Ketels
„METEOOR"
RIJWIELBLOKKEN
MENNENS&CO.
SAMBO.DE OLIFANT
dschi
N3.) I
ul Di
=HE*
schep* van Westermarlct t« Amsterdam zijn vooral in wintersche dagen goed vertrouwd
koop'met de dierenvrienden, die de vogels niet in den steek laten (foto Pax-Holland)
Het bluschwater,
de school In he
strijden, zette de s
kleed
Winterhulp Nederland
Mr. P. A. V. baron van Harinxma
Thoe Slooten
„Weldadigheid brengt dubbelen zegen:
zij zegent hem, die geeft, en die ont
vangt".
Radioprogramma
10 JANUARI.
centdale yepwapming
^lADIATODEN
1 O
4 L
|ERDAG 9 JANUARI 1941 .AG. b
Kunst
Brusse en Kuyper
Eenige aardige herinneringen
Bij de doodenbaar van den gevierden jour
nalist M. J. Brusse, die op 67-jarigen leef
tijd te Schoorl overleed, worden heel wat
oude herinneringen opgehaald. Want wie ken
de Brusse niet, den journalist-zwerver, wiens
vaardige pen over alle onderwerpen wist te
schrijven in een taal, die belangstelling en ook
vaak ontroering wekte.
De journalist Brusse was er intusschen wat
trotsch op, dat hij meermalen m aanraking is
geweest met Dr. A. Kuyper, een der grootste
dagbladschrijvers, die Nederland ooit heeft
I gekend.
Van dat contact met Kuyper heeft Brusse
meermalen met z'n bekenden fijnen humor
verteld.
De eerste ontmoeting had plaats toen Brusse
een jongen van een jaar of vijftien was. Hij
verzamelde toen handteekeningen van be
roemde personen en wilde die van Kuyper ook
hebben. Dies ging hij naar zijn woonhuis op
de Prins Hendrikkade te Amsterdam.
„Ik verwachtte (zoo vertelde hij later) straks
voor mij te zullen zien een „fijnen" orthodoxen
dominé, ik had zoo ongeveer het beeld voor
me, dat men wel in de caricaturen ziet. Iets
langs, iets bleeks, iets magers, gehuld in
kerkezwart, een hooge hoed met rouwband
een parapluie onder den arm (zelfs in huis),
een witte das of vadermoorders om den hals.
Ik beefde op mijn voeten toen de deur geopend
werd.
Maar wat ik toen te zien kreeg, vergeet ik
mijn leven niet meerEen korte, zware athle.
tische gestalte, met op een zwarte haardos een
roode Turksche fez, gehuld in een licht en
groot geruit colbert-costuum, een gebloemd
geborduurd zijden vest' aan, en geschoeid op
een paar goud gestikte pantoffels. Ik dacht
dat ik abuis was, en bij een theater-directeur
was terecht gekomen
Kuyper wilde niet teekenen, want 't zou
ongepast zijn zichzelf onder de beroemdheden
te schikken, zoo vertelde hij den stotterenden
jongen. Maar hij zou zijn zoon vragen, „die
heeft wel eens een brief van me gehad...."
Ik begreep niet goed hoe dat moest, vertelde
Brusse. Maar nog dienzelfden avond had ik de
oplossing al van de puzzle. Ik kreeg deze
briefkaart:
Mijn zoon heeft tot zijn leedwezen niets
disponibel dat u dienen kan.
Kuype r.
Zóó kwam Brusse toch in bezit van de for-
sche handteekening, die hij altijdtrouw be
waard heeft.
Vele jaren later had Brusse een brochure
geschreven over 't Rotterdamsche nachtleven
en 't werk van „Jeruël". Hij vroeg Dr. Kuyper
om een inleidend woord en zond hem het
manuscript toe. Maar bij vergissing stuurde
hij hem verkeerde copij. In plaats van zijn
Jeruël-brochure had hij een ander manu
script, dat voor de pers gereed lag, getiteld:
„Achter de Coulissen", een boekje over het
theater-leven, verzonden.
Een paar dagen daarna kreeg hij alles terug
gestuurd met een kort briefje, waarin Kuyper
hem schreef, dat toch moeilijk kon worden
verwacht, dat hij daar een inleidend woord bij
In Nr. 260 der Libellen-serie („Kuyper de
geweldige van dichtbij") wordt nog een her
innering van Brusse verteld. Hij wilde een
boek over 't eiland Marken schrijven. Er gaan
wonen en geheel met de bewoners medeleven
was de beste methode om iets van de bevol
king te weten te komen, wrist hij bij ervaring.
Maar dat viel niet mee. De Markers waren
achterdochtig tegen den vreemdeling in „de
lange broek". Ze voelden wel, dat hij niet één
hunner was. Hij kreeg geen toegang tot hun
Ietwat mismoedig ging Brusse van Zaterdag
tot Maandag .met de boot naar huis. Het was
juist die Zondag, dat professor Kuyper op
Marken preeken zou.
Zooals Brusse later medegedeeld werd, had
den de Markers toen aan Kuyper verteld, dat
hSTIEK DER EERSTE WINTERHULPCOLLECTE
fndrecht de hoogste gemid-
opbrengst per inwoner
teling statistiek van hoi hoofdbureau
Winterhulp Nederland is dezer
teed gekomen met een vergelijkend
j de resultaten van de op 29 en
van het vorige jaar gehouden
[nterhulpcollecte. In dit even interes-
leerzaam cijfermateriaal zijn de
provinciegewijs gerangschikt in
I per hoofd der bevolking en per
Juicht ziet er als volgt uit:
Collecten en Aantal
giften inwoners
tezamen
294,190.60 1,691,647
128.360.21 1.033.692
260.888.53
62,101.78
45,262.19ft
51,175.56
74.692.44
18,390.41 ft
34,780.49
18.241.45
23,606.31
collecte had in 1939 een opbrengst van f 70,000,
terwijl zooals bekend de Winterhulp-
collecte van November rond f 881,000 opbracht,
schenkingen hierbij niet inbegrepen.
Uit onderstaande cijfers, waarmede wij dit
overzicht zullen besluiten, blijkt, dat het
platteland zich over de geheele
linie offervaardiger heeft getoond
dan de groote steden. De grootste gemid
delden per gemeente en per inwoner werden op
het platteland bereikt en het is zeer interessant
te zien welk een zeer gevarieerd beeld ook
zelfs nog de gemiddelden op het platteland
geven.
De provincies
in het geheel niet eenvoudig om
>edriiJe gemeenten en provinciën inge-
levens volgens uniforme maat-
Jergelijken. Niet alleen was dit een
e 'p het feit, dat de voorloopige resul-
eIt)lle deelen des lands nogal uiteen
'aar daar kwam nog bij, dat zij ook
(lende wijze werden opgegeven,
indruk te geven van het succes
te Winterhulp-collecte mogen be-
bovenstaande overzicht, dat voot
jreekt en waaraan overigens ook
toe te voegen, de volgende verge-
og dienen.
cing met andere
ibloemcollecte in 1940 bracht in Den
f 6700 op, de collecte voor den
V M reclasseeringsdag in 1937 f 3300,
l' eerste Winterhulpcollecte bijna
nypjiacht. In Rotterdam was de opbrengst
K^Tloemcolleete ruim f 11,300. die voor
tien Reclasseeringsdag f 3000. terwijl
MMtfoor de Winterhulpcollecte bijeen-
OSSIES f 15,750, incluis giften, f 148,000.
(n werd aan de Emmabloemcollecte
en. Deze stad bracht bij de collecte
.tlonalen Reclasseeringsdag 1 1600 op
lEPJWinterhulpcollecte f 4700 Tenslotte
orbeeld: Utrecht gaf voor de Emma-
lEEF'c "iets. voor de Nationale reclas-
(000 en voor de Winterhulpcollecte
geheel Nederland bracht de Emma-
SMINte 1940 f 95,000 op; de Roode Kruis-
ct; de gemeente met het laagste gemiddelde
per inwoner in deze provincie was Muntendam
met 3 ct In Friesland spande Schiermonnik
oog de kroon met 12.34 cent eD was Acht-
karspelen het laagst met 2.02 ct ln Drenthe
stond Westerbork aan de spits met 16 09 ct en
stond Diever onder aan de rij met 1.95 ct in
Overijsel had Hengelo de leiding mei 68.93 ct
en was Vollenhove-Ambacht het laagst met 1.87
ct In Gelderland stond Wisch aan de kop met
23.83 ct en stond de gemeente Haren onderaan
met slechts 0.26 ct, waardoor dit plaatsje tevens
de laagste gemiddelde opbrengst per inwoner
heeft van alle Nederlandsche gemeenten, ln
Utrecht ging Leersum voorop met 33 75 ct. en
was Zuilen het laagst met 1.84 ct In Zuid-Hol
land kwam Papendrecht met 8491 ct zoo
goed voor den dag, dat deze gemeente niet
alleen de hoogste gemiddelde opbrengst per
inwoner heeft van deze provincie, maar van
alle Nederlandsche gemeenten Giessendam sloot
de rij in deze provincie met 1.61 ct Het hoogste
gemiddelde per inwoner werd ln Zeeland be
reikt door Renesse met 29 56 ct, de gemeente
Koewacht was het laagste met 1.98 ct In
Noord-Brabant had Huybergen de leiding met
45.56 ct en stond Aarle-RixteJ onderaan met
1.36 ct Gennep spande in Limburg de kroon
met 61.32 ct en was Mesch de laagste met 1.29
ct In Noord-Holland tenslotte was Twisk met
44 ct de hoogste en Nederhout den Berg de
laagste met 1.6 ct De gemiddelde opbrengsten
per inwoner in enkele groote steden waren:
Groningen 7 ct, Leeuwarden 11.66 ct, Assen 4.20
ct., Zwolle 4.87 ct, Arnhem 5.24 ct, Utrecht
9.17 ct., Den Haag 6.11 ct. Middelburg 10 95
ct., 's-Hertogenbosch 25.69 ct en Maastricht
10.19 ct
.'.e4~~
inbrekers van 18 jaar
benedenkamer van het huis.
C11 de achterdeur was ingedrukt. Ver-
'de jzingen ontbraken. De volgende da-
kleine inbraken gemeld
Statenlaan, Eslaan en Oud
i weg. Ook hier
ingedrukt De buit bestond uit
"bkworsten, pepermunt en zelfs uit
;s, hetgeen een aanwijzing kon zija
1C„3 dieven belang bij de inbraken
h, ad. De politie zocht in deze rich-
i da-
volgde een aangifte
rjgazijn aan de Havenstraat dat^120
rplicb de kassa
g tef ruit -
ontvreemd. Ook
achterdeur ingedrukt
,oor& signalement dat een villabewoner
u ïn, die op klaarlichten dag een paar
i in de buurt van zijn huis had ge-
at daar werd ingebroken, heeft de
teren twee achttienjarige jongens
ES?- Een van hen is recidivist en heeft
pnisstraf wegens insluiting met dief-
'den rug. Beiden hebben de zes in-
.end.
Een voorbijganger ontdekte gistermiddag om
streeks half twee dat rookwolken kwamen uit
het kelderraam van het bedden- en tapijtmaga
zijn van de firma Pijpers aan den Huizerweg te
Bussum. Hij waarschuwde het politiebureau, dat
twee huizen verder ligt. Het vuur dat inmid
dels naar de achterzijde naar de boven den
kelder gelegen winkelruimte was overgeslagen,
werd met vijf slangen bestreden. Etalageruimten
werden ingeslagen om het vuur in den winkel
te bereiken. Inmiddels werden glijlatten naar
het woonhuis gelegd, waar familie en personeel
tijdens het middagsluitingsuur zich bevonden,
Zes volwassenen en vijf kinderen gleden naar
beneden. De winkelinventaris ging grootendeels
verloren. Verzekering dekt de schade. De oor
zaak van den brand wordt gezocht in den ketel
die in den kelder stond en waaruit blijkbaar
vonken op den brandbaren voorraad van tapij
ten, karpetten en matrassen zijn gevallen.. Om
3 uur was het gevaar voor de belendende per-
ceelen geweken.
De indijking van den
Ouden-Bospolder
Vrijdag wordt de eerste spade in den grond
gestoken
Indien de weersomstandigheden zulks toe
laten, zal er deze week een begin worden
gemaakt met de uitvoering van een belang
rijk werkverschaffingsobject, n.l. het indijken
van den Ouden-Bospolder onder de gemeen
ten Ridderkerk en H. I. Ambacht. De burge
meester van Ridderkerk, de heer J. H.
Crezée, heeft het initiatief voor de uitvoering
van dit omvangrijke werk genomen. In 1935,
toen in Ridderkerk ongeveer 1800 werkloozen
stonden ingeschreven, uitmakende ongeveer
12 pet. van de geheele bevolking, was het niet
mogelijk geschikte werkverschaffingsobjecten
te vinden. Talrijke groote werken waren al
in werkverschaffing uitgevoerd, doch in dat
jaar was er nog slechts een klein plan in
voorbereiding.
Het raadslid, de heer P. Plaisier, vestigde
toen de aandacht van den burgemeester
het bovengenoemde werk en direct zocht de
burgemeester contact met de Ned. Heide Mij
en werd een onderzoek ingesteld naar de
mogelijkheid van indijking van den Bospolder.
Het bleek dat de mogelijkheid bestond en
aan een waterbouwkundige werd opdracht
gegeven een voorloopig plan op te maken. Met
de eigenaren van de in den polder gelegen
gronden werd overeengekomen, dat zij een
bijdrage in de kosten zouden verleenen van
250 per ha voor weiland en 600 per ha
voor de grienden. Van de afdeeling Domeinen
van het departement van financiën werd
eenzelfde bijdrage gevraagd, omdat zij voor
ongeveer de helft van de totale oppervlakte
van den polder eigenaresse was, n.l. 36 V»
ha van de 80 ha.
Deze aanvrage was voor het departement
aanleiding het ontworpen plan aan het oor
deel van het Technisch bureau der Domeinen
te onderwerpen en dit bureau kwam met een
aanmerkelijk hoogere kostenraming dan bij
den opzet, nl. 83,250 voor loopen en
34,850 voor materiaalkosten enz. Het ge
volg hiervan was dat de bijdragen van de
belanghebbende eigenaren moesten ver
hoogd worden tot 300 per ha voor weiland
en 800 per ha voor grienden. De Domeinen
waren bereid deze verhoogde bijdragen t®
geven en ook de andere eigenaren stemden
toe. De gemeenten Ridderkerk en H.I. Am
bacht verklaarden zich garant voor een be
drag van 2000, dat nog tekort kwam.
Doch ook daarna moest het hoofd worden
geboden aan verschillende tegenslagen. Zoo
moest men in verband met de voorgenomen
indijking van de Brabantsche Biesbosch
re'.ening houden met een hoogeren water
stand in de Noord, waaraan de Bospolder
is gelegen, zoodat dp dijk langs den Bosch-
polder een halven meter hooger zou moeten
worden gemaakt.
Zoowel dit bezwaar als nog vele andere
zijn echter ondervangen en Vrijdagmiddag
zal jhr. W. G. Groeninx van Zoelen, Am
bachtsheer van Ridderkerk, de eerste spade
in den grond steken.
IT FRYSKE GEA
De provinciale vereeniging voor natuur
bescherming in Friesland heeft door bemidde
ling van de Twentsche Bank van iemand, die
onbekend wenscht te blijven de som van 250
ontvangen als blijk van waardeering voor het
geen It Fryske Gea tot stand heeft gebracht
voor het cultureele leven in Nederland.
De Friesche beweging
Het driemanschap in een
omgezet.
Eenigen tijd geleden deed in Friesland het
gerucht de ronde, dat er in den boezem vai
het driemanschap uit de Friesche taal- _ei
cultuurbeweging moeilijkheden waren ge
rezen. Men herinnert zich, dat de Friesche
selskippen in den nazomer hun vertrouwen
hadden gegeven aan drie vooraanstaande
personen in die beweging, n.l. aan den links
georiënteerden ds. J. Kalma te Waaxens, den
ohr.-gereformeerden schrijver-essayist E. B.
Folkertsma en den met de nationaal-socialis-
tisohe richting sympathiseerenden Frieschen
dichter-veearts R. P. Sybesma.
Het driemanschap heeft in korten tijd be
trekkelijk veel bereikt. Het voerde bespre
kingen met de besturen van oeconomische
en cultureele organisaties in Friesland
slaagde er over het algemeen in, deze kringen
tot bewust meedoen aan de Friesche taal
cultuurbeweging te bewegen. Het drieman
schap organiseerde in enkele centra groote
volksvergaderingen, die manifestaties var
Friesche beweging zijn geworden en waar
van stuwende kracht is uitgegaan.
Bij het voortzetten van de propaganda
rezen er bepaalde moeilijkheden. In groote
plaatsen als Drachten en Heerenveen opperde
men bezwaren, toen men van het drieman
schap de opdracht kreeg groote vergaderingen
te organiseeren, waarbij bleek dat deze be
zwaren het meedoen van den derden i
van het driemanschap aan deze vergaderingen
betroffen. Het schijnt dat daaruit andere
moeilijkheden zijn voortgekomen, zoodat ten
slotte het driemanschap zich genoodzaakt
heeft gezien zijn mandaat terug te 'geven i
de Friesche selskippen.
In het perscommuniqué lezen wij, dat de
besturen van het Selskip for Fryske tael- en
skriftekennisse, het Kristlik Frysk Selskip,
het Roomsk Frysk Boun, de Federaesje fen
Fryske Studinte-selskippen, het Boun fen
Fryske selskippen buten Fryslên en het Boun
fen Frysk-nasjonale Jongerein thans e
nieuwe opdracht van gelijken inhoud
strekking als de vorige, n.l. het behartigen
van gemeenschappelijke praktische bewegings-
belangen en de vertegenwoordiging van
Friesche beweging naar buiten, heeft verstrekt
aan twee leden van het vroegere drieman
schap, n.l. de heeren E. B. Folkertsma
ds. J. Kalma.
Daarmee is het driemanschap in een twee
manschap omgezet.
Gistermorgen heeft een 41-jarige vrc_..,
wonende op de Nieuwe Achtergracht te Am
sterdam, een pan met kokende melk over zich
heengekregen, waardoor zij ernstige brand
wonden aan de beenen heeft opgeloopen. Zij is
het Nederlandsch Israëlietisch ziekenhuis
overgebracht
ONTVANGEN BOEKEN
E. J. Dommerhold. Algemeene vv.t-
teelt I Fokleer en II Gezondheidsleer resp.
2e en 3e druk. Uitgave van J. B. Wolters,
Groningen.
H. Kuitenbrouwer. Voor galg en rad.
Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht.
WEG
mei dat
rommelic
op die plek I
Uit voorraad verkrijgbaar bij
N.V. FEYENOOR D'S
IJZERHANDEL v/h
ROTTERDAM
v. d. Takstr. 24. Tel. 71642—71662
er een vreemdeling op hun eiland was komen
wonen, die ze maar liever weer weg zagen
gaan. Ze vertrouwden hem niet erg, en ze
wisten niet wat hij nu eigenlijk bij hen wilde.
Kuyper vroeg hun naar den naam van den
man en toen hij hoorde, dat het de bekende
journalist Brusse was, glimlachte hij en ver
zekerde den Markers, dat ze dezen gerust hun
volle vertrouwen geven konden- Brusse zou
wel heel goed over hun eiland schrijven.
Toen Brusse den volgenden Maandag weer
van de boot aan wal stapte, wist hij niet wat
hem overkwam. Letterlijk werd hij met open
armen ontvangen. Het ijs was plots, als door
een wonder, gebroken, en men schonk hem
het volle vertrouwen. Zelfs de vrouwen kwa
men bij hem om raad vragen. En hij kreeg
stof voor zijn boek.
Eén woord van den machtigen Kuyper had
de gezindheid van het geheele eiland omge
zet!
298. Eindelijk, na een prachtige tocht, kwamen ze bo
ven het vliegveld van hun eigen land. Beneden zich zagen de
jongens al een hele groep wuivende mensen. Ze zagen de
mensen juichen, maar door het geronk van de motoren
hoorden ze nog niets. Nog even.... dan stonden op de
grond en stapten uit. Zijn al die mensen voor ons? vroegen
de jongens verbaasd. (Slot volgt.)
Friesland op de schaats. De vorst legde langs de vaarten prachtige
waarvan een dankbaar gebruik werd gemaakt (Foto Pax Holland)
4 98 tJag in den winter. Er waren in Roermond nog enkele volhardende kooplieden, die ondanks den
23Lwval hun groenten hadden aangevoerd. Maar er was uit den aard der zaak weinig belangstelling
lAth. (Foto Lenarts)
297. Nog even duurde het, toen werd het sein tot instap
pen gegeven en even later ging het toestel omhoog. Nog even
wuiven naar de mensen op het vliegveld en voort ging het.
Bij het bos gaf Flip ineens een gil: Daar loopt Sambo, toe
vliegt U nog even wat lager! En ja hoor, Sambo had hen in
de gaten, want vrolijk zwaaide hij met zijn slurf.
