Jliettute geitectft Courant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken tynnementsprijs; per 3 maanden 2.47. vermeerderd met 0.15 incassokosten. Per week 19 ct I Losse nummers 5 ct Zaterdagnummera met Zondagsblad 7% ct Alles bij j vooruitbetaling, perten tieprijzen t H ct per regeL Ingezonden Mede- i deelingen 48 ct per regeL Minimum i 5 regels Bewijsnummer 5 ct Bij con- I tract belangrijke korting. Bur. Redactie en Administratie: BREESTRAAT 123 LEIDEN Telefoon 22710 (Na 6 uur 29166) Postbox 20. Postrek. 58936 medewerkers. Ingezon- No. 6415 DINSDAG 29 APRIL 1941 21e Jaargong «IINGVOORZIENING trk. dagen werd door de secretarissen- van de departementen van Bin- sche Zaken en van Financiën en emeen gemachtigde voor den we- >uw en de bouwnijverheid een van advies voor den woning- Ingesteld. genoemde commissie is opgedragen: hun desgevraagd dan wel eigener ing van advies te dienen omtrent jtukken van algemeenen aard, be nde de woningvoorziening; van advies te dienen op alle aan- zoo van publiekrechtelijke licha- ïls van particulieren, tot verkrijging Jüdelijken steun in eenigerlei vorm enste van de woningvoorziening met dering van de gevallen van herbouw door oorlogsgeweld geteisterde ge instelling dezer commissie hebben iet instemming begroet. Zij was noo- inidat het gevaar van een tekort aan ngen snel nadert, terwijl de bouw- fheid vrijwel niet meer bij machte is taak in dezen na-oorlogstijd met zijn Jialenschaarschte en sterk opgeloopen n van alles wat tot-de bouwerij frt, te vervullen. I feit mag wel eenige zorg wekken, •c denken aan de les van het verle pt de periode van den vorigen we- tlog. g wordt er gebouwd, maar aan de Uizenden nieuwe woningen, die we aar noodig hebben, komen we op geen :en na meer toe. Gevolg is, dat de tgmarkt, met name voor goede arbei- roningen, geleidelijk is ingekrompen ;e vroegere ruimte heeft plaats ge it voor schaarschte. Het leegstaan van pkte woningen is tot een minimaal fctage teruggeloopen. En we laten nog p beschouwing hetgeen aan woningen olge van oorlogsgeweld is verwoest ;n ook ter zijde het feit, dat er nog een groot aantal woningen is, dat de categorie „slechte en <*ngewilde" igen valt. geconstateerde situatie zal in de ite toekomst nog ongunstiger worden. It het bevolkingsaccres gaat voort en felyken worden er elke week geluk - - nog steeds in grooten getale geslo- By het slinkend aantal ba§chikbare ngen wordt het voor jonge gezinnen den dag moeilijker zich van een eigen ng te voorzien, zoodat het euvel der ■nwoningen weldra weer zijn intrede [t te doen. lar hiermee zijn we er nog niet. De stijging van de betrekkelijk schaarsche dthem rialen is in het laatstverloopen jaar het ls verder voortgeschreden en is van het i an*êen omvang, dat wie er 60 a 70 i kiopi ent voor rekent niet aan den hoogen >eganjft is, maar m" schien reeds heel spoedig I toe'' moeten constateeren, dat hij met dit !jet r aan den lagen kant zich bevindt. a] v unnen met deze gegevens voor oogen n te woningen van lagere huurwaarde den gebouwd, nu de loonen vrijwel moet !tant gebleven zÜn? Zijn ze betaalbaar elf gi r toekomstige huurders? als e vraag stellen is haar beantwoorden, ikt ons, tenzij a, tenzij bijzondere maatregelen ge- löörzfen wor<^en- welken vorm? We den- rgift; i o.a- aan een materialentoeslag, dan roerei beschikbaarstelling van materialen 001 |en lagere prijzen. In bepaalde verhou- gen ware ook een tegemoetkoming in exploitatiekosten mogelijk. Ook be ffen de grondprijzen laag te zijn. de meeste maatregelen, welke jih op dit gebied denken laten, min of :er groote schaduwzijden verbonden zijn, il men zich wellicht uit de geschiedenis voor twintig jaar nog herinneren. We tten ten deele met de gevolgen van des- gestelde regelen nog steeds. De er ring met den wederopbouw in de door len oorlog verwoeste gebieden heeft ech- ^Mer wel duidelijk gemaakt, dat we zonder bijzondere maatregelen bezwaarlijk it bouwen zouden komen. Wat de huren betreft is ook het denk- ■ld van huurverlaging weer aan de orde ■teld. Deze oplossing van een concreet lerdeel in de woningvoorziening herin- •rt aan de door Prof. Goudriaan reeds in üd/1922 uitgesproken suggestie om een Wo- in^fonds te vormen. Daar is toen niet ati gekomen en we betwijfelen of het dit maal beter zal gaan, ook al beperkt men zich tot een analoge instelling van plaat- IJselijk karakter, zooals deze onlangs door fr4 Mr. J. M. In 't Veld is bepleit, met de r^Ibedoeling de noodige middelen te verkrij- jï gen om de nieuwe, zeer hooge huren zoo- lew ver omlaag te brengen, dat ze in het kader °lfder huidige kosten van levensonderhoud Passen- Zijn methode is het verhoogen van onbestaande huren met een matig bedrag vet enkele dubbeltjes om de huren van k 1 den r.ieuwen bouw te kunnen verlagen en :ef zoo tct zekere egalisatie of nivelleering te II komen. Reeds aanstonds doet zich echter va het bezwaar gelden, dat verreweg de J meeste menschen toch al op de grens van A hun inkomen leven, nu de gestegen kosten Jij van levensonderhoud vroeger bestaande marges sterk hebben doen inkrimpen, zoo niet geheel doen verdwijnen of aelfs over schrijden. We zyn van meening, dat heel dit onder- Hoopvol vertrouwen op een goede oogst Voor onze boeren en tuinders zal het een verblijdend bericht zojn, dat in dit seizoen indien eenigszins mogelijk, nog twee toewij zingen voor stikstof zullen plaats hebben, een in Mei en een in Juni, die beide niet geringer zullen zijn dan die van April was. Waar van alle kanten de oogen op onze agrarische bevolking zijn gerioht, omdat deze de bevolking van voedsel moet voorzien nu aanvoeren van elders niet mogelijk zijn, daar zullen stikstofgiften als overbemesting toege past, vooral na een zoo koud en schraal voor jaar als we thans hebben een buitengewoon goede uitwerking kunnen hebben. Men klaagde van de zijde van onze land bouwers wel eens als op hoog er productie aangedrongen werd, dat een der voor een hooger productie onontbeerlijke factoren, voldoende stikstof, ten eenenmale ontbrak. Men vreesde zelfs, dat bij schrale bemesting en schraal weer de oogst in plaats van hooger, zooals men zoo dringend wenschte, wels eens lager dan normaal zou kunnen uitvallen. Nu echter komen niet verwachte stikstof toewijzingen nog juist op tijd om nog veel te redden en dus een goed deel der redenen voor de vrees weg te nemen. Als God, die op de middelen welke aange wend moeten worden Zijn zegen geeft en wasdom moet schenken. Zijn hand niet terug houdt, dan kunnen we hoopvol vertrouwend de komende oogsten afwachten. Levensmiddelen en vervoer In verband met de noodzakelijkheid om het te concentreeren is het noodzakelijk r te gaan tot dislocatie van de voorraden, te zorgen voor eenige reservevoorraden levensmiddelen in verschillende plaatsen van land. Men heeft thans, naar het Ned. Weekblad voor kruidenierswaren meldt, 61 bevoorradingsplaatsen gekozen, op zoodanige wijze, dat geen plaats in Nederland meer dan 25 km van zoo'n bevoorradingsplaats is gele gen. Het ligt in de bedoe/ing van het centraal distributiekantoor te zorgen voor het vervoer van de fabrieken naar de bevoorradingsplaat sen. De verdere distributie moet geschieden door de zorg van plaatselijke handelaren, die daarbij rekening moeten houden met het feit, dat het verdere transport met paard en wagen moet geschieden. Er zal worden overgegaan tot dislocatie van de volgende artikelen: peulvruchten, rijst, ver micelli, macaroni, puddingpoeder, suiker, thee, gort, havermout, stroop, jam, appelstroop, kaas, zeep, zeeppoeder, zout en lucifers. Men moet het niet zoo zien, dat de goede ren in de eerste plaats op 61 plaatsen zullen worden opgeslagen, men dient deze 61 plaat sen uitsluitend te beschouwen als plaatsen, waarheen het vervoer door de overheid wordt gegarandeerd. Men zal van deze aanvoerplaat- sen uit zelf moeten zorgen voor het vervoer naar het eigen pakhuis. Van de genoemde artikelen zal de dislocatie vermoedelijk het eerst geschieden voor haver mout en gort. werp onder de oogen moet worden gezien en tot een oplossing gebracht, wil er nu bovendien omtrent eventueele rijksbij dragen weinig of niets meer vast staat van bouwen op groote schaal sprake kun nen zijn. En toch zal het daartoe moeten komen, ondanks alle genoemde bezwaren, waarbij ook de verhoogde belastingen niet mogen worden vergeten. Onder den nieuwen bouw behoort vooraf een deug delijke fundeering te komen. Dat met de voorbereiding van plannen, zooals o.a- in den Haag en Rotterdam voor al geschiedt, inmiddels wordt begonnen of voortgegaan, zouden we ten zeerste willen aanbevelen. Want aan bouwen kunnen we, vroeg of laat, toch niet ontkomen. Dat daarbij alle beschikbare krachten zullen moeten worden vereenigd, schijnt ons voorts buiten eenigen twijfel; jere miades over socialisatie-strevingen zullen daar niets aan kunnen gebeteren. Parti culiere ondernemers, woningbouwvereeni- gingen en de overheid zullen dienen samen te werken om het kwaad, dat dreigt en hier en daar reeds gekomen is, meester te worden. Dat zulks onvermijdelijk is, is te duidelijker, als men' bedenkt, dat er plaat sen zijn, waar zeker honderden nieuwe woningen per jaar noodig zijn, maar waar nauwelijks een tiende van dit getal De foto's voor de persoons bewijzen Men zorge ervoor, dat zij aan alle eischen voldoen Men meldt ons van bevoegde zijde: Nu door verscheidene gemeenten een begin wordt gemaakt met de uitreiking van per soonsbewijzen, moge ernstig de aandacht worden gevraagd voor de eischen, waaraan de foto's, waarmede het persoonsbewijs zal worden voorzien, moeten voldoen. Deze eischen zijn vermeld in artikel 15, eerste lid, van het Uitvoeringsbesluit persoonsbewijzen I. Hoewel dit uitvoeringsbesluit bij zijn ver schijnen in de bladen in zijn geheel is opge nomen, meenen wij goed te doen, de bepa lingen betreffende de foto's hier nogmaals te laten volgen en eenige daarvan van een aanteekening te voorzien. De twee geheel gelijke foto's, welke door den opgeroepene worden ingeleverd, moeten' aan de volgende eischen voldoen: 1. Afmetingen nauwkeurig 3J4 cm breed, bij 4 hi cm hoog; 2. De foto mag uitsluitend het hoofd en eventueel het bovendeel van de borst van den afgebeelden persoon weergeven; 3. De foto moet den afgebeelden persoon zonder hoofdbedekking weergeven; 4. De afbeelding van het hoofd moet 2 cm in doorsnede of grooter zijn; 5. De foto moet den afgebeelden persoon half en face en half en profil (zoogenaamd driekwart) naar rechts toonen, zoodanig, dat het linkeroor duidelijk en geheel zichtbaar is; 6. De beeldtrekken moeten scherp en niet geretoucheerd zijn (geen wazige of zgn. kunst foto's); 7. De foto moet den afgebeelden persoon duidelijk kenbaar weergeven. 8.) gelijkmatige (z.g.n. egale) kleur, witte, althans lichte achtergrond; 9.) de foto mag geen nevenafbeeldingen be vatten (geen andere personen, huis. land schap, hond, enz.); 10) de foto mag geen stempelafdruk of deel van een stempelafdruk bevatten; 11.) de achterzijde van de foto moet zijn van wit of roomkleurig (chamois), geheel blanco papier, zonder stempelafdruk, opdruk of anderszins. Volledigheidshalve zij vermeld, dat in het tweede lid van genoemd artikel het gebruik van zoogenaamde fotomaton of polyfoto's is verboden Het meerendeel van deze bepalingen vraagt geen nadere toelichting. Blijkens vele inge komen brieven schijnt echter het bepaalde onder 4 niet geheel duidelijk te zijn en is men in twijfel, of met de doorsnede van het hoofd de horizontale dan wel de verticale doorsnede wordt bedoeld. Wil men in alle voorkomende gevallen den zekersten en veiligsten wég volgen dan zorge men dat de kl e in s t e doorsnede van het hoofd altijd tenminste 2 cm is. En wil men iede moeilijkheid met betrekking tot de vereischte afmeting voorkomen, dan make men gebruik van de vrijheid, de genoemde minimum afmeting te overschrijden, door het hoofd, binnen de grenzen aan de totale afmeting van de foto van 3*4x4%. zoo groot mogelijk te reprodu- ceeren. Het voorschrift onder 5 vereischt, dat het linkeroor duidelijk en geheel zichtbaar is. Bij het fotografeeren van vrouwelijke personen, die gewend zijn het kapsel over het oor to dragen, moet er op worden gelet, dat het haar zoodanig boven en achter het oor wordt teruggelegd, dat aan bovenstaande eischen kan worden voldaan. Het bepaalde Qnder 7 is met die eischen in geen enkel opzicht in strijd. Met den achtergrond, waarover onder 8 wordt gesproken, wordt niet de achter- of ommezijde van de foto bedoeld. Een witte, althans lichte achtergrond is voorgeschreven om daartegen de afbeelding zoo scherp moge lijk te doen afsteken. De achter- of ommezijde van het fotopapier, genoemd onder 11, mag geen stempelafdruk, opdruk of anderszins, b.v watermerk vertoonen, zij is bestemd voor den vingerafdruk, welke door de wezigheid van dergelijke merkteekenen i ap het papier aan duidelijkheid zou inboeten. Wij vertrouwen, dat na deze toelichting geenerlei twijfel zal blijven bestaan omtrent de interpretatie van de eischen, welke aan de foto's voor de persoonsbewijzen zijn ge steld. Mocht, onverhoopt, nog verduidelijking noodig zijn, dan vrage men inlichtingen de bevoegde instanties. Willen de ambtenaren, die voor de uitrei king van de persoonsbewijzen zijn aangewe- ten, hun belangrijke en omvangrijke taak op vlotte wijze kunnen uitvoeren, dan mag ei ioor het inleveren van ondeugdelijke foto's geen stagnatie in hun werkzaamheden ont staan. De omvang van een taak, waarby ze: een half millioen persoonsbewijzen moeten worden gedistribueerd, moge slechts door ingewijden zyn te overzien, het belang daar van raakt een ieder van ons en eischt ons aller medewerking. Zware Britsche scheeps- verliezen Het Duitsche weermachtsbericht Het opperbevel der Duitsche weermacht maaktte gisteren bekend: Het luchtwapen bracht, naar reeds gedeel telijk in extra-berichten is gemeld, nieuwe vernietigende slagen toe aan de in het zeege bied tusschen den Piraeus en Kreta ge concentreerde transport-, materiaal- en be wakingsschepen. Zoo werden Zaterdag in de Grieksche wateren elf schepen met een gezamen- lijken inhoud van 48,000 ton tot zinken gebracht. Verder werd een Britsche krui ser ten Noorden van Kreta en 19 andere schepen door bomtreffers beschadigd. Een gedeelte van deze schepen kan als ver nietigd worden beschouwd. Zondag heeft het luchtwapen een kruiser alsmede een koopvaardijschip van 5000 ton tot sin- ken gebracht en twee andere kruisers en twaalf koopvaarders swaar beschadigd. De bewegingen van de troepen van het Duitsche leger tot zuivering van de nog over blijvende gebieden in M i d d e n-G rieken- land en de Peloponnesus schrijden stelselmatig voort. Formaties van het lucht wapen vielen in het gebied rondom Argos- Tripolis vijandelijke strijdkrachten met goed In Noor d-A f r i k a mislukten alle vyandelijke aanvallen van Tobroek uit. De vijand leed zware verliezen. Duitsche en Italiaansche duikbommenwerpers vie len Zondag onder bescherming van jachtvliegtuigen Britsche artillerie-stel lingen rondom Mersa Matroeh aai. en brachten door bomtreffers twee batterijen tot zwijgen. Duitsche jachtvliegtuigen vernietigden in een haven van het eiland Malta een viermotorige Britsche vlieg- boot van het Sunderland-type. In het zeegebied rondom Enge land bracht het luchtwapen gisteren en in den afgeloopen naoht twee koopvaardij schepen van tezamen 11,000 ton tot zinken, het beschadigde vyf andere groote koop vaardijschepen zwaar. In den afgeloopen nacht bombardeerden ge vechtsvliegtuigen met goed zicht op de aarde het werfterrein en de haveninstallaties van Portsmouth. Brisant- en brandbommen richtten vooral in de staatswerf nieuwe groote vernielingen aan. Verder werden havensteden in Cornwall en aan de Zuid-Oostkust van Engeland aangevallen. Gisteren gelukte het twee vijandelijken ge vechtsvliegtuigen onder bescherming van een laaghangend gesloten wolkendek boven W e s t-D u i t sc h 1 a n d te komen. Door neer geworpen bommen werden in een fabriek lénige personen gedood of gewond. Er ont stond slechts geringe schade, waardoor de productie niet stagneerde. In den afgeloopen nacht werden boven het Duitsche rijksgebied geen gevechtshandelingen verricht In de periode van 23 tot 27 April verloor de vijand in totaal honderd vliegtuigen. Hier van werden 26 in luchtgevechten en door naohtjagers, acht door de marine-artillerie en liente zeestrijdkrachten en drie door lucht doelartillerie neergeschoten, 63 vliegtuigen werden op den grond vernield. In dezelfde periode gingen negen eigen vliegtuigen ver loren. Kantoren van de Nederlandsche werkgemeenschap door de justitie gesloten De justitie heeft aanleiding gevonden om v i„_het bureau van de stichting Nederlandsche aanbouw is, terwijl het aantal leegstaande Werkgemeenschap aan hel Bezuidenhout te 's-Gravenhage te sluiten. Ook het bykantoor te Amsterdam van deze stichting is gesloten. De bezittingen van de stichting, behoorlyke woningen minimaal is. Voor de steden krijgt deze figuur nog een accent. We zullen stellig slechts eenvoudige woningen kunnen bouwen, maar woningen moeten er in ieder geval komen, mede in het belang van herstel van de ingezonken bouwnijverheid en den verderen voortgang der krotopruiming, waaraan ook nog heel wat te doen valt. We willen hopen, dat de ingestelde commissie-v. d. Kaa in staat zal zijn den schier vastgeloopen wagen weer op gang te helpen, zoo noodig door het te bevoeg- der plaatse aanhangig maken van eigen voorstellen. Dat deze taak uitermate moeilijk is, daarvan zijn we overtuigd. Maar is er niet periculum in mora? Wat slechts eenigszins mogelijk is, dient te geschieden. Dat ddt ook inderdaad ge beuren zal, meenen we in gemoede te mogen aannemen. Verviers voorzitter is, zyn in beslag genomen. De Haagsche rechtbank heeft dr. V. de vorige week veroordeeld tot 50 boete, subs. 50 dagen hechtenis wegens beleediging van den procureur-generaal van het Haagsche ge rechtshof en van den hoofdcommissaris van politie te 's-Gravenhage. ZON EN MAAN Zonsopgang 30 April: 6.12; onderg. 21.04 Maansopgang 30 April: 6.49; onderg. 0.42 Maansopgang 1 Mei: 9.37: onderg. 1. Eerste kwartier Zondag 4 Mei, volle maan Zondag 11 Mei, laatste kwartier Zondag 18 Mei; nieuwe maan Maandag 26 Mei. Kampeerders kunnen op boerderijen overnachten Een nieuwe instelling van den A.N.W.B. De A.N.W.B. schrijft ons: Het bericht, dat het verboden is tusschen 12 en 4 uur 's nachts in tenten verblijf te houden, heeft vele tienduizenden kampeer ders teleurgesteld. De A.N.W.B. heeft onmid dellijk stappen ondernomen om een verzach ting van deze bepaling te verkrygen en nog steeds koestert de bond hoop, dat het kam peeren dit jaar, zij het dan onder bepaalde voorwaarden en in beperkte mate, mogelijk zal zijn. Daar het kampeer seizoen nu op handen is, moesten evenwel maatregelen worden ge nomen om het den talrijken kampeerders mogelijk te maken een frisschen neus te halen in bosch en heide, aan zee of aan de plassen, ook indien het bovenbedoelde verbod zou blijven gehandhaafd. De toeristenbond heeft zich daarom ge wend tot een aantal boeren, die in de omstre- k envan kampeerterreinen wonen, met het verzoek den trekkers gedurende den nacht onderdak te willen verschaffen in stallen, schuren, deelen of op zolders. Het stemt tot voldoening, dat allerwege de gevraagde gastvrijheid grif is toegezegd. Het zal daardoor mogelijk zijn zooals gewoonlijk de tent op te slaan op een van de mooie plekjes van ons land en dan den nacht door te brengen onder een solide dak, waardooF aan de bedoeling van den spertijd is voldaan. Het spreekt vanzelf, dat de hier bedoelde nachtverblyven zeer eenvoudig zijn. In den regel zal de kampeerder niet meer mogen verwachten dan een schuur of een stal met een dikke, laag stroo. Een goed kampeerder heeft hieraan echter ruim voldoende. Bij verscheidene kampeerterreinen zyn af zonderlijke nachtverblijven gevonden voor vrouwelijke en mannelijke kampeerders. Nadere mededeelingen omtrent de ligging van deze kampeer-boerderijen, het aantal per sonen dat zy kunnen herbergen, de vergoe ding (die steeds zeer laag is gehouden), e.d. zullen binnenkort door den A.N.W.B. worden bekend gemaakt. De aandacht dient erop te worden geves tigd, dat in het algemeen slechts onderdak wordt verleend aan kampeerders, die in het bezit zyn van een geldige kampeerkaart, uit gegeven door de afdeeling Ned. Kampeer- kaarten Centrale van den A.N.W.B. Deze kampeerkaarten zijn verkrijgbaar voor alle te goeder naam en faam bekend staande per sonen. Aanvraagformulieren worden door den A.N.W.B. op aanvraag toegezonden. Jongetje te Rotterdam verbrand In een schuurtje met vuur gespeeld Gisteravond is achter de woningen aan de Kaatsbaan te R'dam een tragisch ongeluk ge schied, waarby een 6-jarig jongetje is ver brand. Achter de woningen stond een klein schuurtje, waar houtwol en stroo lagen. De 6-jarige T. Kranendonk wonende aan de Kaatsbaan zag kans om ongezien in het schuurtje te komen. Hij had een doosje lucifers meegenomen en stak de houtwol aan. In minder dan geen tijd stond de in houd van het loodsje in brand. Toen de vlammen oplaaiden zag het kind geen kans om de deur. te openen, zoodat het ventje in de brandende loods zat opgesloten. Door een klein getralied venster schreeuwde het luidkeels om hulp. Vrij spoedig waren enkele omwonenden aanwezig, maar het gelukte hun niet de deur spoedig open te krijgen. Eerst toen men met geweld de deur had ingetrapt bleek, dat het vuur juist voor de deuropening woedde. De vlammen laaiden reeds zoo hoog op, dat het niet mogelijk was het kind te redden. Toen men eindelijk door de vlammen heen bet kind naar buiten trok, was het ge heel met brandwonden overdekt. Tijdens bet vervoer naar het Zuiderziekenhuis is het overleden. Gisteravond is te Nieuwe Tonge overleden de heer T. Polder, die op 11 Mei a.s. zijn 103den verjaardag hoopte te vieren. Kerk en Zending Geref. Kerken Beroepen: te Delfshaven (vac. Schoon hoven), B. Holwerda te Amersfoort. Drietal: te Tholen, cand. Z. J. Potjer, bulppred., te Winschoten, cand. H. J. Swierts, hulppred. te Vlissingen en cand. D. Wynbeek, hulppred. te Bergen op Zoom. Chr. Geref. Kerk Bedankt: voor Rijnsburg, J. Kampman, AFSCHEID EN INTREDE Aan ds. G. S t a a 1, predikant bij de Geret. kerk van Drachten, wien om gezondheids redenen eervol emeritaat is verleend, is door een daartoe uit de gemeente gevormd comité in het gebouw Pro Rege een afscheidssamen komst bereid die zich in een zeer druk bezoek verheugen mocht. Op verzoek van het comité had ds. D. Ri n g n a 1 d a jr., eveneens Geref. predikant ter plaatse, de leiding op zich ge nomen. Hij richtte een hartelijk afscheids woord tot zijn vertrekkenden collega en sprak voorts naar aanleiding van Ps. 134, waarbij hij uiting gaf aan veler weemoed om het heen gaan van ds. Staal. Op zijn verzoek werd ds- Staal de zegenbede uit Ps. 134 toegezongen. Een lange rij van sprekers heeft hierna het woord gevoerd. De heer J. v. d. K o o i sprak als voorzitter van het comité waarbij aan mevr. Staal een bloemenmand benevens een prachtig servies werd aangeboden en aan ds. Staal een standaardwerk van Prof. dr. K. Schilder, een rustbank en een vergroote foto van Drachten. Als vrienden hebben hierna het woord ge voerd de heeren A- Hoekstra, G. C. Ho- man. W. Pietese, M. Re in d er s en J. Barkmeijer; J. Ploegstra, als oud scriba van den kerkeraad; Tj. Douwstra, als bestuurslid van de anti-Rev. kiesvereeni- ging en cand. D. Kuiper, hulpprediker bij de Geref. Kerk van Drachten. Verschillende zegenbeden werden den scheidenden pastor toegezongen,. Aan het einde van de bijeenkomst sprak ds. Staal woorden van hartelijken dank naar aanleiding van twee gedachten: Gedenken en danken, aan het einde waarvan hij zich bij den voortduur in de liefde der gemeente bleef aanbevelen en allen Gode opdroeg. Na het zingen van Ps. 30:: 3, sloot ds-.Staal de bijeenkomst met dankgebed. Naar wij vernemen gaat ds. Staal zich met terwoon te Groningen vestigen. Wegens bekomen emeritaat nam ds. P. L. L. Post, predikant bij de Ned. Herv. ge meente van Rijswijk (Z.H.) Zondagmorgen onder zeer groote belangstelling afscheid van zijn gemeente die hij 3o jaar dienen mocht. Ds. Post bepaalde zijn gehoor bij Markus 4 2629 en handelde over de gelijkenis het opschietende zaad. In de tweede helft zijn predicatie herdacht spr. met eerbied zijn ouders en zijn vader die hem in beide ge meenten, die hij dienen mocht, bevestigde, zyn leermeesters aan de Leidsche universiteit, waar hij studeerde, wijdde hij een vriendelijk woord aan zijn vrouw die zulk een harmo nische sfeer in de pastorie wist te scheppen, memoreerde hij de 5 gelukkige jaren die hij in zijn vorige gemeente te Wijdenes mocht doorbrengen, zijn komst in Ryswyk, de kerk restauratie en de vestiging van de tweede predikantsplaats en bracht hy dank aan velen voor hun medewerking, om te besluiten met een speciaal woord aan zijn collega, ds. J. D. v. d. V e e n, met wien hij 12 jaar in har monie mocht samenwerken en tot de collega's van den ring Voorburg. Woorden van dank en afscheid werden tot ds. Post gericht door de heeren A v e n ar i u namens den kerkeraad, als oudste ouderling; Ottevanger namens het college van kerk voogden en notabelen; Dr. H. J. Honders van Wassenaar, als praetor van den ring Voorburg, waarvan ds. Post scriba zoowel als assessor is geweest; Mr. J. G. M. Heil berg Hubar, burgemeester van Rijswijk, namens het gemeentebestuur, Bakker na- namens de Ver. tot behartiging van de belan gen der Ned. Herv. kerk (de orthodoxe evan gelisatie) en Klaver, namens de afd. Rijs wijk van d Ver. van Vrijz. Hervormden. Staande zong de gemeente ten besluite ds. Post toe: „God zeeg'ne U! Ga heen in vrede" BUS OF TRAM OP ZONDAG De dezer dagen vermelde uitspraak van den kerkeraad der Geref. Kerk van Badhoevedorp dient nog verduidelijkt te worden in dezen zin, dat zij niet gericht was tegen het gebruik van tram of bus voor den kerkgang, maar met ander doel. In dit dorp rijdt géén tram en van de bus wordt door kerkgangers geen gebruik gemaakt. De zaak is, dat Badhoeve dorp onder de rook van Amsterdam ligt en dat vele bewoners van het dorp familiebetrek kingen in de stad hebben. Nu is het geconsta teerd dat gemeenteleden bij familiebezoek in de stad op Zondag gebruik maakten van bus of tram. Vandaar het besluit van den kerke- GIFTEN EN LEGATEN. Ds. J. D. Stegeman, em. Ned Herv. pre dikant te Aalten, ontving een gift van 600 te verdeelen tusschen de zending en de dia conie der Ned. Herv. Gem. ter plaatse. Restauratie Ned. Herv. Kerk te Waalwijk Inzake de restauratie van de oude, sterk in verval geraakte St. Jans kerk of Groote Kerk te Waalwijk schrijft men ons: In het begin van het vorig jaar zijn de herstelwerkzaamheden van dit 15de eeuwsche bouwwerk, onder toezicht van de Rijkscom- ie voor het behoud van de monumenten begonnen. De plannen zijn ontworpen door den architect B. van Bilderbeek en zonder twijfel getuigt datgene, dat reeds tot stand kwam van de capaciteiten van de hederu daagsche vaklieden, alsmede van den grooten kunstzin van ons voorgeslacht. Veel vak kennis wordt vereischt om dit Laat-Gothische bouwwerk, dat uit stedebouwkundig oogpunt gezien, een schoone afsluiting vormt van de Grootestraat en product is uit de bloeiperiode van het geloofsleven, weer in zijn oorspronke- lijken luister te herstellen. Met voorzichtigheid en piëteit gaat het restaureeren gestadig voort, om met behulp van alle historische gegevens de schoone vormen weer terug te geven aan de zoo ge schonden kerk. Reeds is het koor, dat langen tijd gediend heeft tot pakhuis van den ijzerwarenhandel der firma Mortier, grootendeels gerestaureerd. Het ontsierende pleisterwerk is afgebikt, zoo dat de fraaie, oude steenen weer aan het dag licht zijn gekomen. Verrassend schoon waren soms de ontdek kingen, die men deed bij het verwijderen der dikke pleisterlaag. Blootgelegd werden twee door fraaie kanteelen gedekte nissen, die dichtgemetseld waren. Ook vond men aan den Noordkant een ouden toegang, die er op wijst, er waarschijnlijk aan die zijde een kapel 'heeft gestaan, welke tegen de kerk was aan gebouwd. Thans is deze er niet meer. Ook aan de Zuidzijde van het koor is een ingang ontdekt, waardoor de gemeente op nieuw kan opgaan. Verschillende ramen, die dichtgemetseld waren, worden thans opengemaakt en de pracht-omlijsting door ornamenteerende mo tieven, omzichtig gerestaureerd. Een scnuon lichteffect zal ontstaan wanneer eenmaal, zoo als de bedoeling is, de glas-in-lood-ramen zullen zijn aangebracht. In harmonie met het geheel van het koor, zal de vloer met Namensche tegels worden belegd. Nog meer toewijding vraagt het koorgewelf, dat op den bezoekers den indruk maakt van ongebonden constructie, «naar bij nadere be studeering doet zien, hoe bijzonder goed het harmoniëert met de muren. Dat het restaureeren van zoo'n koorfrag ment. zal het duidelijk den geest van den Middeleeuwschen bouwmeester opnieuw de- monstreeren, veel vakkennis vraagt, valt niet te verwonderen. Wanneer eenmaal het kerkgebouw gereed is, zal ook de omgeving worden verfraaid. De totaalkosten zijn oorspronkelijk geraamd op 138.000. Behalve Rijks-, Provinciale- en Gemeentelijke subsidie, bleef er een resteerend bedrag ad 4000, dat moest worden bijeen gebracht uit particuliere bijdragen. Hiervan is reeds het overgroote gedeelte gestort, zoodat nog een kleine som dient te worden bijeengebracht. EMERITAAT DS. T. G. VAN REEUWIJK. Tegen het najaar heeft ds. T. G. van R e e u w ij k, Ned. Herv predikant te Amster dam, eervol emeritaat aangevraagd. Ds. van Reeuwijk is 65 jaar. Op 13 Sept. 1903 deed hij intrede te Mijnsheerenland; in 1907 vertrok hij naar Oosthem, welke standplaats hij in 1919 met Hillegersberg verwisselde. Op 8 Februari 1928 deed hij in de hoofdstad intrede- Behalve door zijn gewonen herderlijken arbeid, zijn kanselwerk en zijn lidmaatschap van zes kerkeraadscommissies, heeft ds. van Reeuwyk zich in verschillende bestuursfunc ties verdienstelijk gemaakt, zoowel in het Provinciaal Kerkbestuur als in de Algemeene Synode der Ned. Herv. Kerk. Huiselijke omstandigheden (voortdurende ziekte van zijn echtgenoote) nopen hem zijn taak neer te leggen. JUBILEUM DS. P. ZANDT Vandaag herdenkt ds. P. Z a n d t, emeritus predikant te Delft en lid van de 2e Kamer, den dag waarop hij voor 35 jaar het predik ambt aanvaardde in de Ned Herv. Kerk. Ds. Zandt werd 6 Maart 1880 geboren. Hij bezocht het gymnasium te Kampen en stu deerde aan de Utrechtsche universiteit theo logie om in 1905 candidaat te worden in Zee land en 29 April 1906 zyn ambt te aanvaarden te Kamperveen. Vandaar vertrok hij in 1909 naar Loon op Zand welke standplaats hij na een jaar raet IJsselmuirien verwisselde. 4n 1915 werd ds. Zandt predikant te Ede, om in 1919 te Delft zijn intrede te doen Hier werd hij 15 Sept. 1925 voor de Staatk. Geref. party lid van de 2e Kamer, waarom het Prov. kerk bestuur van Zuid-Holland hem eervol eme ritaat verleende. Ds. Zandt die tot de Geref. richting ir de Ned. Herv kerk behoort gaat nog van tijd tot tijd in ons land in den dienst des Woords voor. MARANATHA-CONFERENTIE. Vandaag, morgen en 1 Mei houdt de Vrije Evangelische gemeente Utrecht in haar ver gaderzaal een Maranatha-conferentie. Het on derwerp is „De Wederkomst des Heeren. de vervulling van ons geloof, van onze hoop en van onze liefde". Verschillende predikanten uit de Vrije Evangelische gemeenten gaan daarby voor. HONDERDJARIGE KERK De Geref. kerk van Winterswijk zal a.s. Woensdag een bijeenkomst houden ter viering van haar eeuwfeest Deze kerk werd 6 April 1841 geïnstitueerd als de Chr. Afgescheiden gemeente, sinds 1869 de Chr. Geref. kerk en sinds 1892 tot aan de ineensmelting in dat zelfde jaar, de Geref. Kerk A geheeten Op 9 Aug. 1887 werd de Ned. Geref. kerk ge ïnstitueerd. die in 1892 Geref. kerk B heette. Sinds "de ineensmelting van de kerken A en B op 12 Aug 1892 heeten beide gemeenten nu tezamen: Geref. kerk. Slechts 7 predikanten hebben deze kerk in de vervlogen eeuw ge diend, hoewel de Chr. Afgescheiden gemee.i e reeds in 1843 een predikant ontving. Het langst, heeft in het midden dezer kerk gearbeid wijlen ds. G. Ren ting, wiens stoffelijk overschot j.L Woensdag te Winterswijk is ter ruste ge legd en die van 19001935 predikant dezer kerk geweest is. Na hem komt in dienstjaren wijlen ds. M, S i p k e s, die deze kerk van 18671895 diende Ook is hier predikant ge weest het latere Eerste Kamerlid, wijlen dr. H. Frjnssen, die ook wethouder van Zwolle is geweest Wijlen ds G. Renting. die 13 Maart 1935 met emeritaat ging. werd datzelfde jaar nog opge volgd door ds. F C. Z w a a 1 Jr., die, gekomen van Borger, zich 8 Sept 1935 aan deze ge meente verbond en nog haar pastor loci is. De kerk van Winterswijk telt thans 1351 zie len, waarvan 679 belijdende leden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1941 | | pagina 1