yHtuwt CHülsrij* Öwwtmttf sssr:
Rusland verklaart Japan
den oorlog
Vreeselijke verwoesting
atoombom
iDist 01
Ie serie: 1 April 1920-15 October 1941
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1945
2e serie: le Jaargang: vanaf 7 Mei 1945, No. 79
Postrekening 5 8 9 3 6
Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken (l$taiüuastid) is pijffclftita
man bert in iegfenspoet*
A bo nneme ntspr tjaen
f0.26 per week
1.10 per maand
£3.25 per kwartaal
Hoofdredacteur:
H DIEMER
Redactie:
B. VAN DER
ROS
'T ROODE LEGER MANDSJOERIJE BINNENGERUKT
Na een vrij lange periode van betrek
kelijke rust op het oorlogstooneel, schijnt
deze week er een te worden van meer
sensationeelen aard. Daar zorgde om te
beginnen de atoombom voor, waarover
de internationale persbureaux maar niet
uitgeseind kunnen raken en gisteravond
kwam het voor velen wellicht dan toch
nog onverwachte „big news" over de
oorlogsverklaring vanRusland aan
Japan. Met ingang van heden, zoo meld
de Radio-Moskou, bevindt de Sow jet-
Unie zich in staat van oorlog met Japan.
Kort daarop deelde het Japansche
nieuwsagentschap Domei mede, dat het
roode leger den aanval op de Mandsjoe-
rijsohe grens was begonnen en haar had
overschreden. Infanterie en luchtmacht
namen aan de actie deel. Volgens het
Japansche legercommuniqué openden de
Russen het vuur om 3.30 uur plaatselij
ken tijd.
De beweegredenen, drie Rusland tot dezen
stap deden besluiten, gaf Radio Moskou in
een verklaring, die aldus luidt:
„Molotof, de Volkscommissaris der Sowjet-
Unie, heeft heden (Woensdag Red.) den
Japansühen ambassadeur Sato ontvangen en
de volgende verklaring afgelegd: Met het oog
op Japans weigering te oapituleeren, hebben
de geallieerden zich tot de Sow jet regeering
gewend met het verzoek deel té nemen aan
den oorlog tegen de Japansche agressie, daar
bij den duur van den oorlog verkortend, het
aantal slachtoffers verminderend en mede
werkend aan het spoedig herstel van den al-
geheelen vrede.
Trouw aan het bondgenootschap met de
geallieerden, aldus Molotof, heeft de Sow jet-
Unie het aanbod aanvaard, en heeft zij zich
aangesloten bij de geallieerde verklaring van
26 Juli van dit jaar. De Sowjetregeering is
van meenimg. dat zulik een politiek van haar
kant het eenige middel is dat in staat is om
den vrede naderbij te brengen, het volk voor
verdere offers en lijden te behoeden en het
Japansche volk de gelegenheid te geven die
gevaren en vernietigingen te vermijden die
door Duitschland na haar weigering om on
voorwaardelijk te capituleeren geleden wer
den. Met het oog op het voorafgaande ver
klaarde de Sowjetregeering dat zij zich met
ingang van morgen, 9 Augustus in staat van
oorlog met Japan zal beschouwen. Op 8 Aug.
ontving Molotow den Britsehen ambassadeur
Sir Archibald Clerk Kerr, den ambassadeur
van de Ver. tSaten, Harrim&n en den Chi-
tieesohen ambassadeur Foeking Tsjang en
lichtte hen in over de beslissing van de Sow
jetregeering. om op den 9den Aug. den staat
van oorlog tusschen de Sowjetunie en Japan
te verklaren. De ambassadeurs spraken hun
voldoening uit over deze verklaring van de
Sowjetregeering
Molotow heeft Sato ervan op de hoogte ge-
fteld, dat tezelfdertijd Marik, de Sowjet
ambassadeur te Japan aan de Japansche re
geering te Tokio de verklaring van de Sow
jetregeering zou overhandigen. De ambassa
deur deed toezegging de verklaring van de
Sowjetregeering aan de Japansche regeering
te doen toekomen.
Voordat Molotof de oorlogsverklaring aan
kondigde. zeide hij tot den Japanschen am
bassadeur het volgende: „Na de ineenstor
ting en de capitulatie van Hitler-Duitsch-
land was Japan de eenige groote mogend
heid. die den oorlog wilde voortzetten. De
elsch van de drie mogendheden De Ver.
Staten, Groot-Brittannië en China op 26
Juli dit jaar. dat de Japansche gewapende
macht zich onvoorwaardelijk over zou geven
werd door Japan afgewezen en het verzoek
van de Japansche regeering ban de Sovjet-
regeering om in den oorlog in het Verre
Oosten te bemiddelen, was ongegrond ge
worden."
REACTIE IN ENGELAND
De eerste minister Attlee heeft gisteravond
de volgende verklaring doen publiceeren
„Wij in Groot Brittannië hebben de ge
weldige opofferingen en de inspanningen,
die van Rusland geëischt werden, tijdens
zijn heldhaftigen veldtocht tegen Nazi-
Duitschland volledig naar waarde geschat
en begrepen, en wij hebben steeds ver
trouwd, dat zoodra in het Westen de over
winning behaald was. Rusland zijn aandeel
zou nemen in den strijd aan het Oostelijk
front. De onvoorwaardelijke overgave van
Duitschland heeft nu een ontwikkeling der
strijdkrachten van Rusland tegen den laat-
sten der agressoren mogelijk gemaakt. De
oorlogsverklaring van de USSR aan Japan
is een bewijs van de solidariteit die bestaat
tusschen de voornaamste geallieerden en zij
zal den strijd verkorten en de voorwaarden
scheppen die een algemeenen vrede mogelijk
maken. Wij verwelkomen deze groote be
slissing van Sowjet Rusland".
De reactie in Amerika.
President Truman heeft dezen middag de
Russische oorlogsverklaring aan Japan be
kend gemaakt. De pers was slechts 14 mi
nuten tevoren gewaarschuwd en de aankon
diging kwam als een electrische schok. De
voorzitter van het seuaat-Comité van bui-
tenlandsche zaken, Tom Conally, riep uit:
„Gelukkig, de oorlog is bijna voorbij." Tru
man glimlachte breeduit toen hij de aan
kondiging deed. De laconieke tijding bracht
zelfs de hoogste ambtenaren in Washing
ton in verbazing. De mogelijkheid van de
deelneming van Rusland aan den oorlog in
den pacific was langen tijd het voorwerp
geweest van uitgebreide beschouwingen maar
was kort geleden in de schaduw gesteld
door de aankondiging van de atoombom.
Reactie te Parijs.
De oorlogsverklaring heeft in politieke
kringen te Parijs geen verwondering gewekt.
Algemeen is men hier van meening, dat de
beslissing van de UJ5.S.R. na de demonstratie
van de verwoestende macht van de atoom
bom, natuurlijkerwijze den oorlog tegen
Japan aanzienlijk zal verkorten. Ofschoon
men betreurt dat het Fransche Expeditiecorps
door gebrek aan transportmiddelen niet op
tijd gebruik is kunnen worden, verheelt men
niettemin geenszins zijn levendige voldoe
ning over deze belangrijke gebeurtenis. De
U.S.S.R. kon evenmin als Frankrijk onge
mengd blijven in de afdoening van 't conflict
in het Verre Oosten. Men rekent er hier op,
dat de U.S.S.R. in elk geval in dat deel van
de wereld de posities zouden terug eischen
welke Rusland na den vorigen oorlog met
Japan had verloren.
Na Horosjima was Nagasaki
het doel
Uit het hoofdkwartier van generaal Spaatz
is bekend gemaakt, dat thans ook atoom
bommen tegen Nagasaki zijn gebruikt. Het
communiquéé zwijgt over de kwestie, of er
een dan wel meer bommen zijn afgeworpen.
De tekst luidt: l,,De tweede aanva met den
atoombom heeft plaats gehad op den 9en
Augustus om twaalf uur 's rcpddags boven
Nagasaki. De leden van de bemanning rap
porteerden goede uitwerking. Er zijn geen
verdere gegevens beschikbaar, zoo lang de
groep niet is teruggekeerd."
Radio-Tokio maakt bekend, dat van de
militaire basis Hirosjima, een stad met'
318.000 inwoners, niets dan een puinhoop over
•is. Alle levende wezens zijn letterlijk dood,
geschroeid of gedood door den onbeschrijfe-
lijken druk en de hitte. De foto's hebben
aangetoond, dat de atoombom een hitte heeft
ontwikkeld, die te vergelijken is met die van
een hemellichaam
De uitvinding van de atoombom en de
groote ommekeer, dien deze in de oorlogvoe.
ring teweeg kan brengen, heeft de invasie-
plannen der geallieerden echter niet doen
veranderen werd in het geall. hoofdkwartier
DAT vanmiddag om 2 uur met het ctroog-
malen der Wieringermeer is begonnen.
DAT personen, die vermoeden dat nog
eigendommen van hen onder het puin van
het Re zuid enh ou tk wart ier of elders in de
stad zijn teruggevonden, hierover navraag
kunnen doen op Emmastraat 43, terwijl men
voor kleinere voorwerpen ook eens kan infor_
meeren op het politiebureau aan het
Al ex a nd erveld
DAT Ingaande 15 Augustus aan dr J. Hek
man, directeur van het ziekenhuis Bergweg
te R'dam, eervol ontslag is verleend en hij
wordt opgevolgd door dr P. H. Kramer,
eerste geneesheer aan deze inrichting.
DAT van de IV2 millioen Ingezamelde
biscuit- en chocoladeblikken op korten ter
mijn jam-emmers, stroopbussen en petro-
leumvergassers worden gemaakt, terwijl ook
fluitketels, pannen, raspen, busjes, schoen
smeer- en andere doosjes er van vervaardigd
worden.
DAT ook in het Noorden de opruiming van
landmijnen intensief ter hand genomen is.
doch als gevolg hiervan te Holweerde twee
personen werden gedood.
DAT op Initiatief van den Prov. Voedsel-
eomm. in Drente dezer dagen te Assen een
vereeniging is opgericht om daar een Drent-
sche sraanbeurs te stichten
DAT dit zijn oorzaak vindt in de groote
overproductie van graan, welke thans in
Drente bestaat.
DAT minister Beel tijdens zijn bezoek aan
Zeeuwsch-Vlaanderen verschillende zwaar
getroffen gemeenten heeft bezocht en een
vergadering van alle burgemeesters uit dit
gebied in het stadhuis van Axel heeft bij
gewoond
DAT de oplage van het nieuwe spoorboekje
zeer beperkt is en de verkoop uitsluitend zal
geschieden aan stations, inlichtingenbureau*
der N.S., reisbureaux en kantoren der
V. V. V.'s.
DAT het Ned. Roode Kruis uit Zwitserland
een partij groote kazen van 80 kg heeft ont
vangen, welke onder de ziekenhuizen van
R"dam en Den Haag zullen worden verdeeld.
DAT ter beperking van het typhusgèvaar
de chef van het M.G. het rooken, stoomen of
drogen van visch zonder toestemming van
den Hoofdinspecteur van de Volksgezondheid
heeft verboden en daarmee de verordening
van 3 Juli is vervallen.
DAT gistermiddag, na afwezigheid van 5%
jaar, de sleepboot „Amsterdam" in de haven
van IJmuiden is binnengeloopen.
DAT gisteravond de vierjarige P. H. Zoete-
man uit de Portugeesche straat te Rotterdam
door een motordriewieler is gedood.
DAT uit de Koningshaven te Rotterdam
twee lijken zijn opgehaald, t.w. de 5-jarige
W Roosendaal en de 14-jarige F Spaayer
DAT gisteren voor de eerste maal na de
bevrijding de afdeeling Geschillen van be
stuur van den Raad van State heeft ver
gaderd
DAT de Amerikaansche scheepsbouw wordt
gestimuleerd door groote orders van Brazilië
en Nederland.
Zomertijd eindigt 16 September
Naar wij vernemen ligt het in de bedoeling
der regeerimg, dat de tijd op 16 September
as. met een uur vervroegd wordt. Nederland
keert op dien datum dus terug tot den
Middeleuro peeschen tijd.
't Spellingvraagstuk heelt de
aandacht
Een wettelijke regeling vaai het spelling
vraagstuk is in voorbereiding, zoo verklaarde
minister prof. dr G. van der Leeuw. Met de
Belgische regeering is contact gezocht om tot
een uniforme spelling in Vlaanderen en Ne
derland te komen, die dan ook een wettelijk
karakter zal dragen.
VLOOTWEEK TE ROTTERDAM
De op 16 Augustus te operueci vlootweek
te Rotterdam zal zich dien dag ojn. mogen
verheugen in de belangstelling van Prins
BernJhard en waarschijnlijk ook van Prinses
Juliana. Helaas zal er echter weinig „vloot"
te zien zijn, daar de oorlog dat niet toelaat.
De Ned. marine is er met de „Heemskerck"
en enkele motortor,pedobooteci De Britten
zijn vertegenwoordigd met een kruiser, een
onderzeeboot, landingsvaartuigen en een
paar muziekkorpsen, terwijl de Amerik. ma
rine slechts foto's en films kan presenteeren.
Deze foto's treft men aan in het pand van
Gerzon, waar ook modellen van landingen
zijn geëxposeerd, terwijl in de bioscopen een
film over de avonturen van een vliegtuig
moederschip wordt gedraaid.
Berechting van Göring e a. te
Neurenberg
Tien nat.-soc. leiders, die verantwoordelijk
geacht worden voor dezen oorlog, zullen als
eersten verschijnen voor het gerechtshof te
Neurenberg, zoo meldt de New York Times.
Het zijn: Göring. Von Ribbentrop, Von
Papen, Rosenberg, Keitel, Robert Ley, Julius
Streicher, Seyss Inquart, Herman
Frank, de protector van Tejscho-Slowakije,
en Jodl. Verscheidene nazi's van minder be
lang zullen eveneens voor dit gerechtshof
verschijnen. Doenitz wordt in dit bericht niet
genoemd, wel wordt gezegd, dat alle nazi-
leiders berecht zullen worden
IEDERE ARBEIDER MINSTENS EEN
WEEK VACANTIE.
Door de Stichting van den Arbeid is aan
het College van Rijksbemiddelaars verzocht
algemeene machtiging te verleen en om aan
arbeiders een minimum vacantie van één
week met behoud van loon toe te staan in
die gevallen, waarin tot dusver minder werd
gegeven.
SPREEKUUR DIR.GENERAAL P.T.T.
De Directeur-Generaal der P.T.T. kan
Vrijdag a.s. geen spreekuur houden.
op Goeam meegedeeld. De voorbereidingen
voor amphibielandingen en het bestoken van
Japan worden voortgezet. Vandaag werd
Jawata, het voornaamste staalcentrum, ver
lamd door 1500 ton bommen, uitgeworpen
door 225 Supervestingen.
De Japs zelf gelooven, dat 10 September
voor hen D-dag zal worden en verwachten
de geallieerde landing op Kioesjoe. het
Zuidelijkste eiland, bij Okinawa.
Een 12-tal Japansche steden zijn door
pamfletten gewaarschuwd, dat zij op de
„doodenlijst" geplaatst zijn en hun vernieti
ging wellicht binnen enkele uren zal volgen.
Vijf spionnen, door de Duitschers naar
Amerika gezonden voor berichten omtrent de
atomische bomimen, werden reeds bij hun
aankomst aldaar gearresteerd en voor con
tra-spionnage gewonnen. Daardoor was men
in Amerika nauwkeurig van den .stand der
Duitsdhe proefnemingen op de hoogte, zon
der dat andersom de Duitschers iets over
Amerikaansche resultaten gewaar werden.
DIENSTREGELING SPOORWEGEN.
Vanwege het groote algemeene belang
vestigen we hierbij de aandacht op de me-
dedeelingen eter Ned. Spoorwegen in de
a dvertentiek oloirvmen
DAT bij K.B. van 31 Mei aan mr J. H. v.
Laar, rechter in de arrondissements-recht-
bank te Den Haag, en ir G. Redeker, hoofd
ingenieur van den Rijkswaterstaat te Haar
lem, eervol ontslag is verleend.
DAT de studentenzuivering in een verge
vorderd stadium van voorbereiding is en een
K. B. hierover is te verwachten.
DAT de S.D.A.P.-Kamerfractie gisteren in
het Tweede Kamergebouw heeft vergaderd
met de ministers Drees en Vos.
DAT binnenkort een commissie wordt ge
vormd voor de herziening van het Hooger
onderwijs.
DAT het 20.000 ton groote vlaggeschip
„Oranje" van de Mij „Nederland" in goeden
staat te Melbourne Is aangekomen en als
hospitaalschip tijdens den oorlog meer dan
27.500 gewonden heeft vervoerd.
DAT vannacht te Hilversum een jeep met
vijf leden van het Ned. Leger door een goe
derentrein is aangereden en de inzittenden
er goed zijn afgekomen.
DAT achrt leden van een gezin in de Mar
conistraat te Hilversum slachtoffer werden
van een gasvergiftiging en het twaalfjarig
dochtertje reeds is overleden.
DAT dank zij de inzameling van biscuit-
en chocoladeblikken aan Tamineau te Eist
reeds 20.000 blikken ter beschikking konden
worden gesteld.
DAT*dit beteekent dat 400.000 kg jam door
deze fabriek kan worden verpakt.
DAT in Limburg een schilderijententoon
stelling wordt georganiseerd onder het motto:
„Zuid ziet Noord" van in Limburg „onder
gedoken" museas tukken.
Rusland tegen Japan
De Sowjet-Unie bevindt zich met in
gang van heden in oorlog met Japan.
De aanval op de Mantsjoerijsche grens
is reeds begonnen, volgens de Japanners.
Toen de oorlog met de Asmogendheden nog
in vollen gang was, is lang naar het bericht
uitgezien om Japan nog een extra-front te
verschaffen. Dat kon om verschillende re
denen blijkbaar niet.
Maar nu is Duitschland door de inspanning
voornamelijk der drie groote mogendheden,
geveld en Rusland heeft daaraan, dank zij
mede den van Amerika en Engeland ontvan
gen uitgebreiden materieelen steun, het zijne
bijgedragen. Maar nu is Japan nog over, al
is het reeds deerlijk beschadigd.
Het weigert te capituleeren, taai als het is.
Om nu den oorlog zóóveel mogelijk te be
korten, is aan Rusland gevraagd zijn ge
wicht in de schaal te werpen aan de zijde
der geallieerden, gelijk het dat ook op 22
Juni 1941, nadat de groote oorlog bijna een
jaar aan den gang was, in Europa heeft ge
daan. Het bondgenootschap werkt door.
We kunnen niet anders wenschen dan dat,
naast de verschrikkelijke atoombom, de Rus
sische bijdrage aan den oorlog in het Verre
Oosten er toe mag leiden den strijd belang
rijk te verkorten.
Indië zien we gaarne zoo spoedig mogelijk
vrij. Het politieke spelletje om onafhanke
lijkheid aan Indië te beloven, zal niet op
gaan. Maar wel zijn we beducht, dat op den
duur de misdadige vijand van de gevangen
genomen Europeanen er zooveel mogelijk zal
uitroeien, nu hij zelf hoe langer hoe meer
der vernietiging nabij komt.
Mist
Men begint reeds van mist te spreken
in ons huidige „politieke" leven en
geeft dan een reactie tegen den géést van
vernieuwing daarvan de schuld.
Deze koppeling lijkt ons niet juist en weinig
geschikt om helderheid te brengen. Men ver
valt daarbij in de fout ver af schuld te
zoeken, die misschien beter dichter bij huis
te vinden is. En men moet niet als reactie
betitelen wat uit betere motieven voortspruit.
Vindt men het beleid ten aanzien van de
zuivering dan zoo ideaal? We kunnen ons de
bezwaren van het optreden ten aanzien van
het parlement volkomen begrijpen. Daar zit
geen stijl in, ondanks allerlei goocheltoeren
met onze wetgeving. Met de radio is het niet
anders. Mogen we ook herinneren aan het
debat van den minister-president met de
Eenheidsvakbeweging, dat ons positief nog
weinig verder gebracht heeft: aan het ge
ringe succes van minister Mansholt bij de
groentenprijzen en aan de vergissing bij de
organisatie van den Regeeringsvoorlichtings-
dienst. Hetgeen voorts rondom en door het
Militair Gezag gebeurt, staat wel naast de
Regeering, maar werkt ook niet mee om de
sfeer te verhelderen. Ook ten aanzien van
de tooi» ting van voorloopig gezuiverde bladen
is er heel wat, dat verwarring sticht en deze
vergroot, In het Zuiden, maar ook reeds in
het overige deel des lands.
We zullen de laatste zijn om over gemaakte
fouten op al te scherpe wijze den staf te
breken. De omstandigheden zijn moeilijk en
de politiek is ook iets. dat geleerd moet
worden. Men prate niet te veel, ook en
vooral niet op partij vergaderingen met haar
verleiding. De voorlichting zij voorts helder
en zoo kort mogelijk.
Om al deze redenen spreke men niet te
spoedig van een reactie, maar beginne met
de hand in eigen boezem te steken.
Tijdelijke Staten-Generaal
Verschenen is een Besluit Tijdelijk*
Staten-Generaal
De argelooze lezer van dezen titel zou mee-
nen te doen te hebben met de met de grond
wettelijke bevoegdbeden bekleede Staten-
Generaal van 1940, welke tijdelijk, d.w.z. tot
de a.s. verkiezingen worden verlengd.
Lezing van het besluit doet echter iets an
ders zien De in 1940 zittende, nog in leven
en Nederlander zijnde leden der Eerste en
Tweede Kamer, voor zoover zij niet als
waren zij Rijksambtenaren door een com
missie „uitgezuiverd" worden, of bedankt
hebben, zullen weer lid der Eerste en Tweede
Kamer kunnen zijn. Maar deze Kamers zul
len elke bevoegdheid missen, welke de
Grondwet aan deze Kamers toekent, behalve
dat zij mogen behandelen een wetsontwerp,
houdende „regelen omtrent de voorloopige
Staten-Generaal".
In wezen hebben deze tijdelijke Staten-
Generaal dus weinig meer dan den naam en
de leden gemeen met de grondwettige Sta
ten-Generaal. Blijkbaar heeft de Regeering
aan deze Kamers nog wel vrijheid van be
slissing gegeven over het eenige wetsont
werp, dat zij zullen mogen behandelen. Wij
troffen althans geen bepaling aan. dat zij het
ontwerp moeten aannemen.
Wij zijn benieuwd te vernemen, welke
„nood" rechtvaardigt, dat slechts zoo sterk
verminkte Kamers mogen optreden en
waarom het kabinet het eigenlijk noodig
acht, om de medewerking der zittende Ka-,,
mers te verkrijgen voor het z.g. noodparle-
ment. Wellicht alleen omdat men vreest dat
de rechterlijke macht de bevoegdheid van
een bij Koninklijk Besluit ingesteld nood-
parlement zal ontkennen, zoodat het nood-
parlement gedekt moet worden door de met
medewerking van „gekozen Kamers" tot
stand gekomen „onschendbare" wet?
Nederland koopt glas in de
Ver. Staten
Vertegenwoordigers der Ned. regeering
hebben aan de F.E.A. verzocht materiaal
voor huizenbouw te leveren. Over den aan
koop van 200.000 ton vensterglas en 10.800.000
vierkante voet isoleerend materiaal wordt
onderhandeld.
Door de regeeringsvertegenwoordigers
wordt een onderzoek ingesteld naar de
Ibruikoaarheid en den levensduur van uit-
neembare woningen. Bestellingen hierom
trent zijn nog niet gedaan.
