van rijn's
eimosterd
EEN BELANGRIJK ZENDINGSBOEK^
ALS een zendeling eindelijk, na de lange reis
uit zijn vaderland, op de plaats van bestem
ming is aangekomenEn als hy dan eindelijk
rustig zit op zijn post, waar nog nooit tevoren
iemand gearbeid heeftEn als hij dan eindelijk
iets van de taal begint te verstaan en begint te
spreken Wat doet hij dan Hoe begint hy dan
aan zyn werk Hoe verkrijgt hij de eerste con
tacten Welke wegen bewandelt hy, om ingang
te verkrijgen
Men kan over zendingswerk allerlei theoretische
beschouwingen houden, men kan breedvoerig
discussieeren over hoe het moet en hoe het niet
moet, maar de mooiste uiteenzetting is toch
eigenlijk de rustige, onopgesmukte vertelling van
den gang van het werk. Zulk een vertelling van
het zendingswerk op Midden Java hebben we nu
voor ons, in het prachtige boek van Ds A. M e r-
kelijn: „26 Jaren op het Zendings-
v e 1 d". Ik geloof niet, dat er één boek is, waaruit
we zóó duidelijk kunnen leeren voor welke moei
lijkheden zulk een zendeling te staan komt, maar
ook hoe God zelf voor het werk zorgt, dan dit
eenvoudig verhaal van wat Ds. Merkelijn zelf op
het zendingsveld ondervonden heeft Ieder, die
zich de boven gestelde vragen wel eens heeft in
gedacht, die wel eens erover gepeinsd heeft, hoe
zulk een zendingswerk eigenlijk geboren wordt,
zal met klimmende belangstelling deze beschrij
ving lezen.
Dit boek is, zooals zyn titel trouwens aangeeft,
een vertelling van persoonlijke ondervindingen.
Het begint bij het vertrek uit Holland naar het
zendingsveld, het leidt ons heen door droeve ge
beurtenissen bij de aankomst in Indië. Dan plaatst
het ons op eenmaal midden in den aanvang van
het werk. De teekening, die het daar geeft, is
door en door eerlijk 'en sober. Mislukkingen wor
den niet verzwegen, teleurstellingen worden niet
voorbijgegaan. Nergens vindt ge de hoera-stem-
ming, die zoo gemakkelijk te vinden is bij men-
schen, die niet zelf uit de practijk weten wat er
aan vast zit, boodschapper te zijn van het Evan
gelie onder een vreemd volk. Nergens is liet boek
ook dramatisch, ook al is het menigmaal ontroe
rend. Als Ds Merkelijn een plan opzet, om ergens
in een dorp een groote vergadering te houden,
waar hij zelf, met vijf helpers, van het Evangelie
vertellen zal, dan laat het zien de spanning, die
in hen allen leeft op den dag waarop die samen
komst zal gehouden worden. Ze komen bij het
huis waar de bevolking is uitgenoodigd, samen te
komen, de lamp wordt aangestoken. Er is geen
enkele toehoorder, niet één van alle genoodigden
heeft het de moeite waard geacht te verschijnen.
Dan gaat Ds Merkelijn met zijn teleurgestelde
helpers zitten, en in de leege lokaliteit neemt hij
zyn Bijbel en leest voor het vers uit Openbaring
3, waar gesproken wordt van Hem, Die opent en
niemand sluit. Zonder eenige dramatische ontboe-
zei«4ng volgt dan verder het eenvoudige woord
van gehoorzaamheid: „We waren allen van plan,
dit werk voort te zetten".
Nergens vervalt dit boek in bespiegelingen, maar
er is geen enkele belangrijke kwestie in het
zendingswerk, die er niet in wordt aangeroerd.
Alles wordt benaderd vanuit de practijk en ver
duidelijkt met voorbeelden uit het geheel van het
werk. Zoodoende krijgt de lezer als het ware
spelenderwijs een inzicht in de groote problemen,
die achter den geheelen opzet van het zendings
werk liggen, en die de methode ervan bepalen
moeten. Ook de discussies, die erin geschetst wor
den, discussies met Mohammedanen, met Javanen,
die voortleven in de gedachte dat alle religies in
wezen gelijk zijn, zijn alle door en door reëel, ge
voelt, dat ze zoo gehouden zijn, en dat de ant
woorden, die gegeven werden, de hoorders be
vredigd moeten hebben. Door geheel dit boek van
365 bladzijden loopt de gouden ader van de waar
heid, nergens stuit ge op een episode, waarvan ge
denkt dat ze ter wille van de stichtelijkheid
eenigszins is verfraaid.
Al deze dingen maken het voor ieder meelevend
vriend van de zending tot een waar genot, dit
boek te lezen. Hij krijgt er geen statistieken over
school en colportage, maar hij krygt wel een
warme, liefdevolle beschryving hoe die school-
arbeid begonnen is en waarmee die colportage is
aangevangen. Hij krijgt ook begrip van de be
zwaren en gevaren, die aan dien arbeid verbonden
zijn.
Wat my het meeste in dit alles getroffen heeft, is
de nederigheid, waarvan dit gcheele boek getui
genis aflegt. Ik heb veel beschrijvingen gelezen
van menschen, die hun eigen arbeid schilderden,
maar ik heb er zelden gelezen, waarbij de schrij
ver zelf zóózeer op den achtergrond kwam als
hier. Hier is geen enkel woord van trots, of van
gewilde bescheidenheid, die in wezen niet anders
is dan een uitlokken van applaus. Door die nede
righeid wordt God waarlijk groot. Neen, stichte
lijke uitroepen, rijk uitgebeelde en vrome uit
eenzettingen zoekt ge er tevergeefs, het boek is er
te nuchter en te werkelijk voor. Maar achter alles
staat God, staat de liefde Gods in Jezus Christus,
die begint te schijnen in de harten van al die
menschen, die ge hier voor uw oogen verrijzen
ziet. Van harte hoop ik, dat Christelijk Neder
land aan dit werk van Ds Merkelyn de ontvangst
>uur verschenen is; deel VI behandelt „De inne
ming van Den Briel".
In voorbereiding zyn nog verscheidene onder
werpen uit onze geschiedenis; ook de cultuur
historie krijgt haar deel, o.a. komen Rembrandt,
Van Riebeek, Coen enz. aan de beurt. De bedoe
ling is: elke maand met een deeltje uit te komen.
Mevrouw en Ds Merkelijn, met den beheerder van de armenkolonie te Blondo (naast Ds
Merkelijn) en eenige van zijn helpsters en helpers.
Chineesche goeroe en zijn vrouw
zal bereiden, die het waard is. Persoonlijk acht ik
het een grfcote zegen van God, dat Hij Zijn die
naar, dien Hij zoo langen tijd op het veld heeft
willen gebruiken, nu in den avond van zyn leven
waardig geacht heeft er zóó van te mogen ver
tellen, als hier geschied is.
P-of. Dr. J. H. BAVINCK.
NEERLANDS FUNDAMENTEN-SERIE,
Nr I. Het Turfschip van Breda, door
D. Wijnbeek. Uitg. Born's Uitgeversbe
drijf N.V., Assen.
De auteur van dit eerste deeltje der „Fundamen
ten-Serie" schrijft in een woord vooraf:
„Iedere tijd kent zyn menschen in de schaduw,
in zijn stille helden. Hun namen leest men niet in
de geschiedenisboeken, voor hen worden geen
standbeelden opgericht. Maar zij gaven het hoog
ste, wat zij hadden, hun leven. Ook Mei 1940 heeft
zijn stille helden gekend. De stille helden in hun
kazematten en hun stellingen.
De wind der tijden neemt hun namen mee en
later zullen we nog slechts enkele kennen en ver-
Hun daden voeren onze gedachten soms terug naar
perioden m onze ryke historie, die alleen door
zulke stille helden tot stand kwamen.
In deze populair-gedocumenteerde beschrijving
van de verovering van Breda in 1590, vinden wij
de voorzaten van die stille helden uit onzen tijd.
Daarom droeg ik dit verhaal van het turfschip
met zijn soldaten en schippers aan hen op. Ook
zij deden hun hoogste plicht als getrouwe helden."
De uitgever, wiens firmanaam onder onze schip
pers een goeden klank heeft („Schuttevaër" o.a.
vaart onder zijn vlag) hee^t zeker gedacht aan
zyn kansen „op het water" toen hy met den
schrijver het plan ontwierp voor deze historisch-
nationale „Fundamenten-serie", waarvan deel 1
verschenen is. Binnenkort komt deel II: „De over
wintering op Nova Zembla", ook een schippers-
historie; deel III heet: Leidens Ontzet, waarin ten
slotte de schippers der Watergeuzen de glorieuze
finale hebben voltooid; deel IV gaat over „De
De heer D. Wijnbeek heeft met dit eerste deeltje
het bewijs geleverd dat hy zyn stof alzijdig heeft
bestudeerd en hoewel gedocumenteerd, ook popu
lair vertellen kan. Bovendien heeft zyn speur
zin beslag gelegd op verschillende illustraties,
waarbij hy de medewerking had van archivaris
sen en musea. Zoo is dit boekje over het turf
schip van Breda verlucht met interessante antieke
platen en portretten. En de uitgever verdient alle
lof voor de verzorging van een en ander; in een
fleurig driekleurig cartonnen bandje gestoken
met een oude prent uit Wagenaar in 't midden,
pryst het zichzelf al aan. De illustraties zijn op
kunstdrukpapier.
Wist u, lezer, dat de schipper van het turfschip
een standbeeld kreeg in het dorpje Leur Ge
kunt het in dit boekje gefotografeerd vinden.
Wist U ook dat in het kasteel by Breda de eerste
kinderen werden geboren van Prins Willem van
Oranje Dat vertelt het begin van 't boekje.
Wie het naadje van de kous der dappere schip
pers (er waren er drie vier) weten wil, kan hier
terecht. De auteur heeft alles naarstig onderzocht;
alle lof.
Een volk dat zyn geschiedenis, zyn stille en open
bare helden niet kent en waardeert, verbeurt zijn
recht op een plaats tusschen de andere in 't vol-
kerengeheel. En in dezen geweldigen tijd wordt
elk volk „bepaald" bij zijn historie, niet het minst
ook het onze.
De uitgever en de schrijver zijn zeker gedreven
door deze gedachte op hun plan gekomen. Daarom
wenschen we hen toe wat de heer Wijnbeek zijn
boekenscheepje toewenscht: Vaart wèl.
De prijs van elk deeltje is 90 ct; zeker niet duur,
gezien de degelijke verzorging van tekst en plaat-
Behalve voor belangstellenden in onze geschiede
nis, lijkt me een uitgave als deze bizonder ge
schikt voor onze scholen, voor de personeel-
bibliotheek in 't bijzonder.
Dit deeltje had in de „vasten" van 1940 moeten
verschijnen, gezien het jaartal 1590 en de datum
der „verrassing"; maar misschien grijpt men nu
eerder naar deze herdenkings-vertelling dan toen
het nog vrede was. Lezer,'let eens op „Neerlands
Fundamenten-Serie"; de naam is goed gekozen.
A. W.
Een edele Romein
De geschiedenis verhaalt van een jongen Romein,
die ter dood veroordeeld was. Hij was schuldig
aan verraad, en was reeds door de rechters ver
oordeeld om te sterven, toen een oudere broeder
van hem optrad, die in de oorlogen van zijn volk
had meegestreden, en zoo zijn beide armen had
verloren.
Deze broeder, staande voor de rechters, terwijl
hij de stompen zijner armen ophield, pleitte voor
het leven van zijn broer, niet om wat zijn broeder
had gedaan, maar om wat hy zelf had gedaan.
Hy beleed, dat zyn broeder schuldig was; maar
hy pleitte, dat het leven van zijn broer mocht
gespaard worden, om wat hy in den dienst van
het vaderland had gedaan. En ziende op wat de
broeder had gedaan, verleenden om zijnentwil de
rechters den schuldige genade.
Nu, dat is juist, wat Christus doet voor ons, zon
daars. Christus stierf op Golgotha, opdat wij
mochten leven. Wij verdienden den dood; maar
om Christus' wil, omdat Hij stierf, opdat wij
leven mochten, vergeeft God onze zonden.
306
11 -
"rami [Z afgestreken eetlepels; aardappel-
meel. eetlepel zout, 2 kruidnagelen,
scheutje azijn, 100 gram (1 ona veldsla).
Bereiding: Snijdt de buitenbladeren van de kool
en verwijder uë stronk. Snipper de kool fijn, schil
de etronk en snijd deze in kleine stukjes. Kook
de kool met de stukjes stronk 10 minuten in het
water. Waach de appel, verwijder het klokhuis en
anijd de appel in kleine stukjes. Voeg appel,
ecboutjie azijn, 2 kruid nag eitjes en zout toe en
kook oe kool nog een kwartier. Snipper de ui en
bak deze lichtbruin. Bind de kool met het aan
gemengde aardappelmeel, roer de gebakken ui en
de boter erdoor. Maak op smaak af met een wei
nig suiker of glucoeesLroop.» Leg de kool pyra
mid*-vorm ig op oen schotel en bestrooi haar met
de goed uitgezochte en gewasschon veldsla.
DEENSCHE ROODEKOOL (voor 4 perso
nen), (recept von A. J. Rciding), 1 middel
matig groote roode kool (l'/fc pond), dl.
kopje) bessensap, 16 gram (2 afgestre
ken eetlepels) aardappelmeel, y2 L. (5
kopjow water, 2 eetlepels gecondenseerde,
gesuikerde magere melk of y4 L. melk en
suiker naar smaak (circa l/2 eetlepel sui-
kor), y2 eetlepel zout, 2 kruidnagelen,
kancel. l/2 eetlepel boter.
Bereiding: Snijd de buitenbladeren van de kool,
vervgjdor de stronk en snipper de helft van de
kool fijn. Schil de stronk en snijd hem in kleine
stukjes. Kook aë kool en de stronk een kwartier
lm het water. Rasp de andere helft van de kool
«n voeg deze met het bessensap, de kruidnagelen
«n een theelepeltje kaneel bij de kokende kool
en kook allee een kwartier. Bind de kool met het
aangemengde aardappelmeel en roer de gecon
denseerde melk erdoor. Dien de kool goed heet
op met uienrijwt of aardappelen in de schil.
Bieten ter afwisseling op
andere wijze bereid
1. Een dagelijkach gebruik van 1>/2 one
gmocivte ie voor een volwassene go-
wen* d it
2. Men koope voornamelijk de groente(n),
welke het seizoen oplevert.
VYaiuu-cr we het op schoo!sche wijze zeggen, dan
i« oc Ucta vulgaris (de bekende biet of kroot) een
plantengeslacht uit de familie der Ganzevoetach-
tigen, welke twee jaar bloeit, doch slechts het
eerste jaar ale groente kan dienen, daar ze het
tweede jaar houtachtig wordt.
Huisvrouwen zullen zich evenwel meer om den
goeden smaak van het bietje bekommeren, om
recepten, teneinde het ook eens op „andere wijze"
op tafel te brengen, om den prijs en niet op z*n
minst op het feit, oat het een zeer gezond voedsel
vormt voor hot gezin
Deze zoo gezellig-rood getinte groente, die alleen
reeds door haar kleur den discli iets vroolijks ver
mag te geven en die men in de groote sleden in
gekookten toestond kan koopen hetgeen in niet
geringe mate hol gemak van de huisvrouw dient!
wordt jaarlijks in een hoeveelheid van. ruim
achit milliocn kilogram op de veilingen aange
voerd voor de consumptie 1 In de maanden van
don grootden aanvoer September, October. No
vember, Februari en Maart is do prijs uiteraard
het laagst, zoodat de huisvrouw er ook wat déze
groente betreft hel verstandigst unn zal ooen, z«
juist in dié maanden op tafel te laten komen.
Bieten bevatten vele waardevolle voedingsstoffen,
waarvan vooral genoemd d'icncn tc worden de
zouten en vitamines, die voor onze gezondheid
van zeer veel belang zijn.
Een bekeixie wijze om bieten te serveeren is wel,
ze als een slaatje klaar te magen met wat olie
en azijn, wat suiker, peper, zout en gesnippei-do
Ter afwisseling zijn de volgende twee bereidings
wijzen stellig de moeite waard, om eens te wor
den nagevolgd:
BIETEN MET APPELEN (voor 4 perso
nen), (recept van Marline Wittop Koning).
2 fliwke bieten of 4 kleinere. 1 uitje, 4
zure appelen, 30 gram boter, iets zout, 3
kruidnagelen.
Wasch de bieten goed schoon. Kook ze in ruim
water met zout gaar (ongeveer 1 uur). Neem er
het vel af, rasp de bieten op een irrove rasp of
srhijo' ze in dunne plakjes of in dobbelsteentjes.
Laat ze met het fijngesnipperde uitje, de in part
jes gesneden appelen, een scheutje water, de bo
ter, hel zout en de kruidnagelen even stoven tot
de appelen tot. moes geworden zijn en de groente
daardoor voldoende gebonden Is.
STAMPPOT VAN BIETEN (voor 4 perso
nen) (recept van A. J. Goethecr). Stamp
pot: ruini 3 Kg. aardappelen, 1 Kg. ge
kookte bieten, 200 grom ui. 200 gram
kwiurk, azijn, ppper, zout. Jus: 40 gram
boter, 2 lepels taptemelk porder-, 4 lepels
it, 2 dl. water, peper, zout, 4 bouiMon-
Jes, veirmeng d^^wark met de azijn, wat zout en
peper en voeg alles bij de aardappelen. Stamp
de massa dooreen en maak de stamppot op smaak
af. Maak van de boter, de melkpoeder, bloem,
bet water en de kruiden een smakelijke jus.
Deze maaltijd is volledig, zeer smakelijk en kost
weinig aan ingrediënten en gas.
De telens geven zich alle moeite, om U goede bie
ten te kunnen leveren; gedurende den winter bedt
men ze zelfs in droog zano' of men bewaart
ze zongvuldig in vorstvrije rekkenmaak dUB
een ruiim gebruik van deze gezonde groente
MANYA BEUKMAN.
#1
IV
Japon-patroon
Het model van deze japon is geschikt zoowel voor
corpulente als voor slanke figuren.
De japonnen kunnen, van dit model, van soepele
stof, zijde en crêpes worden vervaardigd.
De schouderstukjes kunnen desgewenscht van
eenig borduurwerk of eenige andere gameering
worden voorzien. Evenzoo zal een smalle biais
of ruche in lichtere tint langs den hals en den
overslag 't geheel een vroolijker aanzien geven.
De knoopjes worden gemaakt van dezelfde stof
als die van de japon en de licht geklokte rok
wordt van twee meer geklokte baantjes voorzien.
h'«»
1 nf 1
Kook de schoongeborstelde en in atukken gesneden
aardappelen met de ui iai weinig water gaar. Snijd
De benooeigde hoeveelheid stof wordt by de be
stelde patronen aangegeven. Men meet de volgen
de maten
De halve bovenwijdte, van middenachter, onder
den arm doorgemeten, tot middenvoor. De lengte,
van het hoogste punt op den schouder, naast den
hals, over den rug gemeten, zoo lang men de
japon wenscht. De taillewijde, tamelijk strak om
de taille. De heupwijdte, over het breedst van de
heup, glad gemeten. De voorlengte, vanuit den
halskuil, tot in de taille. De ruglcngte, van den
halswervel, tot in de taille. (Vóór het meten van
de voor- en ruglengte, wordt een band om de
taille gespannen). De mouwlengte, van den schou
derknokkel, over het midden van den arm, tot
den pols.
De prijs van het op-maat-gemaakte patroon be
draagt 55 cent, plus 7 cent porto, toe te zenden
aan de Redactie van „Van en voor de Vrouw",
adres Administratie van ons blad.
Bestelbon voor patroon nr 79.
Ondergeteekende wenscht te ontvangen het pa
troon van de japon nr 79, waarvoor bijgaand het
bedrag in postzegels.
Hajve bovenwijdte:
Taillewijdte
Heupwijdte
Voorlengte
Ruglengte
Mouwlengle
Op den heuvel Golgotha
Wordt de zwaarste strijd gestreden,
Wordt de bangste zucht geslaakt
Wordt het bitterst leed geleden,
Wordt voor 't menschelijk geslacht
't Leven van Gods Zoon gebracht.
Op den heuvel Golgotha
Wordt Gods Zoon van God verlaten,
Wordt de Heer'uit vrijen wil,
Wreed ten prooi van die Hem haten,
Van den ruwen heuveltop
Klinkt des Satans juichen op.
Op den heuvel Golgotha
Draagt Gods Zoon de helsche plagen,
Wordt mijn eindelooze schuld,
Wordt mijn zware straf gedragen.
Op Calvarië torst Hij
't Bitterst lijden óók voor mij.
Op den heuvel Golgotha
Vloeit het bloed uit vele wonden.
Daar betaalt de Heer' mijn schuld,
Daar verzoent Hij mijne zonden.
Door Zijn sterven aan het Kruis
Brengt Hij mij in 't Vaderhnis.
Op den heuvel Golgotha
Val ik aan mijns Heilands voeten:
„O, mijn Borg, wat ik misdeed,
Moet Gij aan dit vloekhout boeten.
Heiland, leer 't mij toch verstaan
Dat hebt Gij voor mij gedaan
VAN LIMBURG STIRUM SCHOOL
Euseblusbnitenslngel ARNHEM
CHR. MEISJESSCHOOL
(mot Internaat). Opgericht Mei 1913
Vijfjarige Cursus aansluitend aan de
Lagere School. Opleiding naar aard en
aanleg In velerlei richting en vooi onder
scheiden werkkring. Eigen erkend diplo
ma. Prospectus en inlichtingen te ver
krijgen by de Directrice:
Mej. C M. ARNTZEN.
O AMES EN MEISJES MAAKT NU ZELP
UW KLEEDING
Cendt bon en 25 cent aan postzegels bf)
roorkeur van 3 cent en U ontvangt een
«looi boek met ruim 100 maten en modellen
en tevens een gratis apparaat om U te laten
den hoe gemakkelijk onze methode is om
THUIS alle kleeding te leeren maken en
rermaken.
aan INSTITUUT
Bfv |kj E. N. S. A. I. O.
ll Tolsteegsingel 54 - Utrecht
Firma A. Hooimeijar Zonen, Barendrechl Tel. 406
Stoom-, Wasch- en Strijkinrichting
„AURORA"
B. Spierenburg Utrecht
KONINGSWEG 56 TELEFOON 1116.1
Postrekening No 43430 Opgericht 1656
Geheel naar de ei«ohen des tijds Ineeriebt
Waseht uitsluitend met nortonwater
VRAAGT TARIEVEN
111
