Jliruiur (ftmmttt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
J=
Een ochtend in het Militair Hospitaal
te Utrecht
j|i
\r 3 maanden 2.47, vermeerderd met
fo.i5 incassokosten. Per week 19 ct.
|sse nummers 5 ct. Zaterdagnummers
betalen iet Zondagsblad 7',a ct. Alles bij
loruitbetaling.
s f 2.4Jtcntieprijzen:
!t 15 cl, ct per regel. Irgezonden Mede
delingen 43 ct per regel. Minimum
regels. Bewijsnummer 5 ct. Bij con-
'f ®^z5|ract belangrijke korting.
r aan
Bur. Redactie en Administratie:
BREESTRAAT 123. LEIDEN
Telefoon 22710
(Na 6 uur 23166).
Postbox 20. Postrek. 58938
No. 6S91
zaterdag 29 maart 1941
21e Jaargang
hei Geheim van den
or te b
ven of
ng 589
iendeliij
doen
distribi
zijn kus
de opbre
3R DEN
ziener
uimen tijd is het aantal der
de schoonheid van Bach's Mat-
kwitan|sion zoeken te ondergaan, ver-
oot. Het schijnt voor een schare,
nog steeds uitbreidt, tot den
gezi *e ^e^ooren' dat men zich, ze-
S tal 's jaars, opmaakt om dit
uari^cïu ver^ te Saan hooren. Mogelijk
t aantal iets van mode en zal bij velen
fUst'rih. filing na verloop van tijd gaan
Waarschijnlijker echter is het,
luisteren naar deze lijdensmu-
evangen openbaar wordt naar het
iftrek va waarden, welke temidden van
gelijkheid onverlet blijven. Dan
mogelijkheid gegeven van heel
in het herhaalde pogen van zoo-
mèt Bach de diepte te peilen
iarige sntidcn, dat de Heere Jezus moest
F. J,
van die
ergt elke poging, ook elke po-
-n D lit lijden te benaderen, het ge-
k» dat zij mislukt en zoo verder
Deren van het gestelde doel. Het
en^vaif urmede men zich tot luisteren
i bewez r van zoo doorslaggevende be
ing- ffil men de muziek van Bach doen
i ons het lijden van den Christus
PA1 ijker te maken? Maar Bach
DEN niet zijn geringste verdienste
aantal 1 en omkleedt het lijden niet,
n terecl et niet in praal van klanken, hij
r. en zeifs njet te bedekken met den
id" Oei iner liefde, doch zijn streven is
verstek t het geloofsoog, gesteund door
n K. t uaent van de muziek, het lijden
trek va felheid te doen aanschouwen. Hij
s*aan' dat de taal, dat de rede
van (rijden hard is. Wie kan haar hoo-
en ook wij maar liever niet heen-
G° k"5 ch spaart ons niet, integendeel,
te 111 ons bij voortduur met dit lij
wegen 261 nauw contact, hij legt ons in
'an ïo" d, dat de oorzaak van het lijden
ling kai stus gezocht moet worden in on-
I Bach in zijn Matthaeus-Passion
(liker van het Evangelie. Aan het
anuari e voelt hij zich verbonden en
zich, steeds en streng. De voort-
i het smartelijk verhaal uit het
"Laajèk is van het kunstwerk het ge-
gejten, m inhoud. De kunstenaar blijft
maat voor maat, volgen den
geschiedenis.
over de wondere schoonheid der
iten
:e met
de ge
schte
:htban n
ater ui
Beide
het is-Passion zoo heel veel te zeggen.
[J1 ;en nu in het bijzonder aandacht
feit, dat aan het verheven doel,
zich had gesteld, dienstbaar wor-
ïaakt gansch de rijke verscheiden-
ang*én|een overvloed van veelvormigheid,
de machtige conceptie van dit
ooit toe, dat de stemmen worden
ird en de instrumenten worden
ipt? Immers neen! Het is een
ing, zooals de smartelijke en aan-
ge ohiedenis zelve vol is van ac-
aller aandacht concentreert zich
steeds opnieuw en voortdurend
jp den grooten Lijder in het mid-
Alle handelingen, alle personen
zijn aan Hem dienstbaar. De cir-
lf Dej&rden al kleiner, maar het middel-
rahne|l M blijft.
mocht er in slagen al zijn indruk-
een te zamelen tot één grootschen
-n alle elementen, hun waarde en
^rdejenis intact latende, tot een eenheid
te vatten. Wij mogen hier denken
erp veelheid van instrumenten, welke
bonte schakeering wel eens dreigen
'rte noeien en dan ook geleid hebben
!tsch< verschil in opvatting Maar in elk
hent zocht Bach naar den eigen to in,
en kleur, en die toon en die kleur
b ter verrijking in het gehec!
Wij mogen hier ook denken a .i de
id van stemmen. Bach ploegt men
:en belangrijk deel nog te rekenen
dusgenaamde polyphone componis-
it jzijn zij, bij wie elke slem een
'vrijwel zelfstandig "karakter heeft,
énstelling tot de aanhangers van de
harmonie, die een bepaalde domi-
nde stem als harmonie kennen, waar
der. of waarbij de andere stemmen als
ai eiding worden gevoegd In vele wer-
'an Bach heeft elke stem nog haar
aard, en hij slaagde er in die ver
inde geaardheden tot een schoon ge-
g gen
ïplot,
Langs de bedden der oorlogsgewonden
Ontspanning en hartelijkheid
in overvloed
(Van een onzer redacteuren.)
In een der zalen van het Militair
Hospitaal te Utrecht zitten op den rand
van het bed eenige jongemannen te musi-
ceeren. De een speelt guitaar, de ander
viool en weer anderen hebben een mond
orgel. Schoon klinken de lichte melodieën
door de groote zaal, als een welkom
intermezzo.
Deze „huiskapel" gaf dit korte concert
voor een aantal persvertegenwoordigers
die eens een kijkje kwamen nemen hoe
het nu met onze in den oorlog gewonde
Nederlandsche militairen gesteld is.
Het onverwachte concert was het besluit
van een langdurig bezoek dat wij aan het
Hospitaal hebben mogen brengen, een be
zoek waaraan wij een dankbare herinne
ring bewaren, niet in de laatste plaats
vanwege het feit dat wij hebben kunnen
constateeren, dat onze jongens het er best
hebben en met groote liefde worden ver
pleegd. Dat zij het er goed hebben en
zioh ook door den tijd weten heen te
slaan bewijst wel de aanwezigheid van
bovengenoemd huisorkestje.
Een hartelijke ontvangst in het Hospitaal
werd ons bereid door den Chef van het
hospitaal Kolonel G. Broeders, kapitein
A. A. van der Lip en Mevrouw J. G.
van Wakeren-P ij naker, de „moeder
der gewonde soldaten", due zich ontzaglijk
veel moeite getroost om het den jongens naar
den zin te maken en de leiding van de ont
spanning in handen heeft.
Om een indruk te krijgen van de afge-
loopen negen maanden welke ons nu alweer
van den oorlog in ons vaderland scheiden,
kregen we een overzicht van de werkzaam
heden en verzorgingen, alsmede van het
aantal patiënten, dat het hospitaal reeds heeft
kunnen verlaten of er nog wordt verpleegd.
Het aantal gewonden
In Mei van het vorige jaar werden er in
totaal 690 gewonde Nederlandsche militairen
binnengedragen. Natuurlijk ging dat niet alle
maal op eenzelfden dag maar groeide dit
aantal geleidelijk omdat kort na den oorlog
in verschillende ziekenhuizen in ons land
militairen waren ondergebracht.
Het was natuurlijk zaak eerst te weten de
aard en de plaats van de verwondingen.
Kolonel Broeders liet hiervoor een spe
ciaal kaartsysteem aanleggen. In hoofdzaak
waren het verwondingen van ledematen,
verder waren er blinden, neurologische
patiënten en ook lichtgewonden. In den loop
van het voorbije jaar konden er al verschei-
denen huiswaarts gaan. Er zijn er sinds Juni
van het vorige jaar nu 475 ontslagen uit het
hospitaal. Er resteeren er dus nu nog 215.
Niet alle patiënten konden in dit eene hos
pitaal verpleegd worden, maar enkele zieken,
huizen van de stad werden ingeschakeld.
Terloops kwam ter sprake, dat in de
hospitalen in Den Haag en Amersfoort thans
ook nog resp. 300 en 20 gewonden worden
verpleegd, zoodat men kan- zeggen, dat naar
schatting zeshonderd oorlogsgewonden in ons
land nog in ziekenhuizen ve. toeven. Daarbij
komen natuurlijk no? .ersci.eiden gewonden,
die reeds thuis verpleegd kunnen worden.
Maar om nu op het Utrechtche hospitaal,
terug te komen, de geamputeerden vereischten
natuurlijk buiter ewoon veel zorg. Deze
menschen hebben een zeer lange behandeling
noodig en op alle mogelijke manieren wordt
getracht deze jongemannen in letterlijken en
figuurlijken zin weer cp de been te helpen.
Er werden circa negentig amputaties ver
richt. Hiervoor waren dus protheses (kunst
ledematen) noodig, hetgeen ook eenigen tijd
in beslag neemt, omdat deze met de hand
vervaardigd dienen te worden. Aanvankelijk
ging dit vrij spoedig, doch het werd nood
zakelijk geacht het vervaardigen van pro
theses te verlengen en uit te breiden, omdat
voor iedere patiënt het bezit van twee
gesti V1
ÏÏSSÜ
land! e'
[heidjte verzamelen.
wat het meer uiterlijke betreft. Doch
alt op nog andere pogingen, en wel
geslaagde pogingen, van sa*)ientref-
|te wijzen. Wij denken aan e-
de wijze, waarop Bach den objectie-
inhoud van het Bijbelboek deed sa-
ZON EN MAAN
onsopgang 30 Maart 7.22 ondergang
onsopgang 31 Maart 7.19; ondergang
20.11
®?I»Maansopgang 30 Maart 8.34; ondergang
stuï «-59
^Maa«opgang 31 Maart 9.02; ondergang
tansopgang 1 April 9.34; ondergang 2
ipiil 0.57
Eerste kwartier Zaterdag 5 April, volle
ag 11 April, laatste kwartier
April, nieuwe maan Zondag
«27 April.
mengaan met de subjectieve beleving
daarvan. Men lette daartoe op de reacties
van de zijde der koren, die de toeschouwers
verbeelden, op hetgeen door den evange
list wordt gezegd. Men lette ook op de
wisselwerking van vraag en antwoord tus-
schen de verschillende koren.
Al deze diepte van het lijden heeft Bach
ons doen zien, nadat hij dit lijden eerst
zelf heeft geschouwd met het oog van het
eloof. Hierin ligt het geheim van dit
machtige kunnen. Hij heeft in zijn mu
ziek het gordijn, dat ook voor den meest
oprechten geloovige voor het mysterie van
het lijden hangen blijft, iets verder weg
geschoven. Hij volgde getrouw de lijn van
het Evangelie. Maar het Evangelie gaat,
Gode zij dank, verder dan hij ging. Ook
hierin is het sobere Bijbelwoord tenslotte
rijker dan deze kunstzinnige poging het te
naderen. Want laat Bach ons toeven bij
de rust van het graf, op den derden dag
herrijst uit dat graf de Levensvast. En
daarom is, wat Bach als het slotkoraal liet
hooren, in werkelijkheid niet het einde.
Wij behoeven den Levende niet te zoeken
bij de dooden.
Keeren wij nog eens terug naar het be
gin! Het is goed, dat zoovelen zich zetten
tot het zien naar den lijdenden Heiland.
Maar zien is, evenals het ondergaan van
indrukken, aan gelooven niet gelijk. De
mogelijkheid is dan zelfs aanwezig, dat
het zien als genoegzaam wordt aanvaard
en zoo het gelooven in den weg staat. Er
kan in dat geval een beoefening zijn van
de cultuur van het lijden. Doch wij mogen
nooit vergeten, dat het doel van Christus'
lijden nimmer de dood zelf is, maar dat
het een gaan is van Een, beladen met on
ze zonde, door den dood naar het leven,
1 dat ook voor ons is verworven.
protheses zeer gewensdht is. Van Departe
mentale zijde werd hiervoor machtiging
verleend. Dr. G e r b e r heeft bij de vervaar
diging van de protheses de leiding. Men zit
alleen wat met de grondstoffen, omdat
aluminium niet te krijgen is. De meeste
worden thans dan ook vervaardigd van
lindenhout, hetgeen ook goed blijkt te dienen
>or dit doel.
Om nu te voorkomen, dat niet maar één
geneesheer over de geamputeerden zou gaan,
die toezicht zou houden op het gebruik en
de vervaardiging der protheses, werd een
commissie benoemd voor de geamputeerden.
In deze commissie hebben zitting de heeren
Prof. Remeynse uit Utrecht, Prof. Michael
uit Den Haag en dr La Chapelle, orthopedisch
chirurg te Amsterdam. Men ziet dus, dat al
het mogelijke is gedaan om deze zaak tot in
de finesses te behandelen en het leed te
verzaohten.
Behalve de 215 gewonden die nog in het
hospitaal te Utrecht verpleegd worden, be
vinden er zich ook nog negen herstellende
militairen in huize „Zuyleveld" bij Utrecht.
Kolonel Broeders beschikt over een toe
gewijde en ijverige staf doktoren Er zijn
thans in het Utrechtsche hospitaal twee-en-
twintig doktoren werkzaam, w.o. enkele
specialisten. DaarnaasQ is er aan verplegend
personeel 51 man werkzaam, alsmede 29
leerling-verplegers.
Wat deze laatsten betreft, zooals men weet,
kende men alleen in het Utrechtsche hospi
taal de mogelijkheid om opgeleid te worden
voor verpleger. In alle ziekenhuizen heeft
men de opleiding voor verpleegster, maar in
het hospitaal wei-den ook verplegers opgeleid.
Deze waren dan bestemd voor ons leger. Nu
er geen leger is, wordt dè opleiding van de
verplegers doorgezet, zulks op verzoek van
den thans in het leven geroepen Arbeids
dienst, waar deze verplegers ook goede dien
sten kunnen bewijzen.
Verder werken in het hospitaal nog een
zeventig personen op allerlei afdeelingen.
Met groote zorg en toewijding zijn allen
werkzaam om er het hunne of hare toe bij
te dragen het leed te verzachten.
Ontspanning
De stemming onder de verpleegden is
frappant goed. Met een blijden glimlach op
het gelaat liggen er de jongens te wachten
op genezing. De voornaamste oorzaak van
deze goede stemming is zeker wel de ont
spanning, waaraan het den verpleegden in het
geheel niet ontbreekt. Elke dag bcengt weer.
nieuwe afwisseling, hetgeen vooral te danken
is aan duizenden landgenooten, die onze
Jongens niet vergeten en telkens weer op de
een of andere wijze uiting geven aan hun
medeleven. Niet alleen uit Utrecht maar uit
versohillende deelen van ons land komen
blijken van belangstelling en hartelijkheid.
De spil van deze ontspanningsactie in het
hospitaal is wel mevrouw Van Wakeren
die als het ware in het hospitaal „logeert".
Op welk uur van den dag men ook hier
komt, mevrouw van Wakeren kan men er
aantreffen, nu eens met bloemen, dan met
boeken, een andere keer met correspondentie,
enfin, noem maar op. Ze is er!
„We zouden mevrouw van Wakeren hier
niet meer kunnen missen", zegt kapitein Van
der Lip, dde altijd zorg draagt voor de
ontvangst van goederen en personen ver
band houdend met de ontspanning.
Och, zegt mevrouw van Wakeren beschei
den, ieder komt bij mij om hulp en die
menschen moeten geholpen worden, omdat
zij het zoo moeilijk hebben, vooral ook wan
neer zij in de maatschappij terugkeeren.
Patiënten, die weggaan, houden dan ook
geregeld contact met mevrouw van Wakeren
en correspondeeren hevig. Een oud verpleegde
schreef dezer dagen nog:
„Toen ik thuis kwa. hebben mijn kinderen
mij niet herkend, maar na twee dagen zagen
ze wel dat het pappie was en vielen me om
den hals.
Dit is een treffend staaltje van hartelijkheid
ook jegens mevrouw van Wakeren die de
verpleegden of oud-verpleegden dan o.>k wil
len laten deelen in vreugde, welke die
menschen beleven.
Contact noodig
Het-contact moet er blijven, zegt mevrouw
Van Wakeren, omdat in het burgerlijk
leven nog vele moeilijkheden te overwinnen
zijn. Het is zoo fijn wanneer die jongens
dan hun hart tegenover een vertrouwd
iemand, die zij in het hospitaal hebben ont
moet, kunnen uitstorten.
In hoofdzaak zijn het thans nog land
arbeiders, die verpleegd worden en daarom
is het juist zoo moeilijk om iets voor deze
jongemannen te vinden wanneer zij uit het
hospitaal worden ontslagen. Bij gebrek aan
een lichaamsdeel kunnen ze toch moeilijk op
het land gaan werken.
Aan ontspanningsavonden blijkt in het
hospitaal ook geen gemis te zijn. Ik ben aan
mijn 87ste ontspanningsavond toe, zegt me
vrouw Van Wakeren en ze voegt er dadelijk
aan toe: de medewerking van de bevolking
is enorm. Mocht ik onverhoeds onthand zitten
dan heb ik nog plm. 150 vereenigingen tot
mijn beschikking, die een avondje willen
optreden. Er zijn zelfs vereenigingen bij uit
Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en andere
steden van ons land. Onlangs gaf Bussum nog
.een avond. Eerstdaags zullen zelfs leden
het Distributiepersoneel van Den Haag een
middag van ontspanning geven. Maar ook
de verpleegden zelf weten voor afwisseling
te zorgen. Behalve het huisorkest zijn er ook
damclubjes, schaak- en bridgepartijen.
Wil men eens rustig wat gaan lezen dan
kan men in de bibliotheekzaal gaan zitten,
welke geheel belangeloos werd ingerioht door
het Utrechtsche Binnenhuis én waarvoor dg
heer Brandt zich bijzonder verdienstelijk
maakte als bibliothecaris. Deze heer Brandt
heeft ook als oud-leeraar reeds in de mobi
lisatie zijn sporen verdiend met de ontspan
ning van O. en O.
Naar huis
Er zijn er, die zoo nu en dan naar huis
mogen met verlof om ook de protheses te
leeren gebruiken. Zooals men begrijpt, zijn
dat heerlijke dagen voor de jongens en het
vervoer naar huis vindt altijd op Rijkskosten
plaats. Bovendien kregen de oorlogsgewonden
van de Nederlandsche Spoorwegen de toe
zegging, dat zij kunnen rekenen op twaalf
ALG. FRIESGHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN
BURMANIAHU1S
VAN 1845
AMSTERDAM, VAN BRIENENHUIS
Een Engelsch konvooi
bestookt
Dria vrachtschepen tot zinken
gebracht
Het opperbevel van de Duitsche w&ermacht
maakt bekend:
Het luchtwapen heeft gisteren den strijd
tegen de Britsche scheepvaart voortgezet.
Aan de Zuidwestkust van Wales deden drie
gevechtsvliegtuigen een aanval op een krach
tig beschermd vijandelijk konvooi. Zij brach
ten drie vrachtschepen met tezamen 15,000
b.r.t. tot zinken. Vier andere schepen van dit
konvooi, alsmede een vijfde schip, dat in het
zelfde zeegebied werd aangevallen, werden
door bomtreffers beschadigd. Verkennnings-
vliegtuigen bestookten op succesrijke wijze
haveninrichtingen, fabrieken en spoorweg
emplacementen in verscheidene steden van
Zuid-Engeland met bommen.
De vijand vloog des nachts met zwakke
krachten naar West-Duitschland. In eenige
plaatsen ontstonden door brisant- en brand
bommen uitsluitend beschadigingen aan
voonhuizen. Eenige burgers werden gedood
en gewond.
Bij de succesrijke aanvallen op het kon
vooi aan de kust van Wales heeft zich Haupt-
mann Müller, die over de eenheid als plaats
vervangend „Gruppenkommandeur" het be
vel voerde, bijzonder onderscheiden. In
scheervlucht vernietigde hij alleen drie koop
vaardijschepen.
De in het weermachtsbericht van 27 Maart
vermelde aanval op een fabriek van de Brit
sche vliegtuigindustrie werd door een enkel
gevechtsvliegtuig in een dapperen scheer
vlucht ondernomen en had de meest doeltref
fende uitwerking. De bemapning bestond uit
T itenant vom Felde als commandant, feld-
v ebel Schiimhoff, feldwebel Janopa en feld-
webel Ribic.
De vijand verloor gisteren zes vliegtuigen,
waarvan drie bij de poging van vannacht om
naar West-Duitschland door te dringen. Deze
vliegtuigen '.verden door nachtjagers en lucht-
doelartiller: neergehaald. Een eigen vlieg
tuig wordt vermist
gratis reizen per jaar, waarheen zé ook willen
in ons land.
Wat het contact met de buitenwereld be
treft, kapitein Van der Lip, die over de
correspondentie gaat, welke gericht is aan
die menschen die hun diensten aanbieden of
geschenken brengen, deelde ons mede, dat
hij reeds meer dan 1200 dankbetuigingen
heeft geschreven. Dat zegt dus wel iets.
De militairen krijgen ook veel correspon
dentie, veel zelfs van menschen die door een
briefje hartelijkheid willen betoonen en op
die manier iets willen doen.
Deze brieven zijn van verscheiden aard
en het is wel aardig hierbij op te merken dat
vooral ook jonge meisjes in ons land lieve
briefjes sturen waardoor de jongens opge
monterd worden. Een meisje schreef b.v. heel
openhartig: „Ik ben zeventien jaar, heb
blauwe oogen en ben blond."
Ontroerend was de brief welke dezer dagen
nog ontvangen werd van een achtjarig 1
jongetje uit Naarden. Hij schreef:
Litve Soldaten.
Mijn Vader heeft mij alles verteld van u.
Daarom wil ik ook wat géven uit mijn
spaarpot.
Men ziet dus wel: van alle kanten en uit
alle lagen der bevolking komen de blijken
van medeleven. Plaatselijk wordt er oolj veel
gedaan. Tal van vereenigingen en firma's,
directies en particulieren dragen het hunne
er toe bij. Van officieele zijde worden ook
maatregelen genomen om de nooden te lenigen
van de oorlogsgewonden maar men vergete
niet dat er nog zooveel particuliere zorgen
en nooden zijn waarin dringend voorzien
moet worden. Gaarne voldeden we dan ook
arn het verzoek'om ten overvloede nog eens
.het gironummer van het hospitaal-comité
hierbij te publiceeren. Het luidit: 37513.
Door de zalen
Tenslotte hebben we een wandeling door
het hospitaal gemaakt en kennis kunnen
maken met de verpleegden. Voor zoover him
toestand dat toelaat, zijn verschillenden hun
ner bezig met kleine werkzaamheden, om den
tijd te passeeren. Hier zagen we er een, die
buitengewoon goed Vkt te kunnen breien
en fraai handwerken. Ginds verraden enkele
mooie houtsnijwerken aan den wand het
talent van een anderen patiënt eh verderop
is een jongeman druk bezig met ean legkaart
of met boetseeren.
Allen zijn er in goede en opgewekte stem
ming bijeen. De een is hier tot troost van den
ander en men weet den tijd op aangename
wijze te passeeeren. We hebban ook de
werkplaats van de protheses kunnen bezich
tigen en maakten iemiis met de vernuftige
manipulaties der bekwame vaklieden, die
deze voorwerpen vervaardigen en ook het
hunne ertoe bijdragen, dat c.e geamputeerden
weer in het maatschappelijk leven kunnen
komen.
In een der kamers vlakbij de ingang zagen
we een harmonium staan. ,.Dat is uit de
kerkzaal", zei de koloneL Ook de, geestelijke
belangen van de jongens wordei r.iet ver
geten, want er wordt hier geregeld dienst
gehouden door predikanten en R..K. geeste
lijken.
Zoo kregen we een totaal-indruk v y de
buitengewoon goede verzorging van onze' te-
wonde militairen en gesterkt In do weten
schap, dat zij niet vergeten worden, we kn
i we het hospitaal.
Regelingen op onderwijs
gebied
O.m. verlaging van de
leerlingenschaal
In de Staatscourant van gisteravond zijn
vijf besluiten opgenomen, houdende belang
rijke wijzigingen van de lager onderwijswet.
Aan de nieuwe bepalingen ontleenen wij het
volgende:
Art. 1 van het eerste besluit behelst de
reeds aangekondigde verlaging van de leer
lingenschaal. Bepaald wordt dat aan elke
school voor gewoon lager onderwijs het hoofd
wordt bijgestaan door ten minste een onder
wijzer, zoodra het aantal leerlingen 36, en
door ten minste 2 onderwijzers, zoodra het
aantal leerlingen 76 bedraagt. Voor elke 45
leerlingen boven de 76 wordt één onderwijzer
meer vereischt. Deze bepaling gaat m op den
dag, waarop in 1941 aan de school volgens
het op 31 December 1940 geldende leerplan
het school- of cursusjaar aanvangt.
Art. 2 houdt in een wijziging van de wacht
geldregeling voor onderwijzers, zoodat deze
meer aansluit bij de tegenwoordige wacht
geldregeling voor rijksambtenaren.
In art. 3 zijn bepalingen opgenomen, dat
in het vervolg school- en gemeentebesturen
verplicht zijn de eigen wachtgelders voor
herplaatsing in aanmerking te brengen.
Art. 4 regelt de kosten van vervangingen.
Deze kosten worden niet meer door het rijk
vergoed, wanneer de onderwijzer minder dan
vijf achtereenvolgende dagen met verlof is
geweest. Hieronder is ook begrepen ziekte
verlof.
Art. 5- opent de mogelijkheid dat school
besturen ook over 1941 vergoeding zullen
krijgen voor de kosten van eei vakonder
wijzer in de lichamelijke oefening, wanneer
in het jaar daarvoor de gemeente geen
vakonderwijs heeft gegeven.
De strekking van art. 8 van het eerste
besluit is het mogelijk te maken, dat zij, die
studeeren voor een akte m.o., in het vervolg
in de school zich kunnen oefenen in de prac-
tijk van het lesgeven. Voor scholen voor
buitengewoon onderwijs is de mogelijkheid
geopend, dat iemand, die zich speciaal op dit
onderwijs wil toeleggen of een akte daarin
wil behalen, zich ook kan oefenen in de
practijk van het lesgeven.
In art. 12 wordt de mogelijkheid geopend,
dat bijzondere kweekscholen kunnen worden
opgeheven. De bedoeling van deze wijziging
is, dat de productie aan onderwijzers geregeld
kan worden naar de behoefte.
Tenslotte bevat dit besluit een overgangs
bepaling, waarin staat, dat de toelating van
de bezitters van de bevoegdheid van onder
wijzer tot kweekeling in de school met ingang
van 1 Januari 1943 vervalt.
Het feit, dat de leerlingenscha?l nu ver
laagd wordt, en het feit, dat in 1942 geen
nieuwe examens worden afgenomen, brengt
met zich mede, dat naar verwacht wordt het
overcompleet aan onderwijzers zal zijn weg
gewerkt.
In 1942 zal alleen staatsexamen voor onder
wijzer kunnen worden gedaan door degenen,
die in 1941 zijn gezakt. Dit geldt zoowel
voor de staatsexamens als voor de kweek
schoolexamens en houdt verband met de
omzetting van de driejarige kweekscholen in
vierjarige.
Het tweede en derde besluit hebben be
trekking op een wijziging in de onderwijzers
opleiding, in dien zin, dat de driejarige
kweekscholen worden omgezet in vierjarige.
Daarbij zal er in het bijzonder op gelet wor
den, dat er veel meer uren worden gegeven
om zich te oefenen in de practijk van het
lesgeven.
De besluiten 4 en 5 houden de volgende
bepalingen in:
1. In het vervolg zal het schriftelijk werk
bij de kweekschool-eindexamens voor alle
scholen gelijk zijn en ook gelijk aan het
schriftelijke werk voor het staatsexamen voor
onderwijzer.
2. Bij de onderwijsexamens zal in het
vervolg alleen bevoegdheid gegeven worden
in het lesgeven in de lichamelijke oefening,
wanneer bij het examen voor dat vak een
voldoend cijfer is behaald. Wanner deze
bevoegdheid aan den onderwijzer niet wordt
verleend, wordt hij later in de gelegenheid
gesteld, deze akte te verkrijgen.
Op de Ned. Herv. Begraafplaats te Soest
vond Vrijdagmiddag de teraardebestelling
plaats van het stoffelijk overschot van nota-
ris D. Wisboom Verstegen, die den laatsten
tijd in Soestdijk woonachtig was doch daar
voor als notaris in Dordrecht groote bekend
heid had en in vele kringen zeer gezien was.
Uit Soestdijk maar ook uit Dordrecht was
vrij veel belangstelling. De heeren L. J. Uit-
tenboogaard en I. Bos beiden uit Dordrecht
vertegenwoordigden de Vereeniging voor In-
en Uitwendige Zending te Dordrecht, terwijl
de heer Uittenboogaard tevens kwam als
vertegenwoordiger van de Ver. voor Diaco-
nessenarbeid, de vereeniging, welke de over
ledene langen tijd als bestuurslid gediend
heeft. De overledene was eere-voorzitter van
de Ver. voor In- en Uitwendige Zending en
heeft als voorzitter destijds deze vereeniging
tot grooten bloei gebracht.
Aan de groeve heeft de heer Uittenboo
gaard het woord gevoerd en dank gebracht
voor het vele dat notaris Wisboom in Dor
drecht heeft gedaan tot uitbreiding van het
Koninkrijk Gods. Nimmer werd tevergeefs
een beroep gedaan op hem en hij stond al
tijd klaar om te helpen. Het overlijden heeft
in breeden kring ontroering gewekt, want al
woonde notaris Wisboom den laatsten tijd in
Soestdijk, hij was in Dordt niet vergeten.
Ds. Groeneveld, Ned. Herv. predikant te
Soestdijk voerde hierna het woord en herin
nerde aan den aangenamen tijd welke spr.
met den overledene in Soestdijk nog heeft
mogen doormaken. Ook hier lag het philan-
tropisch werk hem nog na aan het hart. Ds.
Groeneveld heeft tenslotte de begrafenis
liturgie uitgesproken en met gebed geëindigd.
Onder de aanwezigen zagen wij nog ds.
v. d. Waal em. pred. en notaris Dammers Uit
Soest.
Dr. Mom, een schoonzoon van den over
ledene heeft dank gebracht voor de betoonde
belangstelling.
t/kpak teuaiitn iaigehuidt ytMuiAscü-uyivf.
HoidlUXDXci/uLha aandt daalin. ynocjndt
VRAAGT ONS PROSPECTUS:
HANDELSWETENSCHAPPEN
Boekhouden en HandelscorresDnnai'ntie.
STAATSPRAKTIJK-DIPLOMA
Boekhouden M.O
RESA ARNHEM
(Bekende Schriftelijke Cursus)
Regeling van •het
deviezenverkeer
Vergunning voor allerlei iransaclies vereischt
Slrenge straffen bij overtreding
Versohenen is het „DevieZenbesluit 1941",
dat een groot aantal voorschriften bevat be
treffende de regeling van het betalingsver
keer, het deviezenverkeer en hetclearing-
verkeer. Met de uitvoering van dit besluit zijn
belast het deviezeninstiuut, de Nederlandsche
Bank en het Nederlandsche clearinginstituut.
Blijkens het besluit is het verboden buiten-
landsche betaalmiddelen en derg. egen be
taling in binnenlandsche geldsoort van ande
ren dan de Nederlandsche Bank of van een
deviezenbank te verkrijgen. Verkrijging kan
slechts geschieden op grond van een vergun
ning.
Het is slechts met vergunning geoorloofd
goud en edele metalen van een ingezetene
te verkrijgen.
Termijnzaken in goud en edele metalen zijn
verboden, tenzij deze met vergunning worden
afgesloten. Hetzelfde geldt voor den uitvoer
van goud en edele metalen, en van geheel of
gedeeltelijk uit goud vervaardigde voorwer
pen.
Voorts is het slechts met vergunning ge
oorloofd over buitenlandsche effecten te be-
sohikk en.tenzij zij aan de Nederlandsche
Bank worden vervreemd, of bij deze Bank of
een deviezenbank worden bewaard. Zonder
vergunning mogen niet effecten aan het
depot van een niet-ingezetene worden toe
gevoegd of uit zulk een depot worden afge
geven. Soortgelijke bepalingen zijn getroffen
voor niet in effecten belichaamde aandeelen
en goederen en onroerende goederen.
Verplichting tot aangifte en aanbieding
De secretaris-generaal van het departement
van financiën kan verder bepalen, dat inge
zetenen bij door hem aan te wijzen instellingen
aangifte moeten doen van de hun in eigen
dom toebehoorende, en nadien door hen ver
kregen buitenlandsche vorderingen, buiten
landsche effeoten en andere buitenlandsche
onlichamelijke zaken of bepaalde groepen
daarvan
Tenslotte wordt in het deviezenbesluit het
clearingverkeer met het buitenland geregeld.
Clearingplichtige schulden mogen slechts met
vergunning worden gedelgd. Hij, die opzette
lijk de bepalingen in het besluit vervat, over-
jaren of geldboete van ten hoogste 100,000.
treed of ojuiste opgaven doet, wordt gestraft
met een gevangenisstraf van ten hoogste 4
Voor niet-opzettelijke voldoening aan ver
plichtingen als hierboven bedoeld luidt de
straf ten hoogste een jaar hechtenis of een
boete van ten hoogste 50,000.
Het besluit is heden in werking getreden.
Tegelijkertijd zijn de deviezenvorderingen
van 1940 en de wet internationaal betalings
verkeer 1934 voor het bezette Nederlandsche
gebied ingetrokken.
DS. JAC. ERINGA
Ds. Jac. Eringa alhier, die reeds geruimen
tijd ziek is, heeft thans een operatie onder
gaan, over den afloop waarvan de doctoren
tevreden zijn. De patiënt is echter nog zeer
zwak, in verband waarmede voorloopïg ook
geen bezoek is toegestaan.
DE NOOD-COMPETITIE BEËINDIGD
Als laatste wedsrijd in de nood-competitie
kwam deze week voor de vierde maal D.C.L.
Zwart tegenover DCL Wit. Ook nu wonnen
de Witten. Het totaal van het behaalde aan
tal bordpunten bedraagt voor DCL Wit 87 en
voor DCL Zwart 69. De meeste" bordpunten
scoorde in Wit: L. F. van Steenbergen en in
Zwart: P. Olivier, resp. 14 en 15 punten.
Een eervolle vermelding komt toe aan H.
Brouwer, die pas kort lid van D.C.L., die
ver boven de anderen uit zich met 12 punten
van de tweede plaats wist te verzekeren. De
nood-competitie stond onder auspiciën van
D.C.L. en had een geanimeerd verloop. De
deelnemende vereenigingen waren D.C.L met
2 teams L.D.V., D.V.V., L.D.C. en R.D.C.
D.C.L. Avist alle clubs te slalan terwijl zij
met L.D.V. gelijk speelde. Het ligt in de be
doeling van den L.D.D.B. om, na reorganisatie
van dezen districtsbond, de gewone competitie
dit jaar in de zomermaanden te doen ver
spelen.