PE
EN LI
PA<KG 8 JANUARI! 941
Op tal van punten in de steden ziet men de meeuwen in sierlijke duikvlucht de hun toegeworpen
versnapering feilloos opvangen. Ze zijn vertrouwde figuren van het stadsbeeld geworden
(Foto Pax-Holland)
Radioprogramma
DONDERDAG 9 JANUARI 1941.
HILVERSUM I, 415 m. Nederlandsch Programma.
KRO. 8.00 Wij beginnen den dag. 8.30 Nieuws
berichten ANP. 8.45 Gramofoommiziek. 10.00 R K.
Zangvereeniging ..St. Caecilia" en de R.K. Orato-
riumvereeniging te Haarlem (opn.). 10.30 Rococo-
octet. 11.00 Rotterdamsch Philharmonisch Orkest
(opn). 11.30 Godsdienstig halfuurtje. 12 00 Gramo-
Tm1245 Nieuws. en
1.00 KRO-Koor
Zepparoni-lcwartet. 3.30 Zang-
4.00 Zepparoni-lcwartet. 4.30 z,iex
Gramofoonmuziek 5.15 Nieuws-, oe
beursberichten ANP. 5 30 Causerie
10.15 Nieuwsberichter
HILVERSUM H. 301 m. AVRO. 8DO Gramofoon
muziek. 8.30 Nieuwsberichten ANP. 8.45 Gramo
foonmuziek 915 AVRO-Musette-ensemble lopn
9.45 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgenwijding. 10.15*
Gramofoonmuziek. 10.30 Orgelspel. 10 55 Decla
matie. 11.15 AVRO-Strijkörkest. 12.00 Berichten.
eventueel Gramofoonmuziek. 12.15 Gramofoon-
TÜS ÏÜ,e"w?" en oeconomische berichten
ANP. 100 AVRO-Amusementsorkest en gramo
foonmuziek^ 2.00 Reportage. 215 Philharmonisch
t 3 09. ^"ser'e ..Nuttig en noodig3.10
•La Bohème opera (opn.). 4,55 Gramofoonmuziek.
5.00 VPRO. Cyclus ..Lezen in den Bijbel". 5.15
oeconomische- en beursberichten ANP.
o30 Omroeporkest en solisten. <6.00—6.15 Causerie
•Sporty lichamelijke opvoeding en de Omroep").
m dateerende .Eilandskerk" te Amsterdam zal niet meer heropend worden. Het
dergelijken bouwvalligen staat, dat restauratie vrijwel gelijk zou moeten staan
met algeheele vernieuwing (Foto Pax-Holland)
rg 63
gers ook algemeen gemachtigde
voor de bouwnijverheid
cHOTickkend besluit in het
3-COUl
e en bordeningenblad
ning, 5
'acht.
jjjeningenblad van gisteren
lQD esluit betreffende de bouw-
twfcaarbü aan dr. Ringers de
fading van de geheele bouw-
^opgedragen.
,aantfzal voortaan naast zijn titel
ureau fachtigde voor den weder-
rtrecht'den titel voeren van alge-
«jXfigde voor de bouwnijverheid.
lANS beft dr. Ringers de bevoegdheid
aarne ijnet de daarvoor in aanmerking
hulp- tgn van de bouwnijverheid, zoo-
ndeli"n^e^en ^"e^en» a^s ^ij voor
2jn de geheele bouwnijverheid
/RAAaeze maa^reSeien kunnen ook
jiiging en verwerking van en
r bouwmaterialen betrekking
ing is bepaald, dat de algemeen-
p. i»n alle natuurlijke en rechts-
Hoofd^mgen kan geven, in hoeverre
AR Sftt gebied van wederopbouw,
pond. jrgerlijken bouw en utiliteits
uur verorden uitgevoerd. Hij kan deze
riliseeiJjj treffen ten aanzien van alle
'overheidsorganen en aan deze
geh geven. De algemeen-ge-
deze maatregelen treffen en
{en geven in overeenstemming
rissen-generaal van financiën en
^verheid en scheepvaart, alsmede
ADIO jnming met de secretarissen-
óverige departementen, voor
•bij betrokken zijn.
ichten tot het uitvoeren van
het algemeen gezegd: alle
3D I bouwwerken behoeven de
twein den algemeen gemachtigde.
P \>e treffende de bouwnijverheid
A.N.P-, van bijzondere en ver
rijs. Ringers, die op 18 Mei 1940
ireau den Nederlandschen opperbe-
trecht.iand- en zeemacht werd be-
^geeringscommissaris voor den
de mq (besluit wederopbouw), zag
bak toegewezen, het herstel van
kezen, de drooglegging van
Ktin gen, den wederopbouw van
n en gebouwn en al hetgeen
ienhangt.
jer 1940 werd het onteigenings-
Iteld, waarbij tevens de titel
scommissaris voor den weder-
tigd werd in algemeen gemach-
wederopbouw. Het thans ver-
it betreffende de bouwnijver-
Ringers wederom nieuwe be-
nieuwe rechten en ook een
(lit Is nl- bepaald, dat de alge-
de voor den wederopbouw
...1 titel van algemeen gemach-
bouwnijverheid draagt. Onaf
zijn bevoegdheden voor den
wordt de algemeen gemachtigde
bet de algeheele leiding van de
nijverheid.
Waren de bevoegdheden van den
machtigde op het gebied van de
»id buiten het terrein van den
wederopbouw vrijwel uit-
negatieven aard. Hij had een
pardoor hij de uitvoering
ken kon verbieden om daardoor
md aanwezige materialen
NIGE
(Foto Archief N. R. C.)
efficient en oeconomische mogelijk te doen
gebruiken en het wederopbouwwerk den
voorrang te geven. Zoo heeft dr. Ringers de
uitvoering van verschillende materiaal-
intensieve bouwwerken, waaraan geen on
middellijke behoefte bestond, geremd, om
op deze wijze de materialen zooveel mogelijk
vrij te krijgen voor het wederopbouwwerk,
voor woningbouw en andere werken, Waar
van de uitvoering als dringend beschouwd
moest worden.
Ook kon de algemeen gemachtigde bepaalde
constructie-veranderingen voorschrijven in
verband met een meer oeconomisch materiaal-
verbruik.
De wederopbouw is een onderdeel van
de bouwnijverheid en naarmate de orga
nisatie van den wederopbouw vorderde,
zag men, hoe allerlei regelingen noodzake
lijk waren, welke van ingrijpend belang
waren voor de geheele bouwnijverheid.
Men kan nu eenmaal geen onderdeel
regelen van een groot terrein, waarover
men verder geen macht heeft. En zoo
leidde de organisitie van den weder
opbouw in haar natuurlijken en logischen
ontwikkelingsgang tot een steeds nauwer
contact, tot een verdere reguleering en
tot verdere bemoeiingen van den alge
meen gemachtigde met de geheele bouw
nijverheid.
Naast het complex van negatieve be
voegdheden moet de algemeen gemachtigde
positieve bevoegdheden hebben op het
gebied der bouwnijverheid en deze vindt
men in het hierboven genoemde besluit
bouwnijverheid.
Deze nieuwe verordening geeft den alge
meen-gemachtigde de bevoegdheid om
overleg fftet de daarvoor in aanmerking
komende organen van de bouwnijverheid,
danige maatregelen te treffen, als hij
de regeling van de geheele bouwnijverheid
noodig acht. Deze maatregelen, aldus gaat
artikel 2 voort, kunnen ook op de vervaar
diging en verwerking van en den handel in
bouwmaterialen betrekking hebben. Voorts is
bepaald, dat de algemeen-gemachtigde aan
alle natuurlijke en rechtspersonen aanwijzin
gen kan geven, in hoeverre werken op het
gebied van wederopbouw, waterbouw, bur
gerlijken bouw en utiliteitsbouw moeten wor
den uitgevoerd. Hij kan deze maatregelen ook
treffen ten aanzien van alle Nederlandsche
overheidsorganen en aan deze zijn aanwijzin
gen geven De algemeen-gemachtigde zal deze
maatregelen treffen en zijn aanwijzingen
geven in overeenstemming met de secretaris
generaal van financiën en van handel,
nijverheid en scheepvaart, alsmede ln over
eenstemming met de secretarissen-generaal
de overige departementen, voor zoover
deze hierbij betrokken zijn.
Ook alle opdrachten tot het uitvoeren van
bouwwerken in het algemeen gezegd: alle
gunningen van bouwwerken behoeven de
goedkeuring van den algemeen gemachtigde.
Indien plaatselijke verordeningen aan de
aanwijzingen van den algemeen-gemachtigde
den weg zouden staan, is de secretaris
generaal van het departement van binnenland-
sche zaken bevoegd, op voorstel van en in
overleg met den algemeen-gemachtigde, deze
verordeningen te wijzigen.
Artikel 6 bepaalt, dat indien te verwachten
is, dat een aanwijzing tot het uitvoeren van
bouwwerk nadeel zal opleveren, de alge
n-gemachtigde, in overeenstemming met
den secreiaris-generaal van het departement
van financiën, bepaalt, of en in hoeverre en
door wien het financieel nadeel wordt ver
goed.
In de verdere artikelen worden de straffen
opgesomd, welke gesteld zijn op het in strijd
handelen met maatregelen of aanwijzingen
den algemeen gemachtigde. Tot nu toe
had de algemeen-gemachtigde wel de be
voegdheid om de uitvoering van niet-nood-
zakelijke werken te verbieden en om be
paalde constructie-veranderingen voor te
schrijven, doch hij beschikte niet over machts
middelen om belanghebbenden te dwingen
zijn maatregelen en voorschriften na te
leven. Hierin is voorzien door een serie straf
bepalingen op te nemen ln het besluit bouw
nijverheid.
Regeling der
bouwbedrijvigheid
Het vraagstuk van de regeling der
bouwbedrijvigheid wil men ook nog in
breeder verband bezien. Indien het peil
der Nederlandsche bouwactiviteit in de
jaren 1937, 1938 en 1939 op gemiddeld
100 wordt gesteld, dan blijkt, dat op dit
oogenblik, tengevolge van den oorlog en
de daaruit voortvloeiende toestanden,
deze activititeit tot circa 69 70 is inge
zonken.
Dit ls erg, doch nog erger wordt het, indien
men in aanmerking neemt, dat er te de
achter ons liggende jaren reeds een aanzien
lijk percentage werklooze bouwvakarbeiders
Het moet dus het streven zijn om de bouw
nijverheid niet slechts op te voeren tot het
peil van de 3 genoemde jaren, doch daar
boven uit, om op die wijze de in ons lana
bestaande werkloosheid in de bouwvakken,
welke chronisch dreigde te worden, op te
heffen en de arbeidskracht van iederen vali
den arbeider voor onze nationale gemeenschap
te behouden.
Temeer is dit van belang, omdat de bouw
nijverheid, conjunctureel gezien, in een sleu
telpositie is. Een opleving in de bouwnijver
heid plant zich voort over een groot terrein
van onze volkshuishouding, terwijl een be
perking in de bouwbedrijvigheid onmiddellijk
tot uiting komt in een sterke stijging van de
werkloosheid onder de arbeiders in de meest
verschillende takken van industrie. De bouw
bedrijvigheid is dan ook steeds als een der
barometers van het oeconomisch leven be
schouwd.
Nu mag worden verwacht, dat zoodra de
moeilijkheden in verband met den aanvoer
enkele esscntieele bouwmateritlen over-
zijn, de bedrijvigheid in d* bouw
nijverheid zeer belangrijk zal stijgm. Het
wederopbouwwerk zal echter uit den aard
der zaak een afloopende bedrijvigheid ie zien
met zekerheid kan worden vastge
steld, dat op de opleving in verband met den
wederopbouw een inzinking zal volgen, indien
niet zorg gedragen wordt, dat
a) gedurende de opleving zelve de ont
wikkeling van ongewenschte toestanden wordt
onderdrukt en een abnormale stijging van
prijzen en winstmarges wordt voorkomen;
b) tegen het gereedkomen van het directe
wederopbouwwerk zooveel nieuwe plannen
ter uitvoering gereed liggen, dat daarin de
uit het afloopende wederopbouwwerk vrij
komende arbeidskrachten onmiddellijk kun-
;n worden opgenomen.
Terwijl de bedrijvigheid van den weder
opbouw zal afnemen, zal de normale bouw
activiteit moeten toenemen, wil men in de
toekomst een gezonden toestand verkrijgen.
Wanneer men in dit verband eens denkt aan
den toestand na den wereldoorlog 19141918,
zal onmiddellijk duidelijk worden, wat hier be
doeld wordt. Toen zag men ook een opleving
in de bouwvakken, welke echter vrij spoedig
gevolgd werd door een groote en aanhouden
de inzinking.
De stelling: regeeren is vooruitzien is nog
steeds van kracht en daarom moet men de
groote en bijzondere bevoegdheden, welke de
algemeen gemachtigde voor de bouwnijver
heid krachtens deze Verordening krijgt, zien
tegen een achtergrond van de toekomstige
bouwnijverheid. Zijn bevoegdheden betreffen
de bevordering van een doeltreffende organi
satie, het doen ontwerpen van bouwplannen
de reguleering van het tempo van uitvoe
ring daarvan. Voorts zal hij de fabricage van
de bouwmaterialen kunnen regelen. De ver
vaardiging van baksteen, kalkzandsteen, dak
pannen, schelpkalk, enz. zal zich moeten aan
passen aan het gedachte bouwtempo en de
eportmogelijkheden.
Het spreekt van zelf, dat de taak van den
algemeen-gemachtigde voor de bouwnijver
heid in de eerste plaats van co-ordineerenden
aard zal zijn. Het is niet de bedoeling het
werk van de thans bij de uitvoering van
bouwwerken betrokken organen als de ver
schillende rijksbureaux, de rijks- en provin
ciale waterstaat, spoorwegen, gemeentelijke
technische diensten, particuliere opdracht
gevers en bouwondernemers, ook maar in één
enkel opzicht over te nemen. De bedoeling is
slechts de mogelijkheid te scheppen om deze
erganen op een zoodanige wijze te influencee-
ren, dat daaruit een harmonische samenwer
king ontstaat en een doelmatige wijze van
werken, waarbij een stabiele bedrijvigheid w
de bouwvakken zooveel mogelijk verzekerd
wordt. Dit zal slechts succes kunnen hebben,
indien deze aangelegenheid geregeld wordt
door één centraal orgaan, dat het geheele veld
der bouwnijverheid overziet en controleert.
De bouwnijverheid is een der sleutels van
het oeconomische leven en alle schommelin
gen der conjunctuur komen in haar tot
uiting. Hoeveel pogingen zijn er in de achter
ons liggende jaren niet in het werk gestela
om deze conjunctuurschommelingen op te
vangen.
Indien de stabilisatie in de bouwnijverheid
tot op een zekere hoogte zal mogen gelukken,
als een gevolg van den wederopbouw, dan
zou dit in oeconomisch als in sociaal opzicht
een groote winst beteekenen.
DERTIG FIETSEN GESTOLEN
De Nijmeegsche politie heeft gisteren den
34-jarigen woonwagenbewoner R gearresteerd,
die met zijn rollende woning het land rond
trok, doch sedert het najaar te Nijmegen stand
plaats had genomen
R heeft te Nijmegen ten minste dertig fiet
sen ontvreemd. Hiervan heeft men er tien
kunnen opsporen.
Intusschen was ondanks de geheimhouding
de bonlocze vethandel uitgelekt en waren er
menschen bij den Hoornschen slager gekomen l
om te vragen of hij ook hun vet kon leveren I
onder bon De slager wist echter van de be-
drieglijke handeling ni** B. werkte zelfs
niet bij hem. De politie kwamen toen veel
dergelijke gevallen ter ©ore, maar er ging nog
heel wat tijd mee gemoeid voor men B. opge
spoord had. Na lang zoeken had men einde
lijk de plaats van herkomst van blikken en
vaatjes gevonden. B. had ze gekocht bij een
winkelier te Blokker. Men kon toen spoedig
der zoogenaamden slagersknecht aanhouden.
Tegen hem is proces-verbaal opgemaakt.
Publiek- en privaatrechtelijke
belemmeringen
Bevoegdheden voor den secretaris
generaal van waterstaat
betreffende opheffing
Men schrijft ons uit Weesp:
Naar aanleiding van een. op zichzelf vrjj on-
oeteekenend binnenbrandje, dat zich in de Sam
Gentsteeg alhier heeft voorgedaan, verna-
wij van den brandweercommandant, den
heer H. Groenewegen, dat de oorzaak van dit
brandje weer gelegen was in het gebruikeD
eterniet (asbest) pijpen voor het afvoeren
haard- of kachelrook. Doordat het brandje
ditmaal 's middags uitbrak, kon spoedig met
behulp van emmers water het vuur worden
gebluscht. dat echter toch al de bedjes van
een paar kinderen had aangetast, terwijl ook
het plafond was doorgebrand. Was het vuur
's nachts uitgebroken, dan zouden er onherroe
pelijk slachtoffers te betreuren zijn geweest.
Door den feilen Oostenwind trok de kachel zoo
hevig, dat het roet, dat zich in den schoorsteen
had verzameld, gloeiend heet werd, waardoor
die hitte zich meedeelde aan de buitenpijp, en
het vuur tenslotte uitbrak. In het bovenvermelde
geval kon men nog tijdig genoeg optreden, doch
de brandweercommandant acht het inderdaad
een groot gevaar, dat in Weesp nog zoovele niet-
gemetselde schoorsteenpijpen zich in de huizen
bevinden. Vooral daar de vroegere gewoonte om
jaarlijks de schoorsteenen te laten vegen, lang
niet algemeen meer gevolgd wordt, is het ge
bruik van eternietplaten voor afdekking van
schoorsteenkanalen onverantwoordelijk. Reeds
eenige malen is het in deze gemeente voorgeko
men dat hierdoor brand ontstond.
In den nacht van Maandag op Dinsdag heb
ben zich te Amsterdam inbrekers op het pad
begeven, die een bijzondere voorliefde aan den
dag legden voor radiotoestellen.
Zoo werd in de Hartenstraat in een winkel
van radioartikelen ingebroken. De daders ver
dwenen met medeneming van vijf toestellen.
Voorts werd een radiotoestel ontvreemd van
een bakfiets, die van de Groote Bickerstraat
naar den Overtoom gereden werd.
ed. I
lesgew ft;'
e?8M,4sP sneeuw in 1941. De voerman moet zijn paarden scherp-zetten, want het
f t wegdek is glad (Foto Pax-Holland)
Amsterdam maakte kennis met den eersten sneeuwval. Een wintersch stadsdeel met op den
achtergrond de Munttoren
(Foto Pax-Holland)
genwet Verordeningen bedoeld^ niet kan wor
den gewacht, bij beschikking van dien secre
taris-generaal kan worden bepaald, dat het
werk onmiddellijk kan worden ten uitvoer
gelegd of die handeling kan worden verricht,
voordat de in die wet bedoelde vergun
ning of ontheffing is verleend.
In de betreffende beschikking kunnen voor
waarden worden opgenomen, van welke de
onmiddellijke tenuitvoerlegging afhankelijk
wordt gesteld.
De bepalingen van de Belemmeringenwet
Verordeningen voor het verkrijgen van de
vereischte vergunning of ontheffing blijven
onverminderd van kracht.
Wordt de vergunning of ontheffing niet
verleend, of worden aan de vergunning of
ontheffing voorwaarden verbonden, dan
wordt door en voor rekening van dengene,
die het werk heeft doen uitvoeren of de
handeling heeft doen verrichten, hetzij alles
zooveel mogelijk in den vorigen staat terug
gebracht, hetzij het verrichte alsnog in over
eenstemming met de voorwaarden gebracht.
Bij het verleenen of weigeren van de
vergunning of ontheffing kan aan dengene,
die het werk heeft doen uitvoeren of de
handeling heeft doen verrichten, voordat de
vereischte vergunning of ontheffing was ver
leend, het vergoeden van daardoor geleden
schade worden opgelegd.
Voorts wordt bepaald, dat in de gevallen,
dat naar het oordeel van den secretaris
generaal van waterstaat met de uitvoering
van een werk, als bedoeld in de artikelen
1 en 3 van. de Belemmeringenwet Privaat
recht niet kan worden gewacht, bij beschik
king van dien secretaris-generaal kan wor
den bepaald, dat het werk terstond kan
worden ten uitvoer gelegd en dat de recht
hebbende ten aanzien van eenig onroerend
goed, behoudens recht op schadevergoeding,
verplicht is deze tenuitvoerlegging te ge-
doogen.
In de desbetreffende beschikking kunnen
voorwaarden worden opgenomen, van welke
de onmiddellijke tenuitvoerlegging afhanke
lijk wordt gesteld.
De bepalingen van de Belemmeringenwet
Privaatrecht blijven in deze gevallen onver
minderd van toepassing
In de gevallen, waariD zulk een beschik
king gegeven is, zal, in het geval, dat de
beslissing, als bedoeld in artikel 2, lid 5,
van de Belemmeringenwet Privaatrecht, de
aldaar genoemde verplichting niet oplegt of
deze beslissing door het gerechtshof wordt
vernietigd, voor zooveel van het betrokken
onroerend goed gebruik is gemaakt, alles
zooveel mogelijk in den vorigen staat -worden
teruggebracht, onverminderd het recht op
schadevergoeding van de rechthebbenden ten
aanzien van dat goed.
De artikelen 6, 8, 9 en 13 van de Belem
meringenwet Privaatrecht zijn ten aanzien
van bedoelde beschikkingen en de in die
beschikkingen bedoelde werken en werk
zaamheden van overeenkomstige toepassing.
Ten aanzien van de vordering tot vergoe
ding van schade is artikel 14 dier wet van
overeenkomstige toepassing.
EEN TUINHUISJE ALS BERGPLAATS -
Een bewoner van de Jekerstraat te Amster
dam gebruikte het tuinhuisje achter zijn woning
als bergplaats voor zijn levensmiddelen. Dieven
hebben gisternacht hun slag geslagen. Zes blik
ken boter, zes flesschen slaolie en tien blikken
smeerkaas maakten zij buit
ivac
