Nieuwe Leidsche Courant | 1941 | 30 juni 1941 | pagina 3

|e^OM|F^|

prj verplichte inlevering yan metalen

NDAG 30 JUNI 1941'

PAG. 3

in mogelijk zal ieder hoofd

in gezin of inleverings-
i bïïoor?9e P«rsoonl'ik worden
opgeroepen

Ufsresultii' r

ken* aatscourant no. 123 is opgenomen
Icing van de secretarissen-generaal
P'^andsche zaken, handel, nijverheid
de Tooiriart, van opvoeding, wetenschap en
»n, opdaiherming en van financiën, hou-
len plolu,re bepalingen betreffende de uit-
',n de Verordening inzake de in-
voordMlt(n metalen.

brdt o. m. het volgende bepaald:
wofd van een gezin of van een
OtrlCie^ingf als bedoeld in artikel 1 van
isluit bevolkingsboekhouding,
d 1936, no. 342, sedert gewijzigd,

todigl». »d" P«-

celinkooD^6 ander inleveringsplichtige,
i gepubUtde 9emeenle in eeni9 9ebouw»
liek w vaartuis wo°nt of verblijft of

bewaren' is' wordi' voor ,oov®el mo9e-
aance d'r den bur9emeesler schriftelijk
l,„,. £n om op den dag, het uur en de
haffen va.A

•schriften de °ProePln9 vermeld' ver"

of zich te doen verlegenwoor-
"or de vereischte inlevering van
voorwerpen, onder overlegging
I proeping.

e van

k t er de opgeroepen» goederen
MllSSCfeleverd, wordt hem een bewijs
'ering verstrekt, tegen inlevering
iMi de motaalwaarde van de in-

1 ae s(

)lsjewise

I goederen vergoed krijgt.

welk deel der ge-
zün verzonden, alsmede op
°n gelegenheid

tljdlg^ln de plaatselijke

heeft dtóepingei

A. A. M' verwerpen ter aan te duiden plu

Nederlan en waarschuwt de inleverlngsplichtl-
e besproït niet ontvangen van een oproeping
ee ideolfe, d» 10 d* v«»rde„Wg op,..

zetteje 5000 inwoners of minder wordt
nederlaaj één verzamelplaats ingericht.

het Itemeester of de aangewezen ambte-
dit ant/*iet, op verzoek van den versche-
dantón, een door dezen, gelijktijdig met
i volksgimg van metalen voorwerpen, over-
Sowjetuiyentarislijst, na vergelijking met de
voorwerpen, van een afdruk van
t bolsjeentestempel ten bewijze van ont-
u nie
den in i

en verl^arf de verschenen persoon, dat de
elinie sPene» c,9* de inleveringsplichtige
uw geden van het gezin of van de sa-
géén aan de verplichting tot
onderworpen voorwerpen be-
omdat! dan wordt hij toegelaten tot de
het ge#'ig van deze verklaring door het
van dl van 'Mn handteekening onder
uden. lelreffend formulier met overleg-
ts mann90hjkertijd van zijn identiteits
an wij |f zijn persoonsbewijs,
ïn de ni
te ontigp

de ofc
lh°
te voerfciii
helpt Ttter
zaken!d^ie,

eel aan daartoe door den bi

metalen voorwerpen of deelen
de tot den bedrijfs- of maga-
Overheldsbedrijven, kleinhande-
vertegenwoordigers, die voorraad
en, groothandelaren en fabrikan
ten maximum van 1000 kilogram
i gsplichtigi

af, dat
bedenkf"
na heSi

netto-gewicht der ln het vorige lid
rwerpen per Inleveringsplichtige meer
i 1000 kilogram, verstrekt de burge-
tsplichtige JJ

inleveringspllchtlgen i

inventarislijst,

gespecificeerde gewichts-
- werpen

leinhanöelare

den kostprijs.

de totale waarde,

de jt>urcau voor Non-ferro "metalen op te
hjnees

iker da tevens oen gespec
toekonfcr vermeld ingaan f
eft dit) waarde der metalen
bereke

;s voiteK

s, rn 1 groothandelaren dienen bovendien de
kken Fde volgens hun inkoopfacturen

tke ki&J,
ten hei

voiijere gevallen
volk, I

die dieirt de verschenen persoon, dat de op-
c.q. de inleveringsplichtige of de
er oa het gezin of van.de samenwoning:
in of meer van de ingeleverde voor-
Eurcj- wegens de aanwezigheid van een
anden'geval, als bedoeld in artikel 6, tweede
1, datfrordening een hoogere vergoeding
dan de metaalwaarde, dan wordt
villen kanteekening gehouden, mits het ter
vopnde met redenen omkleed verzoek-
in den belanghebbende, begeleid van
eschreven taxatierapport van een be-
jhatter, is of gelijktijdig wordt inge-

^oekschrift met taxatierapport wordt,
verklaring, hou-
i it het daarin beschreven voorwerp
is ingeleverd en dat het bijgevoegde
pport is van een beëedigd deskun-
riijk binnen 8 dagen na de indiening,
Sjd aan den burgemeester of aan een
te upjzen instantie, die ter
list. Tegen de beslissing is geen .voor-
pegelaten.

beslissing wordt den verzoeker
mededeeling gedaan.

borwerpen. enz.
dl

eljjktert de opgeroepene dat de inleve-
|tige bovendien of uitsluitend voor-
.geijjipioet aanmelden van hoóge weten-
cele ïke> geschiedkundige of kunstwaarde
m(/aardevo1 volksgoed te beschouwen
°en, dan wordt'hem een formulier ter

Invulling en onderteekening verstrekt, welk
formulier binnen acht dagen bij den burge
meester moet worden ingeleverd.

De aangemelde voorwerpen van hooge we
tenschappelijke, geschiedkundige of kunst
waarde of als waardevol volksgoed te be
schouwen voorwerpen worden, opdat te ge
legener tijd kan worden beslist omtrent de
verplichting tot inlevering, overeenkomstig de
nader door den secretaris-generaal van het
departement van opvoeding, wetenschap en
cultuurbescherming te stellen regelen, ter
plaatse onderzocht en beoordeeld door de
daartoe door dien secretaris-generaal aange
wezen deskundigen. Hiervoor worden aan de
belanghebbenden geen kosten in rekening
gebracht.

Beoordeeling en schatting

Ten behoeve jan de voorlichting van de
burgemeesters of de door dezen aangewezen
ambtenaren, ter zake van de in artikel 3 be
doelde voorschriften, wordt ingesteld:

bij het Rijksbureau voor Non-ferro meta
len, afdeeling Inlevering Metalen, een „In
lichtingenbureau Metalen", dat gevestigd zal
zijn: Lyceumplein no. 18 te 's-Gravenhage,
telefoon intercommunaal 116070

bij het departement van opvoeding, weten
schap en cultuurbescherming, een „Inlichtin
genbureau Kunstvoorwerpen en Antiquitei
ten", dat gevestigd zal zijn: Oostduinlaan 2
te 's-Gravenhage, telefoon intercommunaal
letters MMM;

De burgemeester draagt zorg, dat tijdens de
inlevering in elke verzamelplaats steeds ten
minste éen persoon van gemeentewege aan
wezig Is, die geacht kan worden in staat te zijn,
de ter inlevering aangeboden metalen voor
werpen te beoordeelen en te onderscheiden vol
gens de metaalsoorten. De beoordeeling en
onderscheiding geschieden kosteloos.

Door middel van de plaatselijke pers brengt
de burgemeester tijdig ter kennis van de be
langhebbenden welke in de gemeente of in de
naaste omgeviig der gemeente woonachtige
personen als beëedigd deskundige (taxateur)
bijzondeie gevallen, kunnen worden ge-

het mderzoek verbonden kosten zijn
voor rekeninj van den belanghebbende en
kunnen niet t«n laste worden gebracht van de
gemeente of ïan het rijk.

Voor elk oiderzoek-en het daaromtrent op
te maken rapport wordt door een beëedigd
deskundige fen hoogste een bedrag van vijf
gulden ln relening gebracht

Het transport

Hoewel de inlevering van metalen voor
werpen als rigel op de verzamelplaats, daar
toe door den burgemeester aangewezen, moet
geschieden zonder vergoeding van of
tegemoetkomng in de kosten van overbren
ging of traniport, is de burgemeester be;
voegd, in het geval de in te leveren metalen
voorwerpen een gezamenlijk gewicht van
tien kilogram te boven gaan, op verzoek van
den inleveriigsplichtige, die voorwerpen van
gemeentewege te doen afhalen. Hiervoor
worden aan den inleveringsplichtige geen
kosten in rekening gebracht.

Gaat het otaal gewicht der door particu
liere persomn in te leveren metalen voor
werpen twinig kilogram te boven, dan is de
burgemeeste' gehouden, op verzoek van den
inleveringspichtige, voor het kosteloos af
halen dier voorwerpen van gemeentewege
zorg te dragn.

De vergoeding

Tenzij de inleveringsplichtige of wie hem
vertegenwoirdigde heeft verklaard ten be
hoeve van een Nederlandschen Staat afstand
te doen var het recht op vergoeding van de
metaalwaane der ingeleverde voorwerpen
geschiedt d( uitbetaling van de aan de recht
hebbenden ;oekomende bedragen, zoo spoe
dig mogeljk na de algemeene inlevering,
door den gmeente-ontvanger, tegen afgifte
van het vor voldaan geteekende deel B.
van de opDeping, model I, overeenkomstig
de volgendi maatstaven:

a. koper tegen 40 per 100 kg.

b. messing tegen 25 per 100 kg.

c. nikkel tegen 120 per 100 kg.

d. tin tegen 140 per 100 kg.

e. lood tegen 10 per 100 kg.

f. legeerinen en der
gelijke netalen.. tegen 20 per 100 kg.

De ultbealing geschiedt, ten laste van de
gemeenteks, op de door den burgemeester
te bepalenen in de plaatselijke pers bekend
te maken vijze.

Kan?r van Koophandel en
Fabriiken in de Zaanstreek

In de jogste vergadering van de Kamer van
Koophandc en Fabrieken voor Zaanland heeft
de voorzitr, de heer J. A. E. Verkade, een
inleiding ghouden over clandestiene slachtin
gen, kettiq- en sluikhandel en prijsopdrijving.

Het stanpunt, dat het bureau van de Kamer
inneemt, adus spr., is kortweg het volgende:
Als strijded met de ingestelde watten en ver-
ordeningeii en indruischend tegen de zedelijk
heid en denbare orde, zijn deze zaken ten
zeerste te reroordeelen.

Met dez mededeeling zouden wij kunnen
volstaan, \anneer het niet onze vaste overtui
ging was, at de overtreding van de betrokken
wetten en iesluiten niet zoo zeer geschiedt door
den reëela handel, dan wel door een soort
zwarten hndel, die zich daarnaast heeft ge
vestigd.

Spr. riatte een waarschuwing tot den
reëelen hadel omdat de zwarte handel en de
prijsopdrijing het gevaar ln zich hebben, zich
als een btmettelijke ziekte te verspreiden en
de mogelkheid, dat ook een tot dusver bona
fide handiaar aangestoken zal worden, is dus
niet denkfeeldig.

Knoeien met levensmiddelen

Het ergerlijke bedrijf

De leider van het Nederlandsch Agrarisch
Front, de heer E. J. Roskam, heeft, naar het
A N.P. meldt, in de persconferentie te 's-Gra
venhage gesproken over het knoeien met
levensmiddelen.

Hij zeide aan de leden van het Agrarisch
front order te hebben gegeven al hun krach
ten in te spannen om het geknoei met levens
middelen den kop in te drukken, zoo begon
spr. Dit beteekent-, het frauduleus slachten
tegen te gaan en te zorgen, dat er geen
granen, aardappelen, eieren of andere levens
middelen aan de distributie worden ont
trokken.

Het is geen geheim meer dat er zeer aan
zienlijke hoeveelheden van onze producten
aan de regelmatige distributie onttrokken
worden door frauduleus slachten van vee en
door den sluikhandel in aardappelen, eieren
en granen. Hieraan dient paal en perk te
worden gesteld en de mannen van onze or
ganisatie zullen er dag en nacht op toezien,
dat dit ergerlijk bedrijf van heden af voor
goed de kop wordt ingedrukt.

Meer dan 300,000 varkens zijn in
eenige maanden frauduleus geslacht.
Wekelijks zijn er tenminste 1000 koeien
verkocht buiten de gewone distributie
om, om nu maar te zwijgen van de
eieren, granen en andere levensmidde
len, die dagelijks worden weggemoffeld.

Om dit nu voor goed uit te roeien is het
noodig er eerst wat dieper op in te gaan.
Ons boerenvolk is een volk, dat nog veel
gezond rechtsbesef in zich draagt. Hoe is het
dan mogelijk, dat iets dergelijks kon gebeu
ren?

Laten wij deze zaak eens precies zeggen
zooals zij is: als de boeren niets leverden aan
de smokkelaars en de hamsteraars, dan was
het kwaad bij de bron afgesneden. Dit neemt
de verantwoordelijkheid van die hamsteraars
en scharrelaars niet weg, maar het wil wel
zeggen, dat de boeren niet alleen den plicht,
maar ook de macht hebben, dit kwaad te
keeren.

BRAND IN ZUIVELFABRIEK

Gistermiddag ontstond door tot nu toe onbe
kende oorzaak brand in het machinegebouw
van de Coöperatieve Zuivelfabriek De Hem
te Oosthem. De wind joeg het vuur in de rich
ting van het fabrieksgebouw en de directeurs
woning. Spoedig waren twee groote automo
bielspuiten van de gemeente Wijmbritseradeel
aanwezig, welke onmiddellijk water gaven,
daarbij nog geholpen door twee slangen op de
waterleiding. Het vuur werd aangetast met zes
stralen. De motorspuit van IJlst, welke ook op
het terrein van den brand verscheen, behoefde
geen dienst te doen. Het vuur kon beperkt ge
houden worden tot het machinegebouw, dat
echter geheel uitbrandde. De fabriek is tegen
brandschade verzekerd. Hoewel het groote
hoofdgebóuw geen schade heeft opgeloopen,
mist de fabriek kracht en licht en zal daardoor
gedurende geruimen tijd niet kunnen werken.

In het uitgebrande perceel waren, behalve
een stoommachine, een dieselmotor en eenige
andere voor het bedrijf noodzakelijke instal
laties opgesteld. B. en W. van Wijmbritser
adeel en IJlst waren bij het blusschingswerk
tegenwoordig.

Rembrandt's Eendracht van het
Land

Dr. J. D. M. Cornelissen, hoogleeraar te
Nijmegen, heeft een studie gewijd aan het
bekende schilderij van Rembrandt, blijkens de
beschrijving van Rembrandt's faillieten boedel
(1656) „De Eendracht van het Land" geheeten,
dat zich sedert 1865 in het bezit van het Mu
seum Boymans bevindt Schmidt Degener heeft
aangetoond, dat de oude opvatting, als zou De
Eendracht van het Land den vrede van Munster
uitbeelden onjuist is: hij dateerde het werk
1641 en nam aan, dat het een voorstudie van
de Nachtwacht was, een verheerlijking van de
Hollandsche, in het bijzonder van de Amster-
damsche militie. Tegen deze opvatting verzette
zich Hofstede de Groot, die tot een verzinne
beelding van de tweedracht besloot. Ook dr.
J. Six heeft zich tegen de opvatting van
Schmidt Degener verzet, zonder zelf tot een
zeer overtuigende verklaring van de allegorie
te kunnen komen.

Prof. Cornelissen toont nu aan, dat het vraag
stuk door historisch onderzoek tot een oplos
sing is te brengen. Aitzema's „Saken van Staet
en Oorlog" bieden, naar hij constateert, ge
noeg om Rembrandt's bedoeling duidelijk te
maken. In 1641 heeft de handhaving van de
eendracht de bijzondere belangstelling door
Hollands verlangen troepen af te danken en te
verminderen en er ontstonden spanningen tus-
schen stadhouder en generaliteit eener-, het
gewest Holland anderzijds, welke deze een
dracht bedreigden. Waarop berustte naar de
meening onzer voorouders die eendracht? Het
antwoord op die vraag luidde, dat de „gron
den van eenen vasten staet zijn religie, justitie,
politijcke en krijghs-ordre", m.a.w. religie, jus
titie, unie en militie.

In een uitvoerige uiteenzetting voert prof.
Cornelissen argumenten aan ten betooge, dat
het juist de beteekenis dezer vier fundamenten
van 's lands eenheid is, welke Rembrandt in
beeld heeft willen brengen, een betoog, dat
ons alleszins belangrijk voorkomt.

Dr. F. Schmidt Degener heeft inmiddels in
het Maandblad voor Beeldende Kunsten (Juni)
zijn bezwaren tegen het betoog van dr. Cor
nelissen uiteengezet.

Dr. J. D. M. Cornelissen. Rembrandt.
De Eendracht van het Land (Nijmegen.

BINNEN S CHEEP VAART

Een commissie is ingesteld tot het geven van
advies bij de verdeeling der contingenten van Jjzet
en staal, ten behoeve van de binnenscheepvaart.
In die commisie zijn benoemd tot:

lid en voorzitter: mr. K. Vonk; lid en plaatsver
vangend voorzitter: ir. E. Smit Fzn.; leden: A. G
K. Schouten: mr. W. Jonker; F. Balhuizen, plaats-
;en afgevaardigde

Misbruiken bij het verhuren
van huizen

Sleutelgelden zijn verboden

Het komt den laatsten tijd herhaaldelijk
voor, dat wanneer woningen te huur worden
gevraagd, men daarbij een bepaald bedrag
als belooning voor het aanbieden van de
woning ln het vooruitzicht stelt. Deze sleutel-
gelden, welke men zich nog uit de laatste
jaren van den vorigen oorlog zal herinneren,
varieeren van 2-50 tot 25» en zijn ln som
mige gevallen nog belangrijk hooger. Derge
lijke aanbiedingen worden zelfs openlijk ln
advertenties gedaan.

De gemachtigde voor de prijzen vestigt er
de aandacht op, dat deze handelwijze in strijd
is met het Huurprijsbesluit 1940 en wordt
beschouwd als prijsovertreding. Zoowel
degene, die sleutelgeld aanbiedt als hij, die
het aanneemt, zijn evenals tusschenpersonen,
zooals woningbureaux, strafbaar.

De inspecteurs voor de prijsbeheerschlng
zullen streng optreden tegen deze misbruiken,
die in' den grond een ontduiking zijn van de
bepalingen, die huurprijsverhooging verbie
den. Dit geldt ook voor de gevallen, waarin
de verhuurder de eisch van overneming van
de inboedel als voorwaarde voor het aangaan
van de huurovereenkomst stelt. Ook hier
begaan zoowel de verhuurder als de huurder
een strafbaar feit.

Het Geldersch Landschap koopt
de heerlijkheid Beek

Eenige jaren geleden heeft de stichting Het
Geldersch Landschap het buitengoed Bron
huizen, gelegen op den heuvelrug ten oosten
van Nijmegen op de grens van deze ge
meente en de gemeente Ubbergen gekocht
met financieele medewerking van de ge
meenten Nijmegen en Ubbergen. Het betrof
hier een stuk uniek natuurschoon, waaraan
ook nog historische herinneringen zijn ver
bonden. Aan het Bronhuizerbosch grenst de
heerlijkheid Beek. Het gevaar was niet denk
beeldig, dat dit plekje door bebouwing op
den duur verloren zou gaan en althans als
recreatieoord niet meer ten dienste van de
bevolking zou staan.

Dit gevaar is thans afgewend, want de
familie van Rand wij ck heeft zich bereid
verklaard dit terrein, groot ongeveer 42
hectare, te verkoopen aan Het Geldersch
Landschap, waardoor het met het Bronhuizer
bosch kan worden vereenigd.

Het Geldersch Landschap heeft een beroep
gedaan op Nijmegen en Ubbergen om het haar
mogelijk te maken de heerlijkheid te kunnen
koopen. De Stichting zal voor aankoop, over
drachtskosten en eenig werkkapitaal de be
schikking moeien hebben over 60,000. Voor
gesteld wordt thans, dat Nijmegen en Ubbergen
resp. 40,000 en 20,000 leenen tegen afgifte
van schuldbekentenissen rentende 2 pet. De af
lossingen en rente, alsmede de kosten van
onderhoud zullen worden voldaan uit de op
brengsten van het landgoed en uit een bij het
Rijk aan te vragen jaarlijksche subsidie, terwijl
de stichting het ontbrekende voor haar reke
ning zal nemen. Op de obligaties zal jaarlijks
1000 worden afgelost, zoodat de geheele
schuld in 60 jaren zal zijn terugbetaald.

B. en W. van Nijmegen stellen thans den
raad voor aan de stichting een geldleening te
verstrekken, groot 40,000.

Het Nederlandsch sanatorium
te Davos

Hel verslag over 1940.

Aan het jaarverslag over 1940 van de v»-
eeniging tot behartiging der belangen van
Nederlandsche longlijders (het Nederlandsch
sanatorium te Davos), is het volgende ontleend:

Het sanatorium kon normaal worden geëx-
ploiteeerd. de bouw heeft regelmatig voortgang
gevonden en het vereenigingsappaqaat bleef
intact. Zij, die voor opneming in aamrierking
wenschen te komen, kunnen zich voor alle in
lichtingen over de reis en het verkrijgen van
visa wenden tot het bureau in Den Haag, De
Bruynestraat 66.

Het geringer aantal patiënten heeft het exploitatie
tekort sterk doen stijgen, de genomen bezuinigings
maatregelen hebben niet kunnen vermijden, dat Het
bedrijfstekort over het afgeloopen jaar meer dan
verdubbeld is.

Op 2 Januari 1941 bedroeg het aantal leden in
Nederland 1492 (v.j. 15111 met een totaal bedrag
aan contributies van 7.399.44 (v.j. 7.707.34).

Aan het verslag van den geneesheer-directeur ont-
leenen wij nog:

Den 23sten December werd tot aller vreugde en
voldoening het nieuwe huis betrokken.

Het nieuwe gebouw heeft een capaciteit van 67
bedden voor patiënten en 19 voor personeel.

Omstrent het aantal verpleegden bevat het verslag

Op 1 Januari 1940 waren aanwezig:

mannen vrouwen totaal
56 39 95

bijgekomen in 1940 14 4 18

Totaal 70 43 113

afgevoerd in 1940 40 26 60

Aanwezig op 31 Dec. 1940 30 17 47

Het aantal verpleegdagen bedroeg 25514 (v.j. 38786)
als volgt over het jaar verdeeld: Januari 2908, Fe
bruari 2687, Maart 2629, April 2270, Mei 2292, Juni
2186, Juli 2156, Augustus 30-77, September 1781, Oc
tober 1638, November 1467, December 1414. De ge
middelde dagelijksche bezetting bedroeg 69.7 (v.j.
106,3).

besluit I t

W. J. K. Baay. chef
tingsdienst bij het depai

t Autobevrachtlngs-

t Woudt, kapitein der artiller

e-luitenant der infanterie, op noi
>n den Autobevrachtingsdienst.

Werkverschaffing
aan steunbehoevende kunstenaars

E»n commissi» geïnstalleerd

De gemeente Den Haag heeft van haar be
langstelling voor de kunst en d'e sociale
positie van de kunstenaars in den loop der
jaren herhaaldelijk d'oen blijken. Vele op
drachten heeft zij doen uitvoeren, tal van
kunstwerken sieren de stad. Nog kont geleden
is 10,000 voor de tweede maal voor dit doel
beschikbaar gesteld.

Thans is een andere vorm gevonden, die
eldens, met name te Rotterdam, reeds met
6ucces is toegepast, doch voor Den Haag, een
enkele uitzondering daargelaten, nieuw ls.

Burgemeester en wethouders hebben een
cimmissie in het leven geroepen, aan welke
(s opgedragen speciale opdrachten te zoeken
voor steunbehoevende kunstenaars.

De nieuwe vorm is, in afwijking van de
beide andere vonmen, waarbij vooral de be
gaafden geholpen werden, van overwegend
eociaal karakter.

Het is de bedoeling opdrachten te
oeken van een eenvoudiger aar, die anders
niet zouden worden uitgevoerd*, en die
niet in aanmerking komen om in een der
rubrieken van groote opdrachten te wor
den opgenomen, doch die wel d'egelijk
waarde hebben voor de gemeente. Aan
het bezwaar, dat kunstenaars met nutte
loos en waardeloos werk worden bezig
gehouden, wenscht de commissie geen
voet te geven. De opdrachten worden uit
gevoerd in werkverschaffing tegen be
taling per week. De commissie beoordeelt
hoeveel tijd geacht kan worden met het
werk gemoeid te zijn en stelt aldus de
belooniqg vast Het Rijk draagt in de
kosten bij.

Woensdag 25 dezer is de commissie geïn
stalleerd door den wethouder voor Sociale
Zaken, den heer L. Buurman, die als haar
voorzitter optreedt. Tot leden zijn benoemd
de heeren dr. G. Knuttel Wzn., directeur van
den dienst voor Kunsten en Wetenschappen;
W. C. A. Riem Vis, directeur van den dienst
voor Maatschappelijk Hulpbetoon; mr. A. R.
Visser, secretaris-penningmeester van het
Voorzieningsfonds voor kunstenaars; Willy
Sluiter, voorzitter van de adviescommissie A
uit de samenwerkende kunstenaarsvereeni-
gingen; H. v. d. Kloot Meyburg, architect
B.N.A., voorzitter van de adviescommissie B
Uit d'e samenwerkende kunstenaarsvereni
gingen; Jan Bakker, voorzitter van het steun
comité voor beeldende kunstenaars; mr. D.
J. Gorter, wnd. chef van de afdeeling werk
verruiming van het departement van Sociale
Zaken, secretaris der commissie in de heer
K. Voskuil, hoofdcommies ter gemeente-
secretari, Kerkplein. 2, tot wien zij, die
meenen in aanmerking te komen voor op
drachten als hier bedoekt, en die niet langs
den weg hunner organisatie tot de commissie
komen, zich kunnen wenden.

Een voorloopige lijst van werken is door
de commissie onmiddellijk in behandeling
genomen.

Land- en Tuinbouw

HET ZUID-HOLLANDSCH GLASDISTRICT
De proeftuin Is van groote beteekenis

Van hoe groote beteekenis de tuinbouw
in het Westland en naaste omgeving is mag
blijken uit wat we in het jaarver-dag 1940
van den Proeftuin voor dit district vinden.

Zooals men zal weten bestaat deze proef
tuin sedert 1900 en heeft hij in den loop der
veertig jaren van zijn bestaan niet wginig
tot de ontwikkeling van den tuinbouw mee
gewerkt.

Dit blijkt ook wel uit het verslag, waarin
er op gewezen wordt, dat de groote on1 wik
keling feitelijk dateert van het begin 1927,
toen besloten werd, dat de proeftuin over
een veel grooter gebied dan vroeger zou uit
strekken. Vooral na 1935, toen het grond
onderzoek zich zeer sterk begon uit te
Jjreiden, toen vraagstukken als het verzouten
van kasgronden en van het gietwater naast
de bemestings- en rassenproeven werden ter
hand genomen, ontstond een nauwe lotsver
bondenheid tusschen proeftuin en tuinbouw
in dat deel van het land. Het grond
onderzoek bleek voor den tuinder van
primair belang te zijn, en het werd uitgebreid
met de N-, P- en K-bepaling; daarnaast
gaven talrijke bemestingsproeven in betonnen
putten een ruimer inzicht in de behoeften
der gewassen.

Zooals bekend, zijn het in het eigenlijke
Westland vooral de druiven, perziken en
tomaten die de aandacht vragen, terwijl in
„de Kring", in de omliggende streek, de
groentegewassen de boventoon voeren. In
het Westaland komen dan ook vooral kassen
voor, terwijl het platte glas weer voor de
groenteteelt gebruikt wordt. Kring en West
land vormen sinds Maart 1927 het Z.H.-
glasdistrict, en het belang van dit pi-oductie-
centrum kan o.a. blijken uit de glasopper
vlakte; van de bijna 3000 ha glas in ons
land, neemt het Z.H.-glasdistriict er ruim
2000 in.

Enkele statistische gegevens kunnen hier
een plaats vinden. Van de 634 ha fruitkassen
in genoemd district worden 565 ha met
druiven beteeld, waarvan 163 ha ge
stookt; slechts 67 ha zijn voor perziken, bloe
men of groenten in gebruik. Met tomaten
is 914 ha beteeld, hiervan worden 329 ha
verwarmd. De in hoofdzaak te Loosduinen
gelegen kassen voor komkommers nemen
16 ha in, alle gestookt. De hoeveelheid ge
bruikte kolen bedroeg voor het geheele ge
bied in het seizoen 1939-'40 ruim 232,000 ton.

Wat het verbruik aan kunstmest betreft,
dit bedroeg in 1939 per ha 259 kg N, 173 kg
P30B en 246 kg KsO. Als die hoeveelheden

Zw. Ammoniak (20% N) 1295 kg per ha

Patentkali (26% K20)1184 kg per ha

Super (20% P2Os) 865 kg per ha

Dit .zijn inderdaad respectabele hoeveel
heden. Ook nog uit een ander oogpunt kan
het belang van dit productiegebied blijken.
De gezamenlijke post voor 1 o o n e n bedraagt
er per jaar ruim 15 millioen gulden, inclu
sief het gezinsloon en ook ondernemersloon,
geschat op 30.per week. Nog sprekender
is het bedrag van gemiddeld ongeveer
3200.per ha, dat als arbeidsloon wordt
uitbetaald. Dit gemiddelde geeft voor som
mige zeer intensieve teelten nog geen vol
doende voorstelling. Zoo bedraagt voor kas-
komkommers het loon (zonder ondernemers-
loon) ongeveer 10,000.— per ha.

Financieele Berichten

leenenVwip^erzelkering St. Eloy te Rotterdat
De gemiddeld gekweekte rente, steeg va

schrijven en wel voor 15,000 uit de"i

bijzondere risico's en 17,554 uit de extra" reserve.

H-St In de bedoeling het bedrag der schade-
uitkeering na ontvangst te boeken ten gunste de*
hiervoor genoemde reserve-rekeningen.

Aan de nabestaanden van alle oorlogsslachtoffers
werden de verzekerde bedragen ten volle uitge
keerd. Hiermede was gemoeid pl.m. 13,500.

De productie van nieuwe verzekeringen was ln
Mei, Juni en Juli gering. De afvoer overtrof den
a vooruitgang in ver

leg ln 1940 i

totaal

15,609,497.

Aan kapitaal bij overlijden werd uitgekeerd
f 89.635 73.248).

De waargenomen pollssensterfte bedroeg voor de
volksverzekering 72,39 (61..33) pet. van de bereken
de sterfte; voor de kapitaalverzekering was dit per
centage o3.52 (v.j. 34.25) pet. De uitkeeringen van
38 074 exPIratie bedroegen 58,911 tegen
r^Aan^afkoop werd^ uUgekeerd 52,286 of 11.408

Het premie-inkomen steeg met 11,973 tot
542,144. Aan koopsommen (premie in eens) werd
ontvangen 3005 5321).

A A f 9779g De rekening

1 geeft e

letto i

ïrschot van 53.146,

lager is dan over 1939. mede in verband i
feit, dat na 14 Mei van de verwoeste panden van
zelfsprekend ggen huur meer werd ontvangen. De
onderhoudskosten waren lager. De huurschade wa
gens leegstaande woningen was miniem.

heele premiereserve wordt berekend 3&
irge 1.21 pet. bedroeg.

lommen per 3X

pet. zoodat di
edraagl

itale boekwaardi

ïrnietigde eigendom

men bedraagt 84,000 ineï. den grond.

Het per 31 Dec. uitstaande bedrag aan hypothe
sen is i 1.341.156. De onderpanden van 9 hypothe
caire leeningen tot totaal in hoofdsom 93.185 wer-

rekening polisbeleeningen geeft geringe stij-

Het totaal der

22,500. Blijft de
gespaard, dan k
komende bedrag

voor uitbreiding 1,696. Van het'rAf
boekt op de res. voor bijzondere risico's 22.500.
7TAnrrderï fereserveerd voor dg winstbelasting
L zoodat gereserveerd kan worden voor da
winstuitkeering ar.n de leden-verzekerden 13.337,
zooaat het voor wins t, uitkeer inn gereserveerde be
drag per 31 Dec. 48,459 wordt.

Overdracht van de directie.

Zaterdag heeft de overdracht van de
directie der Algemeene Kunstzijde Unie plaats
gehad in een der kantoorgebouwen.

Prof. I. P. de Vooys droeg zijn functie over
aan den nieuwbenoemden directeur, ir. Th. S.
G. J. M. van Schaik, die daarna het woord
richtte tot den scheidenden directeur om, ook
namens het personeel, er zijn vreugde over uit
te spreken, dat prof. de Vooys als gedelegeerde
commissaris zijn steun aan de A.K.U. zal blijven
geven. Daarna heeft de heer Jac. Daniels,
adjunct-directeur namens het geheele personeel
zijn vreugde uitgesproken over die benoeming
van den heer van Schaik en daarbij den vol-
ledigen steun van het personeel toegezegd. Een
comité uit het geheele personeel heeft daarna
bij monde van jhr. J. M. van den Bosch,
adjunct-directeur, als huldeblijk aan prof. de
Vooys zijn geschilderde portret aangeboden. Er
volgde een drukbezochte receptie.

Aandeelen A.K.U. te Berlijn

Herleidingskoers:
100 Rm. 132.70

Van 1 Juli af zal de omrekeningskoers van
de tot den handel aan de Berlijnsche beurs
toegelaten doch thans nog niet genoteerde
aandeelen A.K.U. worden vastgesteld op
Rm. 132.70 voor fl. 100.

Wisselkoer sen

KOERSEN NEDERL. CLEARINGINSTITUUT

Koersen voor stortingen op 30 Juni tegen
verplichtingen in.

Belga's 30.1432 Dinar (o. sch.) 3.43

Zwits. fr. 43.56 Dinar (n. sch.) 4.23

Fransche fr. 3.768 Turksche p. 1.4514'

Lires 9.87 Lewa 2.30

Deensche kr. 36.37 Pengö (o. sch.) 36.519

Noorsche kr. 42.82 Pengo (n. sch.) 45.89

Zweedsche kr. 44.85 Zloty (o. sch.) 35.

Tsjechische kr. Zloty (n. sch.) 37.68

(oude schuld) 6.42 Lei 1.28

Lankman helpt mee, dominee. Hij
tein, als ik om de een of andere reden
eeiH gaan. Hoe denkt u er ovei?"
een1 Over uw plann'en? Ze zijn prachtig,
ir Verlaan. God geve dat u slaagt. Op
jlp kunt u rekenen, dat heb ik u al

llenion u wel eens noodig hebben", meent
ga' „Met de Kerstfeestviering en wie
torn ik met ouders in aanraking, die
i wel zoo lastig kunnen maken met
zoo, dat ik dominee er op af stuur".

uw dienst, juffrouw", lacht dteze.
Bf (ju sprak daar van Kerstfeestviering.
h0lt in uw VLcantie. Me dunkt, dat Gro-

toeh wel trekken zal, is het niet?"
j)lljf in elk geval hier tot-né'de.Kerst-
hPrinS van de Zondagsschool. Daarna
s nog.een weekje naar Groningen."

Zóó 'heft Gretha 't al uitgemaakt. Ze kijkt
maandeKvooruit. En dominee is er stil van,
van zooéel opoffering.

Lankian spreekt den volgenden morgen
het eerl het hoofd der school, maar zwijgt
over Githa's plannen. Die moet zij hem zelf
maar vrtellen.

Om t'aalf uur als er volop gelegenheid is,
want njnheer Verbaan heeft de week om
een ha! uur bij de overblijvenden te ver
toeven,doet Gretha dat. Intusschen zijn de
circulates al bij Botterweg met den naam
van Vebaan er onder. Als hij nu maar niet
weiger

H}j rejgert niet, staart haar alleen ver
baasd ian. Evenals Lankman wijst hij er
ook oc dat teleurstellingen haar deel zullen
zijn, mar hij verwacht er blijkbaar méér van
dan zij onderwijzer.

„Zai aan alle wateren, is het gebod. We
denkei er veel te weinig aan. Eh we vergeten
ook zo vaak, dat Gods Woord nooit ledig
wederfeert."

klampt hij Lankman aan.

,Je weet van de plannen van juffrouw
Verlaan betreffende Laagvèld? Wat zeg je er
van? Moeten we ons niet schamen, dat we
door een vrouw ons het gras voor d|e voeten
laten wegmaaien? Hoeveel jaar zitten we hier
nu al? Hebben we er ooit aan gedacht? En een
vrouw pakt de zaak aan. Je verwachting is
niet hoog gespannen?"

„Ik voorzie een mislukking", zegt Lank
man. „Zij h-oudt het niet vol. Omdat de be
langstelling zal gaan tanen."

„Het is mogelijk. We zullen zien", is het
antwoord.

Verbaan vertelt er van aan zijn vrouw.
Die mag Gretha niet bepaald lijden, waar
om, zou rij niet weten te zeggen, want G#e-
tha legt haar, evenmin als 'n ander, geen
stroobreed in den weg. Misschien kan zij niet
dulden, dat die vreemde, daar heel uit Gro
ningen gekomen, zoo gezien is in het dorp en
zij niet.

„Ha, hééft zij weer wat uitgevonden? Alle
maal van die nieuwe snufjes. Wij doen na
tuurlijk niets goeds. Zij alleen wéét het. Ei
genlijk moest zij zich schamen, zóó op te tre
den. Juffrouw Weerloo is ook al door haar
achteruitgezet."

„Hoe kom je er bij? Klaagt Weerloo
soms?" vraagt hij schenp, s«herper dan hij
wil.

„Och neen, dat niet. Maar dat heb je toch
zelf gezegd?"

„Dat zij achteruitgezet is door Juffrozw
Verlaan? Heb je mij niet hoor en zeggen,
want dat zcru in strijd zijn met de waarheid.
Ik heb allee.1 gezegd, dat zij stukken beter is
dan Weeriso. Eji wat deze laatste betreft
van héér zelf is uitgegaan, dat juffrouw Ver

laan eigenlijk de leiding in het lokaal heeft.
Weerloo heeft het zelf gewild."

Mevrouw Verbaan zwijgt Ontstemd, dat
ook haar man het voor die nuf opneemt. Die
gaat nog beter gekleed dan zij. Zij zal wel
geld hebben, zegt haar man. Best mogelijk.
Geluk er mee. Maar dan behoeft rij dat niet
uit te stallen. Wat verbeeldt rij zich wel?
Laat ze dan geen onderwijzeres worden, in
elk geval niet naar een dorp komen. Gelukkig
is zij heel zelden te gast in haar huis. Zij zal
wel gemerkt hebben, hoe de vrouw van haar
„baae" over haar denkt. Laat ze wegblijven.
Wat beteekent dit nou weer? Voelt zij zich
soms een geroepene? Alles pure verbeelding.
Niets dan de zucht, om iets te lijken: interes
sant te zijn. De menschen zand in de oogen
strooien. Het mankeert er nog maar aan. dat
zij jongelui het hoofd op hol brengt. Maar die
er zijn, zijn natuurlijk geen portuur voor haar.
Bah, het is, als het er op aankomt, een flir
tend meisje

Verbaan laat zijn vrouw mokken. Hij weet,
dat Gretha geen wit voetje bij haar heeft.
Ook hij kan niet verklaren, waarom niet.
Maar zóó is nu eenmaal zijn vrouw. Wie niet
bij haar in den smaak valt, kan niets goed
doen. Om den wille van den vrede zwijgt hij.

Uit school, dien middag, fietst Gretha langs
het kantoor van Botterweg. De circulaires
zijn gereed. Keurig getypt en vermenigvul
digd. Couverts er bij.

„Ik dank u hartelijk voor de moeite. Dat
bespaart me heel wat werk. IS bep blij, dat
u mij zoo héi sen Wilt."

„Als het anders niet is",, zegt Botterweg.
„U. doet er oneindig veel meer voor. Overi-
I ge.ns ben ik nog niet klaar. Ik moet mijn be

lofte omtrent de financiën nog inlossen. Vijf
en twintig gulden heb ik al te pakken.

„Maar dat is méér dan voldoende", straalt
Gretha.

„Weineen, jonge dame. Minstens honderd
wil ik hebben. We moeten vooruitkijken. De
ijzers moeten gesmeed als zij heet zijn. Met
Kerstmis heb je veel geld noodig. Laat dèt
gedeelte eens aan mij over. Je behoeft niet
alles op je te nemen."

Met een licht hart, dat wfel zingen kan van
blijdschap, gaat Gretha naar haar pension,
waar twee brieven voor haar liggen, een met
het bekende, geliefde handschrift van tante

Vandervelde en de andereen zakenbrief

van De Bruin uit Laagveld? Althans een cou
vert met firmahoofd.

Echt vrouwelijk nieuwsgierig opent zij dien
brief het eerst. Onderteekend door den ouden
De Bruin. Enkele regels maar. Hij heeft van
zijn zoon vernomen, dat een nichtje van Van-
velden uit Groningen onderwijzeres is in
Hoogveld. Het zou hem een groot genoegen
doen, en zijn vrouw ook, als zij hen eens een
bezoek kwam brengen.

Gretha denkt: neen. Wat zal ik bij die men
schen gaan doen? Maar: is het niet onbeleefd?
Het wordt toch goed bedoeld?

Bij één bezoek kan zij 't laten, afgeloopen.
Bovendien, je kunt nooit weten, als De Bruin
hoort van haar Zondagsschool, die de kinde
ren van zijn arbeiders in elk geval niet min
der maakt zij redeneert in den geest van
menschen, als zij zich mijnheer De Bruin

En dan kan zij rustig den brief uit Gronin
gen lezen. Die wordt altijd op denzelfden,
tijd geschreven en gepost. Gretha doet dat
ook. Er is een geregelde briefwisseling. Van
de plannen der Zondagsschool weten oom en
tante al. En tante antwoordt: als er geld te
kort is, geef niet alles uit eigen zak, oom en
tante zullen dan ook wel wat zenden; schrijf
er gerust over. We zien je in actie. Je zult
de zaak wel voor elkaar hebben, zooals altijd.
Precies moeder. Lot Veersema weet er ook al
van. Die heeft natuurlijk schik in je plannen.
Met Kerstmis wil zij komen. Kan dat? Dan
komt zij tegelijk met jou naar hier terug. Het
spijt ons verschrikkelijk, dat je vóór de Kerst
niet komt, maar we kunnen 't begrijpen. Je
mag geen haflf werk doen. Je kunt niet weg
gaan, als je daar een Zondagsschool leidt. Ik
zou de Kerstfeestviering Iiefs-t niet aan een
ander overlaten.

Voldaan vouwt Gretha den brief dicht. Van
alle kanten wordt het gemakkelijk gemaakt.
In haar hart rijst de dank jegens God.

Ze heeft al de namen en adressen van de
Laagveldsche ouders, die kinderen op school
hebben. Die komen op de couverts. De an
dere circulaires zal Verdonk ontvangen en
adresseeren, om in Laagveld te bezorgen. Van
hem verwacht zij heel veeL Méér dan van de
Hoogvelders Omdat Verdonk Laagveld door
en door kent.

„Niet verliezen- hoor. En direct aan vader
of moeder geven", is de bood-chap, die de kin
deren den volgenden dag meekrijgen. Het cou
vert is gesloten. Zij hebben vooralsnog met
den inhoud niets te maken. (Wordt vervolgd.)