Jlimuie £eiiisdjc GTnumnf
I
1e serie:
1 April 1920 -
15 October 1941
Christelijk-Nationaal Dagblad voor Leiden en Omstreken
2e serie:
1e Jaargang, No. 7
Dinsda 15 Mei 1915
Abonnementsprijzen
Per week 26 cent; per maand £1.10; per kwartaal: bij betaling per giro of aan
bureau f 3.25; per aangeboden kwitantie f 3.35. Alles bij vooruitbetaling. Abonné's,
die hun krant per post ontvangen, worden als kwartaallezers geboekt.
Week- en Maandlezers worden alleen aangenomen in plaatsen met eigen bezorging.
Redactie en Administratie:
HOOIGRACHT 35 - LEIDEN - Giro 58936 - Telefoon 22710
Bijdragen van medewerkers, ingezonden stukken aan de Redactie. Abonnementen,
Advertenties enz. in te zenden aan de Administratie.
Hoofdredacteur: H. DIEMER. Redactie: B. VAN DER ROS
,<§tantibaj>tidj gtjcölebcn
mijn Ijcrt in tegïjen&iott"
BUITENLAND.
DE STRIJD OP TARAKAN.
Nederlandsche en Australische troe
pen op Tarakan zijn een mijl gevor
derd ten N. van de olievelden van
Djocata. Slechts hier en daar boden
de Japaneezen verzet.
WAARDEERENDE WOORDEN VAN
SOWJETRUSSISCHE ZIJDE.
Tijdens 't geallieerd overwinnings
banket ter gelegenheid van de Duit-
sche overgave zeide maarschalk Zhu-
kov, dat de vriendschap tussehen
Groot-Brittannie en de Öowjet-Onie
noodzakelijk is voor de toekomst der
mensehheid
HET EUROPEESCHE BINNENLANDSCHE
TRANSPORT.
Volgens een bericht van Anep uit
Londen hebben vertegenwoordigers
van de Ned. regeering met de regee
ringen der V. 8., Groot Brittannie,
Frankrijk, België ,en Noorwegen op
8 Mei een verdrag voor de voorioo-
pige organisatie van het Europeesche
binnenlandsche transport gesloten.
EEN GEALLIEERDE CONTROLECOMMISSIE.
De Amerikaansche Minister Stim-
son heeft de gezamenlijke plannen
van Engeland, Kusland, Amerika en
Frankrijk voor de bezetting van
Duitschland bekend gemaakt. Duitsch-
land zal geregeerd worden door een
Centralen Baad als controlecommissie,
verdeeld in verschillende afdeelingen:
een militaire afdeeling voor de ont
wapening van Duitschland en de
demobilisatie van het Duitschc leger,
een politieke atdeeling, een sociale
afdeeling ter opheffing van het Duit-
sche Arbeidsfront, en oplossing van
sociale vraagstukken, afdeelingen
voor de politie, post, telegrafie, radio
enz., een persafdeeling voor de cen
suur en derg.
De Kussen. Engelschen en Fran-
schen zullen hun organisatie op de
zelfde wijze opbouwen. Generaal
Eisenhower zal Amerika vertegen-
De gevallenen herdacht.
De zege is bevochten,
Ons Vaderland bevrijd,
Dat koste heel veel offers,
Het was een harde strijd.
En zij, die dit bevochten,
Die gaven leven, bloed,
Naar hen gaan onz' gedachten,
Wij brengen laatsten groet!
Vol dankbaarheid zijn allen!
In stilte thans herdacht
De helden, zij die vielen,
Daarvoor hen dank gebracht.
Wat zij toch voor ons deden,
Het werk door hen verricht,
We houden het in eere,
Dit is een dure plicht!
Gedenkdag van de Helden
Die vielen in den strijd;
Wij bidden God, den Vader:
„Laat toekomen hen 't Rijk!"
Doch het voorbeeld dat zij gaven,
Moet voor ons een richtsnoer zijn;
Laat ons dan te zamen bouwen,
Hen ten dank!....
Zóó moet het zijn...!!!
KORTE BERICHTEN
Reeds zijn omstreeks 80.000
krijgsgevangenen van het Britsche
Gemeenebest uit Duitschland in En
geland aangekomen.
Churchill verklaarde op een
persconferentie: de kiezers zullen
gelegenheid krijgen hun meening te
uiten over de regeering, die de over
winning heett georganiseerd. Gewel
dige problemen wachten nog op hun
oplossing. Wij moeten onze overwin
ning in het binnen- en buitenland
consolideeren.
De convooien over den Atlan-
tischen Oceaan blijven gehandhaafd,
daar slechts 12 tot 15 van de naar
schatting 300 Duitsche duikbooten
zich hebben overgegeven.
In diplomatieke kringen te
Washington hebben geruchten om
trent Japansche vredesaanbiedingen
gecirculeerd. Geallieerde autoriteiten
nemen dienaangaande een volkomen
stilzwijgen in acht.
Binnenkort keeren 153 000
Nederlandsche, Belgische en Pransche
arbeiders uit Duitschland terug.
Tussehen 9 en 11 Mei hebben
de Russen 560 000 Duitschers, onder
wie 45 generaals, gevangen genomen
De Amerikanen landden op de
noordkust van Mindanao en op Sylt,
Van de twaalf millioen ton
voedsel, die de Vereenigde Staten in
de komende twaalf maanden naar
Europa zullen zenden,krijgt Duitsch
land een aanzienlijke hoeveelheid,
hoewel het rantsoen blijft beneden
dat der bevrijde gebieden.
De Canadeesche strijdmacht
heeft tot 7 Mei 102.875 man verloren
aan dooden, gewonden en vermisten.
Bij de capitulatie van Berlijn
heeft de S.S. de tunnels van de U-
baan onder water gezet, waardoor
duizenden burgers en gevangenen
verdronken.
Zuid-Afrika heeft in San F,an-
cisco laten weten, dat het't mandaat
over Zuidwest-Afrika beëindigd wil
zien en dit gebied in de Unie van
Z. Afrika wenscht te zien opgenamen.
Rommel zou niet aan verwon
dingen bezweken, maar door Hitier
gedwongen zijn zelfmoord te plegen,
aangezien hij verdacht werd van
deelneming aan het complot van
20 Juli.
De kwestie Triest en de kwestie
Polen zullen de eerste onderwerpen
van bespreking vormen op de komende
conferentie Churchill. Stalin, Truman.
Datum en plaats der bijeenkomst zijn
nog niet vastgesteld.
Een Duitsche missie bestsande
uit vier generaals en 53 andere mili
tairen is in het geallieerde hoofd
kwartier aangekomen.
Uit het concentratiekamp Dachau
zijn 31,601 gevangenen, behoorende
tot ca. 40 naties, bevrijd.
De deputatie van Belgische
ministers, die naar Salzburg is gegaan
om koning Leopold te ontmoeten, is
met hem in contact getreden.
BINNENLAND
KRANS VAN H.M. KONINGIN WILHELMINA.
Ter gelegenheid van de herdenking van
het uitbreken van den oorlog vijf jaar ge
leden, heett de kapitein-vlieger E Hazel-
hoff Roeltsema, Ridder Miltaire Willems-
ojde, adjudant van H.M de Koningin, in
opdracht van Hare Majesteit een krans
gelegdop de plek in het Weteringplant
soen te Amsterdam, waar zoovelen door de
Duitschers zijn gefusilleerd.
Prinses te Tilburg en Eindhoven.
H.K.H. Prinses Juliana heeft te Eind
hoven een vergadering van het Roode
Kruis bijgewoond en te Tilburg een ver
gadering van de „Nationale Hark" (Hulp
actie Roode Kruis).
DE TAAK VAN HET MILITAIR GEZAG
De chef vau den Staf Militair Gezag,
Mr. H.J. Kruis, heeft vanochtend in de
persconferentie, die mede werd bijge
woond door den voorzitter van het college
van vertrouwensmannen, Jhr. Mr. Dr,
Bosch Ridder van Rosenthal, een uiteen
zetting gegeven omtrent de situatie, welke
thans is ontstaan, nu het militaire gezag
in de laatste bevrijde provincies is ge
vestigd. Het college van vertrouwens
mannen, dat volgens de instructies van
de regeering is opgetreden als vertegen-
weordiger der regeering, zoolang het Mili
tair Gezag niet was aangekomen, heett
thans zijn taak in hoofdzaak vervuld.
Generaal Kruis uitte zijn groote waar
deering voor het werk, dat de vertrou
wensmannen hebben verricht en deelde
mede, hun te hebben verzocht hem voor-
loopig nog van advies te willen- blijven
dienen.
Het ligt in de bedoeling, den te Breda
gevestigden Staf naar Den Haag over te
brengen, waaruit echter niet mag worden
afgeleid, dat het Militair G^zag zich voor
stelt, een dergelijk groot apparaat langen
tijd in zijn huidigen vorm te doen func-
tioneeren.
N00DKAARTEN WORDEN VERVANGEN
DOOR M.G.-KAARTEN.
Binnen onkele dagen zal tot uitreiking
van bonkaarten ter vervanging van
de tegenwoordige noodkaartenvan het
Militair Gezag worden overgegaan. De da
gen van het afhalen worden door de pl.
distributiediensten bekend gemaakt. Bij
het afhalen der kaarten moet de tweede
distributie-stamkaart worden meege
bracht.
Hoe lang blijven de Canadeezen?
De taak ons land te bevrijden van de
tegenwoordigheid der Duitsche troepen,
welke is opgedragen aan het Eerste Ca
nadeesche Legercorps, zal, naar wij ver
nemen, over eenige weken afgeloopen
kunnen zijn. Daarna zal een groot deel
van de troepen ons land ontruimen en
zal de macht aan de Nederlandsche
autoriteiten worden overgedragen.
De voedselposititie van ons land
Naar Maioor Eshuis, hoofd van de
Sectie Yoeding van den Staf Militair Ge-
zag, op een persconferentie mededeelde,
zal over eenige maanden het rantsoen in
de drie westelijke provinciën gebracht
kunnen worden op het medisch noodza
kelijke peil van 1800 calorien per dag.
De afloop van den oorlog, het gespaard
blijven van de Rotterdamsche haven en
de voorspoedige opruimingen in de bin
nenwateren, hebben gemaakt, dat de aan
voer beter zal zijn dan de voorbereiders
het verwachtten.
Limburgs kolenproductie.
Radio „Herrijzend Nederland" deelde
in 'n praatje over de kolenproductie van
de Limburgsche mijnen mede, dat de
minimum-behoefte aan steenkolen van
't bevrijde vaderland geschat kan worden
op 26000 ton per dag. De gemiddelde
productie op een normalen werkdag be
draagt thans nog niet het twee derde
gedeelte dnarvan. Allerlei factoren, zo
schaarschte aan geschikte kleeding en
materialen, zijn daarvan de oorzaak.
Hot eigen verbruik van de mijnen voor
de productie van gas en voor de neven-
bedrijven is daarbij zéér aanzienlijk.
Kinderen near Engeland.
Een lid van het comité van huisvesting
van Ned. kinderen in Engeland heeft
medegedeeld, dat tot nu toe reeds aan
vragen van 10.000 gezinnen zijn ontvan
gen. Reads 2000 Nederlandsche kinderen
bevinden zich tot herstel van gezondhoid
in Engeland,^erwijl er nog 18.000 worden
verwaoht. 500 Kinderen die Vrijdag aan
kwamen, zijn in de bnurt van Sheffield
ondergebracht.
Herrijzend Nederland" op 245 meter.
Radio „Herrijzend Nederland" deelt
mede, dat haar uitzendingen thans ook
opgolflengte 245 meter te beluisteren zijn.
H. J. Woudenberg gearresteerd.
Thans is ook de leider van het voor
malige N.A.F., H. J. Woudenberg,
arresteerd.
Leiden herdenkt de gevallenen.
Indrukwekkende plechtigheid bij het monument op „RhijnhofV
Kerkdiensten.
Leiden heeft gisteren de guvullenen
herdacht.
Deze plechtige herdenking vond plaats
bij het monument der gevallenen in Mei
1040, bij de begraafplaats „Rhijnhoft" en
werd voorafgegaan door kerkdiensten in
de Zuiderkerk en de R.K. kerk beide
aan den Lammenschansweg.
In de St. Petruskerk werd een plech
tige Mis gecelebreerd, terwijl voor de
Protestanten een dienst werd gehouden
in de Zuiderkerk, waarin voorging Ds.
R. C. Harder, die na het betrachten van
eenige oogenblikken stilte voorlas Openb.
20:1121, naar aanleiding waarvan hij
een korte herdenkingsrede hield. Spr.
wekte op de dooden te blijven eeren en
het komende werk van opbouw in hun
geest te verrichten.
De heer Han de Wilde declameerde
vervolgens het „Wilhelmus", waarna
twee coupletten van ons Volkslied wer
den gezongen. Deze dienst werd o.m. bij
gewoond door Lt, A. van Rietschoten,
als vertegenwoordiger van het Mil. Gezag.
Na atloop der kerkdiensten begaf men
zich naar een Haag weg, vanwaar geza
menlijk naar „Rhynhof" gemarcheerd
werd.
Voor de plechtigheid bij het monu
ment bestoud groote belangstelling. De
B.S. stond in carré opgesteld, waarbij
zich tevens afdeelingen en deputaties van
de omliggende gemeenten hadden aan
gesloten.
Tegen half elf' arriveerden de autori
teiten, o.m. de Can. garnizoenscomman
dant met zijn adjudant, maj. mr. F. P. E.
Bioemart8, com. Mil. Gezag, mr. A. van
de Sande Bakhuyzen, de weths. Wilbrink
en Verwey, de Comm. van Politie, H J.
Meijer, burg. A. J. Gerrevink, van Üegst-
geest, Ds, R. C. Harder, e.a., alsmede
vertegenwoordigers van diverse organi
saties.
Nadat de troepen der B. 8., welke onder
commando stonden van den heer Coenders
zich gepresenteerd hadden, speelde
„Werkmans Wilskracht" „AssesTod".
Vervolgens nam de heer A. van der
Neut het woord om een herdenkingsrede
te houden.
Spr. herdacht allereerst de gevalle
nen in Mei 1940, de mannen van Valken
burg, de mariniers van Rotterdam, de
helden van den Grebbeberg, Peel en Af
sluitdijk. Met verbeten woede vochten
onze soldaten tegen den overmachtigen
vijand, die geen 24 uren, zooals hij dacht,
maar dagen noodig had om ons leger te
doen capituleeren. Toen zij heengingen,
lieten zij een opdracht achter, n.m. om
hun werk voort te zetten. „Wij deden
wat wij konden, doet gij nu Uw plicht"
Een nieuw leger van mannen en vrouwen
ontstond in ons Vaderland, die met de
zelfde grimmige vastberadenheid den
vjjand het hoofd boden. Dit leger
moest het opnemen tegën nog meer ver
raad, soldaten, gestapo-agenten en Sicher-
heidsdienst. De rijen zijn thans gedund,
velen werden gegrepen in gevangenis en
en concentratiekamp gezet, of tegen den
muur geplaatst. Evenals de helden van
1940 hebben ook deze mannen en vrouwen
hun plicht tot het uiterste vervuld. Te
gen de achterblijvendeu zegt het Ned.
volk, dat het trots op hen is en dat het
hun nagedachtenis wil blijven eeren.
Op verzoek van spr. werd hierna één
minuut stilte betracht, waarna tot krans-
legging werd overgegaan. Achtereenvol
gens werden kransen gelegd namens de
B.S., Mil Gezag,het illegaal contact, het
personeel der interneeringskampen, 3e
Pol. Comp. de Indonesische verzetsbewe
ging, en het 22e Depót Bataljon.
Nadat de ban gesloten was, speelde het
muziekcorps de treurmarsch van Beet
hoven, terwijl de heer v. d. Neut zich
vervolgens richtte tot de mannen van de
B.S. Spr. zeide dankbaar te zijn, dat er
nog niet meer slachtoffers waren geval
len en dat al het schonen hier ongeschon
den is gebleven.
Het Ned. gezag, onder leiding van ons
Vorstenhuis moet weer als van ouds
worden gaëerdiedigd, en er wacht ons
veel werk. Laten wij dit groote werk aan
vangen met bezieling en trouw, zoodat
wij na eenigen tijd weer zijn geworden
een gezond herrezen Ned. votk, aldus
besloot spr. zijn rede.
De indrukwekkende plechtigheid werd
besloten met het zingen van twee cou*""
pletten van het „Wilhelmus", waarna de i
troepen afmarcheerden.
BEVRIJDE NEDERLANDERS.
Hieronder volgt een eerste opgave van
uit de Duitsche concentratiekampen be
vrijde Nederlanders. (Men dient er reke
ning mede te houden, dat deze namen niet
gespeid zijn).
A. Ascher, Amsterdam, Harry Baten,
Bloemeudaal, Nico Beukhoi, Ede, Isaac
Boekje, Den Haag, C. de Borg, Schiedam,
J. Burgers, Zutphen, Karl Kan, Deven
ter, P. Koenen, Sittard, Frits van Dijk,
Amsterdam, Lajos Ernhorn, Sittard, Al-
drie Elbe, Brun8sum, JEmmerik, Amster
dam, G. v. d. Emde, Arnhem, Jozef Frijber,
Den Bosch, A. v. Geifen, Utrecht, A. v. d.
Goor, Heel, W. Griek, Naai den, P. Havik,
Den Haag, A. v. Heel, Rotterdam, G. v. d.
tleide, Amsterdam, J. Hessen, Venlo, J.
Hoveling, Amsterdam, H. Koning, Hilver
sum, Nieolaas Kooistra, Deu Haag, JKort,
Haarlem, J. Kuit, Apeldoorn, H. Laatman,
Fai ijs, H. Lakmaker,N. v.Leeuwen, Voor
schoten, C. Limburg, Den Haag, J. Louis,
Amersloort, Mario Mares, RoeifMedema,
Musselkanaal, J. Meyer, Amsterdam, Ar
thur Luke, Voorbuig, Leon Neuburger,
Scheven ingen, Jozei Neuman, Amsterdam,
J. Luit, Vlaardingen, J.Ooievaar, Utrecht,
S. Prcsko, Den Haag, A. v. Puttelen,
Brunssum, Chr Reeks, Amsterdam, J. de
Ridder, Amsterdam, van Roesel, Tilburg,
A, Rozette, Amsterdam, M. de Ruiter,
Delft, J. Sengers, Haarlem, J. Schaafsma,
Bloemendaal, Joh. Schachtenleben, Wage-
uingen, G. Schouten, Den Haag, J Smeets,
Eysden, Alex SpieiAmsterdam, Bronislau
Stazia, Ede, Hendrik Steenbergen, Rotter
dam, Max Strauss, Brunssum, W. Stuiver,
Rotterdam, Isr. Stempel, Amsterdam, H,
Tettero, Den Haag, Lambert Tilly, Maas
tricht, Wilhelm Timmers, Rotterdam,
August van Tol, Scheveningen, Reinholt
Tombroek, Bergen op Zoom, Arie van
Vliet, Voerendaal, Joh. Vos, Huis ter Hei
de, T.v.d Walde, Amsterdam, B. War
merdam, Piet v. d. Berg, Amsterdam,
Wolfgang Wist, Amsterdam. Aart v. W ijn-
gaarden, Rotterdam, Antonie Woet, Am
sterdam.
Prins Bernhard in het Westen des lands.
Z.K.H. Prins Bernhard heeft een niet
officieel bezoek gebracht aan de bevrijde
steden in het Westen des lands en be
sprekingen gevoerd met de leiders 4i
verze
Prof. Gerbrandy in Den Haag.
De Min.-pres,, Prof. Mr. P. S. Ger
brandy, vertoefde in Den Haag, waar hij
een bespreking had met de vertrouwens-
Het driedaagsch bevrijdingsfeest.
Op 30 en 31 Mei en op 1 Juni a.s.
wordt in do hoofdstad het driedaagsch
bevrijdingsfeest gevierd.
Massale arrestaties te Amsterdam.
Sedert eenige dagen is te Amsterdam
een aanvang gemaakt met de massale
arrestaties van leden der N.S.B., den
Germaansche S.S. en symphatiseerenden#
Reeds zijn velen gevangen genomen.
Naar wij vernemen zou het aantal porso-^
nen., dat in de hoofdstad gearresteerd is
en degenen, die nog gevangen genomen
zullen worden, tezamen het cijfer 10.000
overschrijden.
De Duitschers naar Amersfoort.
Het concentratiekamp in Amersfoort,
dat door de Duitschers in 1941 werd
ingericht voor politieke gevangenen, is
thans het centrale verzamelpunt der I
Duitsche troepen in Nederland, alvorens «J
ze naar Duitschland worden teruggezonden