Jliettute geitectft Courant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
tynnementsprijs;
per 3 maanden 2.47. vermeerderd met
0.15 incassokosten. Per week 19 ct
I Losse nummers 5 ct Zaterdagnummera
met Zondagsblad 7% ct Alles bij
j vooruitbetaling,
perten tieprijzen
t H ct per regeL Ingezonden Mede-
i deelingen 48 ct per regeL Minimum
i 5 regels Bewijsnummer 5 ct Bij con-
I tract belangrijke korting.
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123 LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 29166)
Postbox 20. Postrek. 58936
medewerkers. Ingezon-
No. 6415
DINSDAG 29 APRIL 1941
21e Jaargong
«IINGVOORZIENING
trk.
dagen werd door de secretarissen-
van de departementen van Bin-
sche Zaken en van Financiën en
emeen gemachtigde voor den we-
>uw en de bouwnijverheid een
van advies voor den woning-
Ingesteld.
genoemde commissie is opgedragen:
hun desgevraagd dan wel eigener
ing van advies te dienen omtrent
jtukken van algemeenen aard, be
nde de woningvoorziening;
van advies te dienen op alle aan-
zoo van publiekrechtelijke licha-
ïls van particulieren, tot verkrijging
Jüdelijken steun in eenigerlei vorm
enste van de woningvoorziening met
dering van de gevallen van herbouw
door oorlogsgeweld geteisterde ge
instelling dezer commissie hebben
iet instemming begroet. Zij was noo-
inidat het gevaar van een tekort aan
ngen snel nadert, terwijl de bouw-
fheid vrijwel niet meer bij machte is
taak in dezen na-oorlogstijd met zijn
Jialenschaarschte en sterk opgeloopen
n van alles wat tot-de bouwerij
frt, te vervullen.
I feit mag wel eenige zorg wekken,
•c denken aan de les van het verle
pt de periode van den vorigen we-
tlog.
g wordt er gebouwd, maar aan de
Uizenden nieuwe woningen, die we
aar noodig hebben, komen we op geen
:en na meer toe. Gevolg is, dat de
tgmarkt, met name voor goede arbei-
roningen, geleidelijk is ingekrompen
;e vroegere ruimte heeft plaats ge
it voor schaarschte. Het leegstaan van
pkte woningen is tot een minimaal
fctage teruggeloopen. En we laten nog
p beschouwing hetgeen aan woningen
olge van oorlogsgeweld is verwoest
;n ook ter zijde het feit, dat er nog
een groot aantal woningen is, dat
de categorie „slechte en <*ngewilde"
igen valt.
geconstateerde situatie zal in de
ite toekomst nog ongunstiger worden.
It het bevolkingsaccres gaat voort en
felyken worden er elke week geluk -
- nog steeds in grooten getale geslo-
By het slinkend aantal ba§chikbare
ngen wordt het voor jonge gezinnen
den dag moeilijker zich van een eigen
ng te voorzien, zoodat het euvel der
■nwoningen weldra weer zijn intrede
[t te doen.
lar hiermee zijn we er nog niet. De
stijging van de betrekkelijk schaarsche
dthem rialen is in het laatstverloopen jaar
het ls verder voortgeschreden en is van
het i an*êen omvang, dat wie er 60 a 70
i kiopi ent voor rekent niet aan den hoogen
>eganjft is, maar m" schien reeds heel spoedig
I toe'' moeten constateeren, dat hij met dit
!jet r aan den lagen kant zich bevindt.
a] v unnen met deze gegevens voor oogen
n te woningen van lagere huurwaarde
den gebouwd, nu de loonen vrijwel
moet !tant gebleven zÜn? Zijn ze betaalbaar
elf gi r toekomstige huurders?
als e vraag stellen is haar beantwoorden,
ikt ons, tenzij
a, tenzij bijzondere maatregelen ge-
löörzfen wor<^en- welken vorm? We den-
rgift; i o.a- aan een materialentoeslag, dan
roerei beschikbaarstelling van materialen
001 |en lagere prijzen. In bepaalde verhou-
gen ware ook een tegemoetkoming in
exploitatiekosten mogelijk. Ook be
ffen de grondprijzen laag te zijn.
de meeste maatregelen, welke
jih op dit gebied denken laten, min of
:er groote schaduwzijden verbonden zijn,
il men zich wellicht uit de geschiedenis
voor twintig jaar nog herinneren. We
tten ten deele met de gevolgen van des-
gestelde regelen nog steeds. De er
ring met den wederopbouw in de door
len oorlog verwoeste gebieden heeft ech-
^Mer wel duidelijk gemaakt, dat we zonder
bijzondere maatregelen bezwaarlijk
it bouwen zouden komen.
Wat de huren betreft is ook het denk-
■ld van huurverlaging weer aan de orde
■teld. Deze oplossing van een concreet
lerdeel in de woningvoorziening herin-
•rt aan de door Prof. Goudriaan reeds in
üd/1922 uitgesproken suggestie om een Wo-
in^fonds te vormen. Daar is toen niet
ati gekomen en we betwijfelen of het dit
maal beter zal gaan, ook al beperkt men
zich tot een analoge instelling van plaat-
IJselijk karakter, zooals deze onlangs door
fr4 Mr. J. M. In 't Veld is bepleit, met de
r^Ibedoeling de noodige middelen te verkrij-
jï gen om de nieuwe, zeer hooge huren zoo-
lew ver omlaag te brengen, dat ze in het kader
°lfder huidige kosten van levensonderhoud
Passen- Zijn methode is het verhoogen van
onbestaande huren met een matig bedrag
vet enkele dubbeltjes om de huren van
k 1 den r.ieuwen bouw te kunnen verlagen en
:ef zoo tct zekere egalisatie of nivelleering te
II komen. Reeds aanstonds doet zich echter
va het bezwaar gelden, dat verreweg de
J meeste menschen toch al op de grens van
A hun inkomen leven, nu de gestegen kosten
Jij van levensonderhoud vroeger bestaande
marges sterk hebben doen inkrimpen, zoo
niet geheel doen verdwijnen of aelfs over
schrijden.
We zyn van meening, dat heel dit onder-
Hoopvol vertrouwen op een
goede oogst
Voor onze boeren en tuinders zal het een
verblijdend bericht zojn, dat in dit seizoen
indien eenigszins mogelijk, nog twee toewij
zingen voor stikstof zullen plaats hebben, een
in Mei en een in Juni, die beide niet geringer
zullen zijn dan die van April was.
Waar van alle kanten de oogen op onze
agrarische bevolking zijn gerioht, omdat deze
de bevolking van voedsel moet voorzien nu
aanvoeren van elders niet mogelijk zijn, daar
zullen stikstofgiften als overbemesting toege
past, vooral na een zoo koud en schraal voor
jaar als we thans hebben een buitengewoon
goede uitwerking kunnen hebben.
Men klaagde van de zijde van onze land
bouwers wel eens als op hoog er productie
aangedrongen werd, dat een der voor een
hooger productie onontbeerlijke factoren,
voldoende stikstof, ten eenenmale ontbrak.
Men vreesde zelfs, dat bij schrale bemesting
en schraal weer de oogst in plaats van
hooger, zooals men zoo dringend wenschte,
wels eens lager dan normaal zou kunnen
uitvallen.
Nu echter komen niet verwachte stikstof
toewijzingen nog juist op tijd om nog veel
te redden en dus een goed deel der redenen
voor de vrees weg te nemen.
Als God, die op de middelen welke aange
wend moeten worden Zijn zegen geeft en
wasdom moet schenken. Zijn hand niet terug
houdt, dan kunnen we hoopvol vertrouwend
de komende oogsten afwachten.
Levensmiddelen en vervoer
In verband met de noodzakelijkheid om het
te concentreeren is het noodzakelijk
r te gaan tot dislocatie van de voorraden,
te zorgen voor eenige reservevoorraden
levensmiddelen in verschillende plaatsen van
land. Men heeft thans, naar het Ned.
Weekblad voor kruidenierswaren meldt, 61
bevoorradingsplaatsen gekozen, op zoodanige
wijze, dat geen plaats in Nederland meer dan
25 km van zoo'n bevoorradingsplaats is gele
gen. Het ligt in de bedoe/ing van het centraal
distributiekantoor te zorgen voor het vervoer
van de fabrieken naar de bevoorradingsplaat
sen. De verdere distributie moet geschieden
door de zorg van plaatselijke handelaren, die
daarbij rekening moeten houden met het feit,
dat het verdere transport met paard en wagen
moet geschieden.
Er zal worden overgegaan tot dislocatie van
de volgende artikelen: peulvruchten, rijst, ver
micelli, macaroni, puddingpoeder, suiker, thee,
gort, havermout, stroop, jam, appelstroop,
kaas, zeep, zeeppoeder, zout en lucifers.
Men moet het niet zoo zien, dat de goede
ren in de eerste plaats op 61 plaatsen zullen
worden opgeslagen, men dient deze 61 plaat
sen uitsluitend te beschouwen als plaatsen,
waarheen het vervoer door de overheid wordt
gegarandeerd. Men zal van deze aanvoerplaat-
sen uit zelf moeten zorgen voor het vervoer
naar het eigen pakhuis.
Van de genoemde artikelen zal de dislocatie
vermoedelijk het eerst geschieden voor haver
mout en gort.
werp onder de oogen moet worden gezien
en tot een oplossing gebracht, wil er
nu bovendien omtrent eventueele rijksbij
dragen weinig of niets meer vast staat
van bouwen op groote schaal sprake kun
nen zijn. En toch zal het daartoe moeten
komen, ondanks alle genoemde bezwaren,
waarbij ook de verhoogde belastingen
niet mogen worden vergeten. Onder den
nieuwen bouw behoort vooraf een deug
delijke fundeering te komen.
Dat met de voorbereiding van plannen,
zooals o.a- in den Haag en Rotterdam voor
al geschiedt, inmiddels wordt begonnen of
voortgegaan, zouden we ten zeerste willen
aanbevelen. Want aan bouwen kunnen we,
vroeg of laat, toch niet ontkomen.
Dat daarbij alle beschikbare krachten
zullen moeten worden vereenigd, schijnt
ons voorts buiten eenigen twijfel; jere
miades over socialisatie-strevingen zullen
daar niets aan kunnen gebeteren. Parti
culiere ondernemers, woningbouwvereeni-
gingen en de overheid zullen dienen samen
te werken om het kwaad, dat dreigt en
hier en daar reeds gekomen is, meester te
worden. Dat zulks onvermijdelijk is, is te
duidelijker, als men' bedenkt, dat er plaat
sen zijn, waar zeker honderden nieuwe
woningen per jaar noodig zijn, maar waar
nauwelijks een tiende van dit getal
De foto's voor de persoons
bewijzen
Men zorge ervoor, dat zij aan alle
eischen voldoen
Men meldt ons van bevoegde zijde:
Nu door verscheidene gemeenten een begin
wordt gemaakt met de uitreiking van per
soonsbewijzen, moge ernstig de aandacht
worden gevraagd voor de eischen, waaraan
de foto's, waarmede het persoonsbewijs zal
worden voorzien, moeten voldoen. Deze
eischen zijn vermeld in artikel 15, eerste lid,
van het Uitvoeringsbesluit persoonsbewijzen I.
Hoewel dit uitvoeringsbesluit bij zijn ver
schijnen in de bladen in zijn geheel is opge
nomen, meenen wij goed te doen, de bepa
lingen betreffende de foto's hier nogmaals te
laten volgen en eenige daarvan van een
aanteekening te voorzien.
De twee geheel gelijke foto's, welke door
den opgeroepene worden ingeleverd, moeten'
aan de volgende eischen voldoen:
1. Afmetingen nauwkeurig 3J4 cm breed,
bij 4 hi cm hoog;
2. De foto mag uitsluitend het hoofd en
eventueel het bovendeel van de borst van
den afgebeelden persoon weergeven;
3. De foto moet den afgebeelden persoon
zonder hoofdbedekking weergeven;
4. De afbeelding van het hoofd moet 2 cm
in doorsnede of grooter zijn;
5. De foto moet den afgebeelden persoon
half en face en half en profil (zoogenaamd
driekwart) naar rechts toonen, zoodanig, dat
het linkeroor duidelijk en geheel zichtbaar is;
6. De beeldtrekken moeten scherp en niet
geretoucheerd zijn (geen wazige of zgn. kunst
foto's);
7. De foto moet den afgebeelden persoon
duidelijk kenbaar weergeven.
8.) gelijkmatige (z.g.n. egale) kleur, witte,
althans lichte achtergrond;
9.) de foto mag geen nevenafbeeldingen be
vatten (geen andere personen, huis. land
schap, hond, enz.);
10) de foto mag geen stempelafdruk of deel
van een stempelafdruk bevatten;
11.) de achterzijde van de foto moet zijn
van wit of roomkleurig (chamois), geheel
blanco papier, zonder stempelafdruk, opdruk
of anderszins.
Volledigheidshalve zij vermeld, dat in het
tweede lid van genoemd artikel het gebruik
van zoogenaamde fotomaton of polyfoto's is
verboden
Het meerendeel van deze bepalingen vraagt
geen nadere toelichting. Blijkens vele inge
komen brieven schijnt echter het bepaalde
onder 4 niet geheel duidelijk te zijn en is men
in twijfel, of met de doorsnede van het hoofd
de horizontale dan wel de verticale doorsnede
wordt bedoeld. Wil men in alle voorkomende
gevallen den zekersten en veiligsten wég
volgen dan zorge men dat de kl e in s t e
doorsnede van het hoofd altijd tenminste
2 cm is. En wil men iede moeilijkheid
met betrekking tot de vereischte afmeting
voorkomen, dan make men gebruik van de
vrijheid, de genoemde minimum afmeting te
overschrijden, door het hoofd, binnen de
grenzen aan de totale afmeting van de foto
van 3*4x4%. zoo groot mogelijk te reprodu-
ceeren.
Het voorschrift onder 5 vereischt, dat het
linkeroor duidelijk en geheel zichtbaar is. Bij
het fotografeeren van vrouwelijke personen,
die gewend zijn het kapsel over het oor to
dragen, moet er op worden gelet, dat het
haar zoodanig boven en achter het oor wordt
teruggelegd, dat aan bovenstaande eischen
kan worden voldaan. Het bepaalde Qnder 7
is met die eischen in geen enkel opzicht in
strijd.
Met den achtergrond, waarover onder 8
wordt gesproken, wordt niet de achter- of
ommezijde van de foto bedoeld. Een witte,
althans lichte achtergrond is voorgeschreven
om daartegen de afbeelding zoo scherp moge
lijk te doen afsteken. De achter- of ommezijde
van het fotopapier, genoemd onder 11, mag
geen stempelafdruk, opdruk of anderszins,
b.v watermerk vertoonen, zij is bestemd
voor den vingerafdruk, welke door de
wezigheid van dergelijke merkteekenen i
ap het papier aan duidelijkheid zou inboeten.
Wij vertrouwen, dat na deze toelichting
geenerlei twijfel zal blijven bestaan omtrent
de interpretatie van de eischen, welke aan
de foto's voor de persoonsbewijzen zijn ge
steld. Mocht, onverhoopt, nog verduidelijking
noodig zijn, dan vrage men inlichtingen
de bevoegde instanties.
Willen de ambtenaren, die voor de uitrei
king van de persoonsbewijzen zijn aangewe-
ten, hun belangrijke en omvangrijke taak op
vlotte wijze kunnen uitvoeren, dan mag ei
ioor het inleveren van ondeugdelijke foto's
geen stagnatie in hun werkzaamheden ont
staan.
De omvang van een taak, waarby ze:
een half millioen persoonsbewijzen moeten
worden gedistribueerd, moge slechts door
ingewijden zyn te overzien, het belang daar
van raakt een ieder van ons en eischt ons
aller medewerking.
Zware Britsche scheeps-
verliezen
Het Duitsche weermachtsbericht
Het opperbevel der Duitsche weermacht
maaktte gisteren bekend:
Het luchtwapen bracht, naar reeds gedeel
telijk in extra-berichten is gemeld, nieuwe
vernietigende slagen toe aan de in het zeege
bied tusschen den Piraeus en Kreta ge
concentreerde transport-, materiaal- en be
wakingsschepen.
Zoo werden Zaterdag in de Grieksche
wateren elf schepen met een gezamen-
lijken inhoud van 48,000 ton tot zinken
gebracht. Verder werd een Britsche krui
ser ten Noorden van Kreta en 19 andere
schepen door bomtreffers beschadigd. Een
gedeelte van deze schepen kan als ver
nietigd worden beschouwd. Zondag heeft
het luchtwapen een kruiser alsmede een
koopvaardijschip van 5000 ton tot sin-
ken gebracht en twee andere kruisers en
twaalf koopvaarders swaar beschadigd.
De bewegingen van de troepen van het
Duitsche leger tot zuivering van de nog over
blijvende gebieden in M i d d e n-G rieken-
land en de Peloponnesus schrijden
stelselmatig voort. Formaties van het lucht
wapen vielen in het gebied rondom Argos-
Tripolis vijandelijke strijdkrachten met goed
In Noor d-A f r i k a mislukten alle
vyandelijke aanvallen van Tobroek uit.
De vijand leed zware verliezen. Duitsche
en Italiaansche duikbommenwerpers vie
len Zondag onder bescherming van
jachtvliegtuigen Britsche artillerie-stel
lingen rondom Mersa Matroeh aai. en
brachten door bomtreffers twee batterijen
tot zwijgen. Duitsche jachtvliegtuigen
vernietigden in een haven van het eiland
Malta een viermotorige Britsche vlieg-
boot van het Sunderland-type.
In het zeegebied rondom Enge
land bracht het luchtwapen gisteren en
in den afgeloopen naoht twee koopvaardij
schepen van tezamen 11,000 ton tot zinken,
het beschadigde vyf andere groote koop
vaardijschepen zwaar.
In den afgeloopen nacht bombardeerden ge
vechtsvliegtuigen met goed zicht op de aarde
het werfterrein en de haveninstallaties van
Portsmouth. Brisant- en brandbommen
richtten vooral in de staatswerf nieuwe groote
vernielingen aan. Verder werden havensteden
in Cornwall en aan de Zuid-Oostkust van
Engeland aangevallen.
Gisteren gelukte het twee vijandelijken ge
vechtsvliegtuigen onder bescherming van een
laaghangend gesloten wolkendek boven
W e s t-D u i t sc h 1 a n d te komen. Door neer
geworpen bommen werden in een fabriek
lénige personen gedood of gewond. Er ont
stond slechts geringe schade, waardoor de
productie niet stagneerde.
In den afgeloopen nacht werden boven het
Duitsche rijksgebied geen gevechtshandelingen
verricht
In de periode van 23 tot 27 April verloor
de vijand in totaal honderd vliegtuigen. Hier
van werden 26 in luchtgevechten en door
naohtjagers, acht door de marine-artillerie en
liente zeestrijdkrachten en drie door lucht
doelartillerie neergeschoten, 63 vliegtuigen
werden op den grond vernield. In dezelfde
periode gingen negen eigen vliegtuigen ver
loren.
Kantoren van de Nederlandsche
werkgemeenschap door de justitie
gesloten
De justitie heeft aanleiding gevonden om
v i„_het bureau van de stichting Nederlandsche
aanbouw is, terwijl het aantal leegstaande Werkgemeenschap aan hel Bezuidenhout te
's-Gravenhage te sluiten. Ook het bykantoor
te Amsterdam van deze stichting is gesloten.
De bezittingen van de stichting,
behoorlyke woningen minimaal is. Voor
de steden krijgt deze figuur nog een accent.
We zullen stellig slechts eenvoudige
woningen kunnen bouwen, maar woningen
moeten er in ieder geval komen, mede in
het belang van herstel van de ingezonken
bouwnijverheid en den verderen voortgang
der krotopruiming, waaraan ook nog heel
wat te doen valt.
We willen hopen, dat de ingestelde
commissie-v. d. Kaa in staat zal zijn den
schier vastgeloopen wagen weer op gang
te helpen, zoo noodig door het te bevoeg-
der plaatse aanhangig maken van eigen
voorstellen.
Dat deze taak uitermate moeilijk is,
daarvan zijn we overtuigd. Maar is er niet
periculum in mora?
Wat slechts eenigszins mogelijk is, dient
te geschieden. Dat ddt ook inderdaad ge
beuren zal, meenen we in gemoede te
mogen aannemen.
Verviers voorzitter is, zyn in beslag genomen.
De Haagsche rechtbank heeft dr. V. de
vorige week veroordeeld tot 50 boete, subs.
50 dagen hechtenis wegens beleediging van
den procureur-generaal van het Haagsche ge
rechtshof en van den hoofdcommissaris van
politie te 's-Gravenhage.
ZON EN MAAN
Zonsopgang 30 April: 6.12; onderg. 21.04
Maansopgang 30 April: 6.49; onderg. 0.42
Maansopgang 1 Mei: 9.37: onderg. 1.
Eerste kwartier Zondag 4 Mei, volle
maan Zondag 11 Mei, laatste kwartier
Zondag 18 Mei; nieuwe maan Maandag
26 Mei.
Kampeerders kunnen op
boerderijen overnachten
Een nieuwe instelling van den
A.N.W.B.
De A.N.W.B. schrijft ons:
Het bericht, dat het verboden is tusschen
12 en 4 uur 's nachts in tenten verblijf te
houden, heeft vele tienduizenden kampeer
ders teleurgesteld. De A.N.W.B. heeft onmid
dellijk stappen ondernomen om een verzach
ting van deze bepaling te verkrygen en nog
steeds koestert de bond hoop, dat het kam
peeren dit jaar, zij het dan onder bepaalde
voorwaarden en in beperkte mate, mogelijk
zal zijn.
Daar het kampeer seizoen nu op handen is,
moesten evenwel maatregelen worden ge
nomen om het den talrijken kampeerders
mogelijk te maken een frisschen neus te
halen in bosch en heide, aan zee of aan de
plassen, ook indien het bovenbedoelde verbod
zou blijven gehandhaafd.
De toeristenbond heeft zich daarom ge
wend tot een aantal boeren, die in de omstre-
k envan kampeerterreinen wonen, met het
verzoek den trekkers gedurende den nacht
onderdak te willen verschaffen in stallen,
schuren, deelen of op zolders.
Het stemt tot voldoening, dat allerwege de
gevraagde gastvrijheid grif is toegezegd. Het
zal daardoor mogelijk zijn zooals gewoonlijk
de tent op te slaan op een van de mooie
plekjes van ons land en dan den nacht door
te brengen onder een solide dak, waardooF
aan de bedoeling van den spertijd is voldaan.
Het spreekt vanzelf, dat de hier bedoelde
nachtverblyven zeer eenvoudig zijn. In den
regel zal de kampeerder niet meer mogen
verwachten dan een schuur of een stal met
een dikke, laag stroo. Een goed kampeerder
heeft hieraan echter ruim voldoende.
Bij verscheidene kampeerterreinen zyn af
zonderlijke nachtverblijven gevonden voor
vrouwelijke en mannelijke kampeerders.
Nadere mededeelingen omtrent de ligging van
deze kampeer-boerderijen, het aantal per
sonen dat zy kunnen herbergen, de vergoe
ding (die steeds zeer laag is gehouden), e.d.
zullen binnenkort door den A.N.W.B. worden
bekend gemaakt.
De aandacht dient erop te worden geves
tigd, dat in het algemeen slechts onderdak
wordt verleend aan kampeerders, die in het
bezit zyn van een geldige kampeerkaart, uit
gegeven door de afdeeling Ned. Kampeer-
kaarten Centrale van den A.N.W.B. Deze
kampeerkaarten zijn verkrijgbaar voor alle te
goeder naam en faam bekend staande per
sonen. Aanvraagformulieren worden door den
A.N.W.B. op aanvraag toegezonden.
Jongetje te Rotterdam verbrand
In een schuurtje met vuur gespeeld
Gisteravond is achter de woningen aan de
Kaatsbaan te R'dam een tragisch ongeluk ge
schied, waarby een 6-jarig jongetje is ver
brand. Achter de woningen stond een klein
schuurtje, waar houtwol en stroo lagen. De
6-jarige T. Kranendonk wonende aan de
Kaatsbaan zag kans om ongezien in het
schuurtje te komen. Hij had een doosje
lucifers meegenomen en stak de houtwol
aan. In minder dan geen tijd stond de in
houd van het loodsje in brand. Toen de
vlammen oplaaiden zag het kind geen kans
om de deur. te openen, zoodat het ventje
in de brandende loods zat opgesloten. Door
een klein getralied venster schreeuwde het
luidkeels om hulp. Vrij spoedig waren enkele
omwonenden aanwezig, maar het gelukte hun
niet de deur spoedig open te krijgen. Eerst
toen men met geweld de deur had ingetrapt
bleek, dat het vuur juist voor de deuropening
woedde. De vlammen laaiden reeds zoo hoog
op, dat het niet mogelijk was het kind te
redden. Toen men eindelijk door de vlammen
heen bet kind naar buiten trok, was het ge
heel met brandwonden overdekt. Tijdens
bet vervoer naar het Zuiderziekenhuis is het
overleden.
Gisteravond is te Nieuwe Tonge overleden
de heer T. Polder, die op 11 Mei a.s. zijn
103den verjaardag hoopte te vieren.
Kerk en Zending
Geref. Kerken
Beroepen: te Delfshaven (vac. Schoon
hoven), B. Holwerda te Amersfoort.
Drietal: te Tholen, cand. Z. J. Potjer,
bulppred., te Winschoten, cand. H. J. Swierts,
hulppred. te Vlissingen en cand. D. Wynbeek,
hulppred. te Bergen op Zoom.
Chr. Geref. Kerk
Bedankt: voor Rijnsburg, J. Kampman,
AFSCHEID EN INTREDE
Aan ds. G. S t a a 1, predikant bij de Geret.
kerk van Drachten, wien om gezondheids
redenen eervol emeritaat is verleend, is door
een daartoe uit de gemeente gevormd comité
in het gebouw Pro Rege een afscheidssamen
komst bereid die zich in een zeer druk bezoek
verheugen mocht. Op verzoek van het comité
had ds. D. Ri n g n a 1 d a jr., eveneens Geref.
predikant ter plaatse, de leiding op zich ge
nomen. Hij richtte een hartelijk afscheids
woord tot zijn vertrekkenden collega en sprak
voorts naar aanleiding van Ps. 134, waarbij hij
uiting gaf aan veler weemoed om het heen
gaan van ds. Staal. Op zijn verzoek werd ds-
Staal de zegenbede uit Ps. 134 toegezongen.
Een lange rij van sprekers heeft hierna het
woord gevoerd. De heer J. v. d. K o o i sprak
als voorzitter van het comité waarbij aan
mevr. Staal een bloemenmand benevens een
prachtig servies werd aangeboden en aan ds.
Staal een standaardwerk van Prof. dr. K.
Schilder, een rustbank en een vergroote foto
van Drachten.
Als vrienden hebben hierna het woord ge
voerd de heeren A- Hoekstra, G. C. Ho-
man. W. Pietese, M. Re in d er s en J.
Barkmeijer; J. Ploegstra, als oud
scriba van den kerkeraad; Tj. Douwstra,
als bestuurslid van de anti-Rev. kiesvereeni-
ging en cand. D. Kuiper, hulpprediker bij
de Geref. Kerk van Drachten. Verschillende
zegenbeden werden den scheidenden pastor
toegezongen,.
Aan het einde van de bijeenkomst sprak
ds. Staal woorden van hartelijken dank naar
aanleiding van twee gedachten: Gedenken en
danken, aan het einde waarvan hij zich bij
den voortduur in de liefde der gemeente bleef
aanbevelen en allen Gode opdroeg.
Na het zingen van Ps. 30:: 3, sloot ds-.Staal
de bijeenkomst met dankgebed.
Naar wij vernemen gaat ds. Staal zich met
terwoon te Groningen vestigen.
Wegens bekomen emeritaat nam ds. P. L.
L. Post, predikant bij de Ned. Herv. ge
meente van Rijswijk (Z.H.) Zondagmorgen
onder zeer groote belangstelling afscheid van
zijn gemeente die hij 3o jaar dienen mocht.
Ds. Post bepaalde zijn gehoor bij Markus
4 2629 en handelde over de gelijkenis
het opschietende zaad. In de tweede helft
zijn predicatie herdacht spr. met eerbied zijn
ouders en zijn vader die hem in beide ge
meenten, die hij dienen mocht, bevestigde,
zyn leermeesters aan de Leidsche universiteit,
waar hij studeerde, wijdde hij een vriendelijk
woord aan zijn vrouw die zulk een harmo
nische sfeer in de pastorie wist te scheppen,
memoreerde hij de 5 gelukkige jaren die hij
in zijn vorige gemeente te Wijdenes mocht
doorbrengen, zijn komst in Ryswyk, de kerk
restauratie en de vestiging van de tweede
predikantsplaats en bracht hy dank aan velen
voor hun medewerking, om te besluiten met
een speciaal woord aan zijn collega, ds. J.
D. v. d. V e e n, met wien hij 12 jaar in har
monie mocht samenwerken en tot de collega's
van den ring Voorburg.
Woorden van dank en afscheid werden tot
ds. Post gericht door de heeren A v e n ar i u
namens den kerkeraad, als oudste ouderling;
Ottevanger namens het college van kerk
voogden en notabelen; Dr. H. J. Honders
van Wassenaar, als praetor van den ring
Voorburg, waarvan ds. Post scriba zoowel als
assessor is geweest; Mr. J. G. M. Heil
berg Hubar, burgemeester van Rijswijk,
namens het gemeentebestuur, Bakker na-
namens de Ver. tot behartiging van de belan
gen der Ned. Herv. kerk (de orthodoxe evan
gelisatie) en Klaver, namens de afd. Rijs
wijk van d Ver. van Vrijz. Hervormden.
Staande zong de gemeente ten besluite ds.
Post toe: „God zeeg'ne U! Ga heen in vrede"
BUS OF TRAM OP ZONDAG
De dezer dagen vermelde uitspraak van den
kerkeraad der Geref. Kerk van Badhoevedorp
dient nog verduidelijkt te worden in dezen
zin, dat zij niet gericht was tegen het gebruik
van tram of bus voor den kerkgang, maar
met ander doel. In dit dorp rijdt géén tram
en van de bus wordt door kerkgangers geen
gebruik gemaakt. De zaak is, dat Badhoeve
dorp onder de rook van Amsterdam ligt en
dat vele bewoners van het dorp familiebetrek
kingen in de stad hebben. Nu is het geconsta
teerd dat gemeenteleden bij familiebezoek in
de stad op Zondag gebruik maakten van bus
of tram. Vandaar het besluit van den kerke-
GIFTEN EN LEGATEN.
Ds. J. D. Stegeman, em. Ned Herv. pre
dikant te Aalten, ontving een gift van 600
te verdeelen tusschen de zending en de dia
conie der Ned. Herv. Gem. ter plaatse.
Restauratie Ned. Herv. Kerk
te Waalwijk
Inzake de restauratie van de oude, sterk in
verval geraakte St. Jans kerk of Groote Kerk
te Waalwijk schrijft men ons:
In het begin van het vorig jaar zijn de
herstelwerkzaamheden van dit 15de eeuwsche
bouwwerk, onder toezicht van de Rijkscom-
ie voor het behoud van de monumenten
begonnen. De plannen zijn ontworpen door
den architect B. van Bilderbeek en
zonder twijfel getuigt datgene, dat reeds tot
stand kwam van de capaciteiten van de hederu
daagsche vaklieden, alsmede van den grooten
kunstzin van ons voorgeslacht. Veel vak
kennis wordt vereischt om dit Laat-Gothische
bouwwerk, dat uit stedebouwkundig oogpunt
gezien, een schoone afsluiting vormt van de
Grootestraat en product is uit de bloeiperiode
van het geloofsleven, weer in zijn oorspronke-
lijken luister te herstellen.
Met voorzichtigheid en piëteit gaat het
restaureeren gestadig voort, om met behulp
van alle historische gegevens de schoone
vormen weer terug te geven aan de zoo ge
schonden kerk.
Reeds is het koor, dat langen tijd gediend
heeft tot pakhuis van den ijzerwarenhandel
der firma Mortier, grootendeels gerestaureerd.
Het ontsierende pleisterwerk is afgebikt, zoo
dat de fraaie, oude steenen weer aan het dag
licht zijn gekomen.
Verrassend schoon waren soms de ontdek
kingen, die men deed bij het verwijderen der
dikke pleisterlaag. Blootgelegd werden twee
door fraaie kanteelen gedekte nissen, die
dichtgemetseld waren. Ook vond men aan den
Noordkant een ouden toegang, die er op wijst,
er waarschijnlijk aan die zijde een kapel
'heeft gestaan, welke tegen de kerk was aan
gebouwd. Thans is deze er niet meer.
Ook aan de Zuidzijde van het koor is een
ingang ontdekt, waardoor de gemeente op
nieuw kan opgaan.
Verschillende ramen, die dichtgemetseld
waren, worden thans opengemaakt en de
pracht-omlijsting door ornamenteerende mo
tieven, omzichtig gerestaureerd. Een scnuon
lichteffect zal ontstaan wanneer eenmaal, zoo
als de bedoeling is, de glas-in-lood-ramen
zullen zijn aangebracht.
In harmonie met het geheel van het koor,
zal de vloer met Namensche tegels worden
belegd.
Nog meer toewijding vraagt het koorgewelf,
dat op den bezoekers den indruk maakt van
ongebonden constructie, «naar bij nadere be
studeering doet zien, hoe bijzonder goed het
harmoniëert met de muren.
Dat het restaureeren van zoo'n koorfrag
ment. zal het duidelijk den geest van den
Middeleeuwschen bouwmeester opnieuw de-
monstreeren, veel vakkennis vraagt, valt niet
te verwonderen.
Wanneer eenmaal het kerkgebouw gereed
is, zal ook de omgeving worden verfraaid.
De totaalkosten zijn oorspronkelijk geraamd
op 138.000. Behalve Rijks-, Provinciale- en
Gemeentelijke subsidie, bleef er een resteerend
bedrag ad 4000, dat moest worden bijeen
gebracht uit particuliere bijdragen.
Hiervan is reeds het overgroote gedeelte
gestort, zoodat nog een kleine som dient te
worden bijeengebracht.
EMERITAAT DS. T. G. VAN REEUWIJK.
Tegen het najaar heeft ds. T. G. van
R e e u w ij k, Ned. Herv predikant te Amster
dam, eervol emeritaat aangevraagd. Ds. van
Reeuwijk is 65 jaar. Op 13 Sept. 1903 deed hij
intrede te Mijnsheerenland; in 1907 vertrok
hij naar Oosthem, welke standplaats hij in
1919 met Hillegersberg verwisselde. Op 8
Februari 1928 deed hij in de hoofdstad intrede-
Behalve door zijn gewonen herderlijken
arbeid, zijn kanselwerk en zijn lidmaatschap
van zes kerkeraadscommissies, heeft ds. van
Reeuwyk zich in verschillende bestuursfunc
ties verdienstelijk gemaakt, zoowel in het
Provinciaal Kerkbestuur als in de Algemeene
Synode der Ned. Herv. Kerk.
Huiselijke omstandigheden (voortdurende
ziekte van zijn echtgenoote) nopen hem zijn
taak neer te leggen.
JUBILEUM DS. P. ZANDT
Vandaag herdenkt ds. P. Z a n d t, emeritus
predikant te Delft en lid van de 2e Kamer,
den dag waarop hij voor 35 jaar het predik
ambt aanvaardde in de Ned Herv. Kerk.
Ds. Zandt werd 6 Maart 1880 geboren. Hij
bezocht het gymnasium te Kampen en stu
deerde aan de Utrechtsche universiteit theo
logie om in 1905 candidaat te worden in Zee
land en 29 April 1906 zyn ambt te aanvaarden
te Kamperveen. Vandaar vertrok hij in 1909
naar Loon op Zand welke standplaats hij na
een jaar raet IJsselmuirien verwisselde. 4n
1915 werd ds. Zandt predikant te Ede, om in
1919 te Delft zijn intrede te doen Hier werd
hij 15 Sept. 1925 voor de Staatk. Geref. party
lid van de 2e Kamer, waarom het Prov. kerk
bestuur van Zuid-Holland hem eervol eme
ritaat verleende.
Ds. Zandt die tot de Geref. richting ir de
Ned. Herv kerk behoort gaat nog van tijd
tot tijd in ons land in den dienst des Woords
voor.
MARANATHA-CONFERENTIE.
Vandaag, morgen en 1 Mei houdt de Vrije
Evangelische gemeente Utrecht in haar ver
gaderzaal een Maranatha-conferentie. Het on
derwerp is „De Wederkomst des Heeren. de
vervulling van ons geloof, van onze hoop en
van onze liefde". Verschillende predikanten
uit de Vrije Evangelische gemeenten gaan
daarby voor.
HONDERDJARIGE KERK
De Geref. kerk van Winterswijk zal a.s.
Woensdag een bijeenkomst houden ter viering
van haar eeuwfeest Deze kerk werd 6 April
1841 geïnstitueerd als de Chr. Afgescheiden
gemeente, sinds 1869 de Chr. Geref. kerk en
sinds 1892 tot aan de ineensmelting in dat
zelfde jaar, de Geref. Kerk A geheeten Op
9 Aug. 1887 werd de Ned. Geref. kerk ge
ïnstitueerd. die in 1892 Geref. kerk B heette.
Sinds "de ineensmelting van de kerken A en
B op 12 Aug 1892 heeten beide gemeenten nu
tezamen: Geref. kerk. Slechts 7 predikanten
hebben deze kerk in de vervlogen eeuw ge
diend, hoewel de Chr. Afgescheiden gemee.i e
reeds in 1843 een predikant ontving. Het langst,
heeft in het midden dezer kerk gearbeid wijlen
ds. G. Ren ting, wiens stoffelijk overschot
j.L Woensdag te Winterswijk is ter ruste ge
legd en die van 19001935 predikant dezer
kerk geweest is. Na hem komt in dienstjaren
wijlen ds. M, S i p k e s, die deze kerk van
18671895 diende Ook is hier predikant ge
weest het latere Eerste Kamerlid, wijlen dr.
H. Frjnssen, die ook wethouder van Zwolle
is geweest
Wijlen ds G. Renting. die 13 Maart 1935 met
emeritaat ging. werd datzelfde jaar nog opge
volgd door ds. F C. Z w a a 1 Jr., die, gekomen
van Borger, zich 8 Sept 1935 aan deze ge
meente verbond en nog haar pastor loci is.
De kerk van Winterswijk telt thans 1351 zie
len, waarvan 679 belijdende leden.