende klachten worden ingewacht
bij den heer A. C. A. Hartman. Biesdelsche-
laan 12 te Velp (Gld.).
DAT de C.C.D. een scherpe controle be
gonnen is op de vervalsching van melk,waar
bij in sommige gevallen zelfs 30 pet water
wordt gevoegd.
DAT de NecJ. regeering in de Ver. Sttaen
nog 13»/2 millioen kg rijst heeft liggen, een
artikel, dat thans zelfs in Amerika niet meer
te koop is.
DAT van a.s. Maandag af de Zweedsche
Luchtvaartmaatij voorloopig iederen Maan
dag, Woensdag en Vrijdag retourvluchten
van Stockholm op Amsterdam gaat onderhou
den met een tussdhenlanding te Malmoe.
DAT aldus de vele Ned. vrouwen, die uit
Duitsche concentratiekampen verlost werden
naar huis zullen worden getransporteerd en
de PTT, alsook bepaalde zakenlieden (via de
KLM) van deze verbinding gebruik kunnen
maken.
DAT zij, die iets te vorderen hebben van
den Ned. Volksdienst. Winterhulp, Nat.-Soz.
Deutsche Arbeiter.partei en wat daarmee ver
band hield, zich vóór 1 Oot. moeten wenden
tot Geestbrugweg 60 te Rijswijk (Z.H.).
DAT bij Urk een schip is gelicht met oude
Ned. kerkklokken, dat op last van de Duit
schers naar Duitsohland moesten worden ver
voerd, doch daar nooit aankwamen.
DAT de bevolking van Vlissingen weer de
beschikking heeft gekregen over een bad
huis, dank zij de welwillendheid van den
Commisaris der Kon. Marine.
DAT met ingang van gisteren alle verbods
bepalingen voor het reizen naar Zeeland zijn
opgeheven.
DAT echter de vestiging in, of de terugkeer
naar de gemeenten in Zeeland in verband
met de woningschaarschte ten strengste ver
boden blijft.
DAT door de groote reislust der Friezen
de passagiensdienst LemmerAmsterdam
v.v. met het passagiersschip „C. Bosman,'
(1800 reizigers) is uitgebreid.
DAT in de omgeving van Geleen 2 men-
schen tengevolge van ondeugdelijke cognac
om het leven zijn gekomen.
DAT dezer dagen te Middelburg een par
tij Amerikaansche damesmantels en japo*v-
nen is aangekomen, die zijn overgedragen
aan de Prov. Zeeuwsche H.A.R.K.
DAT In Heyen (L.) de gebrs. van Dijk
door een landmijn zijn gedood.
DAT in het zwaar getroffen Drunen in
de Langstraat 30 betoon en noodwoningen
gebouwd zullen worden.
DAT thans ook naar Friesland de aanvoer
van kolen mogelijk is door heit openstellen
van de Maas, waardoor schepen van 1500
ton rechtstreeks naar de Frieeohe haven
kunnen wuren.
Wanneer verwarring der geesten intreedt
of nieuwe vraagstukken oprijzen, is het noo
dig, zich op de beginselen te bezinnen. Dan
kan de mensch de eenzaamheid opzoeken en
beproeven met zichzelf klaar' te komen. Een
enkelen keer zal aangeboren zelfgenoeg
zaamheid tot de begeerde rust voeren,
meestal zonder dat eenige geestelijke vrucht
rijpt, doch in het algemeen is samen onder
zoeken, toetsen en uitwisselen van gedachten
noodig om tot vaste steunpunten te komen.
De menschheid is op elkaar aangewezen en
de Schepper van alle leven bedoelt op deze
wijze Zijn raadsplan uit te voeren.
De oud-e Christenheid hield zijn concilies
om de dwalingen, in de Kerk binnengeslopen,
uit te bannen. In ons eigen land kwam de
Synode te Dordrecht samen, fel bestreden
om zijn uitspraken en daden, doch niettemir
van de meest groote waarde voor de ont
wikkeling van het kerkelijk en geestelijk
leven tot op vandaag.
Doch ook op ander terrein is de samen -
spreking en het samenonderzoeken in he'
groot noodig. Welke is de taak der Christenen
op maatschappelijk en sociaal gebied, wan
neer de tijden veranderen, nieuwe vraag
stukken zich aandienen en onrust der geesten
zich aanmeldt, en het hoe en waarheen
de ziel beroeren!
Zoo is het te verklaren, dat thans in de
neuwe geschiedenis voor de derde maal In
ons land de roep om een Christelijk-Sociaal
Congres wordt vernomen. Het eerste Congres
van dezen aard is gehouden in 1891, in een
tijdperk, toen het Christelijke volksdeel in
Nederland zich zijn taak bewust werd om
de beginselen te doen spreken op alle terrein
van het leven. Het liberalisme, hetwelk alles
in zijn boeien had geslagen, was over zijn
hoogtepunt heen. Zijn eenheidsstreven op
zui-ver humanistdschen grondslag dikwijls
van ondraaglijken dwang vergezeld, werd
niet meer geduld, nooh door Protestanten,
noch door Roomsch-Katholieken. Daarnaast
was nog méér oog gekomen voor de schrille
contrasten, welke de maatschappelijke
samenleving deed zien, en zoo gingen arm in
arm het emancipatiestreven der Protestant-
sche Christenen en de zucht naar betere
sociale toestanden. Het Congres werd geopend
door dr Kuyper met zijn magistrale rede
over „Het sociale vraagstuk en de Christe
lijke religie" en heeft den stoot gegeven tot
allerlei vorm van Christelijke actie, en het
tweede groote gebod, het liefhebben van den
naaste, voor de praktijk van het leven méér
op den voorgrond geschoven. Merkwaardig
was het samengaan van Christenen uit de
verschillende kerken. Niet hoog genoeg kan
dit Congres worden aangeslagen. Allerlei
spinrag is uit de hoofden weggebezemd en
perspectieven werden geopend, welke jaren
lang het optimisme voedsel gaven.
Zeven en twintig jaar zou het duren eer
dit Congres navolging vond. Weer was het
een tijd. waarin nieuwe vragen op maat
schappelijk gebied opdoemden. De wereld
oorlog van 19141918 had afgerekend met
oude inzichten en ook toen ging het verlan
gen uit naar betere toestanden, naar recht
vaardiger verdeeling van het bezit, naar pas
sende verhouding tusschen de maatschappe
lijke groepen, in het algemeen naar een ge
lukkiger samenleving. Gelijk er alle eeuwen
door een diep verlangen is naar een wereld
zonder schrijnende tegenstellingen. En ook
nu weer gevoelden de Protestantsóhe
Christenen behoefte zich te bezinnen op de
beginselen naar Gods Woord, zonder welke
de twee groote geboden: :God lief te h-ebben
boven alles en de naaste als zichzelven. nim
mer kunnen worden nagej-aagd.
Ook dit tweede groote Congres gehouden
Maart 1919, verzamelde zijn deelnemers
uit alle schakeeringen van het positief-pro-
testantsche volksdeel. Natuurlijk traden
tegenstellingen aan den dag. doch liinen
konden worden getrokken voor de taak in
de eerstvolgende toekomst. In 1919 had men
overigens d^n wind 'n de zeilen. Beide groote
Drotestantsche partijen, die der anti-revolu-
tionnairen en christeliik-historischen, en de
groote Christeliik-sociale organisaties werkten
=amen. Verschillende ministers begroetten het
Congres, waaruit de belangstelling der Regee
ring bleek. Aan het slot werd de algemeené
wensch uitgesproken, dat het nu geen zeven
en twintig jaar zou duren vóór het Derde
Congres zou gaan dagen. Deze wensch is niet
in vervulling gegaan. Wéér zal pas 27 jaar na
het tweede de mogelijkheid bestaan een
derde samen te roepen. En daar gaat het
nu om.
Jaoans zon ter kimme
De vlag uit.
Nu voör Indië. Gode zij dank.
Het thans naderend einde van den gruwe-
lijken wereldoorlog, waarvan de aanstichters
er van zelf volkomen te gronde zijn gegaan,
zail der menschheid een zucht van verlich
ting ontlokken. Een onzegbare druk, is van
haar afgewenteld. Inzonderheid ook van one
Nederlanders. We kunnen nu de hoop koes
teren, dat allen, die nog in gevangenis of
concentratiekamp kwijnen, eerlang de vrij
heid zullen herkrijgen, die ze sinds begin
1942 zoo smartelijk misten onder een fana
tiek en, wreeden vijand.
Velen zullen het niet hebben overleefd
helaas. Maar nu is op ongedachte, wonder
lijke wijze de vijand op de knieën gebracht.
Wat zal er in Indië over zijn van onze cul
tures en bedrijven, van Zending en onder
wijs, van medische zorg en cultuur? We
weten het niet, maar dit kunnen we wel zeg
gen, dat er. dank in onze harten leeft nu het:
„tot hiertoe en niet verder" geklonken heeft
en we straks weer kunnen beginnen aan den
opbouw van het vernielde. Dat zal niet wei
nig zijn. Maar Nederland zal zijn zonen en
dochters weer, als in het verleden, willen
afstaan om Indië te brengen het beste, dat
het zelf aan te bieden heeft en bovendien
het allerhoogste voor leven en beschaving:
den zegen van het Evangelie in den ruimstoen
