tJaaiSf1
"irr
De militaire inspanning van de
Vereenigde State-n
In Irak wordt heftig gestreden
ZOET ROGGEBROOD
VRIJDAG 9 MEI 1941
Roosevelt teekent de marine-
begrooting
Naar S.P.T. uit Washington meldt, is
het voorstel om een crediet van
3,415,000,000 dollar beschikbaar te stel
len voor de uitbreiding der U.S.A.-vloot
Woensdagmiddag door president Roose
velt onderteekend. Dit is het grootste
bedrag, dat ooit voor een dergelijk doel
is uitgetrokken.
De rede van Stimson
U.P. meldt uit New York:
De rede van Stimson, die openlijk pleit voor
een invoering van het konvooisysteem, wordt
algemeen als een fortissimo beschouwd, nadat
de sprekers der regeering maandenlang cres
cendo een verhoogde activiteit in de hulpver
leening aan Engeland hebben betoogd. Zoo
stelde op 9 April de voorzitter van de scheep
vaartcommissie de VTaag of de Vereenigde
Staten Engeland niet zouden kunnen helpen
ihet onderzeeërsgevaar te bestrijden. Op 24
April verklaarde staatssecretaris Huil, dat
het de hoogste tyd werd dat de nog vrije
naties stappen tot zelfbehoud ordernamen. Op
denzelfden dag verklaarde Knox: wij kunnen
niet toestaan dat onze waren op den Atlanti-
6chen Oceaan tot zinken worden gebracht
Wij zullen overwonnen worden, indien dat ge
schiedt Op 29 April zeide admiraal Stark,
onze patrouilles gaan tot 2000 zeemijlen uit
onze kusten. Op 30 April zeide president
Roosevelt: wij moeten deze aggressieve be
dreiging waar zij ook optreedt tegemoet
treden. Op 4 Mei tenslotte verklaarde de pre
sident: voor de vrijheid der democratie, waar
voor wij reeds eerder gestreden hebben, wil
len wij opnieuw strijden.
Naar hier gemeld wordt heeft Roosevelt
het plan Willkie te benoemen tot leider van
een nieuwe regeeringsinstelling, die ten doel
-zal hebben het moreel van het volk te ver-
hoogen. Indien dit werkelijk zou geschieden,
dan zou, naar men het hier uitdrukt de vroe
gere 'tegencandidaat van Roosevelt die zich
als een der ijverigste voorstanders voor on
beperkte hulp aan Engeland heeft ontpopt,
een Amerikaansche dr. Göbbels worden.
In het Congres zijn de meeningen over
Stimsons rede verdeeld. De geheele Ameri
kaansche pers brengt de rede onder enorme
opschriften. In isolationistische kringen oefent
men scherpe critiek. Het comité America
First, verklaart dat deze rede bewijst dat
Roosevelt het plan heeft de natie in den oor
log te storten.
De VToegere Republikeinsche candidaat voor
het presidentschap Landon zeide: er is thans
nog een mogelijkheid om ons nader aan den
rand van den oorlog te brengen en dat is een
officieele oorlogsverklaring door het Congres.
Een dergelijke rede had de president zelf
moeten houden in plaats van den minister van
oorlog over dergelijke over oorlog of vrede
beslissende kwesties te laten spreken. De natie
verlangt door haar leider over den toestand
onderricht te worden; -
Tokio verwacht spoedige
konvooieering
Terwijl men officieel in Japansche kringen
de rede van Stimson als een teeken beschouwt
dat de Vereenigde Staten zeer spoedig tot
Aan het front vanTobroekeen
belangrijke stelling bezet
Het Italiaansche weermachts-
bericht
Het Italiaansche weermachtsbericht no. 337
luidt als volgt:
In den nacht van 6 op 7 en van 7 op 8 Mei
hebben formaties van het Duitsche vlieger
corps herhaalde malen aanvallen gedaan op
de vloot- en luchtbases op Malta, waarbij
branden en ontploffingen werden veroorzaakt
en ernstige schade werd toegebracht aan de
militaire inrichtingen.
In Cyrenaica is aan het front van Tobroek
een belangrijke stelling bezet. Gevechten, die
gunstig voor ons zijn geëindigd,-zijn geleverd
ten Oosten van Solloem. Formaties vliegtui
gen hebben opnieuw de vijandelijke stellingen
rondom Tobroek gebombardeerd, waarbij
aanzienlijke schade werd toegebracht.
Tijdens den jongsten vijandelijken aanval
op Tripolis is een Engelsch vliegtuig door ons
luchtafweergeschut in zee neergeschoten. De
inzittenden werden gevangen genomen.
In Oost-Afrika bedrijvigheid der weder-
zijdsche artillerie in den sector van Amba
Aladji. In Galla Sidamo heeft de vyanè,
tijdens een verbeten slag, die van 3 tot 5 Mei
duurde, bij verscheidene tegenaanvallen van
onze troepen aanzienlijke .verliezen geleden.
konvooieering zullen overgaan, weigert men
in deze kringen de rede van senator Pepper
ernstig op te vatten. Men acht echter deze
rede verantwoordelijk en ophitsend tot oorlog.
Pepper heeft volkomen de door Japan voor
gestane vredespolitiek genegeerd. De in zijn
rede vermelde insluiting der Japansche vloot
en het bombardement van Tokio uit de lucht
worden absurd genoemd.
Het Amerikaansche beslag op
buitenlandsche schepen
Het Huis neemt de wet tot
machtiging van den president aan
Naar het D.N.B. uit Washington meldt,
heeft het Huis van Afgevaardigden
gisteren bij acclamatie de wet aangeno
men, die den president machtigt tot be
slag op buitenlandsche schepen, die in
Amerikaansche havens opgelegd zijn.
Krachtens deze wet kan Roosevelt deze
schepen koopen, requireeren of op andere
wijze overnemen en vrij erover beschik
ken. Er zijn than6 83 buitenlandsche
schepen in Amerikaansche havens op
gelegd.
De Duitsche luchtaanvallen
Liverpool en Ramsgate geteisterd
Het DJt.B. meldt uit Berlijn:
Het door den Londenschen berichtendienst
verspreide officieele communiqué betreffende
de Duitsche luchtaanvallen van dezen nacht
meldt, dat sterke vijandelijke luchtstrijd
krachten een ..hevigen aanval op het gebied
aan de oevers van de Mersey, het Humber-
district, het gebied aan het kanaal van
Bristol en op eenige steden in het Noord-
Oosten en Noord-Westen van Engeland"
hebben gericht. Het communiqué spreekt
over „zware schade" en geeft uiting aan de
vrees, dat het aantal slachtoffers groot is.
Britsche vliegtuigen boven
Noord-West Duitschlond
Naar het D.N.B. uit Berlijn meldt, heeft een
gering aantal vijandelijke bommenwerpers in
den nacht van 7 op 8 Mei eenige bommen
geworpen op woonwijken van Noord-West
Duitsche steden. Twee huizen werden ver
nield, verscheidene andere beschadigd. Eenige
burgers werden gedood, verscheidene andere
gewond. Militaire of industrieel® doelen wer
den niet getroffen. De afweer dwong den
vijand verdere aanvallen op te geven.
Volgens een bericht van de New York Times
uit Londen is in den afgeloopen nacht bü de
Duitsche luchtaanvallen vooral Liverpool ge
teisterd. Hetzelfde bericht meldt, dat Woens
dagmiddag Dover door Duitsche batterijen
onder vuur is genomen. Om de vier minuten
sloeg er een granaat in.
Duitsche gevechtsvliegtuigen hebben giste
ren vluchten naar Zuid-Oost-Engeland onder
nomen, waarbij het havengebied van Rams
gate doeltreffend werd aangevallen.
Zeven Engelsche jagers
neergeschoten
In totaal zeven Engelsche Jagers zijn gis
teren omlaag gehaald. Hieromtrent verneemt
het DN.B. de volgende bijzonderheden:
Bij een poging om de redding van een
Duitschen jachtvlieger, die met pech In het
Kabaal was neergestreken, te verhinderen,
verloor de R.A.F. drie jagers van het type
Hurricane. De Britsche jagers vielen Duit
sche reddingswatervliegtuigen aan, die op
zoek waren naar in nood verkeerende Duit
sche vliegers. De Engelsche Jachtvliegtuigen
werden neergeschoten door Duitsche jagers,
die het escorte van de reddingsvliegtuigen
vormden. Van Duitsche zijde ging hierbij
geen vliegtuig verloren.
Bovendien zyn bij Dover en Ashford vier
Spitfires neergeschoten, toen Duitsche jagers
gistermiddag aanvallen op het J^ritsche
eiland ondernamen.
Engelsch slagschip getroffen
Het D.N.B meldt uit Berlijn:
Bij den nachtaanval, dien het Duitsche
luchtwapen Woensdagnacht heeft onderno
men, dook een Duitsche bommenwerper
tot op 20 m van een gedokt slagschip en
bombardeerde het. Het schip kreeg een vol
treffer van een der zwaarste, meest explo
sieve Duitscne bommen en heeft waarschijn
lijk buitengewone schade opgeloopen.
STOFZUIGERS
voor elk tapijt, voor elke beur».
N.V. COUZY, le Middellandatr. 72.
Rotterdam.
Moe-Loom-Lusle/oos
O C JTlifnliazdtjei
wecken stimuleerend en opwekkend.
De Italianen bezetten het
eiland Syra
Naar het D.N.B. uit Rome meldt, heb
ben Woensdagochtend Italiaansche troe
pen, naar Stefani uit Rhodus meldt, het
eiland Syra, het belangrijkste van de
groep der Cycladen, bezet. De operaties
werden snel en zonder moeilijkheden uit
gevoerd. De bezetting van de in het weer
machtsbericht van Dinsdag vermelde ei
landen der Cycladen geschiedde, naar
verder vernomen wordt, in den nacht van
2 o£> 3 Mei door troepenafdeelingen, wel
ke opereerden onder de bescherming van
de vloot en het luchtwapen.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
In het gebied van Tobroek zijn gisteren
groote concentraties Britsche strijdkrachten
door Duitsche en Italiaansche artillerie be
schoten en verstrooid. Het Duitsche Afrika-
corps ondernam met succes verscheidene ver
kenningen. Ten Zuiden van Solloem ontweken
Britsche verkenners gisteren de Duitsche pa
trouilles.
Een tegenspraak van Moskou
Onder de nieuwsberichten van de Mos-
kousche radio is het volgende dementi van
Tass voorgelezen:
De Japansche bladen publiceeren een be
richt van Domei uit New York, dat volgens
een telegram van den United Press-corres
pondent te Vichy de Sowjetunie sterke strijd
krachten aan de Westgrens concentreert.
Diplomatieke kringen te Moskou, zoo ver
klaart Domei, wijzen eveneens op de buiten
gewoon groote schaal, waarop de troepencon
centratie aan de Westgrenzen geschiedt In
verband daarmee zou het personenverkeer op
de Siberische spoorlijn gestaakt zijn, daar de
troepen uit het Verre Oosten hoofdzakelijk
naar de Westelijke grenzen verplaatst zouden
worden. Uit Midden-Azië zyn volgens boven
genoemd bericht eveneens sterke strydkracn-
ten daarheen overgebracht Van twee reserve-
luchtlegers, die rechtstreeks ter beschikking
van het opperbevel «taan, ».ou een leger
reeds ter beschikking van het buitengewone
militaire district Kief zijn gesteld. Het zou uit
1800 bommenwerpers en 900 jagers bestaan.
Op de Zwarte en Kaspische Zee aldus
Domei zijn de zeestrijdkrachten versterkt
door oorlogsschepen van de Oostzeevloot Er
zouden 28 duikbooten, 45 mljnenleggers en 18
kanonneerbooten verplaatst zijn. Een mili
taire missie met Koesnetzow aan het hoofd
zou uit Moskou naar Teheran zUn vertrox-
ken. De benoeming van deze missie staat
volgens het telegraafagentschjp in verband
met de kwestie van het afstaan van vlieg
velden in Centraal- en Midden-Iran aan de
Sowjet-Unie.
Tass is gemachtigd tot de vérxlaring, dat
dit bericht van Domei, dat ontleend is aan
een onbekend telegram van United Press,
vrucht is van de ziekelijke fantasie van zijn
ven-aardiger. Kameraad Koesnetsow bevindt
zich te Moskou en niet te Teheran. Van de
Oostzeevloot zijn geenerlei duikbooten of
mijnenleggers naar de Kaspische of Zwarte
Zee overgebracht en dit zal ook niet geschie
den. Er is geenerlei „concentratie van sterke
strijdkrachten" aan de ^Westgrenzen van de
USSR en zij is ook niet in voorbereiding. Het
korreltje waarheid, dat het bericht bevat,
doch dat in sterk verminkten vorm is weer
gegeven, bestaat hierin, dat met het oog op
de betere woningtoestanden te Nowosibirsk
een divisie infanterie van het district Irkoetsk
naar dat van Nowosibrisk wordt overge
plaatst. Overigens is het geheele bericht pure
fantasie. (D.N.B.)
Amerika en Dakar
Het D. N. B. meldt uit Vichy:
Het agentschap Fournier meldt, dat men
in zekere Amerikaansche kringen weer terug
komt op de gedachte van een bezetting van
Dakar. Wanneer men aan eenige Amerikaan
sche publicisten geloof moet schenken, zoo
gaat het agentschap verder, moet deze bezet
ting er toe dienen te verhinderen, dat Senegal
een uitgangsbasis voor een aanval op de
Vereenigde Staten wordt In bevoegde krin
gen in Vichy is men over deze campagne des
te verbaasder, daar de herhaalde verklarin
gen van maarschalk Pétain en van generaal
Weygand geen tweevoudigen uitleg mogelijk
maken. Men herinnert er te Vichy aan, dat
er in Dakar zelfs geen vertegenwoordiging
van de wapenstilstandscommissie is.
Nauwere samenwerking tusschen
Zweden en Finland?
United Press meldt uit Stockholm:
In officieele kringen en in de Zweed-
sche pers wordt het zwijgen bewaard over
het doel van Giinthers reis naar Helsinki.
Politieke waarnemers zijn echter van
meening, dat hij zal trachten een gemeen
schappelijke Zwecdsch-Finsche neutrali-
teits-politiek tot stand te brengen De reis
valt samen met geruchten over een Fin-
sche kabinetscrisis, die het gevolg zou zyn
van geschillen tusschen de Finsch spre
kende en Zweedsch sprekende bevolking
van Finland over de vestiging van vluch
telingen uit de gebieden, die aan Rusland
zijn afgestaan.
Luchtaanvallen zoowel van Britschen als van Irakschen kant
Schade te Bagdad
Het Iraksche legerbericht
Naar uit Beiroet wordt gemeld luidt het
Iraksche legerbericht als volgt:
De vyand ondernam een verrassenden aan
val op onze troepen, die het vliegveld van
Senneldebbane belegeren. 'Onze troepen
moesten nieuwe stellingen betrekken, toen
een verdere tegenstand na hevige gevechten
doelloos bleek.
In een terstond ondernomen tegenaanval
van onze troepen werden den vijand dóór
krachtig artillerievuur zware verliezen toe
gebracht Onze verliezen zijn niet aanzien
lijk. Iraksche bommenwerpers vlogen in den
nacht van 5 op 6 Mei boven Senneldebbane
en lieten brand- en brisantbommen vallen.
Er werd daardoor aanzienlijke schade ver
oorzaakt aan opslagplaatsen en gebouwen.
In den ochtend van 6 Mei deden Iraksche
bommenwerpers aanvallen op vijandelijke
eenheden. Twee vijandelijke jagers stegen op
om een tegenaanval te doen. Na een hevigen
strijd ging een daarvan op de vlucht, ter
wijl de tweede genoodzaakt was bij Ajalboeb
te landen. Onze vliegtuigen vlogen ten twee
den male boven Senneldebbane en het vlieg
veld Habbanijah. Er ontstond een felle strijd
met vijandelijke toestellen. De onze keerden
na het werpen van bommen op de vliegvel
den en de munitie-opslagplaatsen behouden
op hun bases terug.
Den zesden Mei vlogen vijandelijke Wel
lington-bommenwerpers 's middags boven
het station van Bagdad. De aanval duurde
anderhalf uur en had lichte schade aan het
station ten gevolge. Het vuur kon echter ge-
bluscht worden, voordat het op andere ge
bouwen oversloeg. Drie Wellington-bommen
werpers vlogen Woensdagochtend boven een
station in het Westen van Bagdad, waar ze
eenige schade veroorzaakten. Een man, twee
vrouwen en een kind werden gedood en twee
soldaten gewond. Vijandelijke vliegtuigen
bombardeerden Iraksche eenheden bij Ra-
wadi zonder schade van beteekenis aan te
richten. Zeventien inzittenden van een
vijandelijk troepentransportvliegtuig, die op
het vliegveld van Nadissa landden, werden
gevangen genomen en een machinegeweer
alsmede munitievoorraden buit gemaakt. De
Iraksche politie nam de vier leden der be
manning gevangen van een vliegtuig van den
vijand, dat bij Alma Jdisj een noodlanding
had gemaakt
De Britsche vertegenwoordiging
te Bogdad
De Engelsche gezant te Bagdad heeft vol
gens de Messagero meegedeeld binnenkort
te vertrekken. Ook het gezantschapsperso-
neel treft toebereidselen om Irak te verlaten.
De vriendschap tusschen Saoedie-
Arabië en Irak
De regeering van Saoedie-Arabië heeft
door haar consul te Damascus het Britsche
bericht laten tegenspreken, dat Saoedische
troepen aan de grens van Irak zouden zijn
samengetrokken. De regeering van Saoedie-
Arabië verklaart, dat haar betrekkingen met
Irak uitstekend zijn en er in het geheel geen
aanleiding bestaat tot een troepenconcentra
tie aan de Iraksche grens.
Stemmingen te Ankara
United Press meldt uit Ankara:
In diplomatieke kringen alhier meldt men
dat in Irak de lichtingen 19161918 onder
de wapenen zijn geroepen. Het blad Saoposta
schrijft dat Irak in staat is 4 divisies infan
terie en 1 cavalerie-brigade, alsmede een
gemotoriseerd tankregiment in het veld te
brengen. Het blad meent dat Engeland een
evengroote troepenmacht moet inzetten, in
dien het met succes wil strijden. De Turksche
pers keert zich tegen de geruchten, als zou
Duitschland van plan zijn Turkije aan te
vallen. De bladen schrijven dat tusschen
Duitschland en Turkije een langdurige vrede
mogelijk is. Het feit dat in de laatste dagen
slechts een dozijn gezinnen Stamboel heeft
verlaten tegenover de duizende, wier vertrek
vroeger plaats vond, wordt beschouwd als
een teeken dat de rust begint weer te keeren.
Het semi-officieele blad Ulus, verklaart
dat Turkije hoopt en gelooft in staat te zijn
de gevaarlijke politiek van een bondgenoot
schap met Engeland onder gelijktijdige
instandhouding van de neutraliteit te kunnen
voortzetten. Het blad schrijft woordelijk:
„Zoolang niemand ons aanvalt, zullen wij
niemand aanvallen". De rede van Hitier
wordt door dit blad gezien als een bewijs dat
Duitschland niet voornemens is iets te doen
om een conflict met Turkije te provoceeren.
Het blad Tasviri Efkar publiceert voor het
eerst in Turkije een artikel, dat tegen Roose
velt Is gericht. Daarin wordt gezegd: „De
redevoeringen en verklaringen van Roosevelt
en de door hem toegestane interviews wor
den langzamerhand vervelend. Steeds als
deze heilige persoon den mond opent en
vlammen spuwt, wekt dit den indruk dat
hij den oorlog gaat verklaren of dat de
Vereenigde Staten zich reeds midden in een
GEBR. TEN HOEVE
DEN HAAG ROTTERDAM
TELEF. 333298 TELEF. 38427
conflict bevinden. Europa en ook Amerika
branden reeds voldoende. Daarom is het
volstrekt niet noodig nog ojhe op het vuur
te gieten. Beter ware het indien Roosevelt
voorstellen deed voor een vrede inplaats van
aggressieve redevoeringen te houden om den
oorlog nog heviger te maken. Ofschoon de
Vereenigde Staten beloofd hadden Zuid-
Slavië en Griekenland te steunen, hebben zij
ln werkelijkheid zelfs geen enkele kogel
gestuurd.
Irak en het verdrag van Saadabad
De Bulgaarsche Sora meldt, dat de Irak
sche regeering ln een nota, die den vertegen
woordiger der staten van het verdrag van
Saëdabad is overhandigd, de aandacht heeft
gevestigd op de verplichtingen, welke uit dat
verdrag voortvloeien. Het blad meldt voorts,
dat de Iraksche minister van oorlog bij zijn
bezoek te Ankara de verplichting tot hulp
ter sprake zal brengen.
Het nieuwe Grieksche kabinet
Te Athene normaliseert zich
het leven
Tot de nieuwe Grieksche regeering, welke
onder leiding van generaal Tsolakogloe is ge
vormd, behooren vijf generaals, drie hooglee
raren. een hooge marine-officier en een oeco-
noom. De regeering is dus geen zuiver mili
tair kabinet, doch steunt op een reeks per
sonen die reeds jaren, aldus drukt de Atheen-
sche correspondent van het A.N.P. zich uit,
voor Duitsch-Grieksche samenwerking zijn
opgekomen. De ministers en vooral generaal
Tsolakogloe genieten wegens hun correcte
soldateske houding het volste vertrouwen van
de Grieksche bevolking
Het leven te Athene is de laatste dagen weer
veel normaler geworden. De plaatselijke Duit
sche commandant heeft een oproep aan de be
volking gericht waarin hij zegt: „We komen
niet als vijanden, doch als vrienden en bren
gen Griekenland den vrede. De langdurige
vriendschap, welke ons met Griekenland ver
bindt, zal herleven".
Plytas, de burgemeester van Athene, heeft
den commandant uit naam der bevolking voor
deze verzekering dank betuigd. De Duitsche
militaire bevelhebber heeft het uitgaansver
bod voor de Grieksche bevolking opgeheven,
zoodat er in de straten van Athene weer
groote bedrijvigheid heerscht.
Generaal Tsolakogloe, de Grieksche minister
president heeft aan journalisten gemeld, dat
de mannen, die verantwoordelijk moeten wor
den geacht vour den oorlog van Griekenland
tegen Duitschland, voor de nieuwe regeering
rekenschap zullen moeten afleggen. Hetzelfde
za! geschieden met degenen die zich ten kos e
van de gemeenschap verrijkt of zich aan het
volksvermogen vergrepen hebben. Hoe tegen
de politici uit het vorige tijdperk zal worden
opgetreden is volgens A.N.P. nog niet bekend.
Duitsche commentaar op
Churchill's rede
In een commentaar op de verklaring van
Churchill in het Lagerhuis schrijft de Ber
liner Börsenzeitung, dat ook de trouwste aan
hanger van Churchill niet zal kunnen be
weren, dat hij hem met deze rede een duidelijk
beeld van den toestand heeft ontworpen of
voloende verantwoording heeft afgelegd over
de nederlaag op den Balkan. Als Churchill in
zijn belachelijke logica een element van
zwakte wil zien in het feit, dat Duitschland
de Atlantische kust beheerscht van Noorwegen
tot Zuid-Frankrijk, kunnen wij. aldus het blad,
coristateeren. dat zich in dit gebied een
overvloed van militaire en oeconomische
steunpunten bevindt, die een straffe eenheid
vormen, terwijl de hulpmiddelen en steunpun
ten van Engeland verstrooid over wereld-
deelen er. zeeën op veel grooteren afstand
liggen er het ons mogelijk maken de verbin
dingslijnen met de Britsche eilanden steeds
weer te belemmeren.
De Lokal Anzeiger schrijft, dat ChurchiU
niet alleen in zeer duistere termen heeft ge
sproken over de Engelsche positie in het
Oosten der Middcllandsche Zee en het nabu
rige oosten, maar thans ook den slag op den
Oceaan, dien hij in zijn vorige rede nog ge
bruikte als afleidingsmanoeuvre voor den
reeds verloren slag op den Balkan, met wan
trouwen beoordeelt.
De Berliner Nachtausgabe zegt: voordat
Churchill aan het bewind kwam heeft hij open
lijk verklaard in staat te zijn het nationaal-
socialistische Duitschland in enkele maanden
te verslaan. Nu heeft hij de mogelijkheid van
een offensief van de hand gewezen, niet
alleen voor de Britsche eilanden, maar voor
het geheele Britsche rijk
Hel Suexkanaa! gebombardeerd
Het Egyptische ministerie van binnenland-
sche zaken heeft bekend gemaakt, naar de
Londensche berichtendienst heeft gemeld, dal
vijandelijke vliegtuigen Woensdagnacht hei
Suezkanaal hebben gebombardeerd. Het tele
graaf gebouw, wegen en spoorwegen zijn ge
troffen. De aanval heeft twee uur geduurd
Alexandrië heeft tweemaal luchtalarm ge
had. (D.N.B.).
H0LLANDSCHE
SOCIËTEIT
Heerengracht 475 Amste^l:
Vraagt tarieven voor |tg 1
LEVENSVERZEKERING^
LIJFRENTENPENSIfcf
Critiek op de Britsche t
Volgens een bericht van de Jm"
Allehanda heerschte er Dinsdf
Lagerhuis een groote spanning.
sedert het aan het bewind komen
chill was het Huis zoo critisch. Che P
zat steeds zwijgend en luisterlerl
plaats en keek soms verrast, dan
rust op, vooral toen aanvallen i
daan op den Britschen berichtend!
de diplomatie. De afgevaardigder»161
den menigmaal, dat alle teger»
Libye tot Irak het gevolg warlwk
slechte functionneeren van den gdcai
lichtingendienst. Men verweet het wc
van buitenlandsche zaken, dat
klaarblijkelijk nog steeds in de Al
leefde. Voorts merkte men op, dal
ring al te zeer op de Amerikaanscrfsc'
trouwde, dat men niet op de oorlc*®1"'
kan vertrouwen en dat de maatip J
nomen tot verbetering van den tdn 1
scheepvaart, niet drastisch genofche
zijn. De meeste critiek op de regj
tiek leverden de arbeidersafaDF
Shimwell en Hore Belisha, ministj
lo£ in het kabinet-Chamberlain. B tv
zeide, dat Engeland den winter a#'G
heeft verspild, terwijl Duitschlanj zi
getijde op de juiste wijze gebruik is
de Britsche minister van arbeid 4 O'
dacht, of een vrijwillig of eenj is
recruteeringsstelsel voor de arb he
beste was, heeft Duitschland twfcon
vakarbeiders opgeleid. Engeland hfvoc
30,000 arbeiders in opleidingskamp d
bijeenbrengen. t*
Shimwell zeide, dat Engeland »nS'
reeks gebrekkige berichten over |nd
ken gebrachte tonnage heeft gekreS
klaarlichten dag droomt EngelandW
van de massa schepen, die het
van de Vereenigde Staten moet EN
Als Engeland zijn positie wil behot
Shimwell, moet de invoer van goëssl
niet van het grootste belang zijn, <f
levensmiddelen, gestaakt wordtfGr
daardoor gebrek aan voedsel zoiA'01
zou Engeland de tandem op elkpn
zetten.
Tijdens de debatten van gist
Lloyd George aan op grootere
Amerikaansche hulp voor Engeland
God danken voor de rede ,die Stijziji
gehouden, aldus Lloyd George,
operaties der Duitsche duikbootvfcn
toestand voor Engeland „nog banjlee
den vorigen oorlog". Dat, geldt ooKe
luchtaanvallen, waardoor vooral oo| a.t
vaardyvloot getroffen wordt. Am er
nog meer doen dan het tot dusver
heeft. Indien het wil, dat wij Duitsd"
slaan en overvleugelen, is het noo<|E
nog oneindig veel meer voor ons j
besloot Lloyd George.
In zijn antwoord op de rede 'wi;
George, zeide Churchill onder meè d
een rede is, die niet geschikt is om^d
ticiteit te verhoogen, dan is het dief-C
George, die het Lagerhuis weer eel be
langrijke uiteenzetting heeft verefcra
niet de rede ,die men van een groq-G
den oorlogstijd van vroeger had k^ h
wachten", pht
Ten aanzien van het voorstel tojom
van een specialen oorlogsraad, zeidi
dat Engeland -geen middelmatige njet
de regeering noodig heeft, die n%t;
kunnen doen dan den gang van zalf
den. De premier voegde hieraan toqo-
hoofdzaak de verantwoordelijkheid
Sprekende over den 'strijd in Egjoni
Churchill. dat het Suezkanaal metjop
lijke middelen verdedigd moet wor^-k
het verlies van het Suez-kanaal eei D
stigste slagen zou zijn, welke Engela
treffen. Men moet verder in elk gev J]
op een gunstigen afloop van den s
Oceaan blijven koesteren. „Storm w
woeden, wij zullen er doorheen kë-
dus besloot Churchill. I
Volgens een nader bericht zeld«
nog. dat hij voor de debatten dei
de verantwoordelijkheid op zich ha'
in den meest onmiddellijken en pe
vorm. Daarom is hij ook degene, di< iai
kleiner gemaakt kan worden, alsiei
dezen oorlog niet wint r(j
Duitschland en Finlni<
gis
Procope, de Finsche gezant te V
heeft zich uitgelaten over de beri
gens welke veldmaarschalk Mann
zenden van Duitsche troepen na C
zou hebben gevraagd. Hij zeide, d U
andere geruchten over militaire
king tusschen Duitschland en FiijOf
lieden moeten ziin verspreid, die
bij hebben „de Finsche politiek in
daglicht te stellen, wantrouwen in
merken te wekken en Finland te
De persconferentie, op welke I
zei, en die door een vertegenwoo
United Press werd bijgewoond, w<
den naar aanleiding van de aan!
den Finschen oeconomischen bank
Jansson en van den nieuwen gez
raad Toiovola. Jansson verklaard»
land dringend levensmiddelen no
Weliswaar zijn 88.500 ton graan IJ*
en Zuid-Amerika onderweg naar**
maar Finland heeft nog meer ni19,
zantschapsraad Toivola zeide, da'jg,
vastbesloten is zijn onafhankelijk^ 19
buiten den oorlog te blij^l9
110
19
19
19:
19
waren en c
VI.
Straatsma had schik in de beide jongens,
die in Woudesch inburgerden, als hadden zij
er van hun geboorte af gewoond. Des avonds
kwamen zij nog al eens aanloopen, om een
praatje te maken. Van zijn broer had hij alle
mogelijke inlichtingen ontvangen die hij noo
dig oordeelde, toen hij vernam, hoe zij bij
Erik gekomen waren.
„Man je moet weten, wie je in huis
haalt", had hij tot Erik gezegd. „Het gaat nu
goed. maar het konden wel slechte jongens
geweest zijn".
„Neen", zei Erik. „Dat zag ik aan hun
gezichten. En als 't soms niet goed gedaan
was, wel, dan waren ze weggegaan en was
er niets verloren geweest".
Tegen zoo'n redeneering kon zelfs Straat
sma niet op. En hy zag de jongens in de
kweekerij werken. Hij hoorde, hoe Tonnis
met een kaT bloemen naar Harenstede trok
en niet terugkeerde vóór hy de bloemen kwijt
was al werd het tien uur in den avond. En
hij vernam van Erik, dat Kees de „kraan"
van die beiden was. Die jongen, de stille,
begreep alles, nacht diep na; snuffelde in de
weinige boeken, die Erik bezat, niet meer
dan foen hij in Harenstede werkte, dus vóór
zyn trouwen er konden geen boeken af
en wilde al maai* méér weten.
Zóó kwam Straatsma op de gedachte den
jongen les te geven, vooral op de winteravon
den. En hij had geen dankbaarder en weet
gieriger leerling kunnen hebben dan Kees
Lambooy. Hij kreeg gratis les, want de jongen
had geen cent maar volgens Straatsma zou jé
zoo'n leerling geld toegeven!
Drie jaren waren Kees en Tonnis nu al op
de kweekerij, maar 't was, of zij er altijd ge
weest waren. Het schuurtje was alleen hun
slaapplaats. Het was keurig in orde gemaakt
Zij hadden in de wintermaanden ook voldoen
de deksel. Voor de rest waren zij in huis, als
zonen van Erik en Maria, die zich rijk voel
den.
„We herbergen onwetend engelen", zei Ma
ria. „Wat hebben we een genoegen van die
jongens! Wat ploeteren ze. Alsof de kweeke
rij hun eigendom is".
Tonnis zat 's avonds altijd thuis, als Kees
bij Straatsma was.
„Kees is de professor", zei hij.
„Je moest ook leeren", vond Margot, die
in de hoogste klas zat en het volgend jaai
de schoolbanken verlaten zou.
„Mijn kop is te hard, meisje. Dat is niks
voor mij. Maar Kees wordt nog eens pro
fessor. Daarvoor moet je veel leeren, jo. En
leeren kost veel geld", zei .Erik.
„Er zal wel een weg worden gevonden",
dacht Tonnis. „Als je maar gelóóft en ver
trouwt. Kees wil hooger-óp".
„En als hem dat nu niet gelukt?" vroeg
Maria.
„Dan wil God het niet", zei Tonnis. „Zóó
denkt Kees er ook over".
„Dat zal wel. Jullie denken gelijk. Jullie
bent in alles tweelingen".
„Behalve in onze hersens", zei Tonnis. En
hij lachte vroolyk. Hij kon het best hebben
dat Kees vlugger van begrip was dan hij.
„Maar in jou zit méér koopman", zei Erik
„Kees is voor de boeken geschapen, 't Is
bepaald jammer, dat de Jongen niet studee-
ren kan. Hij had anders een goede toekomst".
„Het komt nog wel", dacht Tonnis vol ver
trouwen.
En hij bemoeide zich met Magnolia, aller
lieveling. Omdat zij de jongste was en heel
aanvallig. Maar ook, omdat zij tot de niet-
sterken behoorde. Maria tobde met haar. De
dokter was vóór Magnolia's geboorte nie?
over den vloer geweest. Maar nu had zij hem
wel eens noodig. En het was aandoenlijk te
zien, hoe „gekke Tijs" in zulke dagen elk
oogenblik naar het bedje ging, waarin Mag
nolia lag.
Met Kees en Tonnis was Tys al spoedig
de beste vrienden gewor„den. Direct al, om
dat zij vrienden van Maria en Erik waren.
En later, omdat de jongens, vol medelijden
met den stakkerd, hem goed behandelden.
Daar was Tijs gevoelig voor, zooals vele
krankzinnigen. Erik had vernomen van een
verpleegster, hoe Tijs op zijn kwaden Vrij
dag eens een verpleger bijna overhoop gesto
ken had. 't Was juist de verpleger geweest,
dien hy niet gaarne lijden mocht, omdat die
voor de patiënten niet was, als een medelij
dend verpleger of verpleegster behoort te
zijn. Een goed woord kreeg Tijs zelden ot
nooit van hem. En toen hy in zyn „kwade
bui" iemand treffen moest, was het juist dien
verpleger. De anderen wisten het wel: dal
was opzet.
De dagen en maanden verliepen. Er was
nu een slappe tijd achter den rug. En nu
kwam het werk weer met volle kracht op
zetten. De zomer was in aantocht. Tot laat
in den avond werd er gewerkt. Tijd om te
lezen of te studeeren had Kees niet voorloo-
pig. Tonnis was bijna eiken dag in Haren
stede, waar hij de bloemen kwijtraakte, als
de beste venter en nog klanten opdiepte ook.
Want vrij en frank bezocht hij de bloemen-
uken. De belofte, die Erik had afgelegd,
toen hij naar Woudesch vertrok, namelijk, dat
hij niet zou grasduinen in de klanten van
zijn toenmaligen baas, had geen bindende
kracht meer, want de baas was allang over
leden. Toen achtte Erik zich ontslagen van
de belofte, die hy steeds gehouden had.
Het was een schitterende zomer. Het jaar
beloofde goed te worden.
Maar het werd een slecht Jaar.
Voor het eerst keerde Tonnis terug uit
Harenstede, al vroeg m den middag, met een
kar bloemen, nog niet voor de helft leeg.
„De menschen koopen geen bloemen" zei
hij. „Heel Harenstede staat op stelten.
't Is oorlog.
Oorlog? Erik keek hem verwonderd aan.
In enkele dagen had hij geen courant Inge
zien. Hij wist alleen van de vorige week,
dat er ergens ver weg, een kroonprins was
vermoord. Zoo maar op straat. En toen had
den de couranten geschreven, dat daaruit
wel eens een oorlog op den Balkan voort
vloeien kon. Maar de Belkan was zoo ver
weg!
En daar kwam me daar Tonnis met de
mededeeling, dat Nederland ook wel eens
oorlog krijgen kon! Het leger werd gemo
biliseerd. En men praatte van oorlog tus
schen Frankrijk en Duitschland, zooals in
1870. Dat zag er gek uit.
Wat nog nooit gebeurd was, gebeurde nu:
Erik liet het werk liggen in de kwe.eksrij
en liep het dorp op. Misschien hoorde hy
wel meer. Tonnis kon wel eens overdreven
hebben.
Al direct w« hy op de hoogte. Hij ont-
moeite op den weg Janse, zyn pachtheer.
„Oorlog, man" zei Janse.
Janse was jaren ouder geworder
de historie met Gezine, wist
de man het hoofd maar eens wil
en zijn dochter terughaalde uit Ij 19
dan was het in orde. Gezine pastei j9
op. Zij was in betrekking: haar M19;
in goede handen; zooveel mogel|l9
zy er voor; dat kind was al weer 19
jongen. Maar Janse boog het hoof
wilde niet de mindere zyn.
„Is 't toch waar?" vroeg Eril
kwam er mee thuis".
„Oorlog man. Alle jongens e
moeten onder de wapenen, 't Sta P
plakt Bevel van den burgemei
gaan we nu beleven?" I 1
„Ons land blijft er wel buiten, w 1
we er mee te maken? zei Erik. „I
ver weg".
„Man, het is vlakbij. Duitschlar
weten. En Frankrijk. In '70 is r
ook onder de wapenen geweest.
„Nou, toen werd het toch ook
log?" vroeg Erik. Tenminste als 1
heb".
„Dat is waar", zei Janse. „Maar
het oorlog, let op wat ik je zeg."
Erik vervolgde zyn weg. Bij he
toortje stonden menschen te praten
ke gebaren. En angst op het ge
hing de oproep vap den burgem
bevel van den minister van
miliciens met spoed opkomen;
opkomst 1 Augustus 1914
(Wordt 4
