s
Jïicuuir Criitsrtjr (tfourattt
Duurt lang, maar 't kan in orde komen!
Voor tonnen gouds in de asch gelegd
r!S' TJ
STADSNIFUWS
rie: 1 April 1920-15 October 1941
DINSDAG 17 JULI 1945
2e serie: le Jaargang vanaf 7 Mei 1945, No. 59
innemen tsprijzen
per week
,10 per maand
25 per -kwartaal
ofdredacteur:
H DIEMER
iactie:
VAN DER ROS
Christelijk-Nationaal Dagblad
Bureaux Redactie eu
Administratie:
HOOIGRACHT 35,
Telefoon 22778
Postrekening 58938
voor Leiden en Omstreken
^Stantuostidj is
man bert iu te
[jensport^
Berechting van landverraders
Als wettelijke regeling
veranderd wordt
i sommige bladen hebben mededeelingen
i- laan volgens welke de berechting van
fverraders en collaborateurs thans bin-
re kort een aanvang zal nemen en de afdoe-
van duizenden zaken in snel tempo dan
ft, er te verwachten zou zijn.
par aanleiding hiervan hebben we een
^•erhoud gehad met den procureur-fiscaal
het Bijzonder Gerechtshof te 's-Graven-
mr J. Zaaijer. Deze wenschte vóór
i nadrukkelijk te verklaren, dat hetgeen
;ou meerleelen, alleen zijn zuiver persoon-
meening zou zijn.
it is mii bekend aldus mr Zaaijer
alom bij het publiek groote ontstem-
heerscht. omdat de belofte van snel en
ig recht over de landverraders en co 11a-
teurs niet is vervuld. Maar ik zou het
vinden, indien er nu verwachtingen
de toekomst werden opgewekt, die weer
zouden worden vervuld,
jt is natuurlijk waar, dat men de land-
aders en collaborateurs zal berechtep, en
zonder aanzien des persoons. Ook is het
r, dat de politieke opsporingsdiensten die
ilen werk overladen zijn en ook geen ijzer
we( handen kunnen breken, nu langzamer-
uggjj zoo ver zijn gekomen, dat er wel eens
liers voor berechting kunnen worden af-
!r verd. Men moet zich evenwel niet gaan
"^stellen, dat van nu af aan het geheele
t. ramma snel kan worden afgewerkt (of
ifdoening streng zal zijn zal van de recht-
(c- ^keilde colleges afhangen en alleen^ in de
'ewtijk kunnen blijken).
Vat is naar uw meening, hiervan de oor-
irr g"
va zijn antwoordde de procureur-fis-
>rge tegenwoordig vele oorzaken, waardoor
bllingen meestal niet loopen, zooals wij
-ne zouden zien, maar in deze aangelegen-
is naar mijn meening het fundamenteele
'ek, dat de wettelijke regeling ervan niet
J t: en een werkelijk afdoende verbete-
is alleen te verkrijgen als men begint
Pra*deze te veranderen. Niet dat op den dag
jndi van zulk een wetswijziging reeds de
ptaten er van merkbaar zouden zijn, maar
was er tenminste voor de toekomst een
lat forlijke werkbasis. Ik spreek hier over
- eigen zaken: de bijzondere gerechts-
Pe p. Wat de tribunalen betreft: hier is,
u weet, de wettelijke regeling die men
r uit Londen had meegebracht al eer
succes gebleken en men is daar met de
;n|wijziging nu een eind op streek. Voor de
j- ndere gerechtshoven is daar echter nog
aan begonnen, en de -zware misdrijven
en in het algemeen, juist door deze ge-
shoven' worden behandeld. Men kan nu
oori' rchill toerde eens door Berlijn
t kort te voren Truman het had gedaan.
nister-president Churchill en president
I, nan hebben gisteren een informeele
,o|\iakomst gehad in de conferentiezaal te
am. De chefs van den generalen staf
Engeland en van de Vereen. Staten zijn
- leens bijeen geweest. Er is nog steeds
C 1 officieele bevestiging verkregen- of
al dan niet in Berlijn is.
m Engelsche minister-president maakte
•en een rondrit door Berlijn, waarbij hij
es dezelfde route heeft gevolgd, als door
bi dent Truman eenige uren te voren. De
__J^s van den Rijksdag, de Brandenburger
—■"^n Unter den Linden werden bezichtigd.
)ezoek werd gebracht aan Hitiers kan-
i. den Tiengarten en aan de Alexander-
waar reusachtige portretten van Stalin
n de voornaamste Russische maarsclial-
»ehe< ajn opgericht.
m ach
:it
intusschen wel stukken in de courant schrij
ven, hoe' goed er voor de rechten van den
verdachte wordt gezorgd, maar het Neder-
landsche volk is toch mfeer geïnteresseerd in
de snelle bestraffing der landverraders, dan
in hun rechten.
Ik begrijp de heerschende ontstemming en
ik acht het wekken van ongegronde illusies
verkeerd. Maar juist daaraan meen ik het
recht te ontleenen om thans aan het publiek
te vragen: houdt op dit oogenblik uw onge
duld in toom. Wij hebben nu pas een nieuwe
regeering die, evenmin als het publiek zelf.
kan helpen dat zij de zaken in dezen toestand
gevonden heeft en die bij haar pogingen om
de schier wanhopige moeilijkheden te over
winnen, waarin Nederland nu verkeert, ons
aller steun verdient, ook al kan zij niet het
onmogelijke doen, en evenmin alles tegelijk.
Ik heb vertrouwen dat dit geduld beloond zal
worden.
Prof. Oranje afnefreden als voorz.
der Radio-cie
Een zaak die de aandacht verdient
Prof. mr J. Oranje is afgetreden als voor
zitter der Commissie voor den Radio-Omroep.
Het ligt in de bedoeling een nieuwe commis
sie in te stellen, daar diverse andere leden
der aanvankelijke commissie toch nog niet
officieel waren benoemd.
Overigens vernemen we eigenaardige klan
ken uit de wereld van de Ned. Radio. Zoo
zijn de bladen van de AVRO, de VARA, de
NCRV en de KRO, die al weer waren verr
schenen, voorloopig verboden, terwijl ook in
sommige kranten, zooals ,,Het Parool" arti
kelen zijn verschenen waar wij ons in gee-
nen deele mee kunnen vereenigen. We hopen
op deze kwestie, die zéér de aandacht ver
dient, binnenkort te,rug te komen en vermoe
den zoo, dat het laatste woord er over nog
lang niet gesproken is.
Met Augustus weer textiel
op den bon!
Iedere Nederlander kan in aanmerking
komen
Vanaf 1 Augustus zal weer een beperkte,
doch regelmatige distributie van tex-
tielgoederen plaats hebben. Voor boven- en
onderkleeding kan de distributie in drin
gende gevallen punten uitreiken. Winkeliers
die de goederen in voorraad hebben dienen
een bereidverklaring af te geven.
Voor z.g. klein-vakartikelen (garen, band,
stopzijde enz.) hoopt men spoedig een
nieuwe textielkaart uit te reiken.
Huishoudgoederen en stoffen voor wo
ninginrichting worden voorloopig alleen aan
zwaar getroffen gebieden beschikbaar ge
steld.
Alle in omloop zijnde textielpunten zijn
vanaf heden ongeldig, behalve die, welke na
31 Maart j.l. uitgereikt zijn aan a.s. moeders.
De plaatselijke distributiedienst zal nog
nader bekend maken op welke wijze aan
vragen kunnen geschieden.
Collaboratie, wat is dat
precies?
Collaboratie iis een van die woorden, die
dioor den tweeden wereldoorlog dn zwang
zijn geraakt. Iedereen weet zoo ongeveer
wel wat er mee bedoeld wordt, doch
wat is het -nu eigenlijk precies. Het ant
woord op die vraag is gegeven door prof.
mr van Bern melen uit Leiden, die op een
persconferentie van M.G. heeft meege
deeld dat collaboratie geacht wordt aan-r
wezig te zijn, als opzettelijk hulp aan den
vijand is verstrekt en een Nederlandsch
belang ernstig is geschaad. Hij deelde
voorts mede, dat een ontwerp-K.B. voor
de bedrijfszuiverirtg gereed is, waarin
tevens een omschrijving van 'het begrip
collaboratie gegeven wordt. Het zal bin
nenkort in het Staatsblad worden opge
nomen. Iemand, die in redelijkheid de
overtuiging had. dat hij door voor de
Duibschers te werken een Nederlandsch
belang diende,- zal niet wegens collabo
ratie worden veroordeeld.
Zware brand te Schevemngen
Circa 1500 groote vischnetten
gingen verloren
Vanochtend omstreeks 7 uur is een groote
brand uitgebroken 'in de opslagplaats van de
reederij A. v. d. Zwan en Zonen op den hoek
van den Treilerdwarsweg en den Schokker-
weg te Scheveningen. Het vuur greep razend
snel om zich heen in den grooten voorraad
getaande netten en touwwerk. Ondanks het
feit. dat de brandweer onmiddellijk met niet
minder dan negen stralen, waaronder één
via den Magirusladder, den strijd tegen het
vuur aanbond, zag het er in den beginne
naar uit of het gèheele gebouwencomplex
tusschen den Zeesluisweg, den Schokkerweg
en den Treilerdwarsweg een prooi van het
vuur zou worden. Geweldige vlammen en
rookzuilen stegen op, zoodat de brand tot
ver in den omtrek kon worden waargenomen.
Buren en personeel van de reederij deden
wat zij konden om te redden wat er nog te
•redden viel. Tegen acht uur slaagde de
brandweer er in het vuur te lokaliseer en en
een uur later kon men zeggen dat zij den
brand bedwongen had.
De aangerichte schade is vrijwel niet te
bepalen, daar het (hier materiaal betreft dat
helaas op 'het oogenblik niet te vervangen is.
Maar zelfs indien het thans te koop was
zouden er tonnen gelds mee gemoeid zijn.
Niet minder dan 1500 netten, die gedurende
den oorlog zorgvuldig voor de Duitschers
(die het als camouflagemateriaal gebruikten)
verbongen zijn gehouden, gingen in vlammen
op. De firma v. d. Zwan is verzekerd.
Als oorzaak van den brand wordt broeiing
in een kleine partij geprepareerd breikatoen
aangenomen.
Helaas raakte de schipper M. de Niet bij
het reddingswerk bekneld tusschen vallend
hout, waardoor hij met een gecompliceerde
beenbreuk dn het R.K. Ziekenhuis moest
worden opgenomen.
BEVESTIGING EN INTREDE.
Ds H. Oostenbrug van Groot-Ammers, be
roepen predikant bij de Ned. Herv. Gem. te
Vlaard'ingen (6e predikantsplaats), is voor
nemens op 29 Juli a.s. zijn intrede te doen
in deze gemeente, -na bevestigd te zijn door
zijn zwager, ds H. Kraay van Boven-Har-
dinxveld.
Na bevestigd te zijn door ds A. J. Wijnma
len van Leerbroek, deed cand. W. A. S. Lau-
rense zijn intrede bij de Ned. Herv. Gem. te
Nieuwland (Z.H.), met een preek over Ef. 3:3.
Engeland ontkent elke geheime afspraak
met Pétain in 1940.
1 gistermiddag te Rotterdam, in tegen-
Sigheid van burg. Oud. de eerste paal is
gen van een damwand aan den kop van
èashaven en daarmee het herstelwerk is
jjiid van de verwoestingen die de Duit-
>L op .29 Sept. op zoo groote schaal be-
op Tholen ondanks de langdurige
(aties met zout water toch onmiddellijk
[gezaaid en de tarwe thans manshoog
^met volle aren. terwijl ook de aard-
en peulvruchten een prachtig gewas
verschillende landbouwkundige inge-
zich dan ook deerlijk blijken te heb-
irgist. daar het volgens hen jaren zou
voor weer van een behoorlijk gewas
innen worden gesproken,
evacués uit Gelderland binnenkort weer
leze provincie kunnen terugkeeren, doch
den hiertoe strekkenden oproep in de
moeten afwachten, om ongewenschte
'den te vermijden.
op het oude IJsclubterrein te Amster-
n tentenkamp voor 250 man zal ver-
j voor de te Amersfoort en Apeldoorn
tZeUiei'de Canadeescha troepen, die telkens
iweedaagsch verlof in de hoofdstad ko-
^ylprifloorbrengen.
direct of indirect^uit Theresienstadt te
jgjerdani zijn teruggekeerd de violisten Sal
.en en Ben Meyer, alsook de trompettist
Sloghen, allen leden van het Concert-
Vorkest, terwijl Sam Swaap dezer da-
Den Haag is aangekomen,
voorts de bioloog dr J. Heimans en de
"doge dr Rosalfe M. Wijnberg, beiden
"terdam, eveneens tot de gelukkigen
,en
V h 5
w
Sas»
:lefc
t.e 's-Hertogenbosch op 64-jarigen
l is overleden de bekende schilderes
«tie Slager.
Sistermiddag aan de Oosterkade te
hgen een felle brand gewoed heeft in van kan branden,
een hooiopslagplaabs der N.V. Veem- en
Factorsbedrijf.
DAT gistermiddag het Instituut voor
Lichamelijke Opvoeding zijn tijdens den
oorlog gevallen leden heeft herdacht.
DAT volgens de K.N.A.C. een aantal
benzinepompen in Den Haag zijn opengesteld
voor rij vergunninghouders.-
DAT op het crematorium te Driehuis een
lijst ter inzage ligt, van gefusilleerden en
anderen, die tijdens den oorloig zijn verascht.
DAT Zondag en gisteren honderden hecta
ren bosch en hei nabij Geldrop, Mierlo en
Heeze verbrand zijn, doordat landmijnen tot
ontploffing werden gebracht.
DAT in opdracht van den Canadeesclien
sportofficier de Amsterdamsche Kunstijsbaan
in de Apollohal weer in gereedheid zal wor
den gebracht en 15 Sept. zoowel voor Ned.
als Canadeesche ijshockeyploegen beschik
baar zal zijn.
DAT blijkens mededeelingen van minister
Mansholt de dir.-gen. v. d. Voedselvoorzie
ning, ir S. L. Louwes, een groot medewerker
aan de voedselvoorziening van onderduikers
en illegale strijders is geweest.
DAT thans inplaats van bloem groote hoe
veelheden tarwe uit Amerika naar Nederland
worden verscheept, die gedeeltelijk bestemd
zijn voor de geall.troepen en nog achtergeble
ven buitenlanders in Duitschland, doch ge
heel in ons land vermalen zullen worden.
DAT de tarwepositie hier te lande, vooral
als straks de Ned. oogst Wordt binnengehaald
.zeer bevredigend mag worden geacht en bo
vendien nog wat gerst en mais voor indu
striedoeleinden en veevoeder zal worden ge-
importeerd.
DAT B. en W. van Kampen besloten heb
ben het reeds jaren geldende verbod om op
Zondag te voetballen op te heffen en er een
plan is ontworpen voor een groot sportpark.
DAT men met 1 kw electriciteit per week
hoogstens iederen dag een half uur kan stof
zuigen of 18 minuten per dag strijken, ter
wijl een lamp van 25 watt er dagelijks 6 uur
DAT men zich 400 maal van 1 kw kan
scheren, een electrische klok er een maand
van kan draaien, doch een moderne radio
niet meer dan een goed uur per dag in func
tie mag zijn. zóo men z'n rantsoen niet wil
overschrij den.
DAT in N.-Holland de sectie Volksgezond
heid van het M.G. is opgeheven en men zich
daar voortaan alleen tot de civiele instan
ties dient te wenden.
DAT te Amsterdam een schaakzeskamp is
gehouden" die gewonnen is door dr Eu we met
4y2 punt, gevolgd door Cortlever en Prins
met 3, Wolthuis met 2i/2, Kmoch met en
Scheltinga met y2 punt.
DAT het bestuur der harddraverijver.'
Nooit Gedacht" te Stompwijk besloten heeft
op Woensdag 25 Juli de eerste Kortebaan-
draverij na de bevrijding te houden.
DAT 25 Juli aan het Jozef Israëlsplein 36
te Den Haag een Roode Kruiskleuterhuis
„Margriet" geopend zal worden, dat 75 zwak
ke kinderen van 1 t/m. 5 jaar zal kunnen
herbergen.
DAT het Engelsche Roode Kruis 39.000 ta
bletten chocolade voor de kinderen van de
Betuwe en Arnhem en het Amerikaansche
Roode Kruis 200.000 stukken zeep voor
Noord-Limburg en Gelderland beschikbaar
hebben gesteld.
DAT in Wassenaar door de Enfa-fabrieken
celluloid brilmonturen worden vervaardigd,
die de vergelijking met buitenlandsche pro
ducten kunnen doorstaan.
DAT het eerste handelsschip en wel de
„Gouwe" de haven van Vlissingen binnen-
geloopen is, met 4 landverraders aan boord.
DAT de automatiseering van het telefoon
net ondanks alle moeilijkheden voortgaat en
ingaande heden als eerste centrale na de be
vrijding die te Voorschoten is geautomati
seerd.
DAT de voetbalwedstrijd tegen Denemar
ken voorloopig is uitgesteld.
DAT zij, die ons thans nog (anonieme) in
gezonden stukken toezenden, waarin zwaar
geklaagd wordt over de voedselvoorziening,
niet waard zijn dat de zon hen beschijnt.'
A-sociale houding
Verschillende winkeliers schijnen te
weigeren, de kleinere coupures van
bankbiljetten in ontvangst te nemen. Zij
denken den minister van Financiën mis-
sdhien een handje te moeten helpen met de
geld zuivering, maar zijn in werkelijkheid
bezig ons economisch leven in de war te
sturen en brengen tal van mensohen in
groote moeilijkheden. Dergelijk optreden
kunnen we niet anders zien dan als a-sociaal
en vele klanten zullen spoedig zelf wel het
antwoord op deze houding vinden, door hun
loop te verleggen naar anderen, die minder
voorbarig zijn.
Het publiek, dat van vreemde smetten vrij
is. kan ook nog iets anders doen. Heeft men
te veel briefjes van f 50. f 25 en f 10. althans
meer dan waaraan directe .behoefte bestaat,
in zijn bezit, bréng ze dan naar de bank en
haal geld terug waar ge behoefte aan
hebt. Bovendien valt aan te nemen, dat later,
als de kleinere biljetten voor inwisseling
aan de beurt zijn, wel nieuw geld voor uit
gifte beschikbaar zal zijn en dat niet op
nieuw mensehen in ongelegenheid zullen
worden gebracht, zooals nu geschied is.
250 Kinderen met vacantie naar
OssendrecM
Vier groote vrachtauto's volgeladen met 250
kinderen en begeleiders(sters) zijn vanuit
Leiden naar Brabant vertrokken, waar de
kinderen te Ossendrecht een heerlijke vacan
tie gaan doorbrengen. Deze kinderuitzending
is georganiseerd door de paters S. Duinstee
en H. van Dam van St Franciscus liefdewerk.
De kinderen worden ondergebracht in kam
pen, welke door NSB-ers zijn ingericht.
Het vertrek uit de Nieuwstraat werd door
honderden ouders en belangstellenden bijge
woond. Zij zijn 's middags bij den Moerdijk
aangekomen, waar zij met een speciale pont
zijn overgezet, waarna auto's van de Irene-
brigade de vrachtauto's naar het kamp te
Ossendrecht begeleid hebben.
BIJ HET ZWEMMEN VERDRONKEN
De pas uit Duitschland teruggekeerde 22-j.
Geert Noppe, wonende Musschenbroekstr. 8.
is bij het zwemmen in het Kanaal (zijtak
van de Haarlemi-n^rvs artt r»r.ao^ Oegstgeest
verdronken
Z WEMDEMONSTRATIES
Vanavond worden in de zweminr. De Zijl
demonstraties gehouden, welke door het NVH
speciaal zijn georganiseerd voor de gerepa-
trieerden. Het programma bevat een polo
wedstrijd, demonstratie van de Leidsche Reü-
dingbrigade en een veteranenwedstrijd. In
verband met deze demonstraties is het zwem
bad vandaag r' s *"•- --- ge-
sloten
Overbruggingssieu
De steunregeling ingevolge de Rijksregeling
is voorloopig vervallen en hiervoor komt in
de plaats een zgn. „overbruggingsuitkeering".
Het kan echter voorkomen, dat zij. die tot
nog toe wel voor ondersteuning volgens de
Rijksregeling in aanmerking kwamen, van de
overbruggingsuitkeering moeten worden uit
gesloten, hetgeen nader onderzocht zal wor
den. Deze overbruggingsuitkeering kan wor
den verleend aan de volgende groepen van
valide en bonafide mannelijke werknemers,
die zonder werk zijn: aan kostwinners van 16
t/m 65 jaar: aan kostgangers of alleenwonen-
den (niet thuiswonend) van 16 t/m 65 jaar;
aan personen van 1» t/m 65 jaar, die- noch
kostganger, noch kostwinner zijn, doch thuis
inwonend. Onder kostwinner wordt in deze
regeling verstaan hij, die met werken in loon
dienst geheel of nagenoeg geheel voorzag' in
het onderhoud van het gezin, waartoe hij be
hoort. In het algemeen vallen de begrippen
kostwinner en gezinshoofd samen.
Bovenstaande bepalingen gelden voor bona-
filde en valide arbeideas. die buiten hun
eigen schuld onvrijwillig werkloos zijn en
bij het Gew. Arbeidsbureau als werkzoeken
de zijn ingeschreven. Het spreekuur voor
aanvragen, wijzigingen enz. voor de over
bruggingsuitkeering is van 9 Juli af in het
gebouw Levendaal 1 en wel op de eerste drie
dagen van elke week van 911 uur. t.w. voor
hen, wier naam begint met dp 1otters: A t/m
I op Maande: T-" t/m
Z oo
Geen examen, toch een Diploma
Op grond van het K.B. van 8 Juni 1945 zal
het einddiploma der Chr. HBS te Leiden wor
den uitgereikt aan de volgende leerlingen
Lit.-Econ. afd. (A-afd.): A. G. Barnhoorn.
Agatha C. v. Beekum, Y. de Boer. J. Boter-
mans, L. Dijksman,-P. de Goeijer. P. B. Kroe
ze. J. v. d. Linden, H. v. d. Ruit en J. Veld-
huyzen van Zanten.
Math. Phys. Afd. (B-afd.): S. H. Corsel. H.
C. Drijfhout van Hooff. J. M. Greive, J. Hor-
tensius, Bep Jansen. M. C. Jelier, J. de Jong,
Corrie Korenhoff, Janna F. Lammens. J. /V.
Meertens, C. Roubos, M. Verboon, C. Verloop,
J. de Vos, W. van Zijp. J. Adriaanse, Map
Boot. A. den Dikken. Mia A. C. van Dorp,
G. Geskus, Alida van Leeuwen, D. Limburg,
M. v. d. Marei. A. v. d. Niet. J. P. Nieuwen-
huis, L. C. de Raad. J. P. v. d. Reyden. N. G.
Reijneveld, W. Rienstra, H. A. Ruwhof. J.
Tibboel, R. van Til. T. de Tombe, W. F. Ver-
duyn, L. Verloop, J. Verrips, R. Weyschedé,
J. Zaalberg en P. C. Zwaan.'
Op grond van het K.B. van 2 Sept. 1943 zijn
voor het einddiploma B voorgedragenH. v.
Bloois. B. Galestien. H. Hoek. J. Meel en J.
Somerwil.
BURGERLIJKE STAND LEIDEN
GEBOREN: Beatrix I. M. d. van A. A. Jans
sen en A. J. de Wolff; Theodora J. C. d. van
J. D. van Tongeren en T. J. C. Bisschops;
Theodorus N. z. van T. J. N. Wurzer en A«
M. Korswagen.
OVERLEDEN; F. G. Rosier 51 j.: J. M. Hotz
68 jaar.