in:
Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken
am Vrijheid.
s.r la;
S1 April 1920 -
-15 0ctober1941
3
lAbonn.m.n Uprifzen
°J>er weck 26 c*n«: per maand f 1.10: per kwartaal: bl) betaling per giro of aan
weau f 3.25; per aangeboden kwitantie f 3.35. Alles bij vooruitbetaling. Abonné't,
—lie bun krant per post ontvangen, worden ab kwartaallezers geboekt,
t fr'eek- en Maandlezers worden alleen aangenomen in plaatsen met eigen bezorging.
2e serie
Ie Jaar*., No. 17
Maandag
28 Mei 1945
m
Redactie en Administratie:
HOOIGRACHT 35 - LEIDEN Giro 58936 T" Telefoon 22710
Bijdragen van medewerkers, ingezonden stukken aan de Redactie. Abonnementen,
Advertenties enz. in te zenden aan de Administratie.
Hoofdredacteur: H. DIEMER. Redactie: B, VAN DER ROS
1 'tanbbaidticljtéöljc&Wien
-"j&n ïjert in tegfjen^poet
a.
Tezag
gen van de toonaan<
:gt>ende Duitsche bladen
reef op 19 Nov. 1940
TB waar woord,- waarin
or (wam, dat de geest van
i volk zich niet laatfor-
ren. Datbladzeidetoen:
Jtn kan met debajonet-
~®de heerschappij in een
WCJ veroveren, men kan
Ipènstanders ermee neer
luiln op den duur za
all die geen ander strijd
'•nidel in den politieken
d kent, hulpeloos zijn.
1 1 groote geschillen over
genacht in den staat zijn
Siplijkertijd geschillen over
geest, die zijn stempel
®\en staat zal drukken
arti%ze wijsheid is niet
tA|w, zij is reeds eeuwen
aebt En ze stond ons voor
landacht, toen we kort
!kt'le komst der overwel-
,rs er op wezen, dat
__ltors het nog nimmer
in de were dgeschie-
hebben uitgehouden
5(jf jaar later terugblik
I kunnen we constalee-
dat de Berlijnsche we
_ierwoesters, die ook
's"*>eigen land te gronde
NTlten, de hun bekende
ÏEESeid in haar schrikkelij-
listheid hebben onder-
^_en. Ze zijn met hun ba-
^Iten ondergegaan en
I is de eigen nationale
der onder den voet
pen volken weer le-
ig geworden. Ook in
land is de geestelijke
lid herleefd, die door
stirannie vijf jaren lang
,_PTfider gehouden is,toen
door heel ons volk wilde
x>it. gen tot geloof in het
naal-socialisme, dat het
tbiadTas- ^at 9'n9 in legen
onze eeuwenoude
maatraditie en is dan ook
'^mt%rend mislukt. Gezag
Irijheid hoorden bij
ALLBr in het verleden en
n kostelijke, in langdu-
INKL strjjd veroverde goe
lndit|. Beide vonden haar
verd dslag in God. En als we
üTb" herleefde verband
'poneeren, vertrouwen
at dit appèl op het Ne
i verzindsche volksbewust-
ers°ii«i'e' zonder weerklank
jven.
ganiaatie der vereenigde volken te
vormen in afwachting van de ra
tifieeering van het handvest.
In San Francisco hebben de
groote mogendheden op allo be
langrijke punten der internationale
veiligheid overeenstemming bo
reikt. Het accoord over de veto
kwestie heeft de laatate belang
rijke hinderpaal voor een over
eenkomst t. a. v. de voornaamste
grondslagen van het vredescharter
weggenomen.
De Sowjet-Unie heeft de over
eenstemming tnsschen de groote
vijf te San Francisco over de veto
kwestie vertraagt door een nieuwe
moeiiijkheid op te werpen
Minister Stettinius zal als leider
der Amerikaansche delegatie op de
conferentie van San Francisco van
daag een radiotoespraak honden
over de vorderingen der conferentie.
BINNENLAND
Wat is het commissariaat
noodvoorziening 7
Een organisatie die een groote rol
speelt in de voedselvoorziening voor
de drie het laatst bevrijde provin
cies van ons land is het commissa
riaat noodvoorziening of kortweg C.
N.Y. Deze, op militaire leest geschoei
de, organisatie is ruim een half jaar
geleden geformeerd en staat in hoog
ste instantie onder den Chef Staf
Militair Qezag, doch is ter beschik
king gesteld van den directeur-gene
raal van de voedselvoorziening, die,
voorzien van alle bevoegdheden van
militair gezag voor het gebied van
de voedselvoorziening, hiermede over
een militair apparaat beschikt, het
welk een vlotten gang van zaken
in de snel te bevoorraden provincies
Noord- en Zuid-Holland en Utrecht
bevordert.
Het C.N.V. zetelde oorspronkelijk
te Tilburg, waar een omvangrijk plan
de campagne is uitgewerkt om op de
doeltreffendste wijze de zwaarst ge
troffen provincies van voedsel te
voorzien, zoo daartoe de gelegenheid
zioh zou openen. Toen de nood het
hoogst gestegen was en eindelijk de
bevrijding kwam door de caputilatie
van den verdrukker, stond er aan den
top der in de Zuidelijke provinciën
Churchill spreekt
Churohill is zijn verkiezings
tournee begonnen.
De ««nkondigtng, dat Traman
de slotzitting te Ban Francisco zal
bijwonen, beteekent dat het saoces
der conferentie reeds verzekerd is.
De komende verkiezingen mogen
op geenerlei wijze een mogelijke opgerichte hulpacties een gemilitari-
bijeenkomst der drie staatslieden m n_
vertragen, zoo zeide Charchill he
den in zijn eerste verkiezingsrede
in de open lucht in zijn kiesdis
trict Woodford in Essex.
Overal werd de premier geest
driftig begroet. Sprekend over Ja
pan zeide hij, dat Engeland dit
(and in nauwste samenwerking met
den Amsrikaanschen bondgenoot
onder den voet zal loopen en dat
die strijd hopelijk niet zoo lang zal
duren als velen denken.
Hoewel betreurend, dat Labour
de coalitieregeering heeft verlaten
beteekent dit niet, dat de groote
doelstellingen op eenigerlei wijze
veranderd of verzwakt zijn.
De Britsche Labour-leider
Morrison heeft in Blackpool een
5 jarenplan der Labour partij aan-
gekondigdjdat o.m.omvat; controle
op de banken en financiën, nationa
lisatie der basisindustrieën en
voortzetting der prijscontrole.
De Conferentie van Dr'e.
In welingerichte kringen te
Washington bespreekt men heden
wederom de mogelijkheid eener
ontmoeting der Big three in Lon
den, zelfs in Downingstraat 10
Men verwacht een spoedige beslis
sing omtrent de bijeenkomst.
DE RAD1Ü-GEBÜUWEN TE HILVERSUM
Een verslaggever van A.N.P.-Aneta
heeft een bezoek gebracht aan de radio-
stad Hilversum ten einde inlichtingen
in te winnen omtrent den toestand van
de gebouwen en de inventaris van de
diverse omroeporganisaties. De gebou
wen, de studio's en het technisch
materiaal zjjn zeker voor 80 procent
in tact. De algemeene indruk is, dat
de gebouwen van de NCRV, KRO,
AYRO en YARA er zeer goed afge
komen zijn.
Natuurlijk is er materiaal verdwe
nen. Reportagewagens b.v. zullen mis
schien wel aan het Oostfront terecht
zijn gekomen. Het is bekend, dat enkele
weken voor de capitulatie versterkers,
microfoons en platen naar Den Haag
zijn gezonden om daar in de vesting
te worden gebruikt. De vitale deelen
der omroepbedrijven zijn in tact en dit
stemt tot buitengewone tevredenheid.
Dit komt ook door het feit, dat heel
wat apparaten verstopt konden worden
en deze komen nu successievelijk te
voorschijn.
Uitstekend werk wordt daarbij ver<
richt door de heeren Yogt (AVRO),
Speet (KRO), Broeksz (VARA) en van
Dijk (NCRV) die gezamenlijk doende
zijn de nasporingen te verrichten om
vermiste of „ondergedoken" apparaten
op te sporen.
vcnIUlTENLAND
es: Conferentie-nieuws.
ERSM/ verluid*> wordt een plan
»gen om na de conferen-
jvi.mFrisco een tijdelijke or-
De strijd in het Verre Oosten.
In geallieerde kringen, die in
het bijzonder op de hoogte zijn
van den oorlog in het Verre Oos
ten, geloofd men steeds meer, dat
de overgave van Japan binnen
6 maanden zal komen.
Generaal Doolittle, leider van
den eersten aanval op Tokio is in
Washington aangekomen om een
nieuwe niet nader aangegeven
functie in den oorlog togen Japan
op zich te nemen.
Prins Karei Johann, klein
zoon van den Zweedschen koning
sluit een morganatisch huwelijk en
wordt vertegenwoordiger van een
groote Zweedsche firma in New
York.
NIEUWE BONNEN.
(Periode 28 Mel-2 Juni)
Bij de bakkers i
435 600 biscuits
seerde organisatie gereed, die volkc
men was berekend op haar verant
woordelijke taak In het oorspronke
lijk plan was de mogelijkheid over
wogen, dat het rijkebureau voedsel
voorziening, de distributiediensten en
andere burgerlijke instanties niet in
staat zouden kunnen zijn hun werk
zaamheid te verrichten. Dientenge
volge zou de organisatie berekend zijn
geweest op een totale noodvoorzie
ning. Nu door de gelukkige omstan
ligheden, d.w.z. de plotselinge oapi-
tulatie, het Rijksbureau Voedselvoor
ziening kon blijven werken, werd de
taak van het C.N.V. snel aan de ge
wijzigde situatie aangepast en zijn
hulp door Rb.V.V.O. even dankbaar
aanvaard.
Zoodra de Westelijke provincies
waren bevrijd, rukte het C.N.V. met
al zijn materiaal en uitgebreid wa
genpark als een militaire colonne op
naar het Noorden en zijn staf vestig
de zioh te 's-Gravenhage, waar onmid
dellijk in nauw oontact onder ge
noemd Rijksbureau werd samenge
werkt. Het C. N. V. verdeelde zich
over 13 districten, waar thans heil
zaam werk wordt verrioht ten bate
der noodlijdende bevolking. Het C.
N.Y. staat de bureaux van de voed
sel vooi ziening bij in de uitvoering
van hun werkzaamheden, zoowel daad
werkelijk als adviseerend.
Het C.N.V. waarvan aan het hoofd
staat de res. luit.-kolonel N. M. van
vervoert en verlaadt dage
lijks groote hoeveelheden voedsel over
de wegen van het Noordwesten, waar
bij honderden personen en een zich
steeds uitbreidend aantal vrachtvoer
tuigen en schepen zijn betrokken.
Zoo draagt het commissariaat nood
voorziening volkomen in militair ver
band, het zijne bij om de voornaam
ste civiele organisatie voor de voed
selvoorziening tot ieders weizijnen in
's lands belang perfeot te doen func-
tioneeren.
KERK EN SCHOOL.
Dt. M. de Boede.
Ds. M. de Goede, Ger. predikant
te Utrecht, is op voorstel van den
Burgemeester benoemd tot directeur
van Nederlands Volksherstel aldaar.
De kerkeraad heeft ds De Goede voor
den tijd van één jaar aan de Stichting
afgestaan, zoodat hij geen ambtelijk
werk behoeft te verrichten, echter met
dien verstande, dat zijn predikings
arbeid voortgang zal vinden.
Vrijgem. Qeref. Kerken.
De kerkeraad der Geref. Kerk te
(j&ngeslag heeft met zijn predikant,
Ds. W, Vreugdenhil, het verband met
de Geref. Kerken verbroken, aange
zien hij zich niet langer kan contor-
raeeren met de leerbeslissingen der
Geref. Synode.
Ds. L. J, Goris, Geref. pred. te
Emmer-Erfscheiderveen is om dezelf
de redenen in zijn ambt geschorst.
Ook Ds G. Staal, em. pred. te
Groningen, voorheen Geref. pred. te
Drachten, heeft zich bij de Vrijgem.
Geref, Kerken gevoegd.
£3 2 Kg. aardappelen
Zij, die eten betrekken van de
Centrale Keukens, moeten deze
bon inleveren bij het afhalen
der voedingskaarten.
Voor de periode van 27 MEI f.m.
JUNI 1945 zijn geldig verklaard:
B 468 van de noodkaart TV B
voor 12 L. melk
B 03 van het inlegvel GB 501
voor lO L. melk
07 van het inlegvel GC 501
voor lO L. melk
A 03 van het inlegvel GA 501
voor 2 L. melk
De aflevering op kinderbonnen en
noodrantsoenen heeft voorrang.
Vanaf Dinsdag 29 M«l 4.1.
verkrijgbaar bij de slagers:
437 250 gr. margarine of 200 gr.
vet (geldig t.m. 2 Juni
423 425 gr. visch in blik. Dit is
gelijk aan 15 OZS. Prijs per
blik van 15 OZS bedraagt
47V2 cent.
Tegen inlevering van ban P 20
in de kaart voor extra verstrekkin
gen, wordt aan de kinderen van 1-4
jaar f blikje flecondensoordo
m«lk verstrekt.
De afgifte heeft geheel gratis plaats
vanaf HEDEN bij de filialen van
Fa. de Gruyter, Haarlemmerstr. 156,
Maarsmanssteeg 10, Kore vaarstra ai.
en Fa. Pieck. Haarlemmerstr. 228-230.
PRINS BERNHARD TE AMSTERDAM
Z. K, H. Prins Bernhard Opperbe
velhebber der Binnenlandsche Strijd
krachten, heeft gisteravond een bezoek
gebracht aan het hoofdkwartier van
de B.S. te Amsterdam, waar hij bespre
kingen heeft gevoerd met den Gew
Commandant van het strijdend ge
deelte van den B.S. te Amsterdam.
STADSNIEUWS
MILITAIR GEZAG.
Met ingang van heden is het bureau
van do Sectie III M.G. (politie) van
Langebmg 87 overgeplaatst naar de
Doelenkazerne (Groenhazengracht).
INDONESISCHE NATIONALE BEWEGING
Vrijdagavond had in de Stadsgehoor
zaal de herdenkingesamenkomst plaats
ter gelegenheid van de 37ste verjaar
dag van de Indonerische Nationale Be
weging, georganiseerd door de Perhim
punan Indonesia. Het podium bood
met vlaggen en bloemen een feestelgke
aanblik. De voorzitter, de heer C. A
Kayadoe sprak een openingswoord,
waarin hij speciaal welkom heette Kol
Bishop en Lt. Kol. v. d. Horst, verte
genw. van het Mil. gezag. Spr. gaf een
beeld van het streven van de P. I. sinds
de oprichting op 20 Mei 1908 en ver
volgens de gevallenen herdacht, waar
na een minuut stilte werd in acht ge
nomen, waarna het Wilhelmus en het
Indonesische Volkslied werden gezon
gen.
Vervolgens was het woord aan prof.
mr R. P. Cleveringa. Spr. herinnerde
aan een toespraak van zijn medewer
ker jhr Ridder Bosch v. Rosenthal
waarin deze wel gewezen had op veel
verschil dat er tusschen Nederland en
Indonesia en beider inwoners, maar ook
op 't vele waarin beide overeenkomen
en een geluid voor de zelfstandigheid
van Indonesië.
Vervolgens wees spr. nog op het
groote werk van de aan Leiden verbon-
len naam van Vollenhoven, de ontdek
ker van het Adatrecht, waaraan deze
zijn geheele leven heeft gearbeid. Aan
deze vredesfaak moet verder gewerkt
worden. Eerst rest eohter nog de bevrij
ding van Indië en met de hunkerende
jeugd van ons land zult gij optrekken,
om een schooner eenheid van gelijk
waardige gebiedsdeelen te stichten,
dan het voorheen was.
Soeripno, secr. van de Indonesisch"
vereeniging zeide in zijn toespraak, dat
hoewel de vereeniging zich eerst to -
legde op cultureele on maatschappelij
ke arbeid, zioh allengs de noodzakelijk
heid voordeed om zich op politiek ter
rein te begeven. Op democratische
grondslag gebaseerd, welke tot uiting
kwam in den tijd van agressie weru
universeel met de andere democr. vol
ken de strijd tegen het nat. socialisme
en fascisme gevoerd. Ook hier heeft de
P. I. den strijd met de Nederlandsche
makkers gezamenlijk tegenover den
overweldiger gestreden, en ook haar
offers gebracht. Maar nooit heeft zij
haar grondnrincipe: een zelfstandig In
dië, ook gedurende de afgeloopen 6 ja
ren laten varen. Verblijd was de ver.
over de uitpraak van de Koningin in
1942, waarin zij goede vooruitzichten
voor Indonesië heeft laten hooren.
Vooreerst is er echter nog de ge
meenschappelijke strijd tegen Japan en
dan wacht Indonesië op een rechtvaar
dige eerbiediging van haar wenschen
Na de pauze werd het talrijk opge
komen publiek nog enkele nummers
Indische kunst geboden.