JUrumr ^rittórtje (iourant
;N
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
i entsprijs:
et
maanden 2.47. vermeerderd met
anief*' incassokosten. Per week 19 et
nummers 5 ct. ilaterdagnummers
i Zondagsblad P/t ct. Alles bij
joruitbetaling.
"tieprijzen:
M ct per regeL Ingezonden Mede-
elir^en 46 ct per regel. Minimum
re, ïls. Bewijsnummer 5 ct. Bij con*
hei belangrijke korting.
No. 6450
Hoofdredacteur H. Diemer. Rotterdam.
WOENSDAG 11 JUNI 1941
22e Jaargang
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58936
Abonnementen. Advertenties. i
de Administratie.
erfkracht der kerk
onze' bladen is ge-
werfkracht, welke moet uit-
k des Heerenj welke er juist
i moet en kan uitgaan, doch
zoo vaak en zoo pijnlijk
dq» Z ker, de menschen zijn trouw
1 b ijft gelijk. Kleiner wordt het
0-jsJgj >ter eigenlijk ook niet. Er
fr zjf :e te mogen zijn van het be-
ïoed - van het vermeerderen van
wel zeggen, dat dit feit getuigt
n an armoede des geestes, ter-
ju t de kansen vele zijn, meer
/ij er in dagen van mensche-
tenheid zijn geweest, en ve-
:n geestelijke onzekerheid en
Kk naar bestendigheid en rust.
illen weer grond onder de
F.
Er-»
ist
ruimer mogelijkheid tot het leg-
die mogelijkheden worden
nog te weinig benut. Welke
de oorzaken? Zeker mag dan
rwerp wel gewezen worden
:ij groote mate van gereser-
jeslotenheid waar het geldt
het geestelijk leven. Er is
loeilijkheid om te spreken
aan het hart moest liggen,
ver, dan ontbreekt ons vaak
i het te doen op eenvoudige
nde wijze en ontaardt het
1 reed debat met zwaar ïntel-
n. Maar daaraan heeft de
i. waarlijk niet het eerst en
i: vij het wel eens en zijn ook
n de verschillende bladen het
oornaamste oorzaak van het
brek aan werfkracht hierin
e v.' inig spontane evangeliever-
W zijn er, ook na de uitstor-
u P nkstergeest, nog verre van
lat v/ij ons als Christenvolk ook
p ofeten betoonen, zooals wij
P f ten mogen zijn. Daarom is
en citadel van wie mogelijk
j n in Sion zijn, maar worden
i gegrepen door erbarmiug en
)%«»- de wereld, liggend in het
rwerking en expansie mag
worden getuigd,
ij lit alles aan op ons woord,
»n 1' op onze daad. Ons v/oord,
ze daad, onze levenswandel
•kondiging zijn. In dit alles
■i -v eer voor ons een vraag be-
Maar nu dit wel het geval
o blijdschap, dat althans in
bladen dit zeer .belangrijke
ki rkelijk en geestelijk leven
ge', acht.
L te^en koopvaarders
Tscl- en boven het Kanaal
jen vloord-Afrika
Jrt" van de Duitsche weermacht
gj'-tre i bekend:
c- >en heeft aan de Britsche
li s t en in den A11 anti-
pee' an twee vrachtbooten van
in ataal tot zinken gebracht.
bere aopvaardijschepen werden
e| :hen Oceaan en ter hoogte
irsi-ind oo zwaar beschadigd, dat
pn» k n worden dat zij verloren
ia! In het kanaal van Bristol
pend vijandelijk tankschip
oter
200 i
oüe
Syrië, land en volk
Een greep uit oude reisnotities
Sedèrt tal van jaren vormen de gebieden
in Syrië en van het meer zuidelijk gelegen
Palestina een zeer roerig territoir, waar poli
tieke en ook godsdienstige hartstochten hoog
tij vieren. Trouwens, ook in den loop van
zoovele eeuwen historie is dit westelijk ge
deelte van het naburige Oosten, dat men
beschouwen kan als den doorgangsweg tus-
schen Anatolië in het noorden en Egypte in
het zuiden, steeds door allerlei handels- en
staatsbelangen verontrust geweest.
Toen wij, in den loop van 1936, ons op
weg naar deze streken bevonden, voor een
bezoek aan het heilige land, werden wij in
onze plannen ten deele gedwarsboomd door
aldaar uitgebroken anti-joodsche actie, welke
met aanslagen en moorden gepaard ging. Zoo
wérden wij ertoe genoopt, naar het noorde
lijker gelegen Syrische Beiroet, in stee van
naar de Palestijnsche haven Haifa, die onder
de beschutting van den stoeren berg Karmel
is gelegen, koers te zetten-
Beiroet, aan zijn wijde en schilderachtige
baai, een natuurlijk havenbekken bij uitne
mendheid, heeft wellicht een even fraaie lig
ging als Genua of als Napels, al geniet het
bij het cosmopolitische tourisme nog niet een
gelijke vermaardheid. De stad kan worden
beschouwd als een der beide exponenten van
het Syrische nationale leven; Damascus, de
vermaarde oude oasenstad in zijn rood-bruine
steenwoestijn, is daarvan tenvolle de tegen
voeter.
Tegenwoordig is het mandaatgebied van
deze zoogenaamde Levantstaten, die onder het
gezag van den hoogen Franschen commissaris
D e n t z staan, verdeeld in een tweetal repu
blieken, nl. de republiek Libanon en die van
Syrië. Tot voor vrij kort was het hiermee
anders gesteld. Toen onderscheidde men den
staat Libanon, hoofdzakelijk door Maronieten,
een christelijke secte, bewoond; het noorde
lijke kustgebied met de hoofdstad Lattaqieh,
dat den Alauietenstaat vormde; het Sand-
sjek Alexandrette, dat sterke Turksche in
vloeden aanwees, en in het zuidoosten den
Druzenstaat Djebel Drus, bewoond door een
volksstam met zeer aparte, naar den Islam
zwemende gewoonten en gebruiken. Door
deze vier genoemde gebieden omsloten
van de vruchtbare kuststrook en de zee
scheiden had men dan, tenslotte, nog het
eigenlijke Syrië, dat geheel Arabisch was
als hoofdstad Damascus bezat. Alexandrette
is later door de Franschen aan de Turken
afgestaan, als prijs voor het pact, dat dezen
slechts op die voorwaarde met Parijs wilden
afsluiten.
Beiroet, om op deze havenstad terug te
komen, maakt den indruk van een moderne
West-Europeesche stad. Zijn woonhuizen en
villa's kings de kust, ook het meerendeel van
zijn winkelbuurtep, doen Fransch aan; inder
daad is hier de invloed van de mandaat-
mogendheid sterk den toon aangevend. Toch
ziet men ook hier, overal uit het stadssilhouet
oprijzend, de peperbus-achtige minaretten der
moskeeën, en wij herinneren ons den diepen
indruk, dien wij in de avondstemming ont
vingen, toen we op den hoogen omloop van
zulk een toren de eenzame witte figuur van
den muezzin, den Islamitischen gebedsoproe
per, ontwaarden, en de vèr doordringende
melodie beluisterden van de Klassiek gewor
den woorden: „Er is geen God aan God; Mo
hammed is de Profeet van God. Komt tot het
In de republiek Libanon, waarvan Beiroe*
de hoofdstad is, doen gelijk wij reeds zeiden,
de christelijke invloeden zich evenwel ook
sterk gelden. Sedert 1875 bestaat aldaar bij
voorbeeld de Sint-Josef Universiteit, die door
Paters Jezuieten wordt geleid, en waaraan
o.a. philosophische en theologische facultei
ten zijn verbonden, benevens een Oriën-
taansch Seminarium, alwaar priesters en mis
sionarissen worden opgeleid. Ook vindt men
er R.K. weeshuizen en kostscholen.
Beiroet is overigens bekend als centrum
van philantropischen en missionairen arbeid.
In dit verband moet in het bijzonder de
American Mission worden vermeld, die sinds
1821 in deze stad haar centrum heeft, en over
het geheele land meer dan honderd scholen
en een overeenkomstig aantal zendings
stations bezit.
De Amerikaansche Universiteit, in 1866 ge
sticht, draagt niet een specifiek kerkelijk of
godsdienstig karakter. Het is een zeer rijke
stichting, die uit het geheele Nabije Oosten
studenten tot zich weet te trekken, die er
opgeleid kunnen worden in de medicijnen,
tandheelkunde, muziek, theologie en natuur
wetenschappen.
De gebouwen van deze universiteit zijn
langs de Middellandsche Zeekust gelegen, op
een uniek terrein met prachtige uitzichten;
zij beslaan een lengte van omstreeks een
kilometer en bezitten o.a. bijzonder fraaie
tuinen, waarin men interessante gewassen
aantreft, zooals bijv. rubberboomen.
Een weinig ten noorden van dit overwegend
westersche Beiroet, dat in zijn specifiek chris
telijke en Moslimsche secten heel Syrië
biedt trouwens een treurig beeld van gods
dienstige verbrokkeldheid toch ook wel
weer typisch Levantijnsch is, mondt de Nahr-
el-Kelb, de Hondsrivier, in zee uit Een primi
tief lokaaltreintje, met opschriften in het ge
heimzinnig aandoende Arabiscne letterschrift,
voert er u heen. De plek is van groot histo
risch interesse, want het water van dezen
onaanzienlijken stroom heeft zich een weg ge
baand tusschen twee ruwe en ongenaakbare
bergen, en deze bergpas heeft in den loop van
vele eeuwen de legers zien voorbijtrekken van
Phoeniciërs, Egyptenaars, Perzen, Babylo-
niërs, Grieken en Romeinen.
In de ruwe rotsmassa ziet men hier steles
uitgehouwen, die herinneren aan de wapen
feiten van Pharao's, Assyrische koningen met
vierkante hoofddeksels en krullige baarden,
en van vele anderen, ook aan de moderne
krijgsgebeurtenissen uit den wereldoorlog.
Hier eerst beseft men recht, in den toegangs
poort te vertoeven van een land, dat zelf als
een verkeersweg voor vele in- en doortrekken,
den was, een land voor allerlei volkeren.
En dit cosmopolitische, gecompliceerde ka
rakter hebben land en volk tot op dezen dag
behouden.
Maar ga nu eens naar Damascus, langs de
prachtige zigzagwegen door het gebergte, die
Fransche energie en ingenieurskunst hebben
weten tot stand te brengen. Weliswaar moet
ge daartoe de wonderbaarlijke, parelende zee
kust met haar tooveraohtig blauwe water
achter u laten, doch ge zult u den vlotten en
verfrisschenden autotocht van enkele urén
I niet berouwen
BONAANWIJZING BOTER
's-Gravenhage, 10 Juni. De secretaris
generaal van het departement van landbouw
en visscherij maakt bekend, dat de volgende
bonnen van de boter- en vetkaart zijn aan
gewezen voor het koopen van het daarbij
vermelde rantsoen boter.
Bon „19" en „20" van de boterkaart: 12
Juni t.m. 29 Juni a.s., 250 gram boter per
É>on.
Bon ,,19" en „20'' van de vetkaart: 12 Juni
t.m. 29 Juni a.s., 250 gram boter per bon met
15 cent reductie per 250 gram.
Kerk en Zending
Geref. Kerken
Beroepen: te Doetinchem, cand. J. T.
Meesters, hulppred. aldaar.
Chr. Geref. Kerk
Beroepen: te Werkendam, E. du Mar-
cie van Voorthuysen te Urk.
Oud-Geref. Gem.
Bedankt voor Kampen J. v. d. Poel te
Giessendam.
Rem. Broederschap.
Tweetal te Rotterdam (vac. G. J. Hoender-
daal) J. H. Mispelblom Beyer te Leiden en
W. Zuurdeeg te Boskoop.
AFSCHEID EN INTREDE
Onder groote belangstelling van de kant
van de gemeente, en van vrienden van
buiten, nam D. J. W. v. Swigchum af
scheid van de Ned. Herv. Gem. te N. Pekela,
wegens zijn vertrek naar Hengelo (O.). Vóór
de preek werden colleges en personen toege
sproken, waarna geantwoord werd door Ds.
Fischer van Winschoten als gedelegeerde
van de Synode, door Ds. Witvliet namens
het predikantenconvent, door Ds. van
Leeuwen. Ev. Luth. pred., namens de
plaatselijke voorgangers, ouderling Sanders
namens de gemeente, en Ds. v. d. Vlugt
als consulent cn vriend. De scheidende predi
kant bepaalde vervolgens de gemeente bij
Joh. 4 42. Een laatste oproep om getrouw
te zijn in 't getuigen van Jezus Christus.
Van de gelegenheid, om Ds. en mevr. van
Swigchum persoonlijk te groeten, werd druk
gebruikt gemaakt.
BEROEPBAAR
De heer Th. H o f f, door de classis Zwolle
van de Geref. Kerken praeparatoir geëxa
mineerd en toegelaten tot het staan naar het
ambt van Dienaar des Woords, zal gaarne de
Kerken des Zondags dienen en een eventueel
beroep in overweging nemen. Zijn adres is:
Vloeddijk 64-1, Kampen. Telefonisch te be
reiken onder no. 431.
AANPAKKEN
De algemeene vergadering
De jaarlijksohe algemeene vergadering
van Aanpakken, fonds tot verbetering van de
schraalste predikantstractementen in de
Ned. Herv. Kerk, zal, naar wij vernemen
Vrijdag 27 Juni a.s. in het gebouw der Alge
meene Synode te 's-Gravenhage onder pre
sidium van dr. C. H i 11 e Ris L a m b e r s
em. predikant te Bilthoven, worden gehouden.
Opleiding voor den geestelijken
stand
In Mededeeling no. 159 der afdeeling Cultu-
reele Statistiek van het Centraal Bureau voor
de Statistiek wordt een aantal gegevens gepu
bliceerd, welke betrekking hebben op de in
richtingen, welke opleiden voor den geestelij
ken stand. De cijfers geven den toestand in het
cursusjaar 1939/1940 weer. Wy ontleenen aan
deze Mededeeling enkele gegevens.
Men kan de instellingen tot opleiding voor den
geestelijken stand naar den aard van het ge
geven onderwijs in drie groepen verdeelen, t.w.
a) die uitsluitend hooger onderwijs geven; b)
die uitsluitend voorbereidend hooger onderwijs
geven en c) die zoowel hooger als voorbereidend
nooger onderwijs geven. Men geve er zich in-
tusschen rekenschap van, dat alle drie groepen
wettelijk tot het hooger onderwijs gerekend
worden; zij dienen dan ook krachtens art. 151
der Hoogeronderwijswet jaarlijks een verslag
aan het departement van opvoeding, weten
schap en cultuurbescherming in te zenden.
Tot de groep, hierboven onder genoemd,
behooren vooreerst de Gereformeerde Theolo
gische Hoogeschool te Kampen met 110 leer
lingen. de 66 Roomsch-Katholieke Groot-Semi
naria (3014 leerlingen) en het Oud-Katholieke
Seminarie (3 leerlingen). Voorts behooren hier
toe enkele seminaria van andere richtingen,
wier studenten tevens aan een universiteit zijn
ingeschreven en daarom in dit overzicht niet
vermeld worden.
Tot de tweede groep, hierboven genoemd, oe-
hooren uitsluitend de 51 Roomsch-Katholieke
Klein-Seminaria, welke gezamenlijk 5967 leer
lingen tellen.
Tot de laatste groep behooren 1 zendings
school, twee theologische scholen en twee se
minaria van verschillende richting. Deze in
richtingen tellen gezamenlijk 104 leerlingen.
Bij het verwijderen van het pleisterwerk in
het koor van de Ned. Herv. kerk te Waalwijk
zijn eenige nissen en kapelletjes voor den dag
gekomen.
Aan de Noordzijde is een oude poort bloot
gelegd De versieringen aan deze poort worden
nu gerestaureerd. Zeer waarschijnlijk heeft
deze ingang eertijds toegang gegeven tot een
kapel aan de Noordzijde van de kerk. die veel
grooter moet zijn geweest.
Het orgel, dat op een gaanderij veel te ver
naar voren staat, zal met de gaanderij verder
naar achter, naar het Westen worden verplaatst.
DS. T. LEKKERKERKER
A.s. Zaterdag herdenkt ds. T. Lekker-
kerker, Ned. Herv. predikant te Delft, den
dag waarop hij voor 45 jaar het predikambt
aanvaardde.
Ds. Lekkerkerker werd 28 Febr. 1872 te
Alkemade geboren. Hij studeerde aan de
universiteit aldaar. In 1895 candidaat ge
worden in Gelderland aanvaardde hij 14 Juni
1896 zijq ambt in zijn eerste gemeente te
Hagestein, welke standplaats hij in 1899 met
Kockengen verwisselde. In 1903 vertrok hij
naar Montfoort om in 1908 te Wanswerd (Fr.)
zijn intrede te doen. In 1914 werd ds. Lekker
kerker predikant te Oosterwolde (Geld.) en
in 1916 verbond hij zich aan de gemeente
van IJsselmuiden. 6 Nov. 1921 deed hij in
trede. in zijn tegenwoordige gemeente spre
kende over 2 Petr. 1 19. Ds. Lekkerkerker
is thans de nestor dér Delftsche Herv. predi
kanten.
DS. H. C. P. M. WIEBOSCH
Naar de N.R.Ct. verneemt heeft het classi
caal bestuur van Dordrecht ds. H. C. P. M.
W i e b o s c h, Ned. Herv. predikant te Gies-
sen-Oudkerk in zijn bediening geschorst.
WAAR SCHADUWEN VALLEN EN LICHT
ONTSTOKEN WORDT
broff B
n get
-neerge:
p de
f r i k a werden vijandelijke
ii de Duitsch-ltaliaansche stel-
afgeslagen. Foi-maties van
aliaansche luchtwapen bom-
che luchtdoelbaHerijen en
en bij Tobroek en Mersa
en boven het Kanaal en
a alsmede bij pogingen om
ien te naderen verloor de
- tuigen. Hiervan werden er
■n en door de luchtdoelartil-
choten. Patrouillevaartuigen
Noordzee twee Britsche
n neer. Hierdoor heeft deze
evaartuigen in drie dagen
nen e ge' echtsvliegtuigen neergescho-
len noch 's nachts werden door den
-en t Duitsche rijksgebied ge-
lint .- i verricht.
voering tegen de Britsche
c Ti- scheepvaart hebben de
b-meties van Generaloberst
bi oriere successen behaald. In
t var» tot 7 Juni hebben ze elf
var en gezamenlijken inhoud
I—J00 ton tot zinken gebracht en 15
jschepen zwaar beschadigd. Hier-
0 bben deze formaties sedert 1 Fe-
fs-il in totaal 33 koopvaardijsche-
ffies. jtalen inhoud van 208,000
en 86 schepen bescha-
"IDEHP. ARIGE TE LEEUWARDEN
?rde de weduwe J. Kreger
»r honderdsten verjaardag. De
Istrar waar het oudje woont, was
burer versierd. Talrijke gelukwen-
jarige toegezonden. De bur-
r- te haar namens de gemeente
de diaconie der Ned. Herv. ge-
i:-:vi het oudje bloemen en een en-
inhoud aangeboden. Ook van win-
Ce Ierland mocht mej. Kreger een
oi, angst nemen.
ZON EN MAAN
igang 12 Juni 5.17; onderg. 22.02.
bpgan 12 Juni 0.13; onderg. 8.48.
bpgeng 13 Juni 0.46; ondergang 9.59.
vi
BLkoi - ir Maandag 16 Juni; nieu-
hs" Di dag 24 Juni; eerste kwar-
c 2 Juli; volle maan Dinsdag
!aa te kwartier Vrijdag 18 Juli
VI. ZORG VOOR BLINDEN
1. De volwassen blinde en zijn
bestaan
Dat de weg tusschen het vertrek uit het
Blinden-instituut en de aankomst in een be
vredigende levenspositie niet geplaveid is, be
hoort tot de vast aangenomen feiten. Er is
ter was nog veel meer) een communis opinio,
dat een blinde nu eenmaal niet in staat is, vol
waardig werk af te leveren. Naarmate het
tegendeel kon bewezen worden, heeft die
meening zich gunstig gewijzigd; in ons 2e en
4e artikel hebben wij daarvan bewijzen ge
noemd. Intusschen is de reactie van dat alge
meen gevoelen zeker niet aan het zelfvertrou
wen der blinden ten goede gekomen, dat zij
èn by hun opleiding èn in den strijd om het
bestaan zóó noodig hébben. Men weet, dat het
particulier initiatief begonnen is, door werk
inrichtingen dezen achterstand eenigszins te
vergoeden, maar het is evenzeer bekend, dat
het type van vele dezer inrichtingen (beper
king tot een paar ambachten) een sfeer ge
kweekt heeft, die de blinden in een hoek
schoof, vanwaaruit nauwelijks meer betere
tijden konden bereikt worden.
Het heeft tot 1916 geduurd, eer de overheid
door instelling eener Staatscommissie blijk gaf,
dat hier ook voor haar een taak gereed lag.
Helaas, het in *919 ingediende Rapport der
Commissie (waarin o.m. financieeie hulp van
overheidswege aan werkverschaffingen werd
bepleit) heeft de toenmalige Regeering niet in
behandeling genomen, zoodat ae volwassen
(meest min- of onvermogende) blinden nog
geheel aan hun lot overgelaten bleven, tenzij
het particulier initiatief hun te hulp kwam.
Het algemeen Blindencongres van 1933 (zoo
wel vereenigingen voor als die van blinden
namen hieraan deel) zette vier onderwerpen
in de publieke aandacht: het werkplaatsen-
vraagstuk, wettelijke voorziening ten tjehoeve
van blinde arbeiders, financieeie hulp aan
werkende blinden, en het onderwijs en de vak
opleiding van blinden. In hetzelfde jaar ver
scheen het Rapport der Staatscommissie in
zake onvolwaardige arbeidskrachten; ook zij
maakte eenige wenschelijkheden kenbaar,
wees echter leerplicht voor blinden en een
blindenrente (van Staatswege en boven een
bepaalden leeftijd) af.
Intusschen hadden de blinden zelf zich ge
organiseerd in een Ned., een R.K. en een Chr.
Blindenbond. Hun besturen en actie hebben
mee den weg gebaand voor enkele verbete
ringen, terwijl de genoemde Staatscommissie
dat in samenwerking met het Roode Kruis
deed voor de komst eener Geleidehonden-
school (in ons blad al eens besproken) en de
stichting „Het gesproken Boek" (lectuur voor
blinden door mechanische geluidsweergave),
terwijl de Vereeniging A.V.O. een Advies-
commissi3 voor blindenbelangen instelde (zie
ook ons 2e artikel). Bleef de landelijke over
heid alzoo op den achtergrond, niet de stede
lijke. In Amsterdam, Den Ha?g, Rotterdam en
culier hulpbetoon samenwerken. Zij advisee-
ren de gemeente inzake en hebben toezicht op
Gem. en andere werkinrichtingen.
Deze werkinrichtingen, hoewel beperkt in
de vak-verscheidenheid, hebben allengs, door
aanpassing aan de practische eischen van het
heden in bedrijf en samenleving, werkver
schaffing tot werkverruiming weten op te
voeren, al zijn uiteraard de tijdsomstandig
heden nu niet bevorderlijk aan de ten deze
gemaakte vorderingen. Wij willen u thans
van twee van die inrichtingen eenige indruk
ken geven, t.w. van het Chr. Blindentehuis
„Sonneheerdt" te Ermelo en van een oude en
bekende te Rotterdam.
Zij dateert reeds van 1852 en verschafte in
1940. toen haar gebouw verwoest werd, aan
154 blinden een behoorlijk bestaan. Behoor
lijk, want wel verre van hen met een bras
penning naar huis te sturen, keerde zij per
week pl.m. 3000 loon uit, zoodat de volwassen
werkers een loon van 23 a 24 gulden per week
'verdienen. Men heeft na de ramp van
14 Mei gelukkig een ruim tijdelijk onderdak
gevonden aan de van Meekerenstraat, maar
blijft natuurlijk paraat voor een nieuw gebouw
voor 250 blinden, dat, gelijk zoovele gebou-
wen van het nieuwe Rotterdam, al op papier
staat. Dank zij de ook hier bestaande Gem.
commissie, heeft Maatschappelijk Hulpbetoon
zoolang een deel der zorgen overgenomen, ge
volg waarvan toch alweer een 70 man (en ook
een afdeeling voor 15 meisjes) aan den slag
kon komen. De leeftijdsgrens loopt van 1865
jaar. Van de mannen komen en gaan er
eenige met een geleidehond, waarvoor de in
stelling er vijf heeft aangeschaft; die beestjes
kasten 200 per stuk.
Het is een merkwaardige samenleving hier
men ziet de mannen ijverig bezig zelfs
trof ons het veelvuldige zingen onder
den arbeid en moet zich telkens even
realiseeren, dat zij, eenige half- of slecht
zienden uitgezonderd, het product van hun
inspanning niet zien. Maar die dat wel zien,
weten het op prijs te stellen, want het is
verblijdend te weten, dat deze inrichting
voor haar producten steeds een ruim afzet
gebied vond. En dan moet men daarbij niet
denken aan den verkoop aan huis uit lief
dadigheid, maar aan de gewone arbeids
markt, waar groote bedrijven hun inkoopen
doen. Zoo heeft of had men hier tot klant
de Holland-Amerika-Lijn, die de groote mat
ten voor haar passagiersschepen liet maken;
Van Nelle, die fietsmanden betrekt; ook
ziekenhuizen (het Diaconessenhuis en Eudo-
kia) en hotels, en verder nog menig grootbe
drijf, dat er zijn benoodigdheden op het ter
rein van manden, vlechtwerk, rieten meube
len enz. betrekt. Voorts maakt men hier reis
mandjes voor zuigelingen, zittingen voor
stoelen, vloerkleeden en -kleedjes, en dan
natuurlijk in massa borstels, kwasten, was
manden, hondenmanden, enz.
Blijkt hieruit reeds, hoezeer het product
van de blinden-inrichtingen z'n welverdiende
plaats op de normale arbeidsmarkt heeft
veroverd, ook fïi ander opzicht zorgen zij
voor aanpassing aan nieuwe eischen. Zoo
deelde de heer J. Verschoof, die de Rot-
terdamsche inrichting onder zijn leiding
heeft, mede, dat een deskundig opzichter hier
modellen ontwerpt, zoodat ook aan de vraag
naar smaak- en stijlvolle voorwerpen kan
voldaan worden. Nog in andere richting
gaat de zorg voor de hier werkende blinden;
er is n.l. een onderwijzer werkzaam, die aan
hen, die geen opleiding aan een Instituut
hebben gehad, leert lezen, schrijven en re
kenen, terwijl ook een (jraille-bibliotheek tot
hun beschikking staat, juister gezegd: stond,
want ook dit kostbaar bezit is bij den brand
verloren gegaan. Dit onderwijs is gratis, en
ook bereikbaar voor Rotterdamsche blinden,
die er niet werken.
Voor de meisjes en vrouwen is even
eens het werkgebied uitgebreid; zij maken
niet alleen kwasten, pannelappen, stofdoeken
e.d. maar leveren ook keurig babygoed en
wollen goederen af. De welwillende lezer
wil ook bij het woord „wol" wel weer even
een aanteekening maken, evenals hij dat kan
doen bij de afdeeling kokosmatten, die in de
textiel-ballingschap zijn geraakt en inplaats
waarvan nu biezen matten (de z.g. Gene-
muider matten) gemaakt worden, die blijkens
den afzet ook door welgestelden zeer gewaar
deerd worden.
Onze indrukken te Rotterdam zouden, om
de mogelijkheden van 't geheele land te over
zien, moeten vermenigvuldigd worden met
15, want werkinrichtingen van dezen aard,
zijn er 15. Doch bovendien zijn er werk
plaatsen verbonden aan de Instituten en
Tehuizen als te Huizen, Zeist, Ermelo, Wolf-
heze, Grave, Amsterdam en 's-Gravenhage,
terwijl ook tal van nazorg-vereenigingen in
het verband der zorg voor onvolwaardige
arbeidskrachten werk van blinden, slecht
zienden aan de markt brengen.
Het nog betrekkelijk jonge (in i926 geopen
de) Chr. Blindentehuis „Sonneheerdt" te
Ermelo heeft een ander karakter dan de
Werkinrichting te Rotterdam; het is tegelijk
internaat. Een uitgestrekt wandelbosch van
12 H.A. omgeeft het tehuis en de groote werk
inrichting met 3 werkzalen, waar 37 blinden
wonen; 20 mannen en 11 vrouwen verrichten
regelmatig arbeid; de eersten maken manden,
borstels, matten, enz., de vrouwen weefwerk.
Bovendien is er een goed toegeruste braille-
drukkerij en binderij, waar ook blinden werk
zaam zijn. Ter beschikking van de blinden,
die elk een eigen kamer bewonen met cen
trale verwarming enz., staan geleidehonden,
waarvoor kennels in het bosch zijn aange
bracht. Ermelo is ook de zetel der Chr. Blin
denbibliotheek, van waaruit boeken naar alle
deelen van het land worden uitgezonden. Hoe.
wel de afzet der producten van Sonneheerdt
(die een "goeden naam hebben) per jaar
45,000 bedraagt, moet1 er natuurlijk nog
„iets" bij en dan is wel buitengewoon sterk
de trouwe steun der contribuanten, die in
20 jaren tijds250,000 hebben opge
bracht.
Wat het dagelijksch leven hier betreft, kun
nen we nog meedeelen, dat er een gezellige
conversatiezaal is, terwijl ook voortdurend
voor ontspanningsavonden gezorgd wordt en
de blinden over allerlei, speciaal voor hen
geschikt gemaakte spelen beschikken. Naar
de kerk gaan ze samen per autobus; 's Zondags
wordt uiteraard veel gewandeld in het eigen
bosch, waar de paden zijn uitgediept er
blinde zich dus met zijn stok of voet „binnen
de perken" kan houden. Ten slotte zij er nog
op gewezen, dat ook te Ermelo, evenals ii
andere Tehuizen, de arbeid benoorlijk beloond
wordt, zoodat een gezonde en vakkundige
blinde niet meer van de liefdadigheid behoeft
te leven, doch zijn gezin kan onderhouden.
Het is verheugend te weten, dat de maat
schappij het streven der nieuwe blindenzorg
rechtvaardigt, door de resultaten van haar
spanning op de vrije markt te waardeeren
met volle maat. Dit is toch ook hun recht
op het plekje zon, dat zijniet zien, doch
de warmte hen destemeer sterkt.
Een gedeelte
weefzaal
(Foto Rott.)
Jubileum ds. J. F. L. A. de Jagher
A.s. Maandag viert ds. J. F. L. A. d e
Jagher, Ned. Herv. predikant te Slijk-
Ewijk (Geld.) zijn 40-jarig ambtsjubileum.
Ds. de Jagher werd 16 Juni 1876 te Gaast
(Fr.), waar zijn vader predikant was, geboren.
Hij studeerde aan de Leidsche Universiteit
theologie. In 1900 candidaat geworden in
Noord-Holland, kwam hij 16 Juni 1901 te
Burgh op Schouwen in zijn eerste gemeente.
In 1907 vertrok ds. de Jagher naar Doesburg,
welke standplaats in 1910 met Delden (O.)
verwisseld werd. 10 April 1932 verbond de
jubilaris zich aan zijn tegenwoordige gemeente.
Ds. de Jagher heeft zich m de verschil
lende gemeenten die hij dienen mocht op
verschillend gebied bewogen en zijn echtge-
noote heeft aan het werk van de Zondags-*
sohool, de Meisjes- en Vrouwenverenigingen
eveneens een actief aandeel genomen.
Tijdens zijn verblijf in Doesburg was ds. de
Jagher voorzitter van de school met den
Bijbel, idem van het Chr. Mil. Tehuis, alsook
godsdienstleeraar van het aldaar gelegerd
garnizoen.
In Delden was hij voorzitter van de Ver
eeniging van Chr. belangen, idem van de
Chr. bewaarschool en de Zondagsscholen, idem
van den Zendingskring en van de afdeeling
van de Nat. Ver. Pro Rege, alsook eerelid
van de C.J.M.V. „Azarja". Tijdens zijn 22-jarig
verblijf in deze gemeente was ds. de Jagher
assessor van het classicaal bestuur van
Deventer. Veel Evangelisatie-arbeid heeft hij
ook gedaan te Weldam, Almelo, Enschedé en
Hengelo (O.).
In zijn tege'nwoordige standplaats is ds.
de'Jagher lid van het classicaal bestuur van
Nijmegen, secr. van de classicale zendings
commissie, quaestor van den ring Eist, wn.
Godsdienstleeraar aan de Rijkstuchtschool te
Nijmegen, penningmeester van de afd. Over-
Betuwe vaji het Ned. Bijbelgenootschap,
voorzitter van den ring Andelst van de
C.J.M.V., lid van het hoofdbestuur van de
Utrechtsche zendingsvereeniging, bestuurslid
van het Ned. Zendelinggenootschap, vice-
voorzitter van de Prov. Commissie Gelder
land-Overijssel van de Confessioneele Veree
niging, lid van het hoofdbestuur van de
vereeniging voor ziekenhuisverpleging Draagt
elkanders lasten te Valburg. Ook te Nijmegen
verricht de jubilaris Evangelisatie-arbeid.
Van de hand van ds. de Jagher zag een
geschrift het licht „Van kind tot kind", terwijl
hij artikelen heeft gepubliceerd in het week
blad De Geref. kerk en tal van preeken in
de serie Van Goederentierenheid en Recht.
Ook schreef hij bijdragen in de Zondagsbode
voor Overijssel, de Nijmeegsche Zondagsbode
en in De Betuwe.
Ds. de Jagher is in zijn woonplaats voor
zitter van de C.J.M.V. Timotheus, idem van
de Zondagsschool, van de afd. van de Ver.
voor ziekenhuisverpleging en van die van
het Groene Kruis.
De jubilaris is voornemens Zondagmiddag
22 Juni a-s om half drie een gedachtenisrede
te houden.
Evangelisch Luthersche Synode
De 131ste vergadering
De synode der Evangelisch-Luthersche kerk
is te Amsterdam in haar 131ste vergadering
samengekomen. Tot voorzitter werd herkozen
ds. C. C. G. Visser (Rotterdam), tot vice-voor-
zitter de heer L. F. Pont (Amsterdam).
Ds. Visser opent de vergadering en wijst er
op, hoezeer het achter ons liggende jaar uit
zonderlijk genoemd moctit worden, ook, wat
de bestuurstaak onzer kerk betreft. Een twee
tal buitengewone vergaderingen der synode
moesten in dit jaar gehouden worden; de syn.
commissie kwam vele malen in extra verga
dering bijeen. Moeilijke beslissingen, in veler
lei opzicht werden gevraagd.
Naast het administratief-bestuurtechnisehe
zal de geestelijke kant van de bestuurstaak
van het kerkbestuur niet verwaarloosd mogen
worden. Bij de beraadslagingen over de moge
lijkheid van fusie der beide Luthersche ker
ken zal dit ook naar voren treden.
De voorzitter spreekt een woord van af
scheid tot dr. J. A. Rust, die geruimen tijd
de functie van 2en secretaris der synnde
waarnam, doch thans deze taak wenschte neer
te leggen. Ook den lsten secretaris, ds. J. H.
Grottendieck, dankt hij voor het vele werk,
dit jaar verricht.
Hierna spreekt dr. Rust een woord van
dank en afscheid en verlaat hij de vergade
ring.
Tot 2den secretaris der synode wordt nu ge
kozen ds. H. Snijder (Arnhem), tot leden der
syn. commissie ds. J. P. van Heest (Amster
dam) en mr. dr. W. F. Lichtenauer (Rotter
dam); tot plaatsvervangende leden der syn.
commissie ds. H. Snijder en de heer J. W. Th.
Beek (Amsterdam).
Tot curator van het Ev. Luth seminarium
wordt benoemd Ds. J. H. Grottendieck.
Na de middagpauze houdt prof. dr. H. A.
van Bakel een rede over „Wat is de Ev. Lu
thersche opvatting van het begrip „Kerk".
GODSDIENSTONDERWIJZER
door het Classicaal Bestuur
van Rotterdam de akte-Godsdienstonder
wijzer uitgereikt aan den heer N.deZwart,
Walenburgerweg 80c, Rotterdam, telefoon
47547.
BLIJVEN ZITTEN BIJ BIDDEN
Wij lezen in Hervormd Nederland: „De
kerkeraad der Nederlandsch Hervormde ge
meente te Heerlen besloot, dat tijdens het
gebed in den eeredienst allen blijven zitten.
De kerkeraad had zich afgevraagd waarom
het voor mannen eerbiedig is te gaan staan,
als de vrouwen blijven zitten. Z.i. waren er
drie redenen om allen te blijven zitten: 1. het
verschil in houding tusschen mannen en
vrouwen is niet te verdedigen; 2. het rumoer
van de opstaande mannen maakt de oogen-
blikken vóór het gebed allerminst plechtig;
3. eerbiedig zitten duidt meer op ootmoed en
afhankelijkheid dan staan.
Wij herinneren er in verband aan, dat in
de kapel te Woudschoten gelegenheid is
tijdens het gebed te knielen.
GIFTEN EN LEGATEN
Mevrouw wed. Ds. Gideon Boeken-
oogen, geb. A. C. C. van Ling en, over
leden te Leeuwarden 14 Febronri j.l., heeft
aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, ge
legateerd de som van 1000.
KERKNIEUWS
De eerw. heer J. v. d. Hoek. Godsdienston
derwijzer te 's-Grevslduin^apetle. is door den
Ned. Herv. Bond voor Inw. Zending op G. G.
benoemd als Voorganger-Evangelist bij de Ned.
Herv Evangelisa tie's te Wormerveer en
Zaandam.