Jliruiur £riltódje (ümtnutt
cr
Dagelijks
verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
mentsprijs:
3 maanden 2.47. vermeerderd met
15 incassokosten. Per week 19 ct
5 5 ct Zaterdagnummers
Zondagsblad 7% ct. Alles bij
)struitbe,aline'
ir
fntieprijzen
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58936
nasi Per "gel Ingezonden Mede-
melingen 46 ct per regeL Minimum
wor^egeis. Bewijsnummer 5 ct Bij con-
belangrijke korting.
ogspl
22e Jaargong No. 6458
Hoofdredacteur H. Diemer, Rotterdam.
VRIJDAG 20 JUNI 1941
Uitgave: N.V. Nieuwe Leidsche Courant
■itwoordelijkheid
Jee,1 in tijd hebben we een en ander-
over de ho°8e> m zekeren zm
rden ïtwoordelijkheid van ouders in
va de opvoeding hunner kinderen,
is er ook nog als
geduder wat men noemt de „rijpere
een ter is misschien te spreken van
3ugd" als men denkt aan de
;Zgty^f den 17-jarigen leeftijd, waar-
eenij de beide bedoelde artikelen
d! verantwoor<^e^kheid zy geen
waaredelijkheid is steeds tweezijdig.
voor, maar ook
wlstc^k a a n- En ket is over dit
sieJwe nog enkele wqorden willen
zoekt niet alleen ons
Du °°k on5 bar* en dan spreken we
ara s gaarne van verantwoordelyk-
-roni^at gevoel? Hoe bepalen we
de I onze houding en verhouding
den buiten ons?
ke^edelijke gaat het redelijke vooraf,
p g jiaar niet iets onbepaalds, iets dat
't defer ons komt Wie verantwoorde-
t in It, zegt tevens geweten. Als we
Italia verantwoordeljikheid spreken,
dzaak115 geweten. En geweten is in de
oveits weten, medeweten met iets;
tot ons
denken,
aanizions doen juist is. Of en dat is
juister waardoor we weten,
zian.'sn niet-juist is.
beho
hardch is in zichzelf geen volkomen-
9 da§ als natuurlijk wezen vaak heel
adellik en voelt die gebrokenheid
Teraan soms zeer diep. Van deze op
en dtoaande lazen we onlangs de vol-
a^slv ^ving Van het geweten: „het is
'en. inkelijke splitsing in den mensch,
Knij tegenover zich zelf staat." Zelf-
alte, maar tegenover zijn goddelijken
de resten nog
jij pik schepsel nagloren.
bele^weten hebben we dus niet te doen
emakjaajj van het verstand, dat het
joelen zou bepalen. Dat was de op-
niet *lke men aanvankelijk in de Griek-
lianeiegeerte aantreft; in dit land van
'ïke denken gaf overigens de staat
het zedelijk handelen aan.
at veranderd en bracht men dit in
het de goden, gelijk de Romeinen
van waardigheid, deugd en eer
en wegen. Dat werd door den def-
hoog aangeslagen en gaf hem
.-id en zelfbewustzijn; zelfs nam men
jafde/net het wegvallen van die deugd,
en tiet de samenleving gedaan was.
schepping van den mensch, maar,
val, was er in den mensch geen
e*"bej als 't ware hem ter verantwoor-
ad he en als aanklager optrad. Zelfbe
e en Godsbewustzijn vielen toen
doch a de Zonde, waarover God zijn ver
deed booren .kwam de scheiding
.ft v^cken bewustzijn, werd hij zich zijn
hamtaat bewust en beoordeelde ook zijn
toestand in dat licht.
tseh9(werden hun beider °°Sen geopend".
schaamden zich voor God en
i/ns dHem. Daarom verborgen ze zich.
aifa—«rlijk zeide hun, dat ze verkeerd ge-
nbezi^en' TeSenover dit negatieve plaatste
terke^dde^hjk zijn positieve belofte om-
lossing, die aan het centrale leven
hiertaj. en vrede kan schenken, als de
"dUhz'ob lanSer afkeert van Zyn
egen maar wederkeert, zich bekeert tot
ook irfn de Evangeliën, maar vooral in
n nle^rieven men dieper gaande op-
omtrent het geweten aantreffen,
val gn 1 en 2 zijn op dit punt zeer be-
matie, Als Paulus in Rom. 2 15 van de
d^
zegt, dat het werk der wet in hun
jn beeschreven is> dan vinden we bij eer
theologen aangeteekend: „lm-
pericbr van nature de dingen te doen, die
JJzijn, bewijzen zij, dat het door de
wet geboden werk als een van Goa
werk, als zedelijke verplichting,
hart geschreven staat. Met die daden
het bestaan van een wet in hun hart
oot gi, met die daden stemt ook hun
het bewustzijn, him geweten overeen,
11e rttiun eigen persoonlijk geweten, als de
ïakees consciëntie, die in de onder elkander
rthelsdigende of ontscbuldiSende gedachten
tspr'eekt. Volgens Paulus is het ge-
vaius niet de wet zelve; ook bevat het
Eat niet in zich, want de wet is immers
LrV>" het hart Maar het geweten legt
daden aangaande het bestaan dier wei
en ,/hart getuigenis af, een getuigenis ,die
e, Wi
zich
tegelijk in de gedachten een oordeel uit
spreekt, of de wet geschonden is of niet".
Het geweten is niet slechts een zekere be
wustheid, maar legt tegelijk een getuigenis al
aangaande onze daden. Eohter is het geweten
van ons, zondige menschen, niet onfeilbaar en
onveranderlijk. Gods wil en wet zijn wel on
veranderlijk. Die moeten in ons bewustzijn
en in ons veroordeelend geweten resonneeren
en dat alleen in gebondenheid van het ge
openbaarde Woord, dat ons dien wil als hoog
ste wet bekend maakt en ook den weg wijst,
waarin we met ons beschuldigend geweten
vergelding van zonden in Christus kunnen
ontvangen.
De, Hervorming heeft op de leer van het
geweten een grooten verhelderenden invloed
gehad en daardoor het zedelijk leven op hoo-
ger peil gebracht.
Kant is de man geweest, die aan het ge
weten een soort onfeilbaarheid toekende en
er als 't ware een uitspraak van God in
erkende, welke volstrekt verbindend was. Dat
heeft veel kwaad gesticht en de verwarring
is nog toegenomen, toen de evolutieleer op
kwam en daarin ook het geweten betrok als
een zich langs volkomen natuurlijken weg
ontwikkelend iets. Het humanisme was en is
van deze denkbeelden vervuld; men kan ze
in alle humanistische beschouwingen, die het
leven autonoom en los van God maken, aan
treffen en de gevolgen er van hebben we
leeren kennen in individualisme en onge
breideld subjectivisme. Men herinnere zich
maar eens de kwestie van de dienstweigering.
Naar onze opvatting is het geweten geen
product van sociale omstandigheden, van
overwinning van egoïstische neigingen door
sociale instincten of iets dergelijks.
We vergeten hierbij het conventioneele in
het leven niet, waardoor zekere ethische op
vattingen ontstaan, waarover men redelijk
verschillen kan ip het horizontale vlak van
het leven. Maar als het gaat om diepere
dingen, om goed en kwaad, om gehoorzaam
heid of ongehoorzaamheid, dan zal de christen
bij zijn beslissingen zich niet tevreden kunnen
stellen met het licht van Gods gemeene
genade over alle menschen, maar zal hij
moeten vragen: wat wil God van mij over
eenkomstig zijn wet. Valt de beslissing niet
goed, dan ontwaakt het geweten, stelt ons
schuldig, ook al hebben we tevoren nog zoo
vernuftig getraoht onze daad te beredeneeren.
Boven ons denken, voelen en willen verheit
het zich met autoritaire macht en vertelt ons
of we schuldig staan. We voelen ons niet vrij
onder de stem van hetgeen in onze persoon
lijkheid de hoogste wet handhaaft. Want het
geweten is wel het onze, maar het is niet ons
eigen product; wel is het een factor in ons
bewustzijn, die de hoogste, de goddelijke
macht vertegenwoordigt, welke haar ordi
nantiën handhaaft door ons willen en denken
heen. Vandaar ook, dat wy opkomen voor
gewetensvrijheid, opdat de mensch in zijn
leven de wet zijns Gods zal kunnen gehoor
zamen. Daarom geen menschelijke heer
schappij over de consciëntie, waarin God zijn
hoogste Woord doet weerklinken. Ook geen
overheersching van den staat, de kerk, de
wetenschap.
Maar hier dient één eisch gesteld: Gods
objectieve normen van ons leven moeten we
zoo zuiver mogelijk zoeken te verstaan, door
Christus louterend op ons hart, onze persoon
lijkheid te laten inwerken: Hij is de Weg,
Waarheid en het Leven. Door Hem leeren we
rusten met wat we hebben en zijn, met alle
vragen en moeilijkheden in God.
Dat is niet zoo eenvoudig, maar Gods Geest
wil het ons leeren en doen verstaan. Dan
kennen we onze verantwoordelijkheid ook
als het leven soms tot botsingen kan
leiden. Dan krijgen we levensvastheid en
levensmoed, waar die noodig zijn, ook b.v. in
het werk der opvoeding, waar Gods ordinan
tiën geen onzeker geluid doen hooren en
christenouders bij den doop hunner kinderen
zich tegenover God hebben verbonden.
Willen leiders van ons volksleven en van
de volksontwikkeling iets bereiken, dan zullen
ze goed doen niet te verwaarloozen dingen,
die organisch zoo diep in het menschen-
bestaan zijn ingeprent. Wie hier mechanisch
te werk denkt te kunnen gaan, handelt o.i.
contra naturam. Dat dit op teleurstelling
moet uitloopen, spreekt van zelf.
DE NIEUWE BONNEN
Wederom peulvruchten ter aan
vulling van het aardappelrantsoen
De secretaris-generaal van landbouw en
visscherij maakt bekend, dat ter aanvulling
van het aardappelrantsoen nogmaals een
rantsoen peulvruchten beschikbaar zal
worden gesteld.
Gedurende het tijdvak van Maandag 23
Juni tot en met Zondag 6 Juli geeft de met
5 7 genummerde bon van de bonkaart
algemeen, recht op het koopen van 500
gram peulvruchten. Het koopen met dezen
bon is reeds geoorloofd op Zaterdag 21 Juni.
Voorts zijn de volgende bonnen aange-
Brood, gebak. Bon „2 3" v a n d e
broodkaart, geldig van 23 Juni t/m.
6 Juli. 200 gram brood of twee rantsoenen
gebak per bon.
Eén rantsoen gebak ts: beschuit 75 gram. bis
cuits en wafels 15 gram. andere koekjes 75 gram.
speculaas 140 gram. koek 140 gram. cake 300 gram,
gevuld klein korstgebak (b.v. amandelbroodjes)
400 gra
r) 50o gr
;heel of 1
bloem gebakken
niet genoemd zijn,
hoeveelheid omvat.
Melk. Bon „2 2" van de melkkaart,
geldig van 23 Juni t/m. 29 Juni. 15i liter
per bon.
Eieren,
kaart alge
29 Juni. Een
b o n k a a rt
3 o n „3 7" van de bon
neen, geldig van 23 Juni t/m.
i per bon. B o n „9 9" v a n de
1 ge-me en, van 23 Juni t/m.
6 Juli. Een ei per bon.
Suiker. Bon„5 6"vandebonkaart
algemeen, geldig van 23 Juni t/m. 6 Juli.
1 kg suiker per bon.
Koffiesurrogaat/thee. Bon „46"
van de bonkaart algemeen, geldig
van 23 Juni t/m. 20 Juli. 250 gram koffie-
surrogaat of 40 gramthee per bon.
De bonnen, wellke zijn geldig verklaard
voor een op Zondag of Maandag aanvangende
distrilbutieperiode, mogen reeds den daaraan
voorafgaanden Zaterdag worden gebruikt
r ZON EN MAAN
lopgang 21 Juni 5.16; onderg. 22.07
lAANnsop3an9 onder9- *8-38
51asti"»oP9ang 22 Juni 4.09; onderg. Ü39
Phiiwe maan Dinsdag 24 Juni; eerste
eeni.irtier Woensdag 2 Juli; volle maan
s s&iiisdag 8 Juli; laatste kwartier Woens-
man 16 Juli, nieuwe maan 24 Juli, eerste
irtier 31 Juli.
phoni
Vergaderingen van minder dan
20 personen
Móeten aangegeven worden indien zij van een
staatkundige vereeniging uitgaan.
Naar aanleiding van de Woensdag afgekon
digde verscherping der bepaling op het ver-
gaderrecht diene nog het volgende ter verhel
dering:
Tot dusver waren alle vergaderingen waar.
aan niet meer dan 20 personen deelnemen,
vrij. De thans aangebrachte redactiewijziging
heft deze vrijheid op voor deze kleine verga
deringen, indien deze uitgaan van staatkun
dige vereemgingen of van plaatselijke afdee-
lingen daarvan- benevens voor dergelijke bij
eenkomsten waarop staatkundige onderwer
pen besproken worden. In al deze gevallen
moet dus uiterlijk zeven dagen voordat de
bijeenkomst gehouden wordt, daarvan een
mededeeling worden gezonden aan den be
voegden procureur-generaal, fungeerend di
recteur van politie, en moeten de deelnemers
schriftelijk worden uitgenoodigd. Alle overige
kleine vergaderingen blijven vrij.
RIJKSVERKEERSINSPECTIE.
Het dienstverband van den adjunct-rijksinspec
teur van het verkeer in tijdelijken dienst mr. M
E. J. Hijmans is verlengd tot uiterlijk
De verbodsbepalingen voor
personen van joodschen
bloede
De verduidelijking van officieele
zijde
De commissaris-generaal voor de veiligheid
maakt bekend:
De Nederlandsche vertaling van de offi
cieele bekendmaking van 31 Mei 1941 be
treffende de verbodsbepalingen voor joden
heeft aanleiding gegeven tot eenig misver
stand. Een redactie in de Nederlandsche taal,
die de gerezen onzekerheid buitensluit, wordt
derhalve nogmaals gepubliceerd.
Ambtelijke bekendmaking
Op grond van de verordening van den
Rijkscommissaris voor het bezette Nederland
sche gebied nr. 20/1941 wordt bepaald:
Art. 1. Aan de joden in den zin van par. 4
der verordening van den Rijkscommissaris
nr. 139/1940 wordt verboden:
a) Het baden in het openbaar in zee-,
strand-, zwembaden en overdekte bad
inrichtingen-
b) Het betreden van voor het publiek toe
gankelijke parken en localiteiten, alsmede
het huren van kamers in voor het publiek
opengestelde logeergelegenheden (hotels, pen
sions, logementen), in zee- en strandbadplaat
sen en vreemdelingenverkeersplaatsen, die
voornamelijk om gezondheidsredenen bezocht
worden.
c) Het bezoeken van paardenrennen als
toeschouwer.
A r t. 2. Handelingen in strijd met dezen
maatregel zijn overtredingen en worden met
hechtenis van maximaal zes maanden en met
boete tot ƒ1000 of met een van beide ge
straft, voorzoover niet volgens andere be
palingen een hoogere straf is bepaald.
De afkondiging geschiedt door middel van
bekendmaking in de pers.
Art. 3. Deze regeling treedt in werking op
den dag harer bekendmaking-
Voorts wordt op het volgende gewezen:
Als voor het publiek toegankelijke
parken, waarvan de toegang voor joden
in badplaatsen en vreemdelingenver
keersplaatsen is verboden, gelden alle
plaatsen, die met het oog op het vreem
delingenverkeer ter verfraaiing van de
badplaats of van de vreemdelingen-
verkeersplaats of ter ontspanning van
den vreemdeling zijn aangelegd. Men
moet dus onder voor het publiek toegan-
gelijke parken verstaan b.v. strandboule-
vards, parken, plantsoenen, dierenparken
en -tuinen.
Verder wordt er op gewezen, dat niet
alle plaatsen aan de kust als zee- en
strandbadplaatsen dan wel als vreemde
lingen verkeersplaats zijn te beschouwen,
doch slechts die gemeenten, waarop het
vreemdelingenverkeer hdar stempel heeft
gedrukt en die volgens haar bouwtrant
en aanleg op het vreemdelingenverkeer
zijn ingesteld, zooals bv. Scheveningen,
Katwijk, Noordwijk, Zandvoort, Ber
gen enz.
Alexandrië gebombardeerd
Mijnen voor Britsche havens
De Engelschen boven Hamburg
en Bremen
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht deelde gisteren mede:
Bij de eindgevechten ten Zuiden van
Solloem in Noord-Afrika zijn opnieuw
Britsche pantserwagens vernietigd en in
luchtgevechten zes Britsche vliegtuigen
neergeschoten. In den ochtend van den
18den Juni hebben Duitsche gevechts
vliegtuigen opnieuw militaire doelen van
de Britsche vlootbasis Alexandrië met
succes bestookt met zware brisantbommen.
In de wateren rondom Engeland
heeft de luchtmacht in de afgeloopen nacht
twee vijandelijke koopvaarders met een ge-
zamenlijken inhoud van 5000 ton, die in een
krachtig beschermd konvooi ten Noord-Oosten
van Cromer voeren, tot zinken gebracht. Ge
vechtsvliegtuigen hebben met succes de ha
venwerken van Great Yarmouth en vliegvel
den in het Zuid-Oosten van Engeland gebom
bardeerd.
In versterkte mate zijn den laatsten
tijd overdag en des naohts mijnen gelegd
voor talrijke Britsche havens. Opnieuw
heeft de Britsche scheepvaart daardoor
ernstige belemmeringen ondervonden en
verliezen geleden. Afdeelingen gevechts
vliegers van de luchtvloot van generaal-
veldmaarschalk Kesselring hebben in die
operaties een bijzonder belangrijk aan
deel gehad.
Duitsche jagers hebben gisteren overdag
vier Britsche jagers neergeschoten, toen Brit
sche vliegtuigen liet bezette geDied langs de
Kanaalkust trachtten te naderen.
De vijand heeft in den afgeloopen nacht een
gering aantal brisant- en brandbommen op het
kustgebied van West-Duitschland laten val
len. Eenige burgers kwamen om het leven of
werden gewond. In woonwijken, onder meer
te Hamburg, en Bremen, werden eenige ge
bouwen vernield of beschadigd. Nachtjagers
en afweergeschut hebben buitengewoon veel
succes gehad. Zij schoten acht der aanvallende
Britsche toestellen neer.
Bij het afweren van vijanaelijke luchtaan
vallen op Duitsch gebied hebben zich de vol
gende bemanningen van naohtjagers zeer
onderscheiden:
1. Oberfeldwebel Gildner, Unteroffizier
Poppelmeyer en Unteroffizier Schlein;
2. eerste luitenant Prinz zu Lippe, Unter
offizier Renette;
3. eerste luitenant Semrau, Unteroffizier
Peter en Unteroffizier Behrens. Oberfeldwebel
Gildner behaalde in den afgeloopen nacht zijn
12de nachtelijke overwinning.
DE GRENSWIJZIGING VAN
ROTTERDAM
Een maand uitgesteld
Naar wij vernemen hebben de gemeente
besturen van Rotterdam en de te annexeeren
plaatsen uit Den Haag bericht ontvangen dat
de voorgenomen grenswijziging, om formeele
redenen een maand later zal geschieden, dan
eerst in het voornemen lag.
Frauduleuze slachtingen
In onbewoonbaar verklaarde woning
Na de ontdekking en opsporing dezer
dagen van een uitgebreiden kettinghandel
te Vlaardingen, heeft de politie aldaar
thans een belangrijke affaire van clandestine
slachtingen aan het licht gebracht-
Begin vorige week vernam de politie, dat
zekere K. te Vlaaringen vleesch had ver
kocht. Hij werd naar het poltiebureau over
gebracht, waar hij verklaarde, dat hij zulks
deed in opdracht van den slager De K. te
Vlaardingen en den varkenshandelaar V. te
Vlaardinger-Ambacht.
Uit het onderzoek bleek, dat de slager
De N. bij het slachten behulpzaam was ge
weest
Het slachten geschiedde in een onbewoon
baar verklaarde woning, staande aan de
Vlaardingsche Vaart tusschen Vlaardtigen
Schipluiden, en later in een keuken bij
den loswerkman H. te Vlaardingen. De onbe
woonbaar verklaarde woning werd in zeer
onzindelijken toestand aangetroffen.
Deze slachtingen hadden reeds van Novem
ber van het vorige jaar af plaats gehad en
het aantal in genoemden tijd frauduleus ge
slachte varkens bedraagt ongeveer vijftig
stuks.
Dinsdagavond zijn de beide hoofddaders,
De K. en V„ ïn de woning van De K. ge
arresteerd.
Het vleesch werd na het slachten door be
middeling van K., de N. en P. aan den man
gebracht Zoo werd aan zekeren B. een heel
varken verkocht Ofschoon B. hardnekkig
ontkende iets met de zaak uitstaande te
hebben, viel tenslotte de huishoudster door
de mand en bekende af en toe vleesch ge
kocht te hebben.
Ook werd nog bij een zekeren H. huis
zoeking gedaan en deze bekende vleesch van
bovengenoemde persoon te hebben gekocht,
doch dit was reeds geconsumeerd. Slechts
;n potje met vet werd nog aangetroffen.
Een groot bedrag aan geld, overschot van
hetgeen door De K. en V. met deze fraude
leuze slachtingen was verdiend, is door de
politie in'beslag genomen.
De K. en V. zijn ter beschikking gesteld
ra den Officier van Justitie te Rotterdam-
Tegen de zes andere betrokkenen, de N.,
K., H., P., B. en H. is proces-verbaal opge
maakt.
Het di»
:e Leeuwarden, is verlengd tót uiterlijk 1 januari
1 Juli 1942.
1 rijkscontroleur van
De Harderwijksche politie heeft in een visch-
cotiservenfabriek een partij van 182 kg onder-
maatsche paling in beslag genomen.
De zware vracht paling is, onder geleide van
de politie, naar de haven getransporteerd en
daar in vrijheid gesteld.
Tegen den fabrikant is procesverbaal opge
maakt
Een boete van 400,000
Meubel- en tapijthandel dreef de
prijzen op
Een groote firma te Amsterdam, die meube
len, tapijten, stoffen, ledikanten en tal
andere artikelen op het gebied van meubilee
ring verkoopt, is door den inspecteur voor
de prijsbeheersching te Amsterdam wegens
prijsopdrijving veroordeeld tot een boete van
400,000.
Dit is de hoogste boete, die tot nu toe
een overtreder van prijsvoorschriften werd
opgelegd. Het bedrag van 250,000, dat
groothandel in manufacturen in Den Haag
eenige maanden geleden moest betalen, is
hiermede ver overtroffen.
Het A.N.P meldt nog de volgende bijzonder
heden over deze aangelegenheid:
In Maart bemerkten ambtenaren van het
rijkstextielbureau, dat in alle afdeelingen van
het bedrijf prijsopdrijving plaats vond op
groote schaal. De inspecteur voor de prijs
beheersching gelastte onmiddellijk een diep
gaand onderzoek, waarin de politie te Am
sterdam een belangrijk aandeel had.
Vele leden van het personeel werden
:n verhoor onderworpen. In sommige ge
vallen waren de nieuwe prijzen tweemaal
10 hoog als de oude.
Er kwamen echter nog andére feiten
het licht. In de afgeloopen maanden had de
directeur van de naamlooze vennootschap,
B.A.W., zeer groote hoeveelheden goederen
naar een huis in Bloemendaal laten vervoeren.
Toen de politie daar een onderzoek instelde,
trof zij enorme voorraden aan, waaronder
ruim 600 kleedjes, 420 karpetten, 135 rollen
meubelstof, honderden doeken en ruim 1600
dekens. De prijskaartjes, waarop de opg
ven prijzen stonden vermeld, had W. er eenige
dagen te voren uit angst voor het onderzoek
afgeknipt. Eenzelfden maatregel trof hij in
'verschillende afdeelingen van zijn bedrijf,
een werkje, waar hij een staf van personeel
aan had gezet.
Op nog vele andere wijze trachtte W. de
bewijsstukken der overtredingen te laten
verdwijnen. Verschillende dagen is de politie
op zoek geweest naar het „Perzisch boek"
een catalogus, waarin alle voorradige Perzi
sche tapijten waren genoteerd en waarir
naast de oude prijzen de soms tweemaal zoo
hooge nieuwe prijzen voorkwamen. Na ver
schillende huiszoekingen kwam het tenslotte
in zijn woning te Overveen voor den dag; de
bezwarende pagina's had hy er echter uitge
scheurd en verbrand.
Onder een balkenlaag op de vliering boven
het bedrijf kwamen, na lang zoeken, vyf
bundeltjes papieren te voorschijn, die even
eens veel bezwarend materiaal bevatten.
De aanzienlijke prijsverhoogingen, welke
W. toepaste, hadden voor een groot deel be
trekking op oude voorraden. Ook ten aanzien
van nieuwe voorraden was hij echter vaak
in overtreding. De in geld uitgedrukte winst
marge was hooger dan de marge, die voor
overeenkomstige goederen voor den oorlog
gold.
De rijksaccountantsdienst bracht een des
kundigenrapport uit over den omvang v
overtreding en de teveel gemaakte winst
Verdachte W., die werd bijgestaan door zijn
raadsman mr. E. Vogels, erkende de feiten
ten deele. By de bepaling van de boete van
400,000, waartoe de naamlooze vennoot
schap werd veroordeeld, hield de inspecteur
voor de prijsbeheersching rekening met de
draagkracht van het bedrijf. De^ inbeslag-
genomen goederen werden weer vrijgegeven.
Pe heer W. persoonlijk werd veroordeeld tot
een geldboete van 10,000.
F. BLOK t
In den ouderdom van 82 jaar is te Sneek
overleden de heer F. Blok, wethouder dezer
gemeente en een vooraanstaand figuur op
verschillende gebied.
De heer Blok had sinds 1904 met een
korte onderbreking van twee jaar voor de
Anti-Rev. partij zitting in den gemeenteraad
en was van 1919—1931 en van 1935 tót heden
wethouder. Daarnaast bekleedde hij tal van
functies in het openbare leven. Hij was een
van de oprichters van den Frieschen Bond
van Chr. Timmerliedenpatroons en bestuurs
lid van de Onderlinge Ongevallenverzeke
ring der Bouw- en aanverwante vakken te
Utrecht Als zoodanig had hij sinds de op
richting als lid-werkgever zitting in den
Raad van Beroep. Ook maakte hij deel uit
van de Commissie van toezicht op de arbeids
beurzen in Friesland en was hy tal van
jaren bestuurslid van den Raad van Arbeid te
Sneek.
Van „Boaz", de eerste Chr. Middenstands
organisatie in ons land was de heer Blok
eveneens bestuurslid en voorzitter. Hij gaf
den stoot tot de oprichting van de Boaz-
banken in ons land en was oprichter en
voorzitter van de Boazbank in Sneek. Ook
maakte hij deel uit van den Centralen Raad
van toezicht op de Boazbanken in Nederland.
De heer Blok was voorzitter van de af dee
ling van Patrimonium te Sneek en heeft ook
tal van jaren zitting gehad in het bestuur
van den bond van A.-R. gemeenteraadsleden
in Nederland. In het Prov. comité der Anti-
Rev. partij in Friesland had de ontslapene
eveneens zitting. De Geref. kerk van Sneek
diende hij als ouderling.
Kerk en Zending
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Otterlo (toez.) cand. W. de
Bruyn te Ederveen; te Farnsmm A. v. d. Flier
te Gaast en Ferwoude.
Beroepen: Te Jisp B. Gast, cand. te
AFSCHEID EN INTREDE
Ds. A. W. Schaafsma is voornemens
Zondag 29 Juni a.s. afscheid te nemen van
zijn gemeente te Oidemarkt om Zondag 6 Juli
d.o.v. zijn intrede te doen bij de Geref. Kerk
van Middenmeer, na 's morgens tevoren te
zijn bevestigd door ds. Ch. H. Swen van
Linsohoten.
Zondag j.l heeft na des morgens bevestigd
te zijn door zijn voorganger Ds. I. P.
Waal van Haarlem met een predikatie over
2 Cor. 5 20 „Zoo zijn wij dan gezanten van
Christus' wege, alsof God door ons bade: wij
bidden van Christuswege, laat u met God
verzoenen" des namiddags Ds. J. W. 1
Swigchum zijn intrede gedaan in de Ned.
Herv. Gemeente te Hengelo (O.) sprekende
over 2 Cor. l:24m: maar wij zyn
medewerkers uwer blijdschap". Aan de predi
king liet hij de gebruikelijke toespraken
voorafgaan en hij werd toegesproken door
Ds. Zwiep van Enschede, als praetor van
den Ring en door Ds. van K o o t e n als
consulent.
Ds. R. J. v. d. Meulen hoopt Zondag
22 Juni afscheid te nemen van de Geref.
Kerk van Zaandam. De bevestiging in de
kerk van Utrecht is bepaald op Zondag
13 Juli in de Oosterkerk. Bevestiger is Ds.
D, Zwart van Utrecht. De datum van intrede
is Donderdag 17 Juli. Eveneens in de Ooster-
keric.
Dr. P. J. Kromsigt f
Na een langdurige ongesteldheid is te
's-Gravenhage overleden dr. P. J. Kromsigt,
em. predikant der Ned. Herv. gemeente van
Amsterdam en in vroeger jaren een dér
meest bekende figuren in de theologische
wereld in ons vaderland.
Ds. Kromsigt bereikte den leeftijd van 74
jaar.
De begrafenis zal plaats hebben a.s. Maan
dagmiddag 2 uur op de begraafplaats Oud
Eik .en Duinen te 's-Gravenhage.
Pieter Johannes Kromsigt werd 16 Oct. 1866
te Wijk bij Heusden, waar zijn vader predi
kant was, geboren. Hij bezocht het instituut
Kinsbergen te Elburg, waar zijn grootvader,
wijlen ds. J. C. Wijkman. predikant was en
bezocht daarna de gymnasia te Leiden en te
Dordrecht, om aan de Utrechtsche Universiteit
theologie te studeeren. Daar hebben met name -
de professoren Kleyn en Valeton een stempel
op hem gedrukt. In 1891 candidaat geworden
in Drenthe bevestigde zijn vader hem 11
Sept. 1892 te Scherpenisse in zyn eerste ge
meente, waar de overledene intrede preekte
met 1 Tim. 2:5b. Tijdens zijn verblijf aldaar
promoveerde ds. Kromsigt 3 Juli 1895 onder
prof. Kleyn te Utrecht tot doctor in de theo
logie op een proefschrift getiteld: „John
Knox als kerkhervormer (vooral in zijn ver
houding tot Calvijn). In 1898 vertrok ds.
Kromsigt naar Wierden, welke standplaats
hij in 1900 met Rotterdam verwisselde. 2 Mei
1909 deed hij zijn intrede in de hoofdstad des
lands, waar hij is werkzaam geweest tot a8n
zijn emeritaat, dat hem 1 Oct. 1934 eervol
verleend werd, waarna hij zich metterwoon in
de Residentie vestigde. Wijlen dr. W. J. M.
Engelkes bevestigde hem in Amsterdam, waar
dr. Kromsigt intrede deed met Hebr. 13:8.
Eerst neiging hebbend naar de ethische rich
ting koos dr. Kromsigt vooral onder invloed
van prof. Kleyn voor de Geref. beginselen.
Al spoedig trad hij in de Confessioneele Ver
eeniging op den voorgrond en Hoedemaker's
leuze: Heel de kerk en heel het volk werd
de zijne en hij heeft vele jaren in woord en
geschrift die op talentvolle wijze gepropa
geerd, waarbij hij, gelijk bekend, meermalen
met wijlen dr. A. Kuyper in botsing kwam.
Diens machtig talent heeft Kromsigt echter
altijd erkend en hij sprak eens uit dat hij
aan Kuyper veel te danken heeft gehad.
Tijdens zijn verblijf in Rotterdam was dr.
Kromsigt praeses van het classicaal bestuur
en leeraar godsdienstonderwijs aan het Mar-
nixgymnasium.
In Amsterdam was hij eveneens praeses
van het classicaal bestuur en in die kwaliteit
was hij tegenwoordig op de Synode te Edin-
burg en by het 300-jarig bestaan van de
Herv, kerk in Amerika (New-York) in 1928.
Ook maakte dr. Kromsigt deel uit van het
Prov. kerkbestuur van Rotterdam. Van het
moderamen van de Utrechtsche predikanten
vergadering was hij bij herhaling lid. terwijl
hij voorzitter was van de Herv. (Geref.) pre-
dikantenvereeniging en vice-voorzitter van
het hoofdbestuur der Conf. Vereeniging. Ook
is hij bestuurslid geweest van de Ver. van
Herv. scholen in Amsterdam, idem van de
Kon. Emmaschool en directeur van de Ver.
tot stichting van bijzondere leerstoelen van
wege de Conf. Vereeniging.
Overvloedig is zijn persarbeid geweest. Hij
was redacteur van het weekblad De Geref.
Kerk, van de Conf. Ver., medewerker aan
het tijdschrift Onder eigen vaandel, waarin
hij studies schreef over Calvijn's kerkbegrip.
Stemmen des Tijds richtte hij mede op en van
de redactie maakte hij enkele jaren deel uit.
Hij publiceerde daarin artikelen over „Dr.
A. Kuyper en het Neo-Calvinïsme". Vooral
moet echter genoemd zijn arbeid aan het
door hem in 1898 opgericht tijdschrift Trof
fel en Zwaard, dat in 1919 ophield te be.-
staan en waarin hij vele studies van dogma
tische, dogmenhistorische ën kerkrechterlijke
aard heeft geschreven en waarin met name
zijn „Brieven van Ignotus", waarin hij op
kwam voor kerstening der openbare instel
lingen, herstel van de theol. faculteiten aan
de Universiteiten etc. sterk de aandacht heb
ben getrokken. Van zijn geschriften noemen
we: De Afscheidingsbeginselen: Tweeërlei
volkskerk; De kerk en de ambten; Reorga
nisatie eisch van Gods Woord; De kerkelijke
organisatie en de practijk; De eenheid der
natie; Onze verhoudingen tot de richtingen;
Onze houding in den kerkelijken strijd; De
Doopspractijk in onze Geref. kerk; Genade-
verbond; Kinderdoop en volkskerk; Libera
lisme, socialisme en Christendom; Waarom
geen processies?; Geref. of Ethisch; Een
honderdjarig protest; De Conf. richting; De
leuze ..scheiding van kerk en staat" een ger
vaar voor de Herv. kerk; Vinet's leer over
„kerk en staat"; De beteekenis van art. 171
voor onze Volkskerk; De zending en de kerk;
Een vast accoord; De arbeid in het licht van
Gods Woord, enz. Dr. Kromsigt, die ook aan
den Chr. Nat. Werkmansbond en de Ver.
voor Chr. Volksonderwijs zijn krachten gaf
en voorheen aan de zijde der Friesch-Chr.-
Hist. op politiek gebied stond, stond bij her
haling op de voordracht voor de benoeming
tot kerkelijk hoogleeraar, maar werd door
de Synode steeds gepasseerd.
CHR. PHIL. INRICHTINGEN TE
DOETINCHEM
Het examen Godsdienstonderwijs voor de
kweekelingen van de Chr. Phil. Inrichtingen
te Doetinchem zal Maandag 7 Juli a.s. op
Ruimzicht te Doetinohem plaats vinden.
Vanwege de Vereeniging tot bevordering van
Inwendige Zending zaïllen daarbij tegenwoor
dig zijn de heeren Ds. A. K. Straatsma,
Ned. Herv. predikant te 's-Gravenhage, als
wiens secundus optreedt Prof., dr. H. Th.
Obb i nk te Utrecht en vanwege de Vereeni
ging voor Voorloopige Opleiding Ds. J. H. C.
Gorssel primus en Dr. J. v. Dorp. idem te
Kamsteeg, Ned. Herv. predikant te
Gendringen, secundus.
Het onderzoeik van de adspirant-kweeke-
lingen zal plaats vinden op Woensdag 9 Juli
a.s. eveneens op Ruimzicht te Doetinchem.
De Ver. tot bevordering van Inwendige Zen
ding zal zich doen vertegenwoordigen door
de heeren Ds. A. O f f e r i n g a, Ned. Herv.
predikant te Scheveningen en Prof. dr. H. Th.
Obbink te Utrecht als wier secundi zullen
optreden de heeren J. I. C o r d e s te Laag-
Keppel en Mr. C. de R o o n S w a a n te Velp.
De Vereeniging voor Voorloopige Opleiding
zal zich doen representeeren door de heeren
Dr. H. Stoel, Ned. Hervormd predikant te
Veenwouden en Ds. C. D. v. Noppen, idem
te Zwolle. Het examen zal 's middags om
1 uur aanvangen.
BEROEPBAAR
Drs. Joh. S. de Jong, theol. cand., stelt
zich beroepbaar binnen de Geref. Kerken. Hij
is gaarne bereid de kerken des Zondags in
den Dienst des Woords te dienen én een
eventueel beroep overweging te nomen.
Zijn adres is: Utrecht, Poortstraat 98, tsL
via 21115.
