Kroatië wordt een koninkrijk
ZATERbAG 17 MEM941
TEI
-F
De spanning tusschen de Ver. Staten
en Frankrijk
Ambassadeur Leahy xal waarschijnlijk zijn post verlaten
Berlijn: het antwoord aan Roosevelt
moet van Vichy komen
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
In de Wilhelmstrasse weigerde men gisteren
zijn houding te bepalen nopens de. verklaring
van Roosevelt omtrent Frankrijk.
Men verklaarde van Dultsche zijde, dat
het antwoord op deze boodschap van
Roosevelt niet door Berlijn, maar door
Vichy gegeven moet worden.
Toch hebben natuurlijk de uitlatingen van
Roosevelt in politieke kringen van de Duit
sche hoofdstad een zekere belangstelling ge
wekt, waaruit overigens blijkt, dat men ook
in deze kringen zich zuiver op het standpunt
Tan den toeschouwer plaatst.
Ten aanzien van het tot Frankrijk gerichte
verwijt, dat het wapens heeft doorgevoerd
naar een ander land, wees men te Berlijn
op de omstandigheid, dat het den heer
Roosevelt met zijn practijken al heel weinig
betaamt dergelijke verwijten te doen. Men
heeft te Berlijn nog nooit gehoord, dat Enge
land of Roosevelt zich opgewonden hebben,
ais andere landen wapens naar Engeland
transporteerden. Er bestaat ten slotte toch
groot verschil, zoo betoogde men alhier, of
«en vliegtuig een paar minuten in Syrië
landt dan wel of groote Engelsche oorlogs
schepen als de Malaya wekenlang in een
Amerikaansché haven gerepareerd worden.
Als in dit opzicht precedenten geschapen zijn,
dan is dit uitsluitend door Engeland en de
Vereenigde Staten geschied.
De talooze geruchten over Rusland, Turkije,
Irak en Frankrijk, die, volgens S.P.T., gisteren
te Berlijn circuleerden, doen verwachten, dat
groote politieke en militaire gebeurtenissen
voor de deur staan. Deze week is reeds ver
scheidene malen van Duitsche zijde gezegd,
dat de Russische handelsbesprekingen een
gunstig verloop hebben.
Buitenlandsche persstemmen, die meenden
te kunnen constateeren dat Rusland op het
oogenblik een toenadering tot de mogend
heden van de spil voor de beste politiek
houdt, verdienen opmerkzaamheid. Aan zijn
Zuidelijke grenzen komen de belangen van
Rusland immers van óuds in botsing met die
van Engeland.
"Dat Engeland met een ernstige wijziging
van den strategischen toestand in den Levant
rekening houdt blijkt uit de berichten uit
Palestina dat aldaar- groote transporten met
troepen en materiaal zijn aangekomen.
In Engeland schijnt men gelijktijdige actie
op tiwee fronten te verwachten. Van groot
belang is daarom op het oogenblik de houding
van Frankrijk en Turkije.
Leahy's opdracht in Frankrijk als
mislukt beschouwd
Het D.N.B. meldt uit Washington:
De radiotoespraak van maarschalk Pétain
tot het Fransche volk wordt in verband met
het Donderdag uitgesproken „beroep van
Roosevelt op het Fransche volk" door de
Washingtonsche bladen s ensationeel opge
maakt. Eenige bladen spreken van een
„zware nederlaag der oorlogsdïplomatie van
Roosevelt". De spreker van de Columbia
Broadcasting Comp. meent, dat de inlich
tingendienst der Amerikaansche regeering in-
Vichy volkomen gefaald heeft, zoodat men in
Washington verrast is door de gebeurtenissen.
Ambassadeur Leahy zal waarschijnlijk wor
den ontboden om rapport uit te brengen.
Ook in politieke* kringen te Vichy, aldus
S.P.T., vermoedt men, dat de Amerikaansche
ambassadeur by de Fransche regeering zijn
post zal verlaten en naar _Ameri_ka zal .terug-
keeren daar zijn opdracht om Frankryk van
een bondgenootschap met Duitschland af te
houden als mislukt beschouwd moet worden.
Fransche schepen In Amerika nu
onder bewaking
Vrijdagmiddag, aldus meldt S.P.T. uit
Vichy, had de Fransche regeering nog geen
officieele mededeeling ontvangen van het
besluit van den Amerikaanschen Senaat om
ook de Fransche schepen, die "in Amerikaan
sche havens liggen,-in beslag te nemen. De
eerste indruk, die het bericht in politieke
kringen te Vichy gemaakt heeft, is er een
van ontstemming. Men herinnerde aan de
verklaringen van Amerikaansche ministers,
dat alleen Duitsche, Italiaanscbe en Deensche
schepen in beslag zouden worden genomen.
Men vreest, dat in de toekomst nog meer
onvriendelyke handelingen van de zijde van
Amerika tegenover Frankryk te verwachten
zijn.
Berlijn over Pétain's rede
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
Van de Donderdag gehouden rede van het
Fransche staatshoofd, maarschalk Pétain, is
te Berlijn met levendige belangstelling ken
nis genomen. In politieke kringen alhier
■wordt zij opgevat als een uitspraak ten gunst#
van de Europeesche samenwerking. In de
Wilhelmstrasse uitte men gisteren de mee
ning, dat Pétain's uitlatingen ook beschouwd
kunnen worden als afwyzing van invloeden
van buiten Europa.
Persconferentie bij Roosevelt
Het D.N.B. meldt uit Washington:
President Roosevelt heeft gisteren na een
lichte ongesteldheid van verscheidene dagen
weer een persconferentie gehouden. Hy
■weigerde antwoord te geven op alle vragen
betreffende zyn „beroep op het Fransche
volk", evenals op dé vraag of hy ambassadeur
Leahy uit Vichy zou terugroepen of Marti
nique zou doen bezetten. Toen men hem er
op wees, dat zijn buiten de Fransche regee
ring om tot het Fransche volk gerichte oproep
zou duiden op een mogelijk verbreken der-
diplomatieke betrekkingen met Frankryk,
eeide Roosevelt slechts: De toestand is te
ernstig, dan dat men behoorde te trachten
zyn verklaring op eerigerlei wyze te inter
preteeren. Aangezien, de toestand van dag
tot dcig kan veranderen, is het hem onmogeiyk
zich uit te laten in „hypothetische begrippen".
Men moet integendeel zichhouden aan
„feiten" Op de opmerking, dat de afkondi
ging van een oorlogszone op de Rood» Zee
een feit vormt, antwoordde Roosevelt, dat
dit afhangt van bijzonderheden en vooral van
de vraag, of het «en „doeltreffende blok
kade" betreft. Omtrent den eisch van den
minister van oorlog, Stimson, dat het verkeer
met Engeland doeltreffend moest worden be
schermd, verklaarde Roosevelt ontwykend,
dat het hier het bekende „zeer gecompli
ceerde" probleem betrof. Ten aanzien van
het bezoek van Donderdag van den Argen-
tijnschen minister van buitenlandsche zaken,
.zeide de president, dat het onderhoud betrek
king heeft gehad op het Westeiyke halfrond,
doch slechts zeer algemeen was gehouden.
Fransche kabinetsraad Donderdag
bijeen
Naar het D.N.B. uit Vichy meldt zyn de
leden der regeering gistermiddag onder voor
zitterschap van admiraal Darlan voor een
kabinetsraad byeengekomen, waaromtrent
geen communiqué is verstrekt
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN
BURMANIAHU1S
VAN 1845
AMSTERDAM. VAN BRIENENHUIS
Engelands positie in het
Naburige Oosten
De mededeeling van den Engelschen
minister van buitenlandsche zaken, Anthony
Eden, dat Groot-Britannië voornemens is een
actie tegen Syrië te bezigen, heeft, naar
S.P.T. meldt, in politieke kringen der Turk-
sche hoofdstad eenige opwinding veroorzaakt.
De Turksche bladen hebben het bericht in
grooten opmaak gepubliceerd. Men is van
meening, dat hierdoor de oorlog in het Ooste-
Ujk deel van de Middellandsche Zee in een
geheel ander stadium zal treden, daar de
mogendheden van de spil tegen een Engelsche
actie in Syrië maatregelen zullen treffen.
Uit Syrië kwamen te Ankara berichten
binnen, dat de bevolking de ontwikkeling van
den toestand met spanning volgt.
De Wafd-partij en de Egyptische
regeering
Het.A-NP.. meldt uit Beiroet:.
In een verklaring over het besluit van de
Wafd om deel te nemen aan een Egyptische
concentratieregeering wordt medegedeeld, dat
de Wafd-party haar in het vooruitzicht ge
stelde medewerking zal herroepen, indien zou
blyken, dat de Egyptische regeering niet
voldoenden tegenstand biedt aan de Engelsche
wenschen om Egypte aan den oorlog te doeD
deelnemen. In een dergelijk geval zou de
Wafd- een ongehoorzaamheidscampagne tegen
de regeering beginnen en eventueel een
belastingstaking organiseeren..
De goudvoorraden in Egypte
Het A.N.P. meldt uit Beiroet:
Naar bekend is geworden, hebben de
Engelsche- autoriteiten in Egypte reeds
alle goudvoorraden waarover zy in het
land- kunnen beschikken naar een onbe
kende .plaats laten overbrengen.
Groote fabrieken in Engeland
bestookt
Naar hét D.N.B. uit Beriyn meldt hebben
in een van de laatste nachten Duitsche
gevechtsvliegtuigen met prachtig succes een
groote fabriek, die lichte metalen verwerkt,
in het Zuid-Westen van Engeland aangeval
len. De vliegtuigen vielen in scheervlucht de
verscheidene honderden meters lange fabrieks
hallen, de ketelhuisinstallaties en de werk-
gebouwen aan. Van een hoogte van 30 meter
werden de bommen neergeworpen. Hierdoor
werden de daken van de fabriekshallen ver
nield, de wanden opengescheurd en heele
stukken van het gebouw .in de lucht ge
slingerd. Door de kracht van den aanval
stortte, de montagehal als een kaartenhuis
ineen. Een smeltoven werd door een bom
van het zwaarste kaliber vernield. Ondanks
den hevigen. afweer wisten de Duitsche ge
vechtsvliegtuigen onbeschadigd hun basis te
bereiken.
De bemanningen van twee Duitsche
gevechtsvliegtuigen onder bevel van luitenant
Klöss hebben een bijzonder dappere prestatie
geleverd. Behalve de reeds in het bericht van
het opperbevel der weermacht van Donder
dag genoemde actie wordt thans nog bekend,
dat de vliegtuigen tot aan de ten Noord-
Oosten van Londen gelegen industriestad
Chelmsford zyn doorgedrongen en daar een
groote kogellagerfabriek met bommen hebben
bestookt. Verscheidene volle treffers veroor
zaakten ontzaglijke verwoestingen. Met een
geweldig lawaai stortten de gebouwen ineen.
Felle steekvlammen hoten uit de daken
omhoog.
In verband met de aanvallen van het Duit
sche luchtwapen op voor den oorlog belang
rijke doelen in Engeland in den nacht van 15
op 16 Mei wordt nog bekend, dat de haven
installaties en werven van Barrow in Furness
zwaar getroffen zijn. Twee bommen troffen
de sluis, een bom een fabriek in de nabij
heid van het Tisserdock. Een andere bom
sloeg in in een werkloods van de Vickers
Armstrong werf. Deze vier uitge .vorpen bom
men behoorden tot het zwaarste kaliber van
het Duitsche luchtwapen en zij zullen waar-
schyniyk buitengewoon groote scl ide heb
ben aangericht. (D.N.B.).
Bij de poging van twee Britsche gevechts
vliegtuigen om het Noorsche gebied binnen
te vliegen, is gistermiddag een vliegtuig van
het type Bristol Blenheim neergeschoten.
In luchtgevechten boven de Britsche Zuid
oostkust hebben Duitsche j achttoestellen twee
Britsche Jagers neergeschoten.
Voor personen boven 36 jaar (middenstand)
bestaat gelegenheid zich een bUjvende ruime
B IJ VERDIENSTE
te verwerven. By gebleken geschikt
heid kans op levenspositie. Worden
deskundig opgeleid
Br. onder No. R. 197 aan het Bureau van De
Rotterdammer, Witte de Withstraat <7. R'dam.
Boven de Middellandsche Zee
In Oost Afrika duurt de
Italiaansche tegenstand voort
Het Italiaansche legerbericht nummer 845
luidt ads volgt:
In den nacht van 14 op 15 Mei hebben Ita
liaansche en Duitsche formaties vliegtuigen
belangryke doelen, vliegvelden en vlootsteun-
punten op Malta met zichtbaar succes aan
gevallen. In den loop van den dag werden
de aanvallen door Duitsche eenheden her
haald. Tydens een gevecht met vyandehjke
Jagers is een Hurricane-vliegluig neergescho
ten.
In Noord-Afrika zijn gevechten aan den
gang in de buurt van Solloem. Door Italiaan
sche jachtvliegtuigen vergezelde formaties
Stuka's hebben in den sector van Solloem
vijandelijke stellingen gebombardeerd. Ande
re Italiaansche en Duitsche formaties hebben
Tobroek gebombardeerd, waarby een lucht-
doelbattery en het pompstation door volle
treffers werden geraakt en uitgestrekte bran
den werden veroorzaakt.
In het oostelyke deel van de Middelland
sche Zee hebben onze vliegtuigen vliegvelden
en spoorweginstallaties op Cyprus gebombar
deerd. Vyandelijke vliegtuigen hebben eenige
bommen geworpen op Rhodos zonder slacht
offers of schade te veroorzaken.
In Oost-Afrika duurt de heldhaftige te
genstand van onze troepen by Amba Aladsji
voort en zal in de geschiedenis als een nieuw
zinnebeeld van de dapperheid en den roem
van de Italiaansche soldaten voortleven. Ons
garnizoen, van alle kanten door sterke for
maties aangevallen, strydt onder het perma
nent vuren der artillerie en het neerwerpen
van bommen door den vyand met on tembaren
moed verder en brengt den aanvaller zware
verliezen toe.
Uit de andere sectoren valt niets bijzonders
te melden.
De strijd in Irak
Landing van Britsche troepen
in Basra
Het D.N.B. meldt uit Beiroet:
Naar uit Basra verluidt, worden aldaar
voorbereidingen getroffen voor de landing
van Britsche troepen en de lossing van
oorlogsmateriaal.
Volgens een bericht, uit Beiroet heeft Irak
in verband met de operaties der Trana-
jordaansche strijdkrachten aan de Iraksche
grens geprotesteerd bij de Transjordaansche
regeering en verklaard, dat in deze operaties
vyandelyke handelingen moeten worden ge
zien. De noodige maatregelen voor alle
eventualiteiten zyn genomen.
De .eerste groepen vrijwilligers uit Syrië
zyn naar Irak vertrokken.
Volgens te Vichy ontvangen berichten uit
Bagdad heeft het Iraksche ministerie van
financiën bekend gemaakt, dat een nationale
bank van Irak is opgericht. De bank zal haar
werkzaamheden op 17 Mei aanvangen.
De werving van vrijwilligers
United press meldt uit Beiroet:
Volgens een bericht van den Bagdad-zen-
der hebben de Engelschen in Jeruzalem een
appèl gericht tot de Jewish agency en ver
wante organisaties, om zooveel mogelijk tot
aanmelding van Joodsche vrijwilligers voor
den strijd in Irak aan te sporen. De Joden,
zouden zich echter tot dusverre, aldus United
Press uit Beiroet met groote meerderheid
tegen deze werving hebben uitgesproken!
In Irak. heeft Kailani, volgens genoemden
zender, de bevolking aangespoord het lucht
wapen zoo veel mogelijk hulp te verleenen.
In een .vergadering van de Iraksche sjeiks
las hij het Engelsch-Iraksche verdrag voor
enduidde de punten aan, waarop de Engel
schen het hebben geschonden.
Te Bagdad heeft een betooging van 20,000
menschen plaats gevonden. Na afloop meldden
tal van mannen en vrouwen zich als vrijwil-,
ligers aan.
De Iraksche minister van financiën, die
naar Ibn Saoed, den koning van Saoedi-Ara-
bië, was gezonden, is. naar Radio Ankara
uit Bagdad meldt. Donderdag in Irak terug
gekeerd.
„De waarheid over Hess"
United Press gelooft niet, dat hij
ols verrader kwam
De New-Yorksche correspondent van
het D.N.B. meldt:
De New Yorksche avondbladen bevat
ten onder groote opschriften éen United
Pressbericht uit Londen, getiteld: „De
waarheid over Hess". De beschikbare
inlichtingen hebben bewezen, dat, afge
scheiden van de vraag of Hess als op
rechte 1 vredesapostel of als agent van
een nazi-intrige gekomen is, hy nog steeds
een hartstochtelijk aanhanger van Hitier
is. Hess gelooft, dat Duitschland onover
winnelijk is en dat, als de oorlog voort
duurt, Engeland zal worden vernietigd.
Hij gelooft, dat Churchill en een kleine
kliek rondom hem de eenige Engelschen
zijn, die den oorlog willen verlengen. Er
bestaat tot dusverre niet het geringste
bewijs, dat Hess op grond van een kloof
tusschen de nazi-leiders of als verrader
is gekomen, die bereid is belangrijke
geheimen te verraden. Het heeft er ook
niet den minsten schijn van, alsof Hess
reeds dergelijke inlichtingen heeft ge
geven of nog zal geven. Aangenomen
wordt, dat Churchill spoedig de Britsche
natie er tegen zal waarschuwen een sen-
timenteele houding jegens Hess aan te
nemen.
In April meer dan een millioen ton
tot zinken gebracht
In aansluiting op het weermachtsbericht
van gisteren verneemt het D.N.B., dat in de
maand April voor het eerst in dezen oorlog
meer dan een millioen. ton scheepsruimte tot
zinken gebracht is. Dit buitengewone succes
van Duitsche luchtmacht en marine is ove
rigens sterk geïnfluenceerd door de voortdu
rende aanvallen der gevechtsvliegtuigen op de
transportvloot der uit Griekenland vluchten
de Britsche troepen. Dergelyke recordcijfers
kunnen niet elke maand verwacht worden.
Niet de records trouwens zijn in dezen oor
log beslissend, maar de gesUagheid, de on
ophoudelijke uitholling der Britsche oorlogs-
oeconomie. In de gestaagheid van het tot zin
ken brengen ligt het doodelyke gevaar voor
Engeland, aldu? Uat D-N.B.
Een prins uit het Huis van Savoye wordt aangezocht
Een Kroatische delegatie naar
Rome
De nieuwe koning komt uit Rome
Hal D.N.B. meldl uil Romai
Donderdag is la Zagreb officiaal
bekend gemaakt, dal da kroon Tan
Zwodimir gereslaureerd is. waarmede
da monarchistische slaatsvorm in
in Kroatië is hersteld.
Over den toekomstlgen drager van de kroon
van het koninkrijk Kroatië weigert men zich
In officieele Italiaansche kringen alhier uit
te laten. Daar de monarchie en de monar
chistische instellingen onder het geheele volk
de grootste achting en vereerlng genieten,
spreekt het vanzelf, naar betoogd wordt, dat
onder de tegenwoordige omstandigheden nog
de grootste terughouding betracht wordt
nopens den persoon van den toekomstigen
monarch, totdat hieraan officieel bekendheid
wordt gegeven. In welingeliohte kringen ver
wacht men dit tegen begin volgende week en
wel In een kader van officieele plechtigheden.
Zondagochend tal le Rome een
Kroatische delegatie onder leiding
yan den staatsleider Pawelitsj aan
komen om den koning keiter le ver-
soeken een prins uit hel huis ran
Savoye aan le wijzen voor de Kroati
sche kroon. De delegatie sal le Rome
belangrijke overeenkomsten van poli
tiek. oeconomisch en territoriaal
karakter teekenen.
Uit Zagreb wordt vernomen, dat de
delegatie hedenochtend te elf uur naar
Rome zal vertrekken. Pawelitsj .zal ver
gezeld worden door den vice-president der
regeering, dr. Koelenowitsj, den minister
van binnenlandsche zaken, Andrija, den
minister van justitie, Mirko, den minister
van ondjgjwijs Mile, den minister van
corporaties Tsitsjotso, den minister van
gezondheid, Ivo en andere wereldlijke en
kerkelyke autoriteiten.
Uit Zagreb wordt voorts gemeld, dat
Pawelitsj gisteren den ütaliaanschen
senator Morgagni, president-directeur van
het agentschap Stefani, heeft ontvangen.
Morgagni bevindt zich te Zagreb ter vol
tooiing der organisatie van de Stefani-
diensten en voor het sluiten van overeen
komsten met de bevoegde autoriteiten
voor een nauwe samenwerking tusschen
Stefani en de pers in den nieuwen staat.
Turksche dienstplichtigen
opgeroepen
Het D.N.B. meldt uit Stamboel:
In de stad Stamboel en in verschillen
de regeeringsdistricten aijn gisteren alle
Turksche Mohammedaansche dienstplich
tigen, die nog geen dienst gedaan hadden,
in den leeftijd van 25 tot 45 jaar legen 22
Mei opgeroepen.
Roosevelt laakt de positie van
Vichy in zake Duitschland
Tegen beperking van Frankrijks
rechten op de koloniën
De verklaring, die president Roosevelt heeft
afgelegd naar aanleiding van de gewyzigde
houding van de regeering van maarschalk
Pétain, behelst volgens S.P.T. het volgende:
„Tot dusver berustte de Amerikaansche
politiek ten aanzien van Frankryk op de
erkenning van de beperkingen, die aan Frank
rijk waren opgelegd door het wapenstilstands
verdrag. Bovendien had maarschalk Pétain
de verzekering 'gegeven, dat tniets zou
worden ondernomen wat de verplichtingen
van het wapenstilstandsverdrag te boven zou
gaan. Dit was het minste wat van de Fran
sche regeering kon worden verwacht. Het volk
van de Vereenigde Staten kan niet gelooven,
dat de Fransche regeering vrijwillig met het
aangaan van een bondgenootschap met
Duitschland heeft ingestemd. Het prijs geven
van de Fransche soevereine rechten op
deelen van het koloniale rijk, met name op
de Westkust van Afrika, zou een bedreiging
vormen voor de veiligheid der Vereenigde
Staten".
Voordat hij zyn verklaring inzade de Fransch-
Duitsche samenwerking aflegde, had pre
sident Roosevelt een langdurig onderhoud
gehad met Cordell Huil, den minister van
buitenlandsche zaken en met Sumner Welles,
den onderminister van buitenlandsche zaken.
De Japansche overwinning in
China
Domei seint uit Tokio:
De telegrammen van het front melden,
dat de Japansche «strydkrachten sinds
7 Mei aan de ongeveer tweehonderddui
zend man Chineesche troepen van
Tsjoengking in Zuid Sjansi en Noord
Honan een vreeselyken slag hebben toe
gebracht.
Een telegram van het front in het
noordelyke deel van de provincie Honan
meldt, dat de Japansche troepen de vyfde
Chineesche legergroep in Noord Honan
en ,Zuid Sjansi in de pan hebben ge
hakt, waarby meer dan 7000 officieren
en manschappen na een vernietigenden
slag werden gevangen genomen. Een
ander telegram van den Noordeiyken
oever van de Gele rivier meldt, dat de
vijfde Chineesche legergroep ongeveer
8000 dooden op het slagveld heeft achter
gelaten, benevens veel krijgstuig.
De Bulgaren bezetten Ochrida
Stefani meldt uit Sofia:
Gistermorgen hebben de Bulgaarsche
troepen Ochrida bezet, dat 11 April j.l. door
de Italiaansche legers van het Servische juk
bevryd was. Deze tijding werd met geestdrift
ontvangen door het Bulgaarsche volk.
Een verklaring van Huil
He D.N.B. meldt uit Washington:
De minister van buitenlandsche zaken,
Cordell Huil, heeft een rede gehouden voor
het bestuur van de Pan American Union en
daarby o. a. verklaard, dat het tegenwoordige
streven om met geweld een wereldheerschappy
te stichten, bedwongen zal worden. „Overi
gens zullen wy offers moeten brengen en
moeilijke tijden moeten doorleven, alvorens
het zoo ver is", zoo zeide h'j.
De tarwéverbouw in Europa
Grootere opbrengst verwacht
Volgens ramingen van hf. Internationale
Landbouw Instituut te Rotne is de met tarwe
bebouwde oppervlakte in alle Europeesche
landen dit jaar aanzienlijk grooter dan het
vorige jaar. Men kan rekenen, dat de grootste
bebouwing van 1935 nog wordt overschreden.
In het algemeen kan in Europa een
grootere oogst worden verwacht.
Duitsch-Fransche samenwerking
een „slag voor Roosevelt"
De New Yorksche bladen stellen volgens
D.N.B. de tendentie van de Donderdag door
president Roosevelt voorgelezen „boodschap
aan Frankryk" in het licht waarin hy dit land
aanspoorde niet zyn steun te geven aan een
politiek van Duitsche-Fransche samenwer
king. De Washingtonsche correspondent van
de New York Times schrijft, dat deze tendentie
niet alleen uit den tekst bleek, doch ook uit
het feit,' dat de boodschap terstond per radio
naar Frankrijk is overgebracht. De New York
Daily News is van meening, dat een politiek
van Duitsch-Fransche samenwerking voor de
diplomatie van Roosevelt een zware neder
laag beteekent en als een slag wordt gevoeld
voor zyn wereld-strategie, welke slag in be-
teekenis terstond na de ineenstorting van het
Fransche leger in den zomer van het vorige
Jaar komt
De Fransche schepen onder
Amerikaansche bewaking
Het hoofdkwartier van de Amerikaansche
kustwacht maakt volgens D.N.B. bekend, dat
alle tien de in havens der Ver. Staten lig
gende Fransche schepen onder bewaking zijn
gesteld. By die schepen bevindt zich de Nor-
mandie.
Rechtszaken
RECHTBANK TE 's-GRAVENHAGE
N.S.B.-er bij arrestatie
doodgeschoten
Tegan res.-kapilein twee jaren gevangenisstraf
De militaire kamer van de Haagsche recht
bank heeft onder presidium van mr. van
Vrijberghe de Coningh de strafzaak behandeld
tegen dén 39-jarigen reserve-kapitein der in
fanterie A. van den H.. wien ten laste was ge
legd, dat hij op of omstreeks 13 Mei 1940 te
Wassenaar opzettelijk op korten afstand een
schot uit een met scherpe patronen geladen
pistool heeft afgevuurd op Carl Joseph William
Noordendorp, daarbij richtende op diens hoofd,
althans lichaam, door welk schot Noordendorp
in het hoofd is getroffen en zoodanige verwon
dingen heeft opgèloopen, dat hij kort daarop is
overleden.
In deze zaak waren zes getuigen door Het
openbaar ministerie gedagvaard. Als verdediger
trad op mr. H. W. Wierda uit Utrecht
Res.-kapitein van den H. had den 12den Mei
van het vorige jaar des avonds de opdracht van
zijn bataljonscommandant ontvangen, te Was
senaar alle N.S.B.-ers te moeten arresteeren.
Na een aantal aanhoudingen den volgenden
ochtend te hebben verricht kwam verdachte
omstreeks elf uur ten huize van den heer
Noordendorp aan den Storm-van-'s-Gravensan-
deweg 53. wiens adres hij evenals van ruim
dertig andere ingezetenen bij de politie
had ontvangen. Op zijn bellen deed de heer
Noordendorp zelf open. Verd. sommeerde hem
de handen omhoog te houden hetgeen de neer
N. deed. Toen hij echter na herhaalde waar
schuwing de rechterarm liet zakken, meende
verd., dat de heer N. zyn hand naar den broek
zak richtte om een revolver te grijpen en
schoot hij den heer N. neer.
Verd. zeide. de order tot het arresteeren van
de N.S.B.-ers den avond te voren mondeling te
hebben ontvangen. Toen hij den ochtend van
13 Mei tegen elf uur aan den 's-Gravensande-
weg 53 aanbelde, deed iemand open wien hy
vroeg: bent u de heer Noordendorp? De be
woner antwoordde- die bij ik. Vervolgens ge
lastte verd. hem de handen omhoog te houden,
zeggend, dat hij zyn arrestant Was. De heer
N. had toen geantwoord: „Waarom, ik heb nooit
wat gedaan". Het viel verd. echter op, dat de
rechterbroekzak van den heer N. bolstond en
toen de heer N. ten derden male ondanks waar
schuwing de hand in die richting bewoog en
de heele houding van den heer N op verzet
wees. heeft verd gemeend niet te moeten
afwachten en den heer N. neergeschoten
Op de vraag, waarom de kapitein zelfs na
het doodeqö schot zich niet had overtuigd of
een» vuurwapen in den broekzak van het
slachtoffer aanwezig was. antwoordde verdach
te, dat hij om moreele redenen het lijk niet
heeft willen aanraken. Vroeger had hy na het
vinden van een verongelukte wel iets van dien
aard gedaan, hetgeen hem toen zeer kwalijk
werd genomen Ook tegenover de jongens, die
bij hem waren, achtte hij het beter, het lijk
te laten rusten, om hun moraal niet verder te
schokken. Bovendien noopte de tijd tot door
gaan, want zelfs voor huiszoekingen ontbrak de
tijd.
Van het geheele geval zeide verd. buiten
gewoon veel spyt te hebben.
Requisitoir
De. officier van justitie, mr. van Gilse, zeide
de moeilijkheid voor een juist oordeel in deze
zaak te erkennen. De opdracht tot huiszoeking
en arrestatie was voor verdachte als officier
een vreemde, want zij behoorde feitelyk tot de
taak van de politie. Van de huiszoekingen zelf
is niets terecht gekomen omdat er geen tijd
meer restte. Toen' op het bellen van verd. de
heer N zelf opendeed en hoorde, dat hij ar
restant was is deze, naar b'-t schijnt, geagi
teerd geweest en heeft der indruk gewekt
dat hij kwaad wilde. Politie zou in zulk een
geval, naar sprekers opvatting, den man over
mand en gefouilleerd hebben. In plaats hiervan
werd de heer N.. zij het na herhaalde waar
schuwing om de handen omhoog te houden,
door verdachte neergeschoten. Doch Indien
verd. had moeten schieten, dan had hij het
toch zoodanig kunnen doen. dat de tegenstan
der niet werd gedood, doch alleen onschadelijk
gemaakt Hii h^eft ech'or de revolver willens
en wetens od het hoefd vsn het slac"..toffer
gericht en afgevuurd, hetgeen den onmiddel-
-ss
O'elihan
'•UË
Uw cadeau 1 2.h'
JU
MnjjJUxfia-UUvi aandtimi
ga!m.iu!ivuniiiii;,:<'
VRAAGT ONS PROSPECTU8iun
HANDELSWETENSCFf,,
BoeKhouaei eD Handelsoorreie'
STAATSPRAKTIJK-Dlft
Boekhouden MO r
RESA - ARNf
Bekeno» ^PhriT-eHik* Pul g
ïyken dood ten gevolge had. Menfc rr
dat verd een rustigen indruk r>la<
moge met waardeering over zijLn.
dienst zyn gespreken, dat neerit 8
dat verdachte eer strafbare dnaf
pleegd, waarvoor Jij ge.» raft zal
den. 'r'
Spr eischte een gevangenisstraf
)a
Pleidooi.
P«
ho
Mr. Wierda, ving zijn pleidooi aar^
den van deernis over het Toorgetr1".
reserve-officier zijnde! kon pleiter z!n
voorstellen in welk een moeilijke
op het oogenblik van de schjetpartji
keerd. Men zal wel zeggen, gelijra
van justitie deed dat de politie a
opgetreden en dan man r.Iet zou
geschoten, doch men moet niet
welke psychische gesteldheid dc
ren gebracht door allerlei geruchte
taseerde verhalen over als boeren I
verkleede parachutisten
dergelijke geruchten was iedereen i
maakt. Verd heeft zich inderdaad)
dreigd gevoeld, toen oe heer
ondanks herhaalde
omhoog higld en na
liet afglijden Politieke bedoelinge{
zeker niet, want hij heeft zich nii
politiek beziggehouden. Zijn opdn
voudig: het arresteeren van N S B -t
hij op hef politiebureau
vangen.
itslagen van rechtsvervolging, dan I
den vrijgesproken ila
De rechtbank zal 29 Mei uitspraak <i
Binnenlandsch Nil
De .eerste auto in den N.(
Donderdagmiddag is langs de ku»
over het drooggevallen land van i
polder gereden. Het was de eerstf
in het nieuwe land verscheen. F)
,men al geregeld door den polder I
Engelsche luchtaanval^
Het A.N.P. meldde gisteren: ten
In den afgeloopen nacht vbgT*®
Britsche toestellen boven ons laid.^
tal bommen werd neergeworpei.
zijn geen dooden of gewonden te.F*'
De meeste bommen vielen op let ij
In'een stad in Noord-Holland icht«
eenige woonhuizen min of mem bi
Voorts werden zes koeien geiood..
De prijzen van schomreiui
Zij mogen niet worden verhop
Gebleken is, dat in den liatsten
mige schoenherstellers hoogre priji
het rep&reeren van schoenin vragéfj
toegelaten.
In verband hiermede veslgt de g<
de voor de prijzen er de aanlacht op-n
schoenherstellingen onder geen beq^,
gere prijzen mogen worden berekend^
welke op 9 Mei 1940 goldrn.
Alleen kan, tengevolge \an de dof
ning van de omzetbelastirg, een vf1
van deze prijzen met 21» ^ct. als tof
worden beschouwd. ee!
Oplichting of verduisteij^
De arrestatie
De Justitieele dienst B van de
politie heeft zooals gemeld, den
directeur van een leeskring C. S
houden. De man wordt verdacht
ting, c.q. verduistering van verschel
dragen vr.n vijfhonderd gulden,
deele van bewoners van deze gei
elders in het land. De directeur stelt
scheidene kleine plaatsen filiaalhot
zijn leeskring aan en wist deze mei
bewegen op zyn naam borgstellinget
ten van vijfhonderd gulden, hoewel|~
at hij op den duur den leeskring F"
itand zou kunnen houden, omdat d£J
kleinere plaatsen toch niet kon
Dezer dagen werd hij failliet
hetgeen voor verschillende fllii
aanleiding was om aangifte te doen
lichting en verduistering.
In totaal werden tachtig aangifterr'
het gaat hier derhalve om een bef
veertigduizend gulden. 'j
De filiaalhouders werden aang--
een salaris van honderd gulden. C S
voorloopige bewaring gesteld.
